Diurnale
Vorbemerkung
Das Diurnale (auch Diurnum, Breviarium diurnum, Compendium diurni oder Horae diurnae genannt) ist ein Auszug aus dem Brevier, der nur die Texte für die Tagzeiten im engeren Sinne enthält (Tageshoren: Laudes bis Complet). Seine innere Einrichtung und die äussere Zusammensetzung der Teile entsprechen im wesentlichen dem Vollbrevier; es wird hierfür auf die Vorbemerkungen zum Artikel ‛Breviarium’ verwiesen (Bd 5 Sp. 1ff.). Im Gegensatz zum Brevier ist das Diurnale ein entbehrliches liturgisches Buch; daher bleibt die Zahl der Drucke hier sehr viel geringer als dort. Ihre Herstellung kam lediglich einem praktischen Bedürfnis derjenigen Kleriker entgegen, denen für das Stundengebet während des Tages eine Buchform erwünscht war, die durch Ausscheidung des umfangreichen Nachtofficiums (Matutin) handlicher und bequemer war als das Vollbrevier.
Reine Formen des Diurnale kommen jedoch kaum vor, vielmehr enthalten die Drucke (ebenso wie die Handschriften) fast immer auch gewisse Bestandteile des Nachtofficiums, die teils aus praktischen Gründen, teils aus Willkür oder Nachlässigkeit beibehalten wurden. Das ist besonders bei den folgenden Teilen der Fall:
1. Im Psalterium, das bald als vollständiges Brevier-Psalterium, bald als normales Diurnal-Psalterium vorhanden ist; beide kommen mit sehr verschiedener Anordnung und Einrichtung vor. Diese beiden Arten des Ps. werden in den Einzelbeschreibungen nicht unterschieden; nur ungewöhnliche Sonderformen werden dort vermerkt.
2. Im Commune sanctorum, das ebenfalls entweder vollständig wie im Brevier (CS plen[um]) oder nur für die Tageshoren (CS diurn[ale] = CS) gegeben ist. Nach Möglichkeit ist das Vorkommen des CS plen. in den Beschreibungen angemerkt. Auch hier begegnen vereinzelt Sonderformen.
3. Bei einigen Zusatz- und Spezial-Officia (Off. BMV, Off. defunct., Off. de patronis usw.), ferner bei neu eingeführten, anhangsweise beigegebenen Officia, bei denen allen die Aufnahme des vollständigen Formulars gewöhnlich die Regel war. Der Umfang solcher Officia ist in den Beschreibungen unberücksichtigt geblieben.
Andere, nur gelegentlich auftretende Teile des Nachtofficiums sind jeweils in den Inhaltsangaben oder Vorbemerkungen verzeichnet.
Einzelteile von Hauptabschnitten des Diurnale (Hymn., Cant., Prec., Lit., Off. dedic. eccl., CS pasch. usw.) erscheinen in den Inhaltsangaben nur dann, wenn sie nicht in den Hauptabschnitt eingefügt, sondern ihm gesondert beigegeben sind. Dasselbe gilt für diejenigen Spezial-Rubriken, die bald in das PT eingesetzt oder eingearbeitet, bald selbständig gebracht werden konnten (Tp, andere Rubr[icae] de spec[ialibus] ant[iphonis] adv[entus], Rubr[icae] de prec[ibus] usw.). Stets notiert werden dagegen alle dem Diurnale an sich fremden Texte, die ihm traditionell oder nach Belieben beigegeben wurden.
Alle Anhänge zu Hauptteilen, die in einer Vorbemerkung für eine Gruppe von Ausgaben nachgewiesen sind, werden in den Inhaltsangaben der Einzelbeschreibungen dieser Gruppe nicht mehr erwähnt. Um die Einteilung der Ausgaben deutlich hervortreten zu lassen, werden Blattzahlen in den Inhaltsangaben nur für die Hauptteile, nicht auch für ihre Anhänge gegeben. Für die verwendeten Abkürzungen vgl. Bd 5 Sp. 1 ff.
