Cordiale  quattuor novissimorum
Erbauungsbuch über die 4 letzten Dinge (Tod, jüngstes Gericht, Hölle u. ewige Seligkeit). Verfasser unbekannt (vgl. Hauréau, Notices et extraits II 344). Bisweilen Henricus de Hassia, Thomas de Haselbach, Gerardus Groot, Dionysius Cartusianus, Gerardus und Johannes de Vliederhoven zugeschrieben.
Vgl. Verf.Lex.² II 1217–1221; XI 516.
Übersicht
7469–7504
7505
7506–7514
7515
7516
7517
7518
7519–7529
7530–7534
7535
7536.7537
7538–7540
7541
Das französische Büchlein ‛Les quatre choses’ (C1793 = 1795), das mit dem Cordiale nichts gemein hat
s. Quatre choses (M 36777.36767)
Lateinisch
07469 Cordiale quattuor novissimorum. Daran: Pseudo-Augustinus, Aurelius: Speculum peccatoris. [Speyer: Drucker der Postilla scholastica, um 1471]. 
82 Bl. [a–i⁸k¹⁰]. 25 Z. Typ. 1:108G.
Bl. 1a [⁷]Emorare nouiſſima tna et in  eternū non peccabis Eccīa.  vii. Sicut dicit beatꝯ Aug.  libro ſuarum meditacionum  Plus vitanda eſt ſola peccati  feditas quā quelibet tormen-torum īmanitas Cum igitur  nouiſſimorū noticia. … Lage b Ecce ego ingredior viam vniuerſe terre Et ideo  … Endet Bl. 72a Z. 6 … Cur ſibi quod tollit viuere captat homo  vere Vere gens abſ cōſilio eſt et ſine prudētia  Ach vtinam ſaperent et intelligerēt ac nouiſ-ſima prouiderent Amen  Z. 10 [²]Voniā cariſſimi in via huius ſeculi  fugientis ſumꝯ. … Endet Bl. 81a Z. 24 …  nobis ille concedat  qui eſt in ſecula benedictꝯ Amen Deo grās  Bl. 81b u. 82 leer.
Anm. Ein Teil der Auflage erschien ohne den Anhang des Ps. Augustinus. Bl. 72a Z. 10ff. scheint dort nachträglich entfernt zu sein. (Pell 5073; z. B. 1. u. 2. Ex. Paris BN. Zürich ZB).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 5691. 5695. C 766(?). Ce³ C-882. Pell 5073. 5074. BSB-Ink G-110. Pr 2311. BMC II 480.IA 8403. Bod-inc C-445. Collijn: Stockholm 1206. Günther 2615. Hummel-Wilhelmi 239. ISTC ic00882000.
Klosterneuburg Aug. Leipzig UB
. London BL
. München SB
(2 Ex.). New Haven UL. Oxford Bodl. Rottenburg Sem
(def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stockholm KglB. Stuttgart LB
(2 Ex.). Tübingen UB
. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 14 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. [a–i⁸]. 25 Z. Typ. 1:117G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Incipit coꝛdiale de quatuoꝛ nouiſſimis  []Emoꝛare nouiſſima tua … Lage b et mediū ac finē ſiue terminū. et inuenies  … Endet Bl. 72a Z. 16 … ac nouiſſima ꝓuiderent.  Et ſic eſt finis.  Bl. 72b leer.
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC). Köln UStB (Digitalisat).
HC 5696. CA 1296. ILC 614. CBB 1166. Ce³ C-883. Madsen 1685. ISTC ic00883000.
Brussel BR. København KglB. Köln UStB
. Manchester ChethamL. New York MorganL. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Tallinn Arch.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. [a¹²b–g¹⁰]. 24 Z. Typ. 1:109R. Vereinzelt Min. f. Init.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Quattuor nouiſſimorū liber / de morte videlicet penis inferni / iuditio et celeſti gloria. quē pleri cordiale compellant cui pre-dicanti perutilis at ſummopere neceſſa-rius ! autoritatibus ſacrarū litterarū / exem-plis et poetarū carmībus paſſim refulgeus  feliciter incipit.  [⁵]Emorare nouiſſima tua! … Lage b xero ad confitendū tibi de. Ve michi ſi dolū pro… Endet Bl. 71b Z. 12 … ac nouſſtima prouiderent;  Explicit liber quatuor nouiſſimorum.  Bl. 72a Incipiunt tytuli quatuor nouiſſimorū. … Endet Z. 20 Finis tytulorū  Bl. 72b leer.
Reproduktionen: Paris Genev (Digitalisat).
HC 5694. C 5406. Pell 5069. CRF V 286. CRF VIII 159. Pr 7896. BMC VIII 11.IA 39218. Oates 2891. ISTC ic00882500.
Cambridge UL. Le Mans BMun (2 Ex.). London BL
. München UB
. New York MorganL. Paris BHistVille, Genev
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. [a¹²b–g¹⁰]. 23–24 Z. Typ. 1:109R.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Quatuor nouiſſimorū liber / de morte vi-delicet penis inferni / iudicio et celeſti glo-ria. … Z. 7 feliciter incipit  … Lage b xero ad confitendū tibi de. Ve mihi ſi dolum  … Endet Bl. 71b Z. 14 Explicit liber quatuor nouiſſimorum.  Bl. 72a Incipiunt tytuli quatuor nouiſſimorū. … Endet Z. 20 Finis tytulorum.  Bl. 72b leer.
IDL 1384. Pell 5070. BMC VIII 11.IA 39219. ISTC ic00883500.
Arras BMun. Haag MMeerman
. London BL
. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. [a¹⁰bc⁸d⁶]. 2 Sp. 42 Z. Typ. 1:89G.
Bl. 1 leer. Bl. 2aα [⁶]emorare nouiſſima  tua … Lage b extollere et dam permittere ancil… Endet Bl. 31bα Z. 9 Explicit liber de  quatuor nouiſſimis  β Cordiale quatuor nouiſſimoꝝ Colonie agrippini impreſſum Per me  petrum de Olpe. Finitū  et completum. Sub āno  a Natiuitate d. Milleſimoquadringenteſimoſeptuageſimoſeptimo. Io  die Lune ſexta menſis  Octobris finit feliciter.  Bl. 32 leer.
HC 5700. VK 449. CBB 1176. IBP 1700. Pell 5098. VB 887. Pr 1201. Bod-inc C-446. Ernst: Hildesheim II,3 47. Oates 682. ISTC ic00883900.
Berlin *SB
(Bl. 26 def.). Brussel BR. Cambridge UL. Gotha ForschB
. Hildesheim StB. Köln UStB
. London HeythropC. Oxford Bodl. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07474 Cordiale quattuor novissimorum. [Köln]: Konrad Winters, [nicht vor 18.III.1479, nicht nach 20.IX.1479]. 
68 Bl. .iijb–f⁸gh⁶I⁸. 27 Z. Typ. 1:99G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a [⁶]Emorare nouiſſima tua … Sign. b eſt natura. vita. ⁊ ſepultura. Terram ſapit.  … … Endet Bl. 67b Z. 10 Impreſſum eſt preſens opuſculum quod vocatur Coꝛdiale quatuoꝛ nouiſſimoru per me  Conradū de homboꝛch et admiſſum ac approbatum ab alma vniuerſitate coloniēſi ad laudem et honorem dei qui eſt benedictus in ſecula Amen  Bl. 68 leer.
Anm. Zur Datierung: Approbation der Kölner Universität laut Vollmacht Sixtusʼ IV. vom 18.III.1479; andrerseits kommt Type 1 ohne Auszeichnungstype nur bis zum 20.IX.1479 vor (Voulliéme: Köln S. XXXVIII u. LXXXIV ff.).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 5699. VK 450. CBB 1168. Ce³ C-884. CIH 1077. IBP 1701. IDL 1385. Pell 5076. VB 868. BSB-Ink G-111. Pr 1187. BMC I 246.IA 4119. Ernst: Kestner-Mus. 171. Günther 866. Ohly-Sack 927. Voulliéme: Trier 540. ISTC ic00884000.
Aberdeen UL. Berlin *SB
(2 Ex., 2. Ex. z.Z. Kraków BU). Cambridge FitzwilliamM. Chicago NewberryL. Dunfermline PL. Frankfurt (Main) UB. Gent BU. Haag KglB. Hannover KestnerM. Köln Erzbisch. Leipzig UB
. London BL
. Melk Benedikt. München SB
(2 Ex.). Praha NKn. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Trier StB. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Xanten Stift.
Gesamtüberlieferung: 22 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
70 Bl. a–h⁸i⁶. 24 Z. Typ. 1:101/102G, 2:110G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber: de moꝛte  videlicet penis īfernj … Sign. b iii. regū .xxi. de acha: qui audita cōminatione moꝛtiſ  … Endet Bl. 68b Z. 13 Explcit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Bl. 69a Incipiunt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛū. … Endet Z. 19 Finis tituloꝛum.  Bl. 69b u. 70 leer.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Lökkös: Impr.Genève 24. CBB 1165. Pell 5071. CRF I 484. CRF III 288. VB 1165.5. Oates 2864. ISTC ic00885200.
Berlin *SB
. Brussel BR
. Cambridge UL. Hamburg SUB†. Toulouse Franzisk. Troyes BMun.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
70 Bl. a–h⁸i⁶. 24 Z. Typ. 1:101/102G, 2:110G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber: de moꝛte  videlicet penis īferni … Sign. b iii. regū .xxi. de acha.  audita cōminatione moꝛtiſ  … Endet Bl. 68b Z. 13 Explicit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Impꝛeſſum. Gebennis.  Deo. Gratias  A. M. E. N.  Bl. 69a Incipiūt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛū. … Endet Z. 19 Finis tituloꝛum.  Bl. 69b u. 70 leer.
Reproduktionen: Genève BPU (Digitalisat).
C 1769. 1771. Lökkös: Impr.Genève 23. Ce³ C-885. IDL 1386. Pell 5072. CRF VI 661. Lökkös: Cat.Genève 200. ISTC ic00885000.
Edinburgh NL
. Genève BPU. Haag MMeerman
. Paris Mazarin. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Upper Woolhampton Benedikt (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
68 Bl. a–f⁸gh⁶j⁸. 27 Z. Typ. 1:103G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aii. [⁵]Emorare nouiſſima tua … Sign. b eſt natura. vita. et ſepultura. Terram ſapit.  … Endet Bl. 67b Z. 10 Impreſſum eſt preſens opuſculū quod vo-catur Coꝛdiale quatuoꝛ nouiſſimoꝝ per me  Bartholomeū de vnckel et admiſſū ac ap-probatū ab alma vniuerſitate coloniēſi ad  laudem ⁊ honoꝛem dei qui eſt benedictus in  ſecula Amen  Bl. 68 leer.
Anm. Ist seitengetr. Nachdr. von Nr 7474.
Reproduktionen: Köln UStB (Digitalisat).
HC 5698. VK 451. Ce³ C-886. CIH 1078. IBP 1702. IDL 1391. Pell 5075. VB 853. BSB-Ink G-112. BMC I 243.IA 3958. Ernst: Hildesheim I,1 160. Hartig: Paderborn 196. Hubay: Würzburg 686. Madsen 1690. ISTC ic00886000.
Berlin *SB
. Detmold LB. Göttingen SUB. Haag KglB
. Hildesheim DomB. Karlsruhe LB
. København KglB. Köln Erzbisch, UStB
. Liverpool UL. London BL
(2 Ex.). Mainz GutenbergM. München SB
(2 Ex.). Paderborn AkadB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
68 Bl. a–f⁸gh⁶i⁸. 27 Z. Typ. 1:99G, 2:200G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a [⁶]Emorare nouiſſima tua … Sign. b eſt natura. vita. et ſepultura. Terram ſapit. teꝛ… Endet Bl. 67b Z. 10 Finit Coꝛdiale quattuoꝛ nouiſſimorum.  Z. 12 Iſte libellus diſtinguitur in quatuoꝛ ꝑtes … Endet Bl. 68a Z. 22 Quartu ca. de maxima et ſtabili leticia regni  celeſtis.  Bl. 68b leer.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
C 1772. VK 452. CBB 1167. Ce³ C-888. IBP 1703. VB 868.1. Pr 1191. BMC I 249.IA 4155. Günther 867. Hubay: Würzburg 687. Madsen 1691. ISTC ic00888000.
