Hermannus de Schildesche
De Saldis, Schilditz, Scildesche, Scildis, de Alemannia, de Westfalia u.a. ✽8.IX.1290 in Schildesche b. Bielefeld, †8.VII.1357 in Würzburg. Augustiner-Eremit, Mag. in Paris 1330 o. 1334. Lektor in den Augustinerklöstern Magdeburg, Erfurt, Herford u. Köln. Später u.a. bischöfl. Generalvikar in Würzburg.
Von den zahlreichen Schriften Hermanns ist nur das sehr erfolgreiche “Speculum sacerdotum” in variierenden Fassungen gedruckt worden.
Vgl. Zumkeller, Adolar: Hermann von Schildesche O.E.S.A. Würzburg 1957. (Cassiciacum. 14.) — Zumkeller, Adolar: Schrifttum und Lehre des Hermann von Schildesche. Würzburg 1959. (Cassiciacum. 15.) — Zumkeller, Adolar: Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken. Würzburg 1966, bes. Nr 391. (Cassiciacum. 20.)
12295 Hermannus de Schildesche: Speculum sacerdotum. Mainz: [Drucker der Prognosticatio, um 1477/80]. 
16 Bl. [ab⁸]. 30 Z. Typ. 1:90G.
Bl. 1a Incipit ſpeculum clarum nobile et cioſuz  ioꝛum ſacerdotum in quo refulgēt et reſentātur aliqua vtilia ſpeculāda circa tria. baptiſmi. ſcz eucariſtie. et penitentie ſacramenta.  [³]Enerabili in xo patri ac domino do-mino ſuo gratioſo. N. eo cunctiſ  deo amabilib…  … frater  hermānus dictus de ſaldis oꝛdinis heremita-rum ſancti Au. … Bl. 2a Z. 10 Prima ſuꝑficies ſpeculi ſacerdotum rep-tat ſpeculāda … Z. 15 Prima ſpēs me ſuꝑficie reptat tenēda  cauēda emendāda. circa materiā baptiſmi.  [²]Ateria baptiſmi debz eſſe aqua pura vel  de fluuio. vel de fōte. vel de puteo. vel de  mari. … Lage b ſacerdote implente eius defectum licet grani-… Endet Bl. 16b Z. 19 … et ſi alias vere peniteat t eā abſoluē.  Que hic deficiunt in ſūma et apparatu hoſti inti. de peni. et remiſſi. et in aureo confeſſionali  guilhelmi ſpeculatoꝛis. et quod ponitur in re-pertoꝛio aureo circa finem.  Speculum clarum ioꝛum ſacerdotū a patre Hermanno de ſaldis ſacre theologie ꝓfeſ-ſoꝛe: oꝛdinis heremitaruz ſancti Au. editum.  maguntie imſſum feliciter finit. 
Vorlage: Res.Publ. Unit 1. Giessen UB (Mikrofilm).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 1. München SB (Digitalisat).
HC 14519. Nachtr 151. Ce³ S-316. IDL 2238. Pell 5767. BSB-Ink H-106. CIBN H-41. BMC I 42.IA 319. Mead 46. Schüling 748. Zedler: Nassau 356. ISTC is00316000.
Dresden *ehem. LB. Giessen UB. Haag MMeerman
. Laubach [Solms]. Limburg BischB
. London BL
. Mainz *Bisch. Manchester RylandsL
. München SB
(2 Ex.). Paris BN. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. [a¹⁰b⁸]. 30 Z. Typ. 4:88G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Incipit ſpeculum clarum nobile et tioſuz  ipōꝝ ſacerdotū in quo refulgēt et reptan  aliqua vtilia ſpeculanda circa tria. baptiſmi  eukariſtie et pie ſacrata.  [³]Enerabili ī chriſto patri ac do domino ſuo gratioſo. … Bl. 3b Z. 2 pꝛima ſuperficies ſpeculi ſacerdotū … Z. 9 [¹]Ateria baptiſmi debz eſſe aqua pura … Lage b perficere et ſacramentū ſumere cū ꝓpoſito ſa… Endet Bl. 18a Z. 11 … et ſi alias vere peniteat  pōt eam abſoluere. que hic deficiūt in ſūma  et appaꝛatu hoſtiēſis in ti. de pnīa et remiſſi.  et in aureo cōfeſſionali guilhelmi ſpeculatoris et quod ponitur in repoꝛtorio aureo. Et y  circa finem.  Deo gracias.  Bl. 18b leer.
Vorlage: Berlin SB (Original).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 14516. Engel-Stalla: Hist 1657. Ohly: Reyser 47. Ce³ S-317. Pell 5766. CRF XIII 2073. VB² 2168.10. BSB-Ink H-108. CIBN H-42. Pr 2408. BMC II 485.IA 8703. Bod-inc H-044. Hummel-Wilhelmi 309. Oates 1110. Sallander: Uppsala 1765. ISTC is00317000.
