Georgius  Trapezuntius
Griechischer Humanist, ✽ 4.IV.1395 in Chandax (Kreta), seit 1416 in Italien, lehrte Griechisch, Rhetorik und Philosophie, 1444–1466 päpstlicher Sekretär, übersetzte im Auftrage von Papst Nikolaus V. verschiedene Werke aus dem Griechischen. † 12.VIII.1484 in Rom.
Übersetzer von Aristoteles: Rhetorica (GW 2480)
Johannes Chrysostomus: Homiliae super Matthaeum (HC 5034. H 5035. GWMs M13306).
Vgl. Monfasani, John: George of Trebizond. A biography and a study of his Rhetoric and Logic. Leiden 1976. (Columbia studies in the classical tradition. 1.) — Collectanea Trapezuntiana. Texts, documents and bibliographies of George of Trebizond. Binghampton, N. J., 1984. (Medieval and Renaissance Texts and Studies. 25.).
 
Übersicht
De artificio Ciceronianae orationis
10657
10658
10659–10663
10664–10665
10657 Georgius Trapezuntius: Commentarius in Ciceronis Philippica. Venedig: [Philippus Petri, um 1475/80]. 
30 Bl. [a–c⁸d⁶]. 21–23 Z. Typ. 2:113R. Vereinzelt eine griech Type. Vereinzelt Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Georgii Trapezūtii Clariſſimi Oratoris Cō-mentarii in Philippicas Ciceronis Incipiūt.  (c)Vm Brutus & Caſſius interfe-ctores Cæſariſ concitatæ in ſe  plebis furori ceſſiſſent: … Lage b iudicium & uoluntas in retinenda libertate  … Endet Bl. 29b Z. 19 … ita a flamīe flaminia. recolis  recordaris. quo. propter quod.  Comentarii Georgii Trapezuntii Clariſſimi Oratoris in Philippicas Ciceronis fœliciter finiunt. Venetiis.  Bl. 30 leer.
Anm. Quaritch (London) Kat. 1432 Continental Books (2015) Nr 19.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 23. Res.Publ. Unit 24. München SB (Digitalisat). Oxford Bodl (Digitalisat).
H 7610. CBB 1577 u.Suppl. Ce³ G-155. CIH 1394. IBE 2623. IBPort 757. IDL 1913. IGI 4213 u.Corr. Pell 5052. Rhodes: Greece G8. VB 3734. BSB-Ink G-94. Pr 4263. BMC V 218.IA 20148. Bod-inc G-070. Mendes: Lisboa 546. Walsh: Harvard 1661. ISTC ig00155000.
Athēnai Gennad. Berlin *SB
. Bologna Gy (2 Ex.). Bremen SUB. Brussel BR. Budapest BN. Cambridge (Mass.) HoughtonL. Chicago UL. Città del Vaticano BVat
(4 Ex.). Colmar BVille. Cortona AccadEtrusc. Dallas BridwellL. El Escorial RB. Ferrara BCom. Firenze BN, BRiccard. Genova BU. Haag *KglB
. Konstanz Gy
(Bl. 26b u. 27a unbedruckt). Lisboa BN. London BL
. Milano BAmbros. München SB
. Napoli BN, BU. Nelahozeves Lobkowitz. New Haven UL. Oxford Bodl
(2 Ex.). Padova BAnton, BCap. Paris BN. Perugia BAugust (2 Ex.). Praha NKn (2 Ex.). Ravenna BClass. Roma BAlessandr. Rostock *UB
. Sankt Petersburg NB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Santander BMun. Venezia BNMarc. Wien NB
(4 Ex.).  — Gordan (New York).
Gesamtüberlieferung: 51 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
10658 Georgius Trapezuntius: Dialectica ex Aristotele. [Mailand: Pamfilo Castaldi mit Antonius und Fortunatus Zarotus, um 1471/1472]. 
32 Bl. [a–d⁸]. 28 Z. Typ. 1:115R des Antonius Zarotus.
Bl. 1a GEORGII TRAPEZVNTII DE DIALETICA  EX ARISTOTELE COMPENDIVM ჻  []VLTA ſunt Mi Petre: quæ faciunt: ut ōni  cura omnique diligentia cogitem: qua ratione in his humanitatis artibus facile cæteris præftare poſſis. … Bl. 1b Z. 19 [²]Ialetica igi eſt diligens diſſerēdi ratio. diſſerere  uero nemo poterit … Lage b impotentia dici uis quædā inſita uel imbecilitas qua  … Bl. 30 leer. Endet Bl. 31b Z. 8 … ut ratiōe dicendi recte habita & maiorū ſciētia  rerum non abiecta uere doctus & ſis & uidearis :჻  ⁖FINIS჻  Bl. 32 leer.