Der gegenüber dem Brevier wesentlich geringere Umfang machte für das Diurnale die Trennung in zwei Bände (Winter- und Sommerteil) im allgemeinen unnötig. Die Drucker haben daher auf die Trennbarkeit ihrer Ausgaben gewöhnlich keine Rücksicht genommen, sie nur selten ermöglicht und noch seltener geradezu beabsichtigt. Nur in dem letzten Falle werden die Hauptteile der Drucke einzeln nach den Grundsätzen des Artikels ‛Breviarium’ beschrieben; alle übrigen Ausgaben werden als Einheiten behandelt. Dabei sind jedoch nach Möglichkeit in den textlichen Beschreibungen der Anfang und der Schluss des Ps. angegeben, wenn wenigstens dieses lagenmässig abtrennbar ist, was die Drucker mit geringen Ausnahmen durchweg ermöglicht haben.
Wenn bei nicht auf Trennbarkeit berechneten Ausgaben die Propria (gelegentlich auch nur eines von ihnen) durch Überschriften oder auf andere Weise in Sommer- und Winterteile geschieden sind, werden diese Teile in den Inhaltsangaben einzeln geführt. Wenn die Sommerteile mit oder um Ostern beginnen (statt, wie gewöhnlich, mit oder um Pfingsten), werden die Bezeichnungen hiem. und aest. mit einem * versehen.
Zu unterscheiden sind beim Diurnale ebenso wie beim Brevier die folgenden Gruppen:
I. Das Diurnale Romanum.
II. Die Diurnalia der Orden.
III. Die Diurnalia der Diözesen.
Übersicht
8494.8495.849510N
8496
8497–8499
8500
8501–8503
8504.8505
8506.8507
8508
8509
8510
8511
8512.8513
8514.8515
Sp. 508
8516–8521
8522.8523
8524
8525
8526
8527
Sp. 517
8528
Diurnale Barcinonense (Barcelona)
8529.8530
8531
Sp. 520
8532–8534
8535
8536
8537
8538
8539
8540
8541
8542.8543
8544
8545
8546
854610N
8547–8549
8550
8551
8552
8553.8554
8555.8556
8557.8558
8559
8560
8561
Diurnale Trecorense (Tréguier)
8562
8563
8564
856420N
Augsburg
Bamberg
Basel
Bayeux
Breslau
Châlons-sur-Marne
Eichstädt
Ermland
Halberstadt
Hildesheim
Kammin
Köln
Konstanz
Krakau
Lübeck
Lüttich
Lyon
Mâcon
Magdeburg
Mailand
Mainz
Münster
Naumburg
Paris
Passau
Prag
Regensburg
Speyer
Strassburg
Tarragona
Tréguier
Utrecht
Vich
Worms
Würzburg
8565.8566.856610N
Übersicht nach Druckorten und Druckern
Ohne Ort und Drucker
8503
Deutschland (Oberrhein?)