Berlin *SB
. Bryn Mawr GoodhartL. Dettelbach Franzisk. Erfurt Bisch. København KglB. Köln UStB
. Leipzig ehem. UB
. Leuven TheolF. London BL
. Würzburg UB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. a–i⁸. 25 Z. Typ. 1**:104G, 2:150G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. ai [¹]ncipit coꝛdiale de quatuoꝛ  nouiſſimis  [⁵]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b et mediū ac finē ſiue ťminū. et īuenies maxi… Endet Bl. 72a Z. 17 Et ſic eſt finis  Explicit coꝛdiale de quatuoꝛ nouiſſimis  In hollandia delf impꝛeſſū Anno .M.CCCC.lxxxij.  Bl. 72b leer.
Anm. Ist blattgetr. Nachdr. von Nr 7470.
HC 5701. CA 1297. ILC 617. Ce³ C-889. Pell 5099. Pr 8869. BMC IX 18. ISTC ic00889000.
Hamburg SUB
. London BL
(2 Ex., 2. Ex. def.), Lambeth. Paris Genev. Washington (D.C.) LC
.  — Holkham Hall (Norfolk).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 32 Z. Typ. 1:81G, Min. von, 13:80G. Häufig Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. a.i. Quattuoꝛ nouiſſimoꝛū liber: de moꝛte videlicet penis īfer-ni … Sign. b incertitudinem huius vite ac pꝛopinquitatē moꝛtis iā ven… Endet Bl. 42a Z. 6 Explicit liber Quattuoꝛ nouiſtmoꝝ.  Z. 7 Incipiūt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 25 Finis tituloꝛum.  Bl. 42b leer.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Pell 5083. ISTC ic00889500.
Berlin *SB
. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. a–i⁸. 24 Z. Typ. 1:106G. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a : Incipit coꝛdiale de quatuoꝛ nouiſſimis  []Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b et medium ac finem ſiue terminū et inuenies  … Endet Bl. 72a Z. 18 Laus deo in altiſſimo thꝛono  Explicit coꝛdiale de quatuoꝛ nouiſſimis  Antwerpie impꝛeſſum Per mathiā goes  Anno .M.CCCC.Lxxxiij.  Bl. 72b leer.
Anm. Ist Nachdr. von Nr 7479, mit stets übereinstimmendem Ende der Rectoseiten, teilweise jedoch völlig seitengetreu.
HC 5702. CA 1298. ILC 618. CBB 1177. Ce³ C-890. IDL 1389. Pell 5100. Pr 9347. BMC IX 178. Bod-inc C-447. Oates 3876. ISTC ic00890000.
Brussel BR. Cambridge CorpChristC, UL. Chatsworth L (def.). Città del Vaticano BVat. Haag KglB. London BL
. Oxford Bodl. Paris BN. Saint-Omer BMun. Sankt Petersburg NB. Uden Kreuzh.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
68 Bl. a–f⁸gh⁶i⁸. 27 Z. Typ. 1:103G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. ai [⁵]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b eſt natura. vita. et ſepultura. Terram ſapit.  … Endet Bl. 67b Z. 10 Impreſſum eſt preſens opuſculum quod  vocatur Coꝛdiale quatuoꝛ nouiſſimoꝝ Sub  anno d .M.CCCC.lxxxiij. ꝑ me Bartholomeū de vnckel et admiſſum ac appꝛobatū  ab alma vniuerſitate colonienſi ad laudē et  honoꝛē dei qui eſt benedcūs in ſecula. Amen  Bl. 68 leer.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
HC 5703. VK 453. CBB 1178. Ce³ C-891. IBP 1704. IDL 1390. CRF XIV 179. Pr 1142. BMC I 242.IA 3943. Borm: IG 821. Günther 848. Sack: Freiburg 1097. Voulliéme: Bonn 454. ISTC ic00891000.
Bamberg SB. Bonn ULB
. Brussel BR. Cambridge CorpChristC (Fragm. Bl. 1-8). Deventer StB
. Freiburg UB
. Göttweig Benedikt
. Leipzig BuchM
(2 Ex.), UB
. London BL
. Manchester RylandsL
. Osnabrück RatsGy. Poitiers BMun. Rothenburg Konsist. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 33 Z. Typ. 1:81G. Meist Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a.ii. Quattuoꝛ nouiſſimoꝝ liber. de moꝛte videlicet / penis in-ferni / … Sign. b uiter et leuiter nunc ſuſtinere modicū:  poſtea dolere ⁊ inuti… Bl. 42b Z. 5 Hic poſtremo annectūtur tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 23 Libellus quattuoꝛ nouiſſimoꝝ finit feliciter: exaratus per Antoniū Cayllaut. 
Pell 5085. CRF X 239. BSB-Ink G-113. ISTC ic00891500.
München SB
. Orléans BMun. Salisbury Cathedr.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
54 Bl. a–f⁸g⁶. 30 Z. Typ. 3:90G.
Bl. 1a m. Sign. a Incipit coꝛdiale de quatuoꝛ no-uiſſimis.  [³]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b Quid thezaurizat quis ī terra cū ſine dilacōe trāſe… Endet Bl. 53b Z. 18 Et ſic eſt finis. Deo laus  gloꝛia trinis. ⁊  Bl. 54 leer.
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC).
C 1773. CA 1301. ILC 616. Hermans: Zwolle 24. CBB 1169. IDL 1388. Oates 3600. ISTC ic00887400.
Brussel BR. Cambridge UL. Ebstorf Kl. Göttingen SUB. Leiden BU
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
62 Bl. a–e⁸fg⁶h¹⁰. 28 Z. Typ. 2B:103G.
Tit. Quattuor nouiſſima  Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Emorare nouiſſima tua … Sign. b terit impedire Eſto moꝛtuus mūdꝯ tibi Mūdi  … Endet Bl. 61b Z. 11 Impreſſum eſt preſens opuſculū quod vocatur coꝛdiale quatuor nouiſſimoru Sub anno di .M. CCCC lxxxv. Dauātrie in platea epiſcopi. et admiſſum ac aꝓpbatum ab alma vniuerſitate Colonienſi ad laudem ⁊ honorem dei qui eſt benedictꝯ in ſecula Amē.  Bl. 62 leer.
Anm. Als Vorlage diente Nr 7482.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC).
C 1788. CA 1299. ILC 619. CBB 4302. Ce³ C-892. IBP 1705. IDL 1392. Pell 5101. VB 4830. BMC IX 44. Borm: IG 822. Ernst: Hildesheim I,1 159. Oates 3430. Voulliéme: Trier 2376. ISTC ic00892000.
Berlin *SB†
. Brussel BR. Cambridge UL. Gdańsk Akad. Haag KglB
(2 Ex.). Hildesheim DomB. Köln UStB
. Liège Sem. London BL
. Münster ULB (def.). Paris BN. Sankt Petersburg NB. Trier StB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 16 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 34 Z. Typ. 2:74G. Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. .a..i. Quatuoꝛ nouiſſimoꝛū liber de moꝛte videl penis  inferni … Sign. b incertitudinē huiꝯ vite ac ꝓpinquitatē moꝛtis iā ven… Endet Bl. 41b Z. 20 Explicit liber quatuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Bl. 42a Incipiunt tituli quatuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 19 Finis tituloꝛum.  Bl. 42b leer.
Anm. 1. Ist offenbar Nachdr. von Nr 7480.
Anm. 2. Bl. 42a auch abweichend Incipiūt …  … Scdō. … Endet Z. 19 Finis tituloꝝ.  (Ex. Metz BMun. San Marino (Calif.) HuntingtonL).
CR 1779. Ce³ C-887. IDL 1387. Pell 5088. CRF III 287. CRF VIII 160. BMC VIII 13.IA 39280. ISTC ic00887000.
Cambridge TrinityC. Haag MMeerman
(def.). London BL
. Paris BHistVille. Rodez BMun (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Solothurn ZB
(def.). Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
40 Bl. a–e⁸. 33–34 Z. Typ. 1:81G.
Bl. 1 leer? Bl. 2a Quatuor nouiſſimoꝝ liber. de morte videlicet / penis inferni … Sign. b Nonne quaſi aurora matutina? Item dicit idem in quadam  … Bl. 40b Z. 6 Hic poſtremo annectun tituli quatuor nouiſſimorū … Endet Z. 24 Libellus quattuor nouiſſimoꝛum  finit feliciter. 
C 1777. Pell 5086. CRF VI 662. ISTC ic00891200.
Paris Mazarin.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07488 Cordiale quattuor novissimorum. [Zwolle: Peter van Os, nicht nach 1485]. 
54 Bl. a–f⁸g⁶. 30 Z. Typ. 3:90G.
Bl. 1a m. Sign. a Incipit coꝛdiale de quatuoꝛ nouiſſimis.  [³]Emoꝛare nouiſſiwa tua … Sign. b Quid thezauriſat quis ī terra cū ſine dilacōne trāſe… Endet Bl. 53b Z. 18 Et ſic eſt finis: Deo laus  et gloꝛia trinis.  Bl. 54 leer.
Anm. WILC datiert [1480/81] nach den Wasserzeichen (WM I 58609–58620) [30.IX.2015].
Reproduktionen: Köln UStB (Digitalisat).
HC 5693. C 1774. Nachtr 132. CA 1302. 1313. ILC 615. Hermans: Zwolle 23. Pell 5078. VB 4957.5. Voulliéme: Trier 2480. ISTC ic00885500.
Berlin *SB
(Rubr. 1485). Darmstadt ULB. Köln UStB
. Paris BN (2 Ex.). Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0748810N Cordiale quattuor novissimorum. Genf: [Louis Cruse, um 1487]. 
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 37 Z. Typ. 5:66G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a QUATOUR NOVISSIMORUM  liber: de morte videlicet penis inferni iudicio et celesti gloria quem pleri cordiale compellant: cui predicanti per-utilis at summopere necessarius: auctoritatibus sacrarū  litterarum exemplis et poetaru carminibus passim refulgens feliciter incipit.  … Endet Bl. 42a Z. 11 ⁌ Explicit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum Im-pꝛeſſum Gebennis. Deo gratias. Amen  Z. 13 ⁌ Incipiunt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛum. … Endet Z. 32 ⁌ Finis titulorum.  Bl. 42b leer.
Vorlage: Lökkös: Impr.Genève (m. Abb. von Bl. 42a).
Anm. Nach ISTC Variante zu Nr 7489.
Lökkös: Impr.Genève 51. ISTC ic00892500,2.
Aosta Sem (Bl. 17–24 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. ab⁸c¹⁰de⁸. 37 Z. Typ. 5:66G. Init. k. Min. f. Init. Rubr. ε.
Tit. in Lombarden ⁌ LIBER QUATTUOR  NOUISSIMORUM  Bl. 2a (Lomb.) QUATUOR NOUISSIMORUM  (Typ.) liber: de moꝛte videlicet penis inferni … Sign. b penitere. ⁌ Unde dicit Job .x. Paucitas dierum meoꝛum  … Endet Bl. 42a Z. 11 ⁌ Explicit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum Im-pꝛeſſum Gebennis. Deo gratias. Amen  Z. 13 ⁌ Incipiunt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛum. … Endet Z. 32 ⁌ Finis tituloꝛum.  Bl. 42b leer.
Anm. Kollation auch abweichend. a–d⁸e¹⁰. (z.B. Ex. Frankfurt (Main) UB).
C 1770. Lökkös: Impr.Genève 50. Ce³ C-892a. IGI 3188. BMC VIII 366.IA 38447. Ohly-Sack 928. ISTC ic00892500,1.
Aosta Sem. Frankfurt (Main) UB
(Bl. 1 fehlt). Genève BPU
. London BL
. Luzern ZB. New Haven UL. Roma BAngel, BCorsin
. Sion Chap.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸+ (?). 37 Z. Typ. 3:102G, 1:77G.
Bl. 1a m. Sign. a Quatuor nouissimorum liber de morte v  penis inferni … Z. 6 []Emorare nouissima tua. … Bricht ab Bl. 8b Z. 36 … Transsit  messis finita est estas. et nos saluati nō sumus. Hinc est ꝗ de-
Vorlage: IBE.
IBE 1765. ISTC ic00892650.
Mahón BP (Fragm. 8 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
40 Bl. a–e⁸. 34 Z. Typ. 1*:82G, 2:114G. Min. f. Init.
Tit. Liber quattuoꝛ nouiſſimorum  Bl. 2a m. Sign. aii Quattuoꝛ nouiſſimoꝝ liber. de moꝛte videlicet / penis inferni … Sign. b Nonne quaſi auroꝛa matutina? Item dicit idem in quadam  … Bl. 40b Z. 6 Hic poſtremo annectun tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 24 Libellus quattuoꝛ nouiſſimoꝝ finit feliciter: exaratus per Petrum Leuet. 