Anm. Text endet auch Bl. 30b (z. B. Paris BN). Pellechets Angabe zur Kollation beruht auf einem Irrtum.
HR 7607. IGI 4214. Pell 5053. ISTC ig00155200.
Firenze BN. Napoli *BN. Paris BN. Parma *BPalat.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10659 Georgius Trapezuntius: De partibus orationis ex Prisciano Compendium. [Mailand: Philippus de Lavagna, nicht vor 29.X.1471]. 
74 Bl. [a–g⁸hi¹⁰k]. 29 Z. Typ. 1:113R.
Bl. 1a GEORGII TRAPEZVNTII DE PARTI-BVS ORATIONIS EX PRISCIANO  COMPENDIVM.  []E partibus orationis breui cōpendio Andrea  fili ad te ſcribere cōſtitui. Nam cum uiderem  latinā linguā … Bl. 1b Z. 13 [³]Vid eſt grammatica? Grammatica eſt pars qua  latini ſermōis ratio & ſcribēdo & loquendo recte  percipitur. Quot ſūt partes grammaticę? qua-tuor: Littera ſyllaba dictio & oratio: … Lage b extra exterior īfra īferior āte āterior poſt poſterior praeter  … Endet Bl. 72b Z. 6 … quę. candet lumine phoebe Virgilius atque equidem  teucrum memini ſidona uenire  DEO GRATIAS.  Bl. 73a GEORGIVS TRAPEZVNCIVS COLAE  MONTANO SVO S.D.P.  Eregi quod tam multis precibus a me poſtularas fili mi  optime … Endet Z. 27 … Vale Data Romę iiii Kl. Nouembres  Mcccclxxi.  Bl. 73b u. 74 leer.
Anm. 1. Für Wörter in griechischer Schrift ist Platz freigelassen.
Anm. 2. Bl. 66b, 68b u. 72b fehlt je ein Absatz.
Anm. 3. Während an den Kapitalanfängen jeweils 2 Zeilen für Initialen eingerückt sind, fehlen bei den Abschnittsanfängen sowohl der Platz für die Initialen in der Kolumne als auch die Minuskeln für diese Initialen.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 8.
Accurti I 69. Rogledi Manni: Milano 467. IGI 4215. ISTC ig00155500.
Città del Vaticano BVat
. Milano BAmbros, BNBraid. Regensburg *HB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10660 Georgius Trapezuntius: De partibus orationis ex Prisciano Compendium. Mailand: [Antonius Zarotus], 1472. 
86 Bl. [a–g⁸h⁶i–l⁸]. 28–29 Z. Typ. 1:115R, 2:111R, Vereinzelt eine griech. Type.
Bl. 1 leer. Bl. 2a GEORGII TRAPEZVNTII DE PARTIBVS  ORATIONIS EX PRICIANO COMPENDIVM.  [³]E partibus orationis breui conpendio Andrea fili ad te ſcribere conſtitui. Nam cum  uiderem latinam linguam … Bl. 2b Z. 17 [³]Vid eſt grāmatica? … Lage b thebæ thebanus formiæ formianus Tullius tulliāus  … Endet Bl. 84a Z. 22 … quæ candet lumīe phoebe Virgilius atque equidem teucrum memini ſidona uenire. Mediolani Mcccc xxii.  DEO GRATIAS.  GEORGIVS TRAPEZVNCIVS. Colæ mōtano  ſuo ſalut. dic. plur.  Bl. 84b [²]Eregi quod tam multis precibus a me poſtularas fili mi optīe … Endet Z. 28 … Vale Data  Romæ iiii Kl. Nouembres Mccccxxi.  Bl. 85 u. 86 leer.
Anm. Die griechische Type ist die Realisierung der Verpflichtung, welche Antonius Zarotus am 20.V.1472 vertraglich übernommen hatte. Vgl. Ganda: Zarotus S. 35. – Bl. 84a Z. 24 u. Bl. 84b Z. 29 ist in den Jahreszahlen das l ( = 50) ausgefallen u. steht am Kolumnenrand (z. B. Ex. Stuttgart LB).