8529
Oberrhein oder Köln
8564
Augsburg
8508
8527.852710N
8553
8554
8535
8558
Barcelona
8562
Basel
8530
8520
8502
8526
8549
8523
8524
Ingolstadt
8537
Köln
8532
8550
8541
8533
8534
8538
Leipzig
8545
8505
Löwen
8561
Lübeck
8543
8565
8542
8566
Lyon
8544
Mäcon
8546
Mailand
8525
Marienthal
8547
Neapel
8495
8517
Nürnberg
8557
8522
8551
8531
8528
8540
8556
8536
Paris
8552
Périgueux
8513
Speyer
8559
8514
8504
Strassburg
8548
856420N
8563
Tarragona
8560
Venedig
Sp. 500
8506
8555
8498
8511
8515
8512
8496
8516
8519
8497
8494
8501
8518
8507
8500
8521
8509
8510
8499
Würzburg
8539
Zeitliche Übersicht
8547
8561
8559
8494
8495
8529
8565
8532
8550
8542
8566
8496
8541
8516
8501
8555
8517
8518
8506
8533
8522
8519
8514
8545
8507
8548
8508
8544
856420N
8520
8562
8497
8502
8515
8534
8537
8538
8539
8543
8563
8564
8526
8500
8521
8509
8551
8531
8528
8540
8546
8556
8498
8536
8525
8527
8553
8554
8512
8557
Sp. 500
8504
8535
8552
8510
8511
8499
8513
8549
8560
8530
8523
8524
8505
Sp. 508
8558
Sp. 500
Unbestimmte Diurnalia
7 Sp.494a Diurnale.
H 6286. PA IV 123.447. Denis 4814. Bohatta: Lit.Bibl. 589.
Mit welchem Druck der Titel zu identifizieren ist, ist wegen des Fehlens aller näheren Angaben nicht zu entscheiden.
7 Sp.494b Diurnale.
H 6287. PA IV 123.448. Denis 4815. Bohatta: Lit.Bibl. 590.
Mit welchem Druck der Titel zu identifizieren ist, ist wegen des Fehlens aller näheren Angaben nicht zu entscheiden.
Diurnale Romanum
Vorbemerkung
 
Das Diurnale Romanum ist wie das Breviarium und Missale Romanum ganz überwiegend (vielleicht ausnahmslos) in der Form gedruckt worden, die sich durch seinen Gebrauch im Franziskaner- (und Augustiner-) Orden herausgebildet hatte. In dieser Fassung wurde es offenbar auch allgemein in den italienischen Diözesen benutzt, für die (mit Ausnahme des Geltungsbereiches des Ambrosianischen Ritus) keine gedruckten Diözesan–Diurnalia vorliegen.
Soweit erkennbar, sind die Diurnalia Romana redaktionell unabhängig von den gleichzeitigen Brevieren (vgl. Bd. 5 Sp. 5 ff.), und zwar auch dann, wenn sie von demselben Herausgeber oder Drucker stammen wie jene. Das ergibt sich am deutlichsten aus dem Bestande an Heiligenfesten im PS, der z. B. in der ersten Diurnale-Ausgabe des Philippus de Rotingo (Nr 8496) um etwa ein Fünftel geringer ist als in seiner ein Jahr vorher erschienenen ersten Brevier-Ausgabe (Nr 5152). Andererseits enthalten die Diurnalia vereinzelt auch Feste, die den entsprechenden Brevieren fehlen. Unter diesen Umständen ist eine Kennzeichnung und Ordnung der Drucke nach der Tabelle der Brevier-Officia (Bd. 5 Sp. 7/8) untunlich und nur die folgende Einteilung möglich.
 
300 Bl. [a]a–z⁊¹². 20 Z. Typ. 1:60G. Init. d, f. Rubr. α. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot aureus  numerꝯ Daneben (I²)Anuariꝯ hēt dies .xxxi.  … Endet Bl. 11b Z. 16, rot Finis  Bl. 12 leer. Bl. 13a m. Sign. a, rot ⁌ Chꝛiſti nomine īuocato: ac eius  pie genitricis. Oꝛdo pendij diurni  nuncupati iuxta ritū romane curie  incipit. In pꝛimo ſabbato de aduē-tu ad veſperas capitulum.  schwarz [⁵]Ratres. Sciētes quia  hoꝛa ē … Sign. b Deus a libano uēiet ⁊ ſplēdor eius  … Endet Bl. 300b Z. 17 … (S)pera in deo q adhuc fite-boꝛ illi ſalutare vultꝯ mei ⁊ ďs meꝯ  Deo gratias Amē.  rot Impꝛeſſū Uenetijs ꝑ Octauianuz  Scotū modoetiēſē .M.cccc.lxxix. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — aIa: PT, daran Tp. — i8b: PS. — o5a: CS, daran Off. BMV, Psalmi poenit., Lit. — v3a: Hymn. — x4a: Ps (vielleicht mit weiteren Beigaben).