Anm. Ist seitengetr. Nachdr. von Nr 7487.
IDL 1394. Pell 5087. CRF X 240. Pr 8073. Bod-inc C-448. ISTC ic00892600.
Blois BMun. Haag MMeerman
. Oxford Bodl. Praha NKn. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 36 Z. Typ. 6:98G, 9:77G. Min. f. Init.
Tit. Liber quatuoꝛ nouiſſimoꝝ  Bl. 2a m. Sign. a.i. Quatuoꝛ nouiſſimoꝛum liber de moꝛte uidelicet penis inferni … Sign. b ſens eſt breuiſſimum. Nam vt dicitur Job .xiiij. Breues dies  … Endet Bl. 42a Z. 7 Explicit liber quatuoꝛ nouiſſimoꝛum  Deo gratias.  Z. 9 Incipiunt tituli quatuoꝛ nouiſſimoꝛum … Endet Z. 27 Finis tituloꝝ.  Bl. 42b leer.
IGI 3189. Pell 5092. ISTC ic00892700.
Sankt Petersburg NB. Vercelli Sem.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 35–37 Z. Typ. 3:98G, 5:66G. Init. f. Rubr. ε.
Tit. Liber quatuoꝛ nouiſſimoꝝ.  Bl. 2a Quatuoꝛ nouiſſimoꝛū liber ď moꝛte videlic  penis inferni Sign. b dū ſine fructu inutiliter penitere. ⁌ Unde dicit Job .x. Pau… Endet Bl. 42a Z. 7 ⁌ Explicit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝝ.  Impꝛeſſum gebennis. Deo gratias Amē.  Z. 9 ⁌ Incipiūt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 27 Finis tituloꝝ  Bl. 42b leer.
Anm. Bassenge (Berlin) Auktion 101 (2013) Nr 1251.
C 1781. 1785. Lökkös: Impr.Genève 52. Ce³ C-893. IBPort 547. IGI 3190. Pell 5095. CRF XIX 443. Pr 7813. Bod-inc C-449. Lökkös: Cat.Genève 201. Sack: Freiburg 1098. ISTC ic00893000.
Besançon BMun
(Bl. 32 fehlt). Freiburg UB
(def.). Genève BPU. Göttingen SUB. Lisboa AcadCi. Lucca BStat. Milano BNBraid. Modena BEst. New York MorganL. Orihuela BP. Oxford Bodl. Piacenza BCom. Sion Chap
. Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 14 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
38 Bl. a–d⁸e⁶. 35 Z. Typ. 5:82G.
Bl. 1a m. Sign. ai. Quattuoꝛ nouiſſimoꝝ liber. de moꝛte videlicet / penis  inferni / … Sign. b bi annulū vnū vt illū ꝓ penitētia portaret. ⁊ qcū eū re-… Bl. 38a Z. 27 Hic poſtremo ānectun tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ.  … Endet Bl. 38b Z. 13 Libellus quattuor nouiſſimorum  finit feliciter. 
C 1784. Pell 5091. CRF I 486. CRF IV 158. CRF V 287. CRF VI 664. Oates 2952. ISTC ic00893100.
Cambridge UL. Le Mans BMun. Paris Mazarin. Troyes BMun
. Valognes BMun.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
40 Bl. A–E⁸. 33 Z. Typ. 1*:83G.
Bl. 1a m. Sign. Ai Quatuoꝛ nouiſſimoꝝ liber de moꝛte videlicet penis infer-ni … Sign. b meſſis. finita eſt eſtes: et nos ſaluati nō ſumus. Hinc eſt ꝙ de-… Endet Bl. 40a Z. 14 … Amen.  Explicit liber quatuoꝛ nouiſſimoꝛū.  Z. 16 Incipiunt tituli quatuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Bl. 40b Z. 9 Finis tituloꝛum. 
C 1778. Pr 7932. BMC VIII 46.IA 39389. Oates 2917. ISTC ic00893200.
Cambridge UL. London BL
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 33 Z. Typ. 9:82G. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. ai Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber: de moꝛte videlicet penis  inferni … Sign. b incertitudinem huius vite ac pꝛopinquitatē moꝛtis iā vē-… Endet Bl. 42a Z. 6 Explicit liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Z. 7 Incipiūt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝝ. … Endet Z. 25 Finis tituloꝛum.  Bl. 42b leer.
Anm. Ist Nachdruck von Nr 7480.
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
CBB 1172. IDL 1397. Pell 5084. CRF XII 203. BSB-Ink G-114.050. ISTC ic00893300.
Gent BU. Haag MMeerman (def.). München SB. Paris BU (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07496 Cordiale quattuor novissimorum. [Paris]: Guy Marchant, [vor 1.VIII.1490]. 
40 Bl. A–E⁸. 36–37 Z. Typ. 1:75G, 2:107G. Min. f. Init.
Tit. m. Sign. A₁ Coꝛdiale ſalutis hominum. Liber  de quattuoꝛ nouiſſimis ideo ſic dictus / quia valde  ſpectat ad oīm ſalutem: … Bl. 2a m. Sign. A.ii Quattuoꝛ nouiſſimoꝝ liber. de moꝛte videlicet /  penis inferni / … Sign. b Uita aūt vniuſcuiuſ homīs quāta eſt? adde tantoſli-… Bl. 39b Z. 11 Hic poſtremo ānectun tituli quatuoꝛ nouiſſimoꝝ … Endet Z. 29 Libellus quatuoꝛ nouiſſimoꝛū finit feliciter.  exaratus. Per Guidonem mercathoꝛis  Bl. 40a leer. Bl. 40b Schlusstit. (L)Iber quatuor  nouiſſimoꝛum 
C 1786. Pell 5093. CRF VI 663. CRF XI 360. ISTC ic00893400.
Darmstadt ULB (def.). Paris Mazarin (def.). Roanne BMun (Fragm. 1 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
40 Bl. a–e⁸. 34–35 Z. Typ. 5*:87G, 6:175G(?). Rubr. ε.
Tit. Liber quattuoꝛ nouiſſimorum.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Quattuoꝛ nouiſſimoꝝ liber de moꝛte: videlicet penis inferni … Sign. b viij. V ī libro metrico de vita ⁊ geſtis alexādri. O felix  … Endet Bl. 40a Z. 9 Explicit Liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum. Deo gratias.  Z. 11 Incipiunt tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛū. … Endet Z. 29 Finis tituloꝛum.  Bl. 40b leer.
IGICorr 3192A. Pell 5089. CRF XVI 99. ISTC ic00893500.
Aurillac BMun
(Bl. 1 u. 8 fehlen). Grenoble BMun. Oslo NB. Roma Redempt.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
54 Bl. a–f⁸g⁶. 29–30 Z. Typ. 9**:96G. 1 Hlzs.
Tit. Quatuor nouiſſimoꝝ liber feliciter incipit  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aii Quatuor nouiſſimorum liber de morte videl  penis inferni … Sign. b ſicut frequens cogitatio breuis eui et huius tempo-… Endet Bl. 53b Z. 30 Explicit liber quattuor nouiſſimorum.  Bl. 54a Incipiūt tytuli quattuor nouiſſimoꝝ  … Endet Z. 20 Finis tytuloꝝ.  Bl. 54b leer.
Pell 5077. CRF IV 159. ISTC ic00893600.
Valognes BMun.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
48 Bl. a–f⁸. 32 Z. Typ. 5:100G, 6:65G. Init. b. Rubr. β.
Tit. De quattuoꝛ nouiſſimis  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Quattuoꝛ nouiſſimoꝛū liber de moꝛte videlicet  penis inferni: … Sign. b ta quo ⁊ magnos ouiū greges vltra oēs qui fue-… Bl. 48a Z. 19 ⁌ Hic poſtremo annectuntur tituli  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  … Endet Bl. 48b Z. 18 Libellus quattuoꝛ nouiſſi-moꝛum finit feliciter 
Pell 5081. BMC VIII 107.IA 39997. Altés-Olivar 68. ISTC ic00893700.
Bonn ULB
. London BL
. Vic Bisch
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
38 Bl. a–d⁸e⁶. 35 Z. Typ. 3**:80G, 4:130G. Init. a. Min. f. Init..
Tit. (D)e quattuor nouiſſimis  Bl. 2a m. Sign. aii Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber. de moꝛte videlicet / penis  inferni / … Sign. b finita ſeculoꝝ ſecula pnīa infructuoſa poſtmodū incipias tar… Bl. 37a Z. 26 Hic poſtremo annectunē tituli quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  … Endet Bl. 37b Z. 13 Libellus quattuoꝛ nouiſſimo-rum finit feliciter.  Bl. 38 leer.
Reproduktionen: Paris Mazarin (Digitalisat).
C 1780. Pell 5090. CRF III 289. CRF VI 665. CRF XVII 198. Pr 7944. Bod-inc C-450. Madsen 1692. Oates 3062. ISTC ic00893350.
Auch BMun
(def.). Cambridge UL. Città del Vaticano BVat. Göttingen SUB. Isny K. København KglB. Oxford Bodl (2 Ex.). Paris Mazarin. Rouen BMun (Bl. 1 u. 8 fehlen). Saint Andrews UL. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Anm. Kein Material vorhanden.
52 Bl. a–f⁸g. 31 Z. Typ. 1:108G, 2:65G. Init. b. Einmal Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. De quattuoꝛ nouiſſimis  Bl. 2a m. Sign. aij Quattuor nouiſſimoꝝ liber de moꝛte videlicet penis inferni … Sign. b fuerit meminiſſe debet tenebꝛoſi tꝑis et dierum  … Bl. 52a Z. 22 ⁌ Hic poſtremo annectuntur tituli  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Bl. 52b ⁌ Pꝛimū nouiſſimoꝝ ē de moꝛte coꝛꝑali. ca .i.  … Endet Z. 18 Libellus quattuoꝛ nouiſſi-moꝛum finit feliciter. 
Reproduktionen: Paris Genev (Digitalisat).
C 1775. CBB 1170. Ce³ C-894. Pell 5079. CRF I 487. Pr 8084. Bod-inc C-451. Sallander: Uppsala 2168. ISTC ic00894000.
Aschaffenburg StiftB. Brussel BR, Franzisk. Cambridge JohnC. Chapel Hill UL. Chaumont BMun. Gent BU. Oxford Bodl. Paris Genev
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Petersburg NB. Uppsala UB (def.). Ushaw C. Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 14 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
48 Bl. [a]b–f⁸. 32 Z. Typ. 2:114G, 6:65G. Init. d. Rubr. β. VM. (Haebler: Petit IIIa).
Tit. Liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum  VM  Bl. 2a Quattuoꝛ nouiſſimoꝛū liber de moꝛte videlicet penis inferni … Sign. b Quid bonū propoſitum poterit impedire eſto mor… Bl. 48b Z. 4 ⁌ Hic poſtremo annectuntur tituli  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum  … Endet Z. 23 ⁌ Libellus quattuoꝛ nouiſſi-moꝛum finit feliciter. 
Anm. Stuttgarter Antiquariat 168 (Juni 1997) u. 177 (Mai 2000).
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
CBB 1171. Ce³Suppl C-894a. Pell 5082. CRF I 488. CRF XI 361. Whitesell: Harvard S1-3634a. ISTC ic00894500.
Antwerpen BConscience. Bourg-en-Bresse BMun. Cambridge (Mass.) HoughtonL
. Edinburgh NL
. Gent BU. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
40 Bl. [a]b–e⁸. 35–37 Z. Typ. 6:93G, 7:55G. Init. b. Rubr. ε. VM des Denis Roce (Polain 162).
Tit. Liber quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  VM  Bl. 2a Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber de  moꝛte videlicet penis inferni … Sign. b his  pꝛeparauerā cū me conuerticē ad vniuerſa  … Bl. 40b Z. 8 ⁌ Hic poſtꝛemo annectuntur tituli  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum  … Endet Z. 27 ⁌ Libellus de quattuoꝛ nouiſſimoꝛum finit feliciter 
Anm. Zisska & Kistner (München) Auktion 48 (Oktober 2006) Nr 184.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
C 1787. CBB 1174. IDL 1403. Pell 5096. CRF VI 666. CRF VIII 161. BSB-Ink G-121. ISTC ic00894600.