Berlin *SB
. Cambridge UL. Frauenfeld KantB. Göttingen SUB. Graz ZBFranzisk. Kempten K. Kremsmünster Benedikt. London BL
. Mattsee Stift. München SB
(4 Ex.), UB
(3 Ex.). New Haven UL. Nürnberg *ehem. StB. Oxford Bodl. Paris BN (Bl. 18 def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Speyer LB
. Strasbourg BNU. Tübingen Stift
. Uppsala UB. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 28 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 2 Sp. 36 Z. Typ. 1:79G. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1aα Incipit ꝓlogus in ſpeculum manuale ſacerdotū. compilatum a fratre  Hermāno d’ Schildicz ſacre theologie ꝓfeſſoꝛe. oꝛdinis heremitarum  ſancti Auguſtini.  []Eo amabilibꝯ ⁊ ſibi ī  xo reuerendiſſimis  omnibus ſacerdotibꝯ  ſb’ſancte romāe … Bl. 1bß Z. 4 [³]Vbꝛica: ma ſuꝑficies ſpeculi ſadotum … Z. 12 … Materia baptiſmi debet eſſe aqua pura. … Endet Bl. 8bα Z. 6 … et ſi alīs  vere penitet poteſt eam abſoluere.  Que hic deficiunt in Samma ⁊ lectura Oſtie. ⁊ in reptoꝛio aureo  Guilh’l. ti. de penī et re. pleniuꝯ tinetur. Nota tamē hic  ſcd’z hoſtienſes octo ſunt … Z. 25 … Iſtud ꝑtinet ad tenenda circa materiam penitentie cum ſcribitur ad deum.  Expicit ſpeculum ſacerdotum.  Anno domini M˚cccc˚.lxxviiij˚. 
Vorlage: Leipzig UB (Original).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 14521. BSB-Ink H-107. Pr 2220. Bod-inc H-043. Günther 1977. ISTC is00316400.
Bamberg SB (2 Ex.). Leipzig *UB
. München SB
. Oxford Bodl. Wien Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. [a¹⁰]. 2 Sp. 36 Z. Typ. 1:79G. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1aα Incipit ꝓlogus in ſpeculum  manuale ſacerdotum. conpilatum  a fratre Hermanno de Schilditz  ſacre theologie ꝓfeſſoꝛe: oꝛdinis  heremitaꝝ ſancti Auguſtini.  [⁵]Eo amabilibus  et ſibi in criſto  … Bl. 1bβ Z. 16 [³]Rima ſuꝑficies ſpecnli  ſadotum … Z. 28 []Ateria baptiſmi debz eſſe aqua pura … Endet Bl. 10aα Z. 30 … et ſi  alias vere penitet. ſacerdos poteſt  eam abſoluere. Que hic deficiūt  in Summa et lectura Hoſtien.  et in repertorio aureo Guilhelmi  titulo de pe. et re. plenius conti-nentur.Nota tamen hic   βm Hoſtienſem octo ſunt … Z. 17 Laus altiſſimo deo  Quid agere cauere debeant  altaris miniſtri circa tria cipua  eccleſie ſacramēta docet ſpeculuz  iſtud ꝑlucidum. Editum ꝑ fratrē  Hermannum de Schilditz ſacre  pagine pꝛofeſſoꝛem. ordinis fra-trum heremitarum S. Auguſtini  Impꝛeſſum per fratres eiuſdē oꝛdinis Nurnberge. Anno domini.  M˚CCCC˚Lxxx˚.  Bl. 10b leer.
Vorlage: Jena ULB (Original).
Reproduktionen: Jena ULB (Digitalisat).
HC 14522. Pr 2221. BMC II 458.IA 7918. Hubay: Würzburg 1896. Schüling 749. ISTC is00316500.
Bamberg SB (2 Ex.). Giessen UB. Jena *ULB
. Leipzig BuchM. London BL
. Nürnberg StB
. Sankt Petersburg NB. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12299 Hermannus de Schildesche: Speculum sacerdotum. Trier: [Drucker des Speculum (GW 12299)], um 15.VIII.1481. 
16 Bl. [ab⁸]. 30 Z. Typ. 1:96G. Init. a. Rubr. α.
Bl. 1a ⁌. Incipit ſpeculum datum nobile et cioſum  ipſoꝝ ſacerdotū in quo refulgēt et reſentantur  ali valde vtilia ſpeculāda circa tria ncipalia.  Baptiſmi Eukariſtie et Penitēcie ſacramēta.:  ⁌. Pꝛologꝯ.:  (V³)Enerabili in chriſto patri ac domino domīo ſuo gracioſo. … Bl. 2b [²]Rima ſuꝑficies Speculi ſacerdotū … Z. 10 [³]Ateria baptiſmi dz ſſe a pura … Lage b noctē nō ſumat cibū. aut potū. alias e nō eſſz ie … Endet Bl. 16b Z. 7 … et ſi alias vere peniteat t eā abſoluere. ⁌ Que hic deficiūt. in ſūma et apparatu  hoſtiēſis in ti. de penitētia ⁊ remiſſio. et ī aureo  cōfeſſionali Gwilhelmi ſpeculatoꝛis. et quod ponitur ī repoꝛtoꝛio aureo Eodē ti. circa finem requirantur. DEO GRATIAS.:  ⁌. Explicit ſpeculum ſacerdotū In quo tā  … Z. 25 ⁌ Impꝛeſſum Treueris. anno domini Mil-leſimoquadꝛingenteſimooctuageſimopꝛimo Circa feſtum aſſumptōis marie virgī gloꝛioſe. 