Bohatta: Lit.Bibl. 637. Pell 4377. CIBN D-179. ISTC id00277350.
Paris BN (Perg.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
08495 Diurnale Romanum. [Neapel: Matthias von Olmütz, um 1480]. 16°
?+142+? Bl. 15 Z. Typ. 1*:84G.
Bl. 1a Incipit cōmune ſanctoꝛu ad  ueſperas. Capitulum.  [⁵]Ratres. iam  nō eſtis hoſpites ⁊ aduene.  … Bricht ab Bl. 142b Z. 13 … Et eťnitas Alľ  Leticia ſē.  gaudiū ⁊ exultacōz. Ad .ix. Capi. 
Anm. Inhalt unbekannt; das Fragment beginnt mit dem Anfange des CS plen. und bricht im Commune martyr. pasch., also wahrscheinlich mitten im PS, ab
IGI 3508. ISTC id00277400.
Terni BCom (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0849510N Diurnale Romanum. [Venedig: Andreas Torresanus für Johann von Köln, Nicolas Jenson u. Genossen, 20.I.(?)1481]. 16°
?+312+? Bl. A–Pa–z⁊⁸. 23–24 Z. Typ. 2:58G, 24:58G. Init. d, f. Rubr. α.
Kalendarium fehlt. Bl. 1a m. Sign. A, rot Incipit pſalterium vna cum oꝛdinario ſe-cundum vſum romane curie. Inuitatoꝛia  ſubſcripta dicuntur ſingula ſingulis di-cis diebus a ſecūda dica poſt epiphaniā  vs ad aduentū di. Inuitatoꝛiū pꝛimū.  … Bl. 2a Z. 11 [⁸]Eatus vir  nō abijt  in conſilio impioꝛū:  … Sign. b nominū eoꝝ per labia mea Bl. 120b Z. 23, rot de quibus  videatur locis ſuis.  Bl. 121a m. Sign. a, rot Chꝛiſti noīe inuocato: ac eius pie genitricis. Oꝛdo cōpēdij diurni nūcupati iuxta ritū romane curie īcipit. In pꝛimo ſabbato de aduentu ad veſperas capitulum.  … Bl. 196b Z. 13 ⁊ nocte non tacebūt laudare nomen di.  rot Tabula de ſpecialibꝯ a. ponūtur a … Bl. 200b Z. 22, rot Pꝛopꝛium ſanctorum per anni cir-culum ſecundum ritum romane curie īcipit. In feſto ſācti ſaturnini mar. … Bl. 260b, rot Cōmune ſcōru iuxta ritū romane curie incipit … Bl. 306b Z. 10, rot Septem pſalmi penitētiales ſzm ritum  romane curie. a … Endet Bl. 310b Z. 23 vt tibi caſto copoꝛe ſzuia-mus ⁊ mūdo coꝛde placeamus. rot Oo.  Bl. g¹⁻² g⁵, y⁸, ⁊⁷⁻⁸ fehlen.
Vorlage: Soltész: Diurnalia und Breviere aus dem XV. Jahrhundert in ungarischen Bibliotheken.
Anm. Vgl. Elisabeth Soltész: Diurnalia und Breviere aus dem XV. Jahrhundert in ungarischen Bibliotheken. In: Beiträge zur Inkunabelkunde. Dritte Folge 3 (1967) S. 150–154. und Csaba Csapodi: Inkunabelsammlung der Bibliothek der Ungarischen Akademie der Wissenschaften. In: Beiträge zur Inkunabelkunde. Dritte Folge 6 (1975) S. 88–99, Abb. 39 (Bl. 1a).
CIH 1195a. ISTC id00277500.