Brussel BR (2 Ex.). Gent BU. Haag KglB. München SB
. Paris DominJacques, Mazarin.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
48 Bl. A–F⁸. 32 Z. Typ. 4:80G(?), 5:190G, 6:61G. Init. f. Rubr. α. VM. (Haebler: Petit II).
Tit. Liber quattuoꝛ  nouiſſimoꝛum.  VMBl. 2a m. Sign. Aij. Quattuoꝛ nouiſſimoꝛum liber de moꝛte videlicet penis inferni … Sign. b quid bonū pꝛopoſitum poterit impedire eſto moꝛ… Bl. 48b Z. 4 ⁌ Hic poſtremo annectuntur tituli  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  … Endet Z. 23 ⁌ Libellus quattuoꝛ noniſſi-moꝛum finit feliciter. 
Anm. Ist seitengetr. Nachdr. von Nr 7502.
Pell 5080. BSB-Ink G-120. Schlechter-Ries 514. ISTC ic00894700.
Heidelberg UB
. München SB
. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
54 Bl. ab⁸c⁶d–g⁸. 33 Z. Typ. 1:89G. Einmal Min. f. Init. 1 Hlzs. (Rosette).
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aij []Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b teriū ſi toto tꝑe viueres: ex quo adā emiſſus ē de pa… Endet Bl. 46a Z. 23 ac nouiſſima pꝛouiderēt  Bl. 46b Incipiūt hic aliqua pulchra exēpla  [³]Vit etiā pariſius alius magnus clericus.  et in iure peritus. … Endet Bl. 53b Z. 9 … Taliť  igirur o fili ibi flagellabuntur qui hic a flcgellis filioꝛum excipiuntur  Imſſum eſt ps opuſculum: quod vocatur coꝛdiale quatuoꝛ nouiſſimoꝝ Sub āno domini .M.cccclxxxvi. Dauantrie Per magiſtrū Iacobū de breda  Et admiſſum ac aꝓpbatū ab alma vniuerſitate. Colonienſi ad laudem et honorē dei: qui ē benedictus  in ſecula A M E N  Bl. 54a leer. Bl. 54b Schlusstit. Quatuoꝛ nouiſſima  cū alibus exemplis  Links daneben Rosette.
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
HC 5704. C 1789. CA 1300. 1303. ILC 620. CIH 1079. IDL 1393. Pell 5102. Collijn: Uppsala 586. Oates 3458. ISTC ic00894800.
Budapest BN. Cambridge UL (def.). Darmstadt ULB (def.). Haag KglB (def.). Paris BN. Sankt Petersburg NB. Uppsala UB (2 Ex., 1. Ex. def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. a–m⁶. 34 Z. Typ. 3:98G, 4*:88G. Init. a. Rubr. α. DrM I.
Tit. Quatuoꝛ nouiſſima cū multis exemplis pulcherximis  DrMBl. 2a m. Sign. aij [⁷]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b phetam ďꝛ in pſalmo Sciant gētes quoniā hoiēs ſunt.  … Endet Bl. 66a Z. 24 … ac nouiſſima pꝛouiderent.  Finiūt Quattuoꝛ nouiſſima  Sequūtur Exempla De gaudijs regni celoꝛum.  Bl. 66b (D)e gaudijs regni celoꝝ Ex libꝛo apū  (U)idi in bꝛabācia mulierem diuitem ⁊ honeſtam poſſeſſam a demonio. … Endet Bl. 71b Z. 27 … Et nullꝯ laboꝛ  durꝯ nullum tempꝯ longum videri debet quo eternitat  gloꝛia acquiritur.  Finiūt exēpla de gaudijs regui celoꝝ Et  alioꝝ trium nouiſſimoꝝ. Imſſa Danātrie  In platea epiſcopi. Anno di .M.cccc.lxxxix.  Bl. 72 leer.
Anm. Tit. auch Quatuoꝛ nouiſſima  DrM  (Pell; z. B. Ex. Berlin SB. Wrocław BU. Köln UStB. Paris BN. Reims BVille).
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC). Haag KglB (Digitalisat). Paris Genev (Digitalisat).
HC 5705. CA 1304. Hellinga: PT II 407. ILC 621. Kronenberg: CA² 1304. CBB 1179. Ce³ C-895. IBP 1706. IDL 1395. Pell 5103A. CRF I 485. VB 4832. BSB-Ink G-114. Pr 8984. BMC IX 51.IA 47610. Hubay: Würzburg 688. Voulliéme: Bonn 455. Voulliéme: Trier 2378. Wilhelmi: Greifswald 199. Zdanevyč 150. ISTC ic00895000.
Aschaffenburg StiftB. Berlin DtHistM
, *SB†
. Bonn ULB
. Brandenburg *GotthardtK
(z.Z. Kraków BU). Brussel BR (2 Ex.). Greifswald UB
. Haag KglB. Kijv NB
. Köln UStB
. London BL
. Metelen PfarrB. München SB
(2 Ex.). New York MorganL. Nordhausen BlasiiB. Paris BN (2 Ex.), Genev
. Philadelphia FreeL. Praha NKn. Reims BVille. Sankt Petersburg NB. Trier StB. Utrecht BU
(2 Ex.). Wrocław BU, Kap. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 30 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
64 Bl. a–k⁶l. 2 Sp. 36 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G, 6:102G. Rubr. α. 1 Hlzs.
Tit. Quatuoꝛ nouiſſima cu multis exemplis pulcherrimis. .  et de terroꝛibus moꝛtis cū eterne btītudinis gloꝛia  Hlzs.Bl. 2aα []Emoꝛare no-uiſſima tua … Sign. b bꝛoſi tꝑis ⁊ dieꝝ multoꝛu.  … Endet Bl. 64aβ Z. 9 ⁌ Finiunt exempla de  gaudijs regni celoꝝ Et  alioꝝ trium nouiſſimo-rum. Impꝛeſſa Dauentrie. per me Iacobuz de  bꝛeda  Bl. 64b leer.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC). Haag KglB (Digitalisat).
HC 5697. CR 1783. Conway 339. CA 1306. 1312. ILC 622. CBB 1173. Ce³ C-896. IBE 1766. IBP 1707. IDL 1396. Pell 5094. VB 4885. Borm: IG 823. Ernst: Hildesheim I,1 161. Günther 997. Hartig: Paderborn 197. Oates 3546. Zedler: Nassau 277. ISTC ic00896000.
Basel UB. Berlin *SB†
. Brussel BR. Cambrai BMun. Cambridge UL. Chicago UL. Haag KglB. Hildesheim DomB. Leipzig StB
. Leuven TheolF. Limburg BischB
. Lübeck StB (def.). Madrid BN. Münster Bisch. Osek Zisterz. Paderborn AkadB (def.). Paris Genev. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Utrecht BU
(def.). Valenciennes BMun. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 24 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
72 Bl. a–m⁶. 34 Z. Typ. 3:98G, 4*:88G. Init. a. Rubr. α. DrM I.
Tit. Quattuor nouiſſima  cum multis exemplis pulcherrimis  DrMBl. 2a m. Sign. aij (M)Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b domos. Plantaui vineas. Feci oꝛtos ⁊ pomeria. ſeui ea cuncti  … Endet Bl. 54a Z. 16 ⁌ Finiunt exempla de gaudijs regni celoꝝ. Et  alioꝝ trium nouiſſimoꝝ. Impꝛeſſa Dauētrie.  In platca epiſcopi. Anno di .M.cccc.xci. Viceſimaquinta Febꝛuarij.  Bl. 54b leer.
HC 5706. CA 1305. ILC 623. CBB 1180. IDL 1398. Pell 5104. VB 4839. Pr 8994. BMC IX 53. Bod-inc C-452. Borm: IG 824. Ernst: Hildesheim II,5 10. Madsen 1686. Oates 3494. Wilhelmi: Greifswald 200. 699. ISTC ic00896500.
Amsterdam UB
. Averbode Präm. Barth *K
. Berlin *SB†
. Bonn ULB
. Cambridge UL. Darmstadt ULB. Greifswald UB
(2 Ex., 2. Ex.†). Groningen BU
. Haag KglB
. Hildesheim StB. Kiel UB
. København KglB. Köln Erzbisch (2 Ex.), UStB
. London BL
. Mainz GutenbergM. Metz BMun. Oslo NB (def.). Oxford Bodl. Paris BN. Utrecht BU
(def.). Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB.
Gesamtüberlieferung: 26 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
C 1790. CA 1311.
Undatierte Ausgabe Paffraets nicht nachweisbar.
42 Bl. a–g⁶. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. α, γ. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Quattuoꝛ nouiſſima cu  multis exemplis pulcherrimis  ſunt occaſio ſalutis.  Hlzs., Schulszene 18.Bl. 1b [⁸]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b penitentiam a papa alexandro ſibi impoſitam voluit acceptare. tande  … Endet Bl. 41b Z. 28 Finiunt exempla de gaudijs regni celoꝛum: Et aliorum trium nouiſſimoꝛum  Impꝛeſſa iu ſancta Colonia per me Henricū Quentell. Anno domini M.cccc.xcij.  Bl. 42 leer.
Anm. In einem Teil der Aufl. fehlt das Doppelbl. g3.4, dessen Ausfall keine merkliche Störung des Textes bedeutet. (HC, BMC; z. B. Ex. Köln UStB. München SB. Wien NB. 1. u. 2. Ex. London BL).
Reproduktionen: Darmstadt ULB (Digitalisat).
HC 5707. C 3975. Schr 4094. Schramm VIII Abb. 484. VK 454. Ce³ C-897. CIH 1080. IBP 1708. IDL 1399. IGI 3191. Pell 5105. CRF XIII 734. VB 951. BSB-Ink G-115. Pr 1313. BMC I 277.IA 4591. Bod-inc C-453. Günther 722. Hubay: Augsburg 629. Hubay: Eichstätt 299. Juntke: MarienB 137. 138. Madsen 1687. Sack: Freiburg 1099. Sallander: Uppsala 2169. Voulliéme: Trier 632. Zedler: Nassau 276. ISTC ic00897000.
Amsterdam UB
. Augsburg SStB (5 Ex., 1. Ex. def.). Bamberg SB (2 Ex.). Berlin KunstB, *SB†
. Bregenz Zisterz
. Città del Vaticano BVat. Dallas BridwellL. Darmstadt ULB
. Eichstätt UB. Erlangen UB. Freiburg UB
. Giessen UB (2 Ex.). Göttingen SUB. Gotha ForschB
. Halle MarienB
(2 Ex.). Hannover LB. København KglB. Koblenz Gy (def.). Köln UStB
. Leipzig BuchM
, StB
. Limburg BischB
. London BL
(2 Ex.). Mainz GutenbergM (3 Ex.). Milano BNBraid. München SB
(2 Ex.), UB
. Neuburg SB. New Haven UL. New York MorganL. Oxford Bodl. Philadelphia FreeL. Praha NKn. Princeton UL. Regensburg SB. Saint Louis PritzlaffL. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Florian Aug. Sankt Paul Benedikt. Schulpforte Sch. Strasbourg Sem. Stuttgart LB
. Trier StB. Trogen KantB. Uppsala UB. Urbana UL. Walberberg Albert. Washington (D.C.) FolgerL, LC (3 Ex.). Wien NB
(Bl. 39 u. 40 fehlen). Wuppertal StB
.
Gesamtüberlieferung: 65 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
50 Bl. A–F⁸G⁸H⁶. 41 Z. Typ. 3:180G, 4C:80G, 7C:70G, 8:100G(als Sign.). Rubr. α, δ. 5 Hlzs. DrM I.
Tit. Quattuoꝛ nouiſſima cū  multis exemplis pulcherrimis. ⁊ de terroꝛib moꝛtis cū eter-ne beatitudinis gloꝛia.  DrMBl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. Aij []Emoꝛare nouiſſima  tua … Sign. b tia poꝛtaret et qcun eum inſpiceret ꝙ de moꝛte ſua cogitaret.  … Endet Bl. 49a Z. 37 ⁌ Finiūt exempla de gaudijs regni celoꝛum. Et alioꝛum  quattuoꝛ nouiſſimoꝛum.  Bl. 49b u. 50 leer.