Vorlage: Berlin SB (Original).
HC 14523. Ce³ S-318. IDL 2239. Pell 5769. VB 2567.10. BSB-Ink H-109. CIBN H-43 u.Add. Pr 2851. BMC II 620.IA 11403. Oates 1267. Voulliéme: Trier 1614. ISTC is00318000.
Berlin *SB
. Brussel BR. Cambridge UL. Darmstadt ULB
. Haag MMeerman
. Innsbruck ULB. Köln UStB
. London BL
. Manchester RylandsL
. München SB
. New York MorganL. Paris BN (2 Ex.). Providence ABrownL. Sankt Gallen Benedikt. Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 16 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12300 Hermannus de Schildesche: Speculum sacerdotum. [Strassburg: Johann Prüss, um 1484]. 
16 Bl. [ab⁸]. 29 Z. Typ. 1:100G. Init. x.
Bl. 1a Incipit ſpeculum clarū nobile ⁊ pꝛecioſum  ipſoꝛum ſacerdotum/ in quo refulgent ⁊ re-ſentantur aliqua vtilia ſpeculanda circa tria  baptiſmi / eukariſtie/ ⁊ penitentie ſacramēta.  []Enerabili in xo patri do/ do  ſuo gratioſo. … Bl. 2b Z. 1 Pꝛima ſuꝑficies ſpeculi ſacerdotū … Z. 8 (M)Ateria baptiſmi debet eſſe aqua pura  … Lage b cta media nocte diē inhoat Itē cauendū eſt  … Endet Bl. 16b Z. 4 … Et ſi alias vere  peniteat poteſt eam abſoluere Que hic deficiunt require in ſumma ⁊ apparatu domini Hoſtienſis ti de peni. ⁊ remiſſi ⁊ in aureo eo feſſionali Wilhelmi ſpeculatoꝛis. ⁊ in repertoꝛio aureo circa finem  Explicit Speculum ſacerdotum 
Vorlage: Augsburg UB (Mikrofilm). Nancy BMun (Kopie).
Reproduktionen: Darmstadt ULB (Digitalisat).
H 14518. R 332. Schr 5211. Schramm XX Abb. 27. 1679–1688. Ce³ S-319. IBP 4947u.Add. IGI 8833 u.Corr. Pell 5765. BSB-Ink H-110. Pr 513. BMC I 118.IA 1566. Madsen 3639. Oates 205. Sack: Freiburg 1795. Sallander: Uppsala 2239. ISTC is00319000.
Augsburg *UB
(2 Ex.). Bamberg SB. Cambridge UL. Città del Vaticano BVat
. Colmar BVille. Darmstadt ULB
. Freiburg UB
. København KglB. Kraków Akad. London BL
. L’viv ehem. BU. München SB
. Nancy BMun. New York MorganL. Palermo BCom. Pelplin Sem. Praha NM. Roma BN
. Tübingen UB
. Uppsala UB. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 22 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12301 Hermannus de Schildesche: Speculum sacerdotum. [Bamberg: Johann Sensenschmidt und Heinrich Petzensteiner, um 1490]. 
10 Bl. 〈iij–v〉¹⁰. 37 Z. Typ. 11:156G, 12:81G. Init. n, p. Rubr. γ.
Tit. Speculum Sacerdotum.  de tribus ſacramentis pꝛincipalibus.  Bl. 1b (H²)Ec ſequēs tabula voca Speculū Sacerdotū in  qua tanꝙ in quoddā lucido ſpeculo ſimplices ſa-cerdotes faciliter agnoſcere poſſunt … Z. 17 (P¹)rima ꝑs huius tabule repꝛeſentat tenēda et cauenda emendada circa materiā baptiſmi.  Tenēda circa materiā baptiſmi  (M¹)ateria baptiſmi debet eſſe pura aqua … Endet Bl. 10b Z. 8 … aut abſtineat ab hereditate viri. et ſi ipſa vere pe-nitet poteſt eam abſoluere.  Finit feliciter: 
Vorlage: Wrocław BU (Mikrofilm).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HCR 14517. Geldner: Bamberg 56. IBE 5183. IBP 4948. IDL 2240. Pr 791. BMC I 176.IA 2646. BSB-Ink H-110.050. Hubay: Würzburg 1897. ISTC is00319500.
Aschaffenburg StiftB. Bamberg SB (3 Ex.). Haag MMeerman
. London BL
. Magdeburg *ehem. StB. Montserrat Benedikt. München SB
, UB. Wrocław BU. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Sp.692a Hermannus de Schildesche: Speculum sacerdotum. Löwen: Johann von Paderborn
HC 14520. CA 1506. Hellinga: PT II 498.
Nicht nachweisbar.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2000 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/HERMSCH.htm • Letzte Änderung: 2012-04-17