Budapest BAcadSci (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
398 Bl. [a⁶b⁸]a–l⁸m¹⁰n–t⁸v¹²xy1–6A–Q⁸R¹²ꝝ¹. 22 Z. Typ. 3:63G, 4:63G. Init. a, b. Rotdr.
Bl. 1a, rot Annꝯ habet. xij. mēſes ebďas  lij. … Endet Bl. 12b Z. 17, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape. rot ſemi dˣ  Bl. 13 u. 14 leer. Bl. 15a m. Sign. a, rot Chꝛiſti noīe inuocato: ac eiꝯ pie ge-nitricis. Oꝛdo cōpēdij diurni nuncupati iuxta ritū romane curie īcipit  In mo ſabbʾo de aduētu ad v ca.  schwarz [⁶]Ratres: Sciētes a hora ē … Sign. b, rot tuoꝛ tēpoꝛv fuerīt. Et ſi feſtū īterue-… Bl. 241b Z. 2 … Exaudiat nos omnipotens ⁊ miſericoꝛs dominus. rot . schwarz Amen.  rot Explicit cōpendiū diurni m oꝛdinē  ſancte Romane eccleſie magna cum  diligētia reuiſum ⁊ fideli ſtudio emē-datū per fratrē Philippū de Rotingo  Mantuanū oꝛdinis minoꝛum de ob-ſeruātia Impꝛeſſum Uenetijs arte ⁊  impenſis Nicholai de Franckfoꝛdia  Anno di .M.cccc.lxxxijᵒ.  schwarz Deo gratias  Bl. 242a leer. Bl. 242b Reg. Endet Bl. 243a Z. 23 ꝝ Septernus In ſancti  Bl. 243b u. 244 leer. Bl. 245a m. Sign. A, rot Incipit pſalteriū vna cum oꝛdinario  m vſum romane curie. … Z. 6 … Inui-tatoꝛiū pꝛimū. schwarz Uenite exultemꝯ do: … Endet Bl. 384b Z. 21, rot Sciendū etiā ꝙ a feria rta maioꝛis  ebďe muta officiū cōpletoꝛij vſ ad  octā pēthʼ. de bꝯ videat locis ſuis.  Bl. 385a m. Sign. ꝝ, rot In ſancti melchiadis pape ⁊ martyris. Lectio.  (M²) schwarz Elchiades natione affer ſedit  annos tres. … Endet Bl. 397a Z. 21 … ⁊ ceſſauit eatus dies .xj.  Bl. 397b u. 398(?) leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: PT. — n1a: PS. — x1a: CS. — A1a: Ps. — ꝝ1a: Lectiones.
Anm. Die Stellung des Ps. hinter dem CS ist durch das Registrum festgelegt. — Die Commem. SS ord. min. (s. Vornotiz zu B b) ist in dem Ex. Wolfenbüttel HerzogAugustB hs. nachgetragen.
Bohatta: Lit.Bibl. 565. Borm: IG 915. ISTC id00277550.