Anm. Bl. 30a Z. 4 (Lücke) Hic nihil deficit pꝛeter cōtemplationē legētis ⁊ aduertentis.  Hlzs.  Bl. 30b versehentl. Abdruck von Bl. 35b Z. 1–8 Hucuſ miſeroꝝ verba … Quod ſi ad
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
C 1791. Conway 339. Kok: Houtsneden S. 224. CA 1306a. ILC 626. CBB 1175. IDL 1402. Pell 5097. Pr 9111. BMC IX 76. Borm: IG 825. Ohly-Sack 929. ISTC ic00900500.
Brussel BR. Cambrai BMun. Darmstadt ULB. Douai BMun. Frankfurt (Main) UB. Haag KglB. Liège BU. London BL
. Marburg UB. Olomouc SKn. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
50 Bl. a–g⁶h⁸. 41 Z. Typ. 3:180G, 4:80G, 7A:70G, 8:100G. Rubr. α, β, γ, δ. DrM I.
Tit. Quattuoꝛ nouiſſima cū  multis exemplis pulcherrimis. ⁊ de terroꝛibus moꝛtis cū  eterne beatitudinis gloꝛia  DrMBl. 2a []Emorare nouiſſima  tua … Sign. b nitentie. Et ſubdit Securis ad radicem arboꝛis poſita eſt quod ē  … Endet Bl. 49b Z. 7 ⁌ Finiunt exempla de gaudijs regni celoꝛum.  Et alioꝛum trium nouiſſimoꝛuz. Impꝛeſſa Dauentrie. per me Iacobum de Bꝛeda. Anno di  M.cccc.xciiij. ſexta menſis Decembꝛis  Bl. 50 leer.
Anm. Bl. 8a Z. 31 (Lücke) Hic nihil deficit 
HC 5709. CA 1307. Hellinga: PT II 413. ILC 624. Kronenberg: CA² 1307. CBB 1181. Ce³ C-898. IBP 1709. IDL 1400. IGI 3192. Pell 5106. BSB-Ink G-116. Pr 9075. BMC IX 69.IA 47863. Bod-inc C-454. Bobrova 244. Finger: Düsseldorf 317. Oates 3559–3561. ISTC ic00898000.
Amsterdam UB
. Bloomington LillyL. Bologna Gy. Brussel BR. Cambridge UL (3 Ex., 1. Ex. def.). Città del Vaticano BVat. Düsseldorf ULB. Gdańsk Akad. Glasgow UL. Haag KglB
. Köln Erzbisch. London BL
. Lüneburg RatsB. Maastricht StB. München SB
. Münster ULB. Nijmegen UB
. Oxford Bodl (2 Ex.). Paris BN. Saint-Omer BMun. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Petersburg Akad, NB (2 Ex.). Valenciennes BMun. Wien NB
. Xanten Stift.
Gesamtüberlieferung: 30 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
54 Bl. a–h⁸i⁶. 37 Z. Typ. 3:98G, 4:81G, 6:180G. Einmal Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. Quattuoꝛ nouiſſima cū  multis exēplis pulcherrimis.  Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b Semꝑ habens memoꝛi mēte neceſſe moꝛi. Quis ergo hō ſane  … Endet Bl. 54a Z. 23 ⁌ Finiunt exempla de gaudijs  regni celoꝛum. Et alioꝛum triū  nouiſſimoꝛum. Impꝛeſſa Da-uētrie per me Richardū pafraet  Anno di .M.cccc.xciiij. Deci-maſexta Decembꝛis.  Bl. 54b leer.
HC 5708. CA 1308. Hellinga: PT II 408. ILC 625. Kronenberg: CA² 1308. CBB 1182. Ce³ C-899. IBP 1710. IDL 1401. Pell 5107. CRF XIX 444. VB 4840.7. BSB-Ink G-117. Pr 9005. BMC IX 56.IA 47673. Bod-inc C-455. Collijn: Stockholm 338. Oates 3508. Sack: Freiburg 1100. Sallander: Uppsala 2170. Voulliéme: Trier 2389. ISTC ic00899000.
Bamberg SB. Berlin SB†
. Brugge Sem. Brussel BR. Cambridge UL. Darmstadt ULB. Essen K. Freiburg UB
. Gaesdonck CAugust. Haag KglB
(Bl. 1 fehlt). Halle ULB. Ithaca UL. Karlsruhe LB
. Köln UStB
. Kraków BU (2 Ex.). Litoměřice Kapuz. London BL
. Manchester RylandsL
. Metz BMun (Lagen e u. f fehlen). München SB
. Münster ULB (2 Ex., 1. Ex. def.). New York ButlerL. Nijmegen UB
. Oliwa Sem. Oxford Bodl. Paris BN (2 Ex.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Pölten Bisch. Stockholm KglB. Trier StB. Uppsala UB. Utrecht BU
. Vesoul BMun
. Warszawa BN, Sem (def.). Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Wiesbaden LB
. Wrocław BU. Zwickau RatsSchB (def.).
Gesamtüberlieferung: 43 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
H 5710. CA 1310.
Offenbar Verwechslung mit Nr 7512.
CA 1309. ILC A34.
Ist Zusammensetzung der Ausgabe Deventer 1502 (Nijhoff-Kronenberg 1605) mit Werner Rolevinck: Formula vivendi canonicorum (HC 7256. CA 755; siehe M38771), jetzt Cambridge UL, vgl. Bradshaw, Collected papers, p. 213.
48 Bl. AABB⁶CCDDEE⁶FFGGHH⁶II. 41 Z. Typ. 2:160G, 3:73G. Meist Min. f. Init. Rubr. β. DrM II.
Tit. Quatuoꝛ Nouiſſima cū multis Exemplis pulcherrimis.  Bl. 2a m. Sign. AAij (m)Emoꝛare nouiſſima tua  … Sign. b ſermone. Uita hominis tota bꝛeuis eſt ab infantia vſ ad decrepi… Endet Bl. 48a Z. 26 ¶ Finiūt quattuoꝛ Nouiſſima cum ſuis exemplis Impꝛeſſa Lipſigck per Baccalariū wolfgangum Monacenſem. Anno chꝛiſtiane ſalutis 1497.  DrMBl. 48b leer.
HC 5711. CBBSuppl 4303. Ce³ C-900. IBE 1767. IBP 1711. Pell 5108. VB 1405. BSB-Ink G-118. Pr 3056. BMC III 654.IA 12194. Bod-inc C-456. Borm: IG 826. Ernst: Hildesheim I,2 54. Günther 1530. Hartig: Paderborn 198. Hubay: Augsburg 630. Madsen 1688. Zdanevyč 151. ISTC ic00900000.
Annaberg-Buchholz *K. Augsburg SStB (def.). Ávila BP. Basel UB. Berlin *SB†
. Bonn ULB
. Brussel BR (Bl. 1 fehlt). Bryn Mawr GoodhartL. Città del Vaticano BVat. Darmstadt ULB. Edinburgh NL
. Göttweig Benedikt
. Halle FranckeStift
. Helmstedt EhemUB (def.). Hildesheim DomB. Kijv NB
(def.). København KglB. Leipzig StB
, UB
(3 Ex.). London BL
. Mainz GutenbergM. München SB
(2 Ex.). Nelahozeves Lobkowitz. Oxford Bodl. Paderborn AkadB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Florian Aug. Sankt Petersburg NB. Stuttgart LB
. Sydney SL. Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Würzburg Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 35 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
C 1792. VK S. 205.
Eine Ausgabe Bungart, 1500 existiert nicht. Die Notiz bei Copinger beruht auf einem Missverständnis.
46 Bl. A–E⁶FGH⁶. 40 Z. Typ. 5:75G, 9:280G, 10:155G. Init. c, d, e. Rubr. ε.
Tit. (Q)uattuor no-uiſſima cum multis  exemplis pul-cherrimis  Bl. 2a m. Sign. Aij (M²)Emoꝛare nouiſſima tua … Sign. b hoīs quāta ē adde tātoſlibet annos. duc lōgiſſimā ſenectutē. Quid  … Endet Bl. 46a Z. 8 ¶ Finiunt exempla de gaudijs regni  celoꝝ Et alioꝝ triū nouiſſimoꝝ De-nuo ſagaci cura coꝛrecta. Impꝛeſſa  Colonie ꝑ honeſtū virū Henricum  Quentell Anno di .M.CCCCC  Bl. 46b leer.
HC 5712. VK 455. CBB 1183. Ce³ C-901. IBP 1712. IDL 1402a. VB 992.8. BSB-Ink G-119. Finger: Düsseldorf 318. Hartig: Paderborn 199. Madsen 1689. Sallander: Uppsala 2171. Wilhelmi: Greifswald 201. ISTC ic00901000.
Aachen StB. Aschaffenburg StiftB. Berlin *SB
. Beuron Benedikt. Boston (Mass.) PL. Brussel BR. Chatsworth L. Darmstadt ULB
. Düsseldorf ULB. Gent Sem. Greifswald UB
. Halberstadt GleimHs. København KglB (def.). Linz LB. London BL
, Orat. Mainz GutenbergM. München SB
. Nelahozeves Lobkowitz. Oldenburg LB. Paderborn AkadB (def.). Sankt Petersburg NB. Tilburg UB. Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 24 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Deutsch
Zur hsl. Überlieferung vgl. den Handschriftencensus [1.XII.2014].
07515 Cordiale quattuor novissimorum, mitteldeutsch. [Köln: Johann Koelhoff d.Ä., um 1476]. 
56 Bl. a–g⁸. 28 Z. Typ. 4:95G.
Bl. 1a m. Sign. ai Hijr begynnen die iiij. vterſten.  [⁶]Emoꝛare nouiſſima tua et ī  eternum non peccabis.  Dyt leert ons Salomon dy  wiſe man e bedudet aldus  vele in onſer tale. Gedenke  dyn vterſte ende in der ewic-heit en ſaltu niet ſondighen. Hijr off ſpꝛeket  oec ſunte Auguſtijn Meer is te ſchuwē allene die onreynicheit der ſondē … Sign. b daer hem vā gode geſet is ſinen vader dar  … Endet Bl. 55b Z. 21 … Och of ſi ſmacktē ende verſtondē ende  die leſte dinghen voꝛſagen.  D . E . O . G . R . A . C . I . A . S .  Et ſic eſt finis.  Bl. 56 leer.
Anm. The Romantic Agony Book Auctions (Brüssel) Kat. 51 (14./15.VI.2013) Nr 828.
R 1909. Borchling-Claussen 12. CBB 1184. Ernst: Hildesheim II,2 103. Günther 671. ISTC ic00909280.
Hildesheim DomB. Köln Erzbisch. Leipzig UB
. Liège ehem. Sem
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07516 Cordiale quattuor novissimorum, mitteldeutsch etc. Köln: Johann Koelhoff d.Ä., 23.VI.1487. 
160 Bl. a–v⁸. 21 Z. Typ. 15:175G, 19:96G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. δ. 10 TitLeisten. 5 Hlzs. KolTit.
Tit. Die vijer vijſſerſten  Bl. 1b (in Leiste) Hlzs.Bl. 2a (in Leiste) Hie beginnet dat boich dat genāt wirt Hertzlich gedechtenijs die veir vijſſerſten.  (o) Mynſche gedenck dynre  vijſſerſten.  ind in ewi-cheit en ſalt  du neit ſun-digē Eccleſiaſtici .vij. Als ſent Auguſtijn  ſpꝛicht … Sign. b koninge. den ſtarckē van dē ſwaichē  … Endet Bl. 155b Z. 13 … Ach weren ſy  wiſſzc / ind verſtunden ind vurſeegen  die leſte dynge.  Hier endet ſich die  hertzlige betrachtunge van den vier  viſſerſten ⸬  Bl. 156a Dit boich hait ge-dꝛuckt Iohan koelhoff van Lubeck  burger in Coellen tzo der Eren godtz  ind Marie ſynre lieuer moider/ ind aller godtz hilligen/ ind zo beſſerunge aller mynſchen. Ind is geendet in dem  Iair vns herē Ieſu .M.cccc.lxxxvij  vp ſent Iohans auent des douffers.  Got ſy gelouet in ewicheit.  Maria. Ieſus. Iohannes.  Iaſpar Melchioꝛ Balthaſar.  Bl. 156b Sent Anſelmus  ſpꝛicht in eyme boiche. van der hymelſcher vꝛeude alſo … Endet Bl. 158a Z. 10 ſy willen off begeren ⸬  Bl. 158b Vā edelheit ď tzijt.  (o)Ch tzijt och tzijt och edel  tzijt wie ſnel bis du myꝛ  vntrūnē / … Endet Bl. 159a Z. 14 … als du ſuys vur dynen ougen.  Bl. 159b u. 160a leer. Bl. 160b Ewich is ſo lang 
Inhalt: Bl. 2a: Cordiale. — 156b: Anselm von CanterburyDe beatitudine coelestris patriae(Migne PL 159, 589ff.) [Auszug], mitteld. — 158b: Lied: Von Edelheit der Zeit(Ach Zeit, ach Zeit, ach edel Zeit …)..
