Honorius  Augustodunensis
✽um 1080, wohl angelsächsischer Herkunft, Scholastiker, seit 1126 Mönch im Schottenkloster in Regensburg, danach in Canterbury, rege schriftstellerische Tätigkeit in Theologie, Geschichte und Naturwissenschaft, †nach 1137.
Vom „Elucidarium“, seinem zwischen 1098 und 1101 entstandenen Erstlingswerk, liegen unter dem Titel „Lucidarius“ zahlreiche volkssprachliche Bearbeitungen vor.
Vgl. Garrigues in Abhandlungen der Braunschweigischen Wissenschaftlichen Gesellschaft 38(1986) S. 7–136, 39(1987) S. 123–228, 40(1988) S. 129–190. — Verf.Lex.² IV 122–132; XI 693. — LThK V 265.
Übersicht
De cognitione verae vitae
12943
s. Augustinus, Aurelius: Opuscula (GW 2863–2866 u. 2868)
12940.XI391aP
12941
12942
De imagine mundi (Ausz. Lib. 1.2)
12943
Sigillum beatae Mariae
12941
12940 Honorius Augustodunensis: Elucidarium. Mit Brief von Pantaleus Cusanus. Mailand: Philippus Mantegatius für Bernardinus Scarliono, 22.III.1493. 
52 Bl. [a]a–f⁸. 28–29 Z. Typ. 1:110R. Min. f. Init. Marg.
Tit. DIALOGVM COGNOMENTO LVCIDARI‑VM IN LATINO.  Bl. 2a CAPITVLA PRIMI LIBRI LVCIDARII.  … Bl. 4a PANTALEO CVSANVS CANONICVS RE‑GULARIS VENERABILI PRESBITERO BERNARDINO SCARLIONO SALVTEM.  … Bl. 5a m. Sign. ai PROLOGVS IN OPVSCVLVM COGNOMEN‑TO LVCIDARIVM DE NONNVLLIS SVBTI‑LISSIMIS QVESTIVNCVLIS.  (ſ)Epe rogatus a condiſcipulis quaſdam queſtiūculas enodare: importunitati illorū nō  fuit facultas obuia: … Sign. b Quis enim gēmā de ceno ſublatā: in theſauros ſuos recōdit  … Endet Bl. 52a Z. 1 … Facti ſumus luco hiſdem compacti exordiis & inſerito & panis eadem li‑bido domatur.   Amen.  EXPLICIT LIBER LVCIDARII.  7 Dist. Vade age terſe liber doctos uiſure Penates:  … Z. 19 Impreſſum Mediolani Per Magiſtrum Philippum dictum  Caſſanum De Mantegatiis Opera Impenſſa Domini Preſbiteri Bernardini De Scharliono. Anno Domini. M.cccc.lxxxxiii. Die xxii. Martii.  LAVS   DEO   FINIS   AMEN.  Bl. 52b leer.
Vorlage: Darmstadt ULB. London BL (Mikrofilme).
Anm. Hartung & Hartung (München) 113(2006) Nr 295.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 92. London BL (IISTC). München SB (Digitalisat).
HCR 6139. Klebs 620.1. Ce³ H-324. IBE 2946. IDL 1691. IGI 5854. Pell 6054. Pr 6056. BMC VI 786.IA 26833. Borm: IG 1725. Walsh: Harvard 3158. 3159. BSB-Ink H-331.060. ISTC ih00324000.
Bergamo BCiv. Boston (Mass.) CountwayLMed. Cambridge (Mass.) HoughtonL. Città del Vaticano BVat
. Dallas BridwellL. Darmstadt ULB. Engelberg Benedikt. Ferrara BCom. Genova BU (2 Ex.). Grenoble /BMun/. Haag KglB. London BL
. Madrid BN. Milano BAmbros, BNBraid. München SB
. Napoli ehem. Orat. Nice BMun. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sevilla BColomb. Stuttgart LB
. Verona BCiv. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 26 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11 Sp.391aP Honorius Augustodunensis: Elucidarium. [Paris: Denis Roce, um 1510/14]. 
Moreau II 1511.210. Lenz: Köln 373. ISTC ih00324005.
Datierung aufgrund der VM (Silvestre 451), Verwendungszeitraum 1510–1514 (Mitteilung Nicolas Petit, Paris, nach alten Aufzeichnungen von Renouard).
Köln Erzbisch. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12941 Honorius Augustodunensis: Expositio in librum Salomonis qui dicitur Cantica canticorum. Daran: Sigillum beatae Mariae. [Köln: Johann Guldenschaff, um 1490]. 