Reproduktionen: Oxford Bodl (Digitalisat).
HR 7605. Rogledi Manni: Milano 468. Ganda: Zarotus 9. IGI 4216 u.Corr. Pr 5772. Bod-inc G-071. Kind: Göttingen 515. ISTC ig00155700.
Bergamo BCiv. Cambridge UL
. Colmar BVille?. Firenze BRiccard. Göttingen SUB
. Milano BAmbros?. Oxford Bodl. Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10661 Georgius Trapezuntius: De partibus orationis ex Prisciano Compendium. Mailand: [Philippus de Lavagna], 1.II.1474. 
80 Bl. [a–f⁸g¹⁰hi⁸k⁶]. 28 Z. Typ. 3:107/108R. Vereinzelt Min. f. Init.
Bl. 1a GEORGII TRAPEZVNTII DE PARTIBVS ORATIONIS EX PRISCI-ANO COMPENDIVM.  [³]E partibus orationis breui compendio Andrea fili ad te ſcribere conſtitui. Nam cum uiderem latinam līguam … Bl. 1b Z. 17 [³]Vid eſt grammatica? … Lage b aliquo participe ſenſu poſitiui magis aduerbium ſi- … Endet Bl. 80a Z. 22 … quæ candet lumine phœbe Virgilius  atque equidem teucrum memini ſidona uenire.  GEORGIVS TRAPEZVNCIVS. Colæ mōtano ſuo ſalut. dic. plur.  [²]Eregi quod tā multis præcibus a me poſtularas fili mi optime … Bl. 80b Z. 25 Vale Data Romæ iiii. kal. Nouēbres Mcccclxxi.  Impreſſū Mediolani kalēdis februarii.Mcccclxxiiii. 
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
HR 7606,1. Rogledi Manni: Milano 469. Ce³ G-156. IBE 2624. IBP 2331. IGI 4217 u.Corr. Pell 5054. VB 3053,1. BMC VI 701.IA 26108. Collijn: Uppsala 580. Kind: Göttingen 516. ISTC ig00156000.
Berlin *SB
. Chicago NewberryL (def.). Città del Vaticano BVat
. Ferrara BCom. Genova Kapuz. Glasgow UL
. Göttingen SUB
. London BL
. Manchester RylandsL
. Milano BAmbros (2 Ex.), BNBraid, BTrivulz. Paris BN (2 Ex.). Piacenza BCom. Ravenna BClass. Reading UL. Roma BCasanat, BCorsin
. Sevilla BColomb. Uppsala UB. Urbana UL (def.). Wrocław BU (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 24 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10662 Georgius Trapezuntius: De partibus orationis ex Prisciano Compendium. Mailand: [Drucker von Mombritius, Vitae sanctorum (H 11544)], 1478. 
84 Bl. a–g⁸hI–l⁸. 28 Z. Typ. 1:107R. Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. ai GEORGII TRAPEZVENTII DE PARTIBVS ORATIONIS EX PRISCIANO  COMPENDIVM.  (d³)E partibus orationis breui compēdio Andrea fili ad te ſcribere conſtitui. Nā cum  uiderem latinam linguam … Bl. 2b Z. 17 (q³)Vid eſt grāmatica? … Sign. b thebæ thebanus formiæ formianus Tulius tulianꝯ  … Endet Bl. 83a Z. 22 … quæ candet lumīe phoebe. Virgilius atque equidem teucrum memini ſidona uenire. Mediolani M cccc lxxviii.  DEO GRATIAS.  GEORGIVS TRAPEZVNCIVS. Colæ mōtāo  ſuo ſalut. dici. plur.  Bl. 83b (p²)Eregi quod tam multis precibus a me poſtularas fili mi optime … Endet Z. 28 … Vale Data  Romæ .iiii. Kl. Nouembres Mcccclxxi.  Bl. 84 leer.
Anm. Vgl. Anm. 1 zu Nr 10659.
Rogledi Manni: Milano 470. IGI 4218. Pell 5055. ISTC ig00156500.
Città di Castello BCom (def.). Milano BAmbros. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10663 Georgius Trapezuntius: De partibus orationis ex Prisciano Compendium. Bologna: Dominicus de Lapis, 10.I.1480. 