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Borchling-Claussen 117. Schr 4095. Schramm VIII Abb. 94-99. VK 456. IDL 1414. Pell 5113. VB 790. BSB-Ink G-122. Hartig: Paderborn 200. Wierda: Tilburg 29. ISTC ic00909300.
Berlin *SB†
. Darmstadt ULB (def.). Hertogenbosch Kapuz (def.). München SB
. Paderborn AkadB (def.). Tilburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07517 Cordiale quattuor novissimorum, oberdeutsch. [Augsburg: Johann Bämler], 1473. 
10 Bl. [a¹⁰]. 29 Z. Typ. 2:138G.
Bl. 1 leer? Bl. 2a [²]Ie hebt ſich an ein auzug genomen von dem tractatt  zů latein genant Troctatus quatuoꝛ nouiſſimoꝛū Das  ſind die vier leſten ding / von dem tode / von dem iungſten ge-richt / von der hell / vnd vō der ewigen freüd v gloꝛi.  []Edenck dein leſte ding / ſo wirſtu in ewig zeit nit  ſündē ſpricht Salomon. … Endet Bl. 10a Z. 7 … wān er iſt ain vrſprung / vnd ain prūn aller frden vnd  genaden. O Du ſſſeꝛ iheſus verleich vns das wiꝛ diſe groſſe  frd mit allen deinen auſſeꝛwelten beſiczen / v dich ymmeꝛ  ewiklich on end loben vnd eren. Amen.  Expliciunt excepta de tractato quatuoꝛ.  nouiſſimoꝛum. Anno .M.cccc.lxxiij. jar.  Bl. 10b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 47.
ISTC ig00408000.
Flaurling RisB (Bl. 1, 2 u. 191–193 fehlen). Graz UB. Sankt Paul Benedikt. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07518 Cordiale quattuor novissimorum, niederdeutsche Bearbeitung. Magdeburg: Simon Koch, 14.XI.1493. 
32 Bl. a⁶bc–e⁶f. 30 Z. Typ. 1:160G, 6:90G. Init. a. Rubr. β. 3 Hlzs.
Tit. Eyn ſpegel aller lefhebbere  der ſundigen werlde.  3 Hlzs.Bl. 1b ❡ In deſſeme na volgende Spegel der leefhebbere der werlde Wert eyn ytzlyker ſunder voꝛ-manet ſyner laetſten dyngk … Z. 6 Der ver ſint. Nemlyck De dt Dat oꝛdel des  ſtrengē gerichtes. De helle. Vnde de hēmelſche  vꝛoude … Bl. 2a (V)Nder allē kůnſtē de de minſche leren mach ſo iß dat de  nutteſte v kſtlikeſte kūſt/  dat he wol v wyßlyck le-uen kůnde … Sign. b vnde makē oꝛe feſt in der koꝛtē tyd oꝛes leuēdes  … Endet Bl. 32b Z. 25 … ſunder alleine doꝛch dyne voꝛ bede v gnade. Amen  ❡ Hyr endet ſyck de Spegel aller lefhebbere  der weꝛlde. Is gedrucket vnde vulendet in der  ſtad Magdeboꝛch doꝛch Symō Mentzer Am  dōneꝛdage na Martini. āno di .M.cccc.xciii. 
Vorlage: Göttingen SUB (Mikrofilm).
Anm. 1. Vgl. Niederdeutsche Handschriften und Inkunabeln aus dem Besitz der Herzog August Bibliothek. Ausstellung, Wolfenbüttel, vom 9. bis 26. Juni 1976. Nr 28.
Anm. 2. Ex. Göttingen Sammelband mit 5 niederdeutschen Drucken, Sign. 8° Patr.Lat. 2256/94: Imitatio Christi, Magdeburg: M. Brandis 1501. (1), M43087 (2). Suckow: Koch 33 (3). Johannes de Paltz, 1503. (4). Suckow: Koch 31 (5).
Ex. Hildesheim DomB ist Sammelband B 42 mit Suckow: Koch 32 (1), Suckow: Koch 33 (2), Suckow: Koch 17 (3), Suckow: Koch 23 (4), Suckow: Koch 40 (5), Suckow: Koch 31 (6), Suckow: Koch 36 (7), Suckow: Koch 38 (8), Suckow: Koch 37 (9), Suckow: Koch 39 (10)
Ex. Wolfenbüttel Sammelband 149.7 Theol. mit Suckow: Koch 33 (2). Suckow: Koch 32 (3) und weiteren Drucken des 16. Jh. (noch klären).
C 5588. Borchling-Claussen 228. Schr 5290. Schramm XII Abb. 392. Suckow: Koch 33. Pr 2757. BMC II 597.IA 10937. Borm: IG 827. Ernst: Hildesheim II,2 247. ISTC ic00909400.
Göttingen *SUB
. Hildesheim *DomB
. London BL
. Wernigerode ehem. StolbergB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Niederländisch
07519 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Daran: Bedudenisse der missen. Gouda: G[erard] L[eeu], 6.VIII.1477. 
68 Bl. [a–g⁸h⁶ik²]. Gez. [1]I–lxvi[1]. 26 Z. Typ. 1:111G. Vereinzelt Min. f. Init.
Tit. In deſen boec ſijn beſcreuen die vier vterſte oſte die leſte dinghē die ons anſtaende en-de toecomende ſijn. ſoe als die heylighe lee-raers. wt ingheuē vauden heylighen gheeſt  beſcreuen hebben … Bl. 2a m. Blz. I [⁵]Emorare nouiſſima tua. et in  eternum non peccabis Dit beſcriuet ons die wiſe man … Lage b die dat hout der boſſchen vocht houden ende  … Endet Bl. 59b Z. 19 … Och of ſi ſmaectē  ende verſtonden Ende die vterſte dinghen  voerſaghen Laus deo in altiſſimo  .G. .L.  Hier eynden Ende gaen wt die vier vterſte  dinghen: Ende hier na volghen die doechde  die crachten. die grote verdiente. Ende be-dudeniſſe der miſſen God heb lof  Bl. 60a m. Blz. lix Hier beghinnen die doechden …  … ende die ſonderlinghe bedudeniſſen vander miſſen  []Tem als die prieſter anden outaer  comet … Endet Bl. 67a m. Blz. lxvi Z. 8 … Daer toe  helpt ons die vader die ſoen ende die heyli-ghe gheeſt Amen  4 Verse Miſſe te horen en verlet niet  … Enden Z. 14 Een loghenaer en bedijt niet  Z. 15 Een leraer beſcrijft  Het tis den menſche ſaligher ende god lie-uer … Z. 21 Dit boec is voleyndet ter goude Int iaer ōs  heren doemen ſcreef duſent vierhondert en-de lxxvij. opten ſeſten dach in auguſto  Bl. 67b u. 68(?) leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 69. Washington (D.C.) LC (Digitalisat).
HC 5715. C 1837. CA 500. 1314. ILC 627. Ce³ C-902. Pell 5109. ISTC ic00902000.
Göttingen SUB (1). Paris BN (2 Ex., 1. Ex. Bl. 68 fehlt, 2. Ex. Bl. 68 fehlt). Vesoul BMun. Washington (D.C.) LC
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07520 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Gouda: Gerard Leeu, 12.VII.1479. 
56 Bl. 〈aA〉b–g⁸. 27 Z. Typ. 2B:108G. DrM I.
Bl. 1a m. Sign. Ai Memoꝛare nouiſſima tua. et in eternū  non peccabis  [⁶]It beſcriuet ons die wyſe  man … Sign. b bewaert ſoe mach ſeer lange dueren Mer hoe  … Endet Bl. 56b Z. 15 Dit boec is volmaect ende gheeyndt ter  goude in hollant. by my gheraert leeu Int  iaer ons herē M.CCCC. ende lxxix. den xij.  dach in Iulio Laus deo  DrM
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 68.
C 1799. Kok: Houtsneden S. 200. CA 1315. ILC 628. IDL 1404. Oates 3388. ISTC ic00902500.
Cambridge UL. Leiden BU
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07521 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Gouda: Gerard Leeu, 23.VIII.1482. 
60 Bl. a–f⁸gh⁶. 27 Z. Typ. 2D:108G. 4 Hlzs. DrM I.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij Memoꝛare nouiſſima tua. et in eternū  non peccabis.  [⁶]It beſcriuet ons die wijſe  man … Sign. b veruaren alle dinghen als een ſceem Daer ōs  … Endet Bl. 60a Z. 1 Dit boeck is volmaect ende gheeyndet ter  goude in hollant. by mij gheraert leeu. Int  iaer ons heren MCCCC. ende .lxxxij. op ſinte bartholomeus auont apoſtel. Laus deo  Dr.MBl. 60b leer.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC). Haag KglB (Digitalisat).
HC 5716. Conway 330. Kok: Houtsneden S. 201. 218. CA 1316. ILC 629. CBB 1185. Ce³ C-903. IDL 1405. Lenz: Köln 154. ISTC ic00903000.
Brussel BR. Haag KglB. Köln Erzbisch. New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
64 Bl. a–h⁸. 24 Z. Typ. 1:106G. Vereinzelt Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 Memoꝛare nouiſſima tua et in eternum  non peccabis  (d)It beſcrijft ons die wyſe man … Sign. b Voerwaer in die vꝛe des doots ſo woꝛt open … Endet Bl. 64b Z. 17 Dit boeck is volmaect e ghepꝛent Tantwerpen by mi Mathiam goes Int iaer ons  heren .m.CCCC: ende .Lxxxiij op der heylighen iij coninghen auont In ianuario: 
Anm. Zur Datierung: Da der 5.I.1483 auf Sonntag fällt, ist hier wohl der Tag der in diesem Falle vorverlegten Vigil (4.I.) zu verstehen.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC).
C 1800. CA 1317. ILC 630. IDL 1406. ISTC ic00903100.
Haag KglB
. Hilversum LibernaColl
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07523 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Haarlem: [Jakob Bellaert], 12.XI.1484. 
54 Bl. a–f⁸g⁶. 28–29 Z. Typ. 1:98/99G. 4 Hlzs.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a Memoꝛare nouiſſima tua et ī eternū nō peccabis  [⁷]It beſcrijft ons die wiſe mā … Sign. b vlieghet god ghedencke mijns want mijn leuē  … Endet Bl. 54a Z. 16 Dit boec is volmaect e ghepꝛent te herlem in  hollant Int iaer ons herē M.cccc. e lxxxiiij in  nouembꝛi den xijſten dach.  Bl. 54b leer.
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
C 1801. Conway 336. Kok: Houtsneden S. 440. 449. CA 1318. ILC 631. CBB 1186. IDL 1407. Pell 5110. Pr 9172. BMC IX 102. Oates 3652. ISTC ic00903200.
Cambridge UL. Haag KglB (Bl. b1, b2, b7 u. b8 fehlen). Liège BU (Bl. 1 def.). London BL
. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07524 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Delft: [Jakob van der Meer], 25.III.1486. 
58 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸h⁶. 27 Z. Typ. 1*:104G, 2:150G. 5 Hlzs., dar. eine Wdh.
Tit. m. Sign. ai Die vier vterſte.  Hlzs.Bl. 1b Hlzs.  Mijn alď liefſte in xpō deſe ſalige e leerlike  ghedenckeniſſe … Bl. 2a m. Sign. aij Memorare nouiſſima tua et in eternum nō  peccabis.  []It beſcrijft ōs die wiſe mā … Sign. b geloeft ſel te niete gaen als wať dz wech loopt  … Endet Bl. 57b Z. 6 Voleynt te delff in hollant ჻  Iut iaer ons heren .M.CCCC.  ende lxxxvi. opten xxv. dach. van  Merte ter eren gods ende maꝛia  ſijnre lieuer moeder.  Hlzs. (Wappen von Delft)Bl. 58 leer.
Reproduktionen: Haag MMeerman (IISTC).
C 1802. Conway 326. Kok: Houtsneden S. 124. 128. CA 1319. ILC 632. Ce³ C-904. IDL 1408. ISTC ic00904000.
Haag MMeerman
. New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07525 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Delft: [Jakob van der Meer], 13.VI.1487. 