2 Sp. 34–35 Z. Typ. 1:110G, 2:150G, 3:80G. KolTit.
1. 112 Bl. A–Q⁸⁶. 
Tit. Solēnis ⁊ deuota expoſitio in  libꝝ ſalomoīs qui dicitur Cantica canticoꝝ per honoꝛium doctorē eximium. egregie collecta ſeu  expoſita. vnatū Sigillo btē ginis marie ⁊. ob honoꝛē filij dei ⁊  eiuſdē ginis genitricis ſue  Bl. 2aα m. Sign. Aiij Incipit epľa honorij doctoꝛiſ eximij ſuꝑ  cantica canticoꝛum.  [⁵]Onū ſapientie  cū ſalomōe poſcenti. a vero pacifico poſtulata  ſequi. … β Z. 1 Incipit ꝓlogꝯ in libꝝ  ſalomonis  dici cantica  canticoꝛum.  [³]N pꝛīcipijs libꝛorū tria rerun. ſ.  autoꝛ. materia. intētio … Bl. 6aβ Z. 1 Incipit Alius Pꝛo‑loguſ honrij doctoꝛis  eximij ſuꝑ cantica cāticoꝛum.  [⁵]Mparatoꝛ ſu‑perne rei publice volens habere… Sign. b modis quot dolis. quot in… Bl. 9bα Z. 31 [³]Ilius regis ihrľm  deſpōſauit ſibi filiā  … Endet Bl. 112aα Z. 17 … conpoſitori ⁊ expoſitori vtri‑uſ oꝑis gas referamꝯ.  Cantica digna thoꝛis  caſte flagrantis amoris.  Digne ſcripta meo. ſunt  ſimul officio. Digna deo  regi. fini laus hymenei.  Explicit expoſitio honorij ſuper cantica canticoꝝ  Bl. 112b leer.
2. 40 Bl. A⁸B⁶C⁸D–F⁶. 
Bl. 1aα m. Sign. Ai Sigillū btē  Marie vbi ex‑ponuntur Cantica canticoꝝ.  Diſcipuli ad magiſtꝝ.  []Ptimo magi‑ſtro libꝛoꝝ regiſtro frequentia  diſcipuloꝛuz videre in ſyon deum deoꝛum  … Sign. b Qui paſcun in lilijs  .i. de… Bl. 18aα m. Sign. Ciiij Z. 8 Item incipit alia  expoſitio in cātica cā‑ticioꝛum  Incipit Pꝛologus  ſequentis operis.  [³]Ec cā eſt cur libri ſacre autoritatis non  manifeſte … Endet Bl. 39bα Z. 5 … Et hoc mihi  ſit ſolacium que tinua viſione nequeo te cernere ſaltem crebꝛa viſitatione me  conſolari memento.  Explicit expoſitio in cātica canticoꝛum.  Hunc cecinit ſalomon  miro dulcedine libꝛum  … Endet Z. 26 Cantica ſunt minui falſi hec melioꝛa maronis.  Bl. 40 leer.
Vorlage: Berlin SB (Original). Düsseldorf ULB (Mikrofilm).
Anm. P. 1 Bl. 6aβ Z. 1 auch abweichend … Pꝛo‑logꝯ honorij doctoꝛis  … (VK. IBP. CIBN; z.B. beide Ex. Kraków BU. Ex. Kraków Misjon. Mogiła Zisterz. 1. Ex. München SB. 3 Ex. Paris BN).
H 14728. HC 8802. VK 592. CBB 1985 u.Suppl. Ce³ H-322. CIH 1723. IBE 2945. IBP 2850 u.Add. IDL 2358. Pell 6051. CRF VI 1033. VB 907. BSB-Ink H-333. CIBN H-187. Pr 1230. BMC I 258.IA 4312. Bod-inc H-148. Borm: IG 1377. Finger: Düsseldorf 556. 557. Günther 615. Madsen 2010. Oates 706. 707. Šimáková-Vrchotka 969. Voulliéme: Trier 588. Zedler: Nassau 384. ISTC ih00322000.