88 Bl. [a–l⁸]. 25–27 Z. Typ. 1:114/115R. Min. f. Init. Rubr. α.
Bl. 1a ⁌ GEORGII TRAPEZVNTII DE PARTIBVS ORATIONIS EX PRISCIANO COMPENDIVM.  (d³)E partibus orationis breui compendio  Andrea fili ad te ſcribe cōſtitui. Na  cū uiderē latinā linguā … Bl. 1b Z. 18 (q²)Vid eſt grāmatica? … Lage b torū aīalium cuiuſcū declinatiōis ſint i nus  … Endet Bl. 87a Z. 21 …  cadēt lumīe phœbe Virgiliꝯ atque eꝗde teucrū  memīi ſidona uenire. ⁌ FINIS GEORGII  De octo partibus oratōnis.  GEORGIVS TRAPEZVNCIVS. Colæ montano ſuo ſalut. dic. plur.  Bl. 87b (p²)Eregi qđ tā multis præcibꝯ a me poſtularas fili mi optime … Endet Bl. 88a Z. 3 … Vale Data Romæ. iiii. kal. Nouēbres.  Mcccclxxi.  Reg. in 3 Sp.Bl. 88b HOC  OPVS  IMPRESSVM EST  DOMINICO  LAPIO BONONIENSI PROCVRANTE AB EXEMPLARI  IPSIVS GEORGII  TRAPEZVNCII  ANNO DOMINI. MILLE.  .CCCC.  .LXXX.  DIE DECIMA IANVARII.  LAVS  DEO. 
Anm. Vgl. Anm. 1 zu Nr 10659.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
R 531. Bühler: Bologna 9.A.9. IGI 4219. BSB-Ink G-92. ISTC ig00156600.
Aschaffenburg *StiftB. Città del Vaticano BVat
. Ferrara BCom. Firenze BN. München *SB
. Napoli BN. Pesaro BOliveri. Reggio Emilia BMun.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10664 Georgius Trapezuntius: Rhetorica. Mit Beig. von Coradinus. Korr. Benedictus Rhetor. [Venedig: Wendelin von Speyer, vor 13.II.1471]. 
156 Bl. [a¹⁰b–d⁸e⁶f–h⁸i¹⁰k–m⁸n¹⁰o–t⁸]. 41 Z. Typ. 1:110R, 7:110Gr. Meist Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a GEORGII TRAPESVNTII VIRI DOCTISSIMI AT-QVE ELOQVENTISSIMI RHETORICORVM LI-BER PRIMVS.  (c)Vm mihi in mentem uenit quanta oratorie facultatis tum  utilitas tum dignitas ſit: … Lage b at improbandam aduerſariorum pertinent: Verum etiam locoꝝ op … Endet Bl. 155a Z. 30 … ne  hoc niſi  emendatiſſimum apud ſe opus eſſe patiantur. τελοσ  Quę ſuperat reliquas artes eſt facta georgi  Ars bene dicendi munere noſtra tuo.  Correxit ueneta rhętor benedictus in urbe.  Hanc emat orator qui bonus eſſe uelit.  Si neſcis ubi ſit uenalis: quęre lemanum  Spiram: qui precii codicis auctor erit.  Coradinus.  Bl. 155b u. 156 leer.
Zur Datierung: Der Satz Guillaume Fichets: Fuerunt apud nos Georgiani quidam qui Rhetoricam illius nescio quidam magnopere laudarent, … in seinem Brief an Kardinal Bessarion vom 13.II.1471 bezieht sich wahrscheinlich auf diesen Druck. Vgl. Filelfe, François: Cent dix lettres grecques. Paris 1892 S. 226–227.
Anm. Ein Teil der Exemplare hat auf Bl. 2a eine Leiste. Diese Leiste kommt nicht nur bei Wendelin von Speyer, sondern auch bei anderen Druckern in Venedig vor. Vgl. dazu Goff, Frederick R.: Illuminated woodcut borders and initials in early Venetian books (1469–1475). In: Gutenberg–Jahrbuch 1962 S. 380–389 u. Abrams, George: Venetian xylographic update. In: Gutenberg–Jahrbuch 1988 S. 43–53.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 22. Zaragoza BU (Digitalisat).
HC 7608. Ce³ G-157. IBE 2625. IBP 2332. IDL 1914. IGI 4220 u.Corr. Pell 5056. Rhodes: Greece G9. VB 3642. Pr 4057. BMC V 164.IB 19585. BSB-Ink G-92.050. Bod-inc G-072. Chantilly 814. Madsen 1681. Oates 1621. Rhodes: Oxford 821. Voulliéme: Bonn 450. Walsh: Harvard 1537. ISTC ig00157000.