58 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸h⁶. 27 Z. Typ. 1*:104G, 3:220G. Init. d. 5 Hlzs.
Tit. die vier vterſte  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  mijn alď liefſte in xpō deſe ſalige e leerlike  gedēckeniſſe … Bl. 2a Memoꝛare nouiſſima tua ⁊ in eternum nō  peccabis  (D)It beſcrijft ōs die wiſe mā … Sign. b toent of geloeft ſel te niete gaē als water dat  … Endet Bl. 57b Z. 5 Voleynt te delff in hollant Int iaer ons heren .M.CCCC. ende lxxxvij. opten heylighē  ſacraments auont ter eeren gods ende maria  ſijnre lieuer moeder  Bl. 58 leer?
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC).
Kok: Houtsneden S. 125. Kronenberg: CA 1319a. ILC 633. IDL 1409. ISTC ic00904100.
Haag KglB (Bl. h1 u. h6 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07526 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Delft: [Christian Snellaert, um 1488/89]. 
54 Bl. a–i⁶. 28 Z. Typ. 1:104G, 3:220G. Init. a, i. 5 Hlzs. DrM III.
Tit. die Vier vterſte  Hlzs.Bl. 1b Hlzs.  Mijn alre liefſte in xpō … Bl. 2a Memoꝛare nouiſſima tua et in eternum  non peccabis  (D)It beſcrijft ōs die wiſe mā … Sign. b bietet den menſchen dꝛiewerf aerde: vāder aer … Endet Bl. 54a Z. 27 (V)oleyndt te delf in hollant  Bl. 54b delf In Hollant  DrM
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
C 1798. Conway 327. Kok: Houtsneden S. 124. 152. CA 1322. ILC 636. IDL 1411. ISTC ic00905200.
Haag KglB
(Bl. d3 u. d4 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
HC 5717. CA 1321.
Nicht nachweisbar. Möglicherweise identisch mit Nr 7526.
07527 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Antwerpen: Gerard Leeu, 15.IV.1488. 
52 Bl. a–e⁶f⁸g⁶h⁸. 28 Z. Typ. 4:100G. Init. d, h. Rubr. γ. 5 Hlzs. DrM V.
Tit. (D)it ſyn die vier vterſte.  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Memoꝛare nouiſſiā tua ⁊ in eternū nō peccabis  (D¹²)It beſcrijft ōs die  wiſe mā … Sign. b creech hi vꝛeeſe e rouwe ſynre ſondē e ghinc inď  … Endet Bl. 52a Z. 11 (D)it boec is voleyndt e ghepꝛent tantwerpē: Bij  mi Gheraerdt leeu. Int iaer ons herē M.CCCC.lxxxviij. den xv. dach in apꝛil.  Bl. 52b DrM
HC 5718. Kok: Houtsneden S. 223. 283. CA 1320. ILC 634. CBB 1187. IDL 1410. Lenz: Köln 155. ISTC ic00904300.
Brussel BR. Darmstadt ULB (def.). Haag KglB. Köln Erzbisch
(def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0752710N Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Delft: [Christian Snellaert], 26.VI.1488. 
58 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸h⁶. 27 Z. 5 Hlzs.
Tit.Die vier vuterſte  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  … Z. 22 Mijn alď liefſte in xpō deſe ſalige e leerlike gedēckeniſſe … Bl. 2a Memoꝛare nouiſſima tua et in eternū nō  peccabis  (D¹⁰)It beſcrijft ons die  wiſe mā e bedud  aldus … Sign. b geloeft ſal te niete gaen als water dac wech  … Endet Bl. 57b Z. 3 … Och  of ſi ſmaecten ende verſtonden ende die vterſte dinghe voorſaghen.:  Voleynt te delf in hollant. Int iaer ons  heeren .M.C.C.C.C. ende lxxxviij. opten  xxvi. dach in Iunio Ter eren gods ende maria ſijnre lieuer moeder⁖  Bl. 58 leer.
Vorlage: Pennink/Post.
Anm. R. Pennink/W. Post: Bibliografische bijzonderheden bij enkele nrs. van de tentoonstellingscatalogus Oude drukken uit de Nederlanden. In: Het Boek 35(1961/62) S. 212–218 Nr 72.
H 5717. Conway 327. Kok: Houtsneden S. 124. CA 1321. Kronenberg: CA 1321. ILC 635. Ce³ C-905. ISTC ic00905000.
Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07528 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Zwolle: [Peter van Os], 1.VII.1491. 
52 Bl. a–f⁶ghi⁶. 28 Z. Typ. 5C:106G. Init. b. Vereinzelt Min. f. Init. 5 Hlzs. DrM I.
Tit. Dit zijn die vier vuterſten  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  Myn alreliefſte ī xpō … Bl. 2a Memoꝛare noniſſīa tua et ī eternū nō peccabis  (H¹⁰)Ier bewijſt ons die wiſe mā … Sign. b du na den doot niet en moghes hebbē Seneca ſecht  … Endet Bl. 51b Z. 15 .Deo gracias.  Dit boeck is voleyndet te ſwolle indē ſtichte vā  vtrecht Indē iare ons herē. M.CCCC. e xci.  op onſer lieuer vrouwē auont Viſitatio.  DrMBl. 52 leer.
Anm. Nach Kok: Houtsneden S. 38 u. S. 388 stammen die Hlzs. aus einem Blockbuch.
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
C 1803. Conway 337. Kok: Houtsneden S. 38. 386. 388. 399. CA 1323. ILC 637. Hermans: Zwolle 74. IDL 1412. Pr 9141. BMC IX 87.IA 48149. Jaspers: Haarlem 77. ISTC ic00905400.
Haag KglB
(Bl. 1 fehlt). Haarlem StB
(def.). London BL
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07529 Cordiale quattuor novissimorum, niederl. Delft: Hendrik Eckert, [um 1499]. 
46 Bl. a–h(?). 31 Z. Typ. 2:97G. Init. !. Rubr. α(?). 2(?) Hlzs. DrM II.
Tit. Die vier vterſte  Hlzs.Bl. 1b 6 Z. Druck. Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. aii ⁌ Memorare nouiſſima tua. Et in eternum non  peccabis.  (D)It beſcriuet ons die wijſe mā … Endet Bl. 45b Z. 31 ⁌ Geprint te Delf in hollāt Bi mi heynrick eckert  Bl. 46a leer. Bl. 46b Delf in Hollant.  DrM
C 1993. Conway 327. Kok: Houtsneden S. 125. 139. Kok: Houtsneden S.  153. CA 585. ILC 638. Ce³ C-906. ISTC ic00906000.
Washington (D.C.) LC
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Französisch
74 Bl. [a–d⁸e¹⁰f–i⁸]. 28 Z. Typ. 2:135G. Min. f. Init. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Ce preſent traictie eſt diuiſe en quatre parties principales: Deſquelles chaſcune contient trois autres ſingulie-res parties en la fourme qui ſenſuit:  … Bl. 2b Z. 9, rot Cy commence le prologue des quatre choſes deꝛrenieres:  schwarz (m)Emorare nouiſſima et in eternū non peccabis  Ecleſiaſtici ſeptimo capitulo Ecleſiaſte diſt  en ſon ſeptieſme chapitre les parolles qui ſenſuiuent: Ayes memoire de tes deꝛrenieres choſes … Lage b Vrayement vous folz Il ne ſe fera pas ainſi / ains voꝯ  … Endet Bl. 73b Z. 12 quilz pourueiſſent aux choſes derrenieres / dont la frequēte  memoiere et recoꝛdacion Rappelle des pechiez a culpe aux vertus et conferme en bounes oeuures / par quoy on paruient a  la gloire eternelle: Amen  Explicit liber de  quatuoꝛ Nouiſſimis  Bl. 74 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 66.
C 1797. Duff-Hellinga 108. CA 423a. ILC 639. Bechtel C-303. De Ricci: Census of Caxtons 2. Ce³ C-908. Pr 9318. BMC IX 131. ISTC ic00908000.
London BL
(Bl. 67 fehlt). New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07531 Cordiale quattuor novissimorum, franz. [Paris: Antoine Caillaut, nicht vor 1485]. 
62 Bl. a–g⁸h⁶. 29–32 Z. Typ. 1:81G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aii Cy commence le liure des quatre derrenieres choſes  qui ſont a aduenir a vngchacun.  [⁶]ccleſiaſte en ſou ſeptieme chapitre en aduerdiſſant les poures pecheurs dit les paroles qui  enſuiuent. … Sign. b toutes choſes qui penſe touſiours quil doit mourir: quar la  … Endet Bl. 61b Z. 4 Cy finiſt la dereniere partie de ce pꝛeſent liuret appelle  coꝛdial: le quel traicte des quatre choſes qui ſont a auenir  dont la frequente memoire pꝛeſerue de peche.  Z. 7 Cy ſenſuit la table de ce pꝛeſent liuret.  … Endet Bl. 62a Z. 24 Finis  Bl. 62b leer.
Claudin I 299. Bechtel C-305. Pell 5112. CRF XVII 199. ISTC ic00891700.
Bern UB. Rouen BMun.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07532 Cordiale quattuor novissimorum, franz. [Lyon: Pierre Boutellier, um 1488]. 
90 Bl. [a]b–k⁸l¹⁰. 26 Z. Typ. 1:109G. Init. a. 3 Hlzs.
Tit. (L)E coꝛdial  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a Senſuyt la table De ce preſent liuret … Bl. 3a Prologue ſur la premiere partie principale  []Emorare nouiſſima … Sign. b en riens preuilegiez Car comme il eſt eſcript ou  … Endet Bl. 89b Z. 5 Cy finiſt le liure coꝛdial. Amen.  Bl. 90a Hlzs.Bl. 90b leer.
Claudin III 431–433. Bechtel C-306. Pell 5111. ISTC ic00892670.
Carpentras BInguimbert.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07533 Cordiale quattuor novissimorum, franz. [Paris: Antoine Caillaut, um 1490]. 
56 Bl. a–g⁸. 34 Z. Typ. 1:81G, 16:ca.125G.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. a.ii. Cy commence le liure des quatre  dernieres choſes qui ſont a aduenir a vngchaſcun  []ccleſiaſte en ſon ſeptieme chapitre … Sign. b yeulx les paroles de le eccleſiaſte en ſon xi. chapitre diſāt ain … Endet Bl. 56a Z. 18 Ci finiſt la derreniere partie de ce pꝛeſent liure appelle  coꝛdial: …  … pꝛeſerue de pechie.  Z. 21 Cy ſenſuit la table de ce pꝛeſent liure  … Endet Bl. 56b Z. 28 De la treſgāde ⁊ eſtable leeſſe du roiaume celeſtiel C iii  Finis. 
C 1794. Bechtel C-307. Oates 2930. ISTC ic00909250.
Cambridge UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07534 Cordiale quattuor novissimorum, franz. [Paris: Le Petit Laurens, um 1491]. 
72 Bl. a–i⁸. 28 Z. Typ. 1:99G. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. a.ii. Senſnit la table de ce preſēt liure appelle cordial  le quel traicte deſ quatre choſes qui ſōt a auenir a vngcheſcun. … Bl. 3a m. Sign. a.iii. Prologue ſur la premiere partie principale.  [³]Emorare nouiſſima … Sign. b ſion: ceſtaſſauoir il eſt moꝛt. Voicy quil appert ia mani … Endet Bl. 71b Z. 25 AMEN  Cy finiſt le liure coꝛdial  Bl. 72 leer?
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
Bechtel C-308. CBB 1188. ISTC ic00909270.
Gent BU
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07535 Cordiale quattuor novissimorum, franz. Übers. Thomas Le Roy. Audenarde: [Arend de Keysere, um 1482]. 