Berlin *SB
(4 Ex., 1. Ex.†, 2. Ex. 1, 3. Ex.†). Brugge Sem. Brussel BR. Budapest BN (2 Ex., 2. Ex. def.). Cambridge UL (2 Ex.). České Budějovice OkresnKn (def.). Chicago NewberryL. Città del Vaticano BVat
. Dallas BridwellL. Deventer StB
. Düsseldorf ULB
(2 Ex.). Gniezno ArchErzbisch. Haag KglB
. Halle ULB (def.). Hannover StB. Karlsruhe LB
. København KglB (def.). Koblenz Gy. Köln Erzbisch
, UStB (3 Ex., /1. Ex./). Kraków BU (2 Ex., 2. Ex. def.), Misjon (def.). Leipzig UB
. Leuven TheolF. Liège BU. Limburg BischB
. London BL
. Madrid BN (2 Ex., 2. Ex. 1). Mainz GutenbergM. Manchester RylandsL
. Mikulov Dietrichstein. Mogiła Zisterz. München SB
(2 Ex.). Münster /ULB/. Namur SocArcheol. Neuburg SB (2 Ex.). New Haven UL. Nijmegen UB
(Lage I fehlt). Nordhausen BlasiiB (1). Osnabrück GyCarol. Oxford Bodl. Paris BN (3 Ex.), Mazarin. Praha Kap (2 Ex.), NKn. Regensburg SB. Saint Bonaventure FriedsamL (2 Ex., 2. Ex. def.). Sankt Petersburg NB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sevilla BColomb. Stonyhurst ehem. C. Stuttgart LB
. Trier StB. Venezia BNMarc. Vilnius NB (def.). Warszawa ehem. BN. Washington (D.C.) LC (2 Ex., 2. Ex. 2). Wesel MartiniK (2 Ex.). Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(3 Ex.). Wrocław BU. Würzburg UB
. Xanten Stift.
Gesamtüberlieferung: 83 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12942 Honorius Augustodunensis: De imagine mundi. [Nürnberg: Anton Koberger, nicht nach 5.II.1473]. 
48 Bl. [a–d¹⁰e⁸]. 30 Z. Typ. 2:115G.
Bl. 1a  .Criſtianus ad ſolitariū quendam de vmagi‑ne mundi. Honoꝛio჻  [⁸]Eptifoꝛmi ſpiritu in trina fide illuſtrato ac ſeptenis ri‑uis trifarie philoſophie in‑undato. poſt ſeptimonam  huius vite. …Z. 20  .Pꝛologus de ymagine mundi. Houoꝛiꝯ჻  [⁶]Apientie alūno abdita diligenter  ſcrutanti. ī ſcientie ꝓfundo utꝛi‑uſ homīs ſalute n vigere … Bl. 1b Z. 24 …  .Incipit ymago mundi  De foꝛma mundi:  [⁵]Vndus ita dici quaſi undi motus. Eſt enī in perpetuo motu. Huius figura eſt in modum pile rotunda. …  … Lage b dicta. a paro iaſonis nepote conſtructa. Hec gig… Endet Bl. 46a Z. 6 … Rudolfus occidi. Hermannꝯ occidi. Conradus obyt  tyrāni Anno epūs claruit Heinricus filiꝯ ſuꝑioꝛis  xvii. annos regnauit. Lotharius regnauit ānos  xii. Conradus regnauit ānos. xiiii჻  Bl. 46b, 47 und 48 leer.
Vorlage: Berlin SB (Original). Augsburg SStB (Einzelfotos).
Anm. Vgl. Flint in Archives d’histoire doctrinale et littéraire du moyen âge 57(1982/83) S. 1–153 (Ausg.). — Ing Freeman, Janet: Anton Koberger’s First Books: Paper Stocks and Sequence of Printing. In: Princeton Library Chronicle 55(1994) S. 308–322 [14.III.2014].
H 4984a. 8800. Klebs 523.1. Zinner: Geschichte 56. Ce³ H-323 u.Suppl. CIH 1724. IBP 2851 u.Add. IDL 2357. Kaplan 266. Pell 6053. CRF XII 320. VB 1789. BSB-Ink H-331. CIBN H-188 u.Add.. Pr 1974. BMC II 411.IB 7143. Bod-inc H-147. Günther 2110. Hubay: Augsburg 1065. Hubay: Eichstätt 503. Kocowski 1410. 1411. Madsen 2011. Nentwig 221. Ohly-Sack 1485. Pollard: MorganL 175. Rhodes: Oxford 932. Sack: Freiburg 1865. Walsh: Harvard 668. ISTC ih00323000.