Bergamo BCiv. Berlin *SB
. Bonn ULB
. Cambridge UL (def.). Cambridge (Mass.) HoughtonL. Chantilly MConde. Chatsworth L. Città del Vaticano BVat
. Deventer StB
. Edinburgh NL. Erlangen UB. Firenze BLaur (2 Ex.), BN (2 Ex.). Genova BU. Glasgow UL. Göttweig Benedikt
. København KglB. Kraków BU (2 Ex.). Liverpool UL. London BL
. Madrid BN. Manchester RylandsL
. Modena BEst. Moskva GosB. München SB
. Napoli BN, BU. Nelahozeves Lobkowitz. Neuchâtel BPast. New Haven UL. New York MorganL. Oxford Bodl, CorpChristC, UC. Paris Arsenal, BN. Praha NKn. Rimini BCiv. Roma BCasanat, BCorsin
. Salamanca BU. Schaffhausen StB. Seitenstetten Benedikt
. Stonyhurst ehem. C. Venezia BNMarc. Verona BCiv. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Zaragoza BU
.
Gesamtüberlieferung: 52 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10665 Georgius Trapezuntius: Rhetorica. Mit Beig. von Coradinus. Korr. Benedictus Rhetor. Mailand: Leonhard Pachel, 30.VII.1493. 
100 Bl. a⁸b–p⁶q⁸. 53 Z. Typ. 10:83R, 16:83Gr. Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aii GEORGII TRAPESVNTII VIRI DOCTISSIMI ATQVE ELOQVENTISSIMI RHETORICORVM LIBER PRIMVS.  (c¹³)Vm mihi in mentem uenit quanta oratoriæ facultatis  tum utilitas tum dignitas ſit: … Sign. b deinde ad rem ueniemus: & huius loci quem habitamus incōmoda: eius ad quem migrā  … Endet Bl. 100a Z. 43 … ne hoc niſi  emendatiſſimum apud ſe opus eſſe patiantur. τελοσ.  3 Dist. Quæ ſuperat reliquas artes eſt facta georgi  … Z. 51 Med. in Libraria Leonardi Pachel officina Anno poſt natum Dm. M.cccclxxxxiii. iii.  Cal: Auguſtas. Lud. Maria. SF. Io. Gal. Nep. aureum regnum feliciſſime gubernante.  Bl. 100b Reg. in 2 Sp. Endet Sp. 2 Z. 34 ut uideat 
Anm. Nachdruck der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 23. Res.Publ. Unit 91. München SB (Digitalisat).
HC 7609. Rogledi Manni: Milano 471. Badalić 472. Ce³ G-158. CIH 1395. IBE 2626. IBP 2333. IGI 4221 u.Corr. Pell 5057. CRF VI 872. VB 3101. BSB-Ink G-93. Pr 5994. BMC VI 779.IB 26670. Bod-inc G-073. Schlechter-Ries 719. Rhodes: Oxford 822. Sheehan: Vaticana G-51. ISTC ig00158000.
Aberdeen UL. Baltimore ArtM. Bergamo BCiv. Berlin *SB†
. Bologna Gy. Cambridge TrinityC. Chicago NewberryL. Città del Vaticano BVat
. Cremona BStat. Eger Erzbisch. Esztergom Sem. Ferrara BCom. Firenze BRiccard. Graz Bisch
, UB. Güssing Franzisk. Heidelberg UB
(def.). Heilbronn StArch. Kraków *BU (2 Ex.). London BL
, RSoc. Madrid FundacMarch. Mantova BCom. Milano BAmbros (3 Ex.), BNBraid, BTrivulz. München SB
(3 Ex.). Napoli BN (4 Ex.). Novara Sem. Oxford Bodl, NewC. Paris Genev (2 Ex.), Mazarin. Parma BPalat. Ravenna BClass. Regensburg [HB]. Salzburg UB. Stuttgart LB
. Torino BNU. Treviso BCom. Udine Erzbisch. Venezia BNMarc. Vicenza BBertol. Warszawa BN (Bl. 1–8). Wien NB
. Zadar ZnanstKn.
Gesamtüberlieferung: 53 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1990 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GEORTRA.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03