152 Bl. a–t⁸. 30 Z. Typ. 1:97G. Meist Min. f. Init. 4 Hlzs. DrM II.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 Semper aliquid boni facito ut dya-bolus te occupatum inueniat  []Aint Ieromme deſirant le ſalu de  vng ceſcun / … Z. 26 me ſuy ēhardi de trāſlater de  latin en frāchoys ce traictie / … Bl. 2b Z. 25 [³]Our plus facilemēt trouuer ceſcune  des quatre nouiſſimes / et les capitles  dicelles / ſont cy apres leur rubricques  annotees … Bl. 4b Hlzs.  Memoꝛe de moꝛt / du iuge / dinfer / et de gloꝛe  … Bl. 5a Memoꝛare nouiſſima tua et  in eternum non peccabis  (e)Ccleſiaſticus en ſon liure ou  vij.ᵉ capitle diſt ainſi Ramēbre toy des choſes derrenieres  … Sign. b ymage auiſee et vue dedens vng miroir. Il eſt  … Endet Bl. 151b Z. 15 ⁊ penſer aux nouiſſi-mes ⁊ concluſions darenieres / auſquelles et ou il  conuient neceſſairement paruenir Ceſte grace  leur veulle donner ⁊ ottroyer le benoit fil de dieu  Iheſus noſtre createur ⁊ redempteur / qui vit et  regne par tous les ſiecles des ſiecles infinis  A M E N  Z. 22 Nom et ſournom du tranſlateur  ſe peullent en ces vers trouuer  … Bl. 152a Z. 5 Item et ledict tranſlateur  par fourme de admonicion  11 Verse m. Akrostichon ‘Thomas Le Roif’ Toy qui riceſſe / en ce monde obtenir  Z. 18 Pꝛijez po. limpreſſeur de ce liure treſexcellent  A audenarde impreſſe / po. inſtruire toute gent  DrMBl. 152b leer.
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
C 1796. 1994. Conway 334. Kok: Houtsneden S. 218. 371. CA 586. ILC 640. Machiels: De Keysere 8. CBB 1189. Ce³ C-909. Chantilly 1102. Günther 12. ISTC ic00909000.
Brussel BR. Chantilly MConde. Gent BU. Leipzig BuchM (z.Z. Moskva GosB). New York MorganL (def.). Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Englisch
07536 Cordiale quattuor novissimorum, engl. von Anthony Woodville, Earl of Rivers. [Westminster]: William Caxton, 24.III.1479. 
78 Bl. [a–i⁸k⁶]. 28–29 Z. Typ. 2*:135G, 3:136G. Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a (a)L Ingratitude vtterly ſettyng apart / we owe  to calle to ouꝛ myndes the manyfolde gyftes  of grace / with the benefaittis. that our lorde  of his mooſt plentiueuſe bonte hath ymen vs  wretches in this pꝛeſent tranſitoire lif. … Bl. 3a (t²)His preſent tretys is deuided in four pꝛincipal parties  … Bl. 3b. Z. 18 Here afteꝛ folowes the prologue of the fouꝛ laſt thinges  … Bl. 4a (m³)Emorare nouiſſima et in eternum non peccabis. Eccleſiaſtici. ſeptimo capitulo. … Lage b all the biꝛth in payne/ the lif in labouꝛ/ and neceſſaꝛily al … Endet Bl. 76a Z. 27 … To whiche  bꝛinge us the fadeꝛ / ⁊ the ſoone / ⁊ the holy gooſt reigning  Bl. 76b in vnite ſempiteꝛnally woꝛld withouten ende. AMEN  (t)His book is thus tranſlated out of frenſhe into  our maternal tongue by the noble and vertuouſe  loꝛd Anthoine Erle Ryuiers / … Z. 8 which book was deliuered to me William Caxton  by my ſaide noble lorde Ryuiers on the day of purificacion  of our bliſſid lady / fallyng the tewſday the ſecunde day  of the moneth of feuerer. In the yeeꝛ of our loꝛd .M.CCCClxxviij for to be enprinted / … Endet Bl. 77b Z. 14 … Whiche weꝛke pꝛe-ſent I begathe moꝛ afteꝛ the ſaide Purificacion of ouꝛ  bliſſid Lady. Whiche was the the daye of Seint Blaſe  Biſſhop and Martir. And fiinſſhed on the euen of than  nunciacion of ouꝛ ſaid biliſſid Lady fallyng on the wedneſday the xxiiij daye of Marche. In the xix yeer of  Kyng Edwarde the fouꝛthe  Bl. 78 leer.
Vorlage: Cambridge UL (Kopie).
Anm. 1. Die Ablieferung des Manuskripts erfolgte nach Bl. 76b Z. 8 am Dienstag, den 2.II.1479 (so zu verbessern, da der 2.II.1478 ein Montag war); der Druck wurde also in weniger als 2 Monaten vollendet.
Anm. 2. Vgl. Bühler, Curt F.: Corrections in Caxton’s ‘Cordiale’. In: Papers of the Bibliographical Society of America 48(1954) S. 194–196. — Zum Ex. Leeds UL vgl. Harding, Robert J. D.: Given by Lady Joan Ingoldisthorpe: The Caxton ‘Cordyal’ (1479) from a Library at Pott Chapel (Pott Shrigley, Cheshire), c. 1493, Identified. In: The Library 7,24 (2023) S. 445–453.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 49. London BL (Digitalisat). Washington (D.C.) LC (Digitalisat).
HC 5714. Duff-Hellinga 109. De Ricci: Census of Caxtons 33. Ce³ C-907. IDL 1413. Pr 9631. BMC XI 112. Bod-inc C-457. Oates 4071. ISTC ic00907000.
Birmingham PL. Cambridge UL. Glasgow UL
. Haag MMeerman
(def.). Leeds UL (def.). London BL
. Los Angeles ClarkL. Manchester RylandsL
. New Haven CenterBritArt (def.). New York MorganL. Oxford Bodl (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Washington (D.C.) LC
.  — Penrose (Devon) (def.).
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
92 Bl. a–k⁸lm⁶. Gez. [3]i–lxxxviii[1]. 2 Sp. 28 Z. Typ. 2:114G, 5:95G. Init. c, l. Rubr. δ. 4 Hlzs., dar. 2 Wdh. DrM II. KolTit.
Tit. Hlzs.  Memoꝛare nouiſſima ⁊c.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aii (A)Lle In-gratitu-de vtter-ly ſettynge a parte / we o-we to call to our myndes  … Endet Bl. 91bα Z. 26 … In  the .xix. yere of kynge  Edwarde the fourthe.  β ⁌ Enpꝛynted atte weſt-myſtre Anno vt.  Reg. 2 Z.DrMBl. 92a Hlzs.(M)emoꝛare nouiſſima ⁊c.  Bl. 92b Hlzs.(M)emoꝛare nouiſſima ⁊c. 
Anm. Das Datum ist das der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48. Oxford Bodl (Digitalisat).
H 11067. 5713. Duff-Hellinga 110. Pr 9727. Bod-inc C-458. ISTC ic00907500.
Durham Cathedr (def.). Manchester RylandsL
. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Spanisch und Katalanisch
07538 Cordiale quattuor novissimorum, span. Gonzalo García de Santa Maria. Zaragoza: Paul Hurus, 21.VII.1491. 
80 Bl. a–k⁸. 28 Z. Typ. 3:100G. Init. c, h. 4 Hlzs. DrM I.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. aij Comiença el libꝛo delas quatro coſas poſtrimeras: cōuiene ſaber dela muerte: delas penas  del jnfierno: ⁊ del juhizio: ⁊ dela gloꝛia celeſti-al. El qual libꝛo llaman muchos Coꝛdial: es  muy pꝛouechoſo: ⁊ neceſſario a qualquier: que  pꝛedica. E eſta muy lleno: ⁊ luzido de auctoꝛi-dades: ⁊ enxemplos dela ſagrada ſcriptura: ⁊  ahun de verſos de poetas.  (H)Aue memoꝛia de tu poſtremeria:  ⁊ jamas peccaras. en el capľo. vij  del eccľiaſtico. … Endet Bl. 78b Z. 14 … ⁊ ꝓ-uieſſen a las poſtremerias.  Fin.  Bl. 79a Tabla del pꝛeſente libꝛo. … Endet Bl. 79b Z. 5 Fue traſladado el pꝛeſente libꝛo poꝛ el excellente doctoꝛ miçer Gonçalo garcia de ſanta maria. E empꝛētado en la jnſigne Ciudad de çaragoça de Aragon: poꝛ induſtria ⁊ coſta de Paulo hurus: de Conſtancia aleman .a. xxj de Iu-lio .M.cccc.xcj.  DrM  Ultimus ad moꝛtem poſt omnia fata recurſus.  Bl. 80 leer.
Kurz 121. Haebler 230. Sanchez 30. ISTC ic00909350.
El Escorial RB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
07539 Cordiale quattuor novissimorum, span. von Gonzalo García de Santa Maria. Zaragoza: Paul Hurus, 7.V.1494. 
70 Bl. a–h⁸i⁶. 31 Z. Typ. 3:100G, 4:156G. Init. h. Rubr. α(?). 4 Hlzs. DrM I.
Tit. De quatuor  nouiſſimis.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Comiença el libro delas quatro coſas poſtrimeras: cōuiene Saber dela muerte: … Sign. b naras. E por tanto (ſegun amonieſta Alano) … Bl. 68b ⁌ Tabla del preſente libro … Endet Bl. 69b Z. 6 ⁌ Fue traſladado el preſēte libro por el excellēte doctor micer Gonzalo Garcia de Sancta maria. Emprentado en la inſigne Ciudad de Zaragoza de Aragon por induſtria ⁊ coſta de Paulo hurus / alemā de Coſtācia. a .vij. de mayo. ao .M.cccc.xciiij.  DrM  Ultimus ad mortem poſt omnia fata recurſus.  Bl. 70 leer?
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 55. Madrid BN (Digitalisat).
C 1789a. Kurz 122. Haebler 231. Sanchez 42. CRF XVIII 167. ISTC ic00909430.
Madrid BN
. Paris EcBeauxArts
(def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07540 Cordiale quattuor novissimorum, span. Übers. Gonzalo García de Santa Maria. Zaragoza: [Georg Coci und Genossen], 20.XII.1499. 
64 Bl. a–h⁸. 31 Z. Typ. 3:100G, 4:156G. Init. h, k, l. Rubr. α. 5 Hlzs., dar. 1 Wdh. DrM I.
Tit. Coꝛdial delas quatro co-ſas poſtrimeras: es aſaber  Dela muerte: del juyzio final: dela pena infernal: y  la gloꝛia celeſtial.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij Comiença el libꝛo delas quatro coſas  poſtrimeras: cōuiene ſaber dela muerte: … Endet Bl. 63a Z. 5 ⁌ Fue traſladado el pꝛeſente libꝛo poꝛ el excellēte do-ctoꝛ miçer Gonçalo garcia de ſancta maria. Y empꝛē-tado en la inſigne Ciudad de çaragoça de Aragon.  Ao de .M.cccc.lxxxxviiij. a xx. de deziembꝛe.  DrM  Ultimus ad moꝛtem poſt omnia fata recurſus.  Bl. 63b Hlzs. Bl. 64 leer.
R 151. Kurz 124. Haebler 233. Sanchez 69. ISTC ic00909450.
El Escorial RB. Santander BMenendez.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
07541 Cordiale quattuor novissimorum, katalan. von Bernat Vallmanya. Valencia: [Peter Hagembach und Leonhard Hutz], 8.VI.1495. 
62 Bl. a–g⁸. 30–31 Z. Typ. 1:99G, 2:132G. Init. b, c, d. Min. f. Init. Rubr. α. 4 Hlzs.
Tit. Cordial del anima.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Comēça lo libꝛe deles quatre vltimes y mes darreres coſes: que les creatures apꝛes del viure eſperē. ço  es la moꝛt coꝛpoꝛal … Z. 9 (h)Ajes recoꝛt de tenir en memoꝛia: les vltimes y mes darreres coſes  apꝛes ďla vida ſegueiren: ſi de peccar vols ſcuſar te  en lo capitol .vij. del Eccleſiaſtich … Sign. b tant que lo que ha pꝛes dela terra: ala pꝛimera mate … Endet Bl. 61a Z. 10 … y ales coſes vltimes y darreres pꝛoue-biſſen.  Deo gas.  ⁌ Fon traduhit la pꝛeſent obꝛa intitulada Coꝛdial delanima de vulgar lengua caſtellana en ſtil de valenciana pꝛoſa per Bernadi vallmanya. Secretari  del ſpectable Comte de oliua. E apꝛes empꝛempta-da en la clariſſima ciutat de Ualencia. En lo any de-la deifica incarnacio de noſtre ſenyoꝛ deu Ieſu criſt.  M.cccc.lxxxxv. a. viij de Iuny  Bl. 61b ⁌ Tabula del preſent libre  … Bl. 62 leer.
C 1803a. Kurz 123. Haebler 232. Bas Carbonell: Valencia 52. IBE 1771. ISTC ic00901500.
Palma de Mallorca BP.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendruckehttps://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/CORDQUA.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03