Amberg ProvB (2 Ex.). Atlanta UL. Augsburg SStB (Rubr. 5.II.1473). Bamberg SB (2 Ex.). Berlin *SB
. Braunschweig StB. Budapest BN (def.). Cambridge (Mass.) HoughtonL. Chatsworth L. Città del Vaticano BVat
. Edinburgh NL
. Eichstätt UB. Erfurt StB
. Erlangen [UB]. Frankfurt (Main) UB. Freiburg Erzbisch
. Görlitz OberlausitzBWiss
(z.Z. Wrocław BU). Göttingen SUB. Graz UB. Haag MMeerman
. Halle [ULB]. Helsinki NB. Klosterneuburg Aug. Koblenz [StB]. København KglB. Kraków BU (2 Ex.). Leipzig BuchM, UB
. London BL
. Madrid BN. Manchester RylandsL
. Melk Benedikt. Milwaukee WiscUL. Minneapolis BellL. Moskva GosB. München SB
(5 Ex.), UB
. New York MorganL. Nürnberg StB
(3 Ex.). Olomouc SKn. Oxford Bodl (2 Ex.), KebleC. Paris BCousin (Prov. 1473), BN
(2 Ex., 2. Ex. Rubr. 1474). Poznań BRaczynski. Praha NKn. Princeton ScheideL. Salzburg [BenediktPeter]. Sankt Petersburg Akad, NB (2 Ex.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sydney SL. Toruń KsMiejsk. Warszawa ehem. BN. Wellington TurnbullL. Williamstown ChapinL. Włocławek Sem (def.). Wrocław BU
. Zwettl Zisterz
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 72 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12943 Honorius Augustodunensis: De praedestinatione et libero arbitrio. Daran: De cognitione verae vitae. [Strassburg: C.W., um 1471]. 
40 Bl. [a–d¹⁰]. 32 Z. Typ. 1:110G.
Bl. 1a [⁵]Res modi nimis ꝑplexi nexu ſe inuicē cōnplicant: quos vix aliquis trāſit. q eis inhereat. vnꝯ quo aſſeri: ꝙ ſoli deſtinati  ſaluen. Alter  aſtruitur ꝙ ꝑ ſolā grām  hoīes ſalutē cōſen. … Lage b tuit qui faber omnes īpios ſibi inſtrumenta fecit ex qui‑… Endet Bl. 17b Z. 17 … in deū & in iheſū xm filiū eꝯ & in ſpiritū ſāctum ab vtro ꝓcedentē ḡuiter peccātes offēdūt &:  Incipit gnicō vite a ſolitario quodā dialogice  edita & . .. . .. .  []Apiēcia dei que os muti aperuit et rudibili ba foꝛmare buit me quo nō ſolum ſermoē  ſed eciā ſciēcia īperitū ad fandum īpellit at  pꝛo ſe ac de ſe ītellecta alijs pie īnoteſcere conpellit. … Endet Bl. 39a Z. 24 … nō ſolū ſe  verā vitā cōgnoſcere ſed perhenni in ea beate viuere ſe  gaudebit qui in ea huius gloꝛie cōſoꝛs erit. Auditoꝛes  vere vite & omnium beate viuenciū faciat te deꝯ ꝑtipicē  qui nos omnes ad ſummum bonum ꝙ ipſe eſt ꝑducat  A .. M : E .. N . : . : .  Bl. 39b und Bl. 40 leer.
Vorlage: Würzburg UB (Mikroflim).
Anm. 1. Zur Druckerzuweisung vgl. Needham in British Library Journal 6(1980) S. 130–143.
Anm. 2. Zum Ex. Strasbourg BNU (Neuerwerbung 2019) vgl. Bornemann, Daniel: Acquisition patrimoniale: un incunable imprimé à Strasbourg. In: Blog BNU Strasbourg [15.XI.2019].
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 8801. VK 1192. CIH 1726. IBP 2852. Pell 6052. VB 1790. CIBN H-189 u.Add. Pr 1962. BMC II 411.IB 7106. BSB-Ink H-331.050. Günther 2111. Hubay: Würzburg 1124. Madsen 2012. Sack: Freiburg 1868. Voulliéme: Trier 1130. ISTC ih00323400.
Bamberg SB. Berlin *SB†
. Budapest BAcadSci. Città del Vaticano BVat
(2 Ex.). Edinburgh NewCL. Freiburg UB
. Glasgow UL
. Gotha ForschB
. Graz [ZBFranzisk]. Hamburg ehem. SUB. Hannover LB. København KglB. Kraków BU. Leipzig UB
. London BL
. Mainz GutenbergM. Michelstadt K. München SB
. Neuburg SB. New York PL. Olomouc SKn. Paris BN (4 Ex.). Sankt Petersburg NB. Strasbourg BNU
. Trier StB. Wien NB
(2 Ex.). Wrocław BU (def.). Würzburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 33 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2008 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/HONOAUG.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03