Wolfenbüttel HerzogAugustB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
396 Bl. [ab⁸]A–Q⁸R¹⁰a–k⁸l¹²m–s⁸t¹v–y1–3⁸4ꝝ¹²(A)⁸. 22 Z. Typ. 4:63G, 6:63G. Init. b, c. Rotdr. KolTit.
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Bl. 3a, rot Annus habet .xij. mēſes hebdoma-das .lij. … Endet Bl. 14b Z. 17, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. A, rot Incipit pſalteriū vna cum oꝛdinario m vſum romane curie. … Sign. b niā ſuā nō dedit ad vſurā: ⁊ munera  … Endet Bl. 154b Z. 19, rot de quibus videa locis ſuis.  Bl. 155a m. Sign. a, rot Chꝛiſti noīe inuocato ac eiꝯ pie ge-nitricis. Oꝛdo cōpēdij diurni nū-cupati iuxta ritū romane curie inci-pit. In  ſabbʼo de aduētu ad v ca  … Endet Bl. 376a Z. 3 … oꝛate ut hic feruidi ⁊ in futuro  luce ſimus ⁊ nos beati.  rot Explicit cōpendiū diurni m oꝛdinē ſancte Romane eccleſie …  … emē-datū per frēm Philipuz de Rotingo  …  … Impꝛeſu Uenetijs arte ⁊  impenſis Nicolai de Franckfoꝛdia.  Anno di .M.cccc.lxxxviiij.  xvj. kalendas nouembꝛis  schwarz Deo gratias  Reg. 5 Z.Bl. 376b leer. Bl. 377a m. Sign ꝝ, rot In ſcī melchiadis pape ⁊ mar. Lect.  (M²) schwarz Elchiadis natione affer: … Bl. 396b Ex dictis Bernardi.  … Endet Z. 17 Seruiat ergo de quiſ  quoniā ſatis inde 
Inhalt: Bl. 3a: Kal. — AIa: Ps. — aIa: PT. — mIa: PS. — vIa: CS. — ꝝIa: Lectiones. — AI: Form. absol. etc.
Ce³ D-278. Mead 2756. ISTC id00278000.
Manchester RylandsL
. San Marino (Calif.) HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
372 Bl. [a¹⁰]A–P⁸Q¹²a–s⁸t¹²v–z⁊ꝝꝝ⁸ꝝ¹⁰(A)⁸. 22 Z. Typ. 3:66G, 9:130G, 16:66G. Init. g, h, m, n, o. DrM III. VM des Lucantonio Giunta (Husung 151). Rotdr. KolTit.
Tit., rot Diurnale m  ſuetudinem  romane curie  VM  Bl. 2a, rot Annus h .xij. menſes: hebdomadas. lij  ⁊ diē vnū. … Endet Bl. 10b Z. 22, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape  Bl. 11a m. Sign. A (in Winkelleiste) rot Incipit pſalteriū vna cū oꝛdinario m  vſū romane curie. … Sign. b pꝛeclara eſt mihi (B¹)dicā… [B rot] dum ꝗ tribuit  … Endet Bl. 142a Z. 14, rot … de quibus videatur lo-cis ſuis.  Bl. 142b leer. Bl. 143a m. Sign. a (in Winkelleiste) rot Chꝛiſti noīe inuocato ac eius pie ge-nitricis. Oꝛdo cōpendij diurni nūcu-pati iuxta ritum romane curie incipit.  In mo ſabbato de aduētu ad v. ca.  … Endet Bl. 354a Z. 2 … oꝛate vt hic feruidi  et in futuro luce ſimus et nos beati.  rot Explicit compendiū diurni m oꝛdi-nem ſancte Romane eccleſie …  … emendatū per fratrē Philipum de Rotingo  …  … Impꝛeſſum Uenetijs per Iohannē  Emericū de Spira. Anno di .M.cccc.  xciij. octauo kalendas Ianuarij.  schwarz Deo gratias  Reg. 5 Z.Bl. 354b DrM, rotBl. 355a m. Sign. ꝝ, rot In ſcī melchiadis pape et mar. Lectio.  (M²) schwarz Elchiadis natiōe affer: … Endet Bl. 372b Z. 18 Seruiat ergo deo quiſ  quoniam ſatis inde. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — A1a: Ps. — a1a: PT. — m1a: PS. — v1a: CS. — ꝝ1a: Lectiones. — A1a: Form. absol. etc.
Anm. Ist Nachdruck (wahrscheinlich lagengetreuer) der vorigen Ausgabe.
Bohatta: Lit.Bibl. 640. Hübl 170. ISTC id00279050.
Wien Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
08499 Diurnale Romanum. Venedig: Antonius de Zanchis, 26.VIII.1497. 
350 Bl. [a¹⁰]A–Pa–z⁊⁸¹²ꝝaa⁸. 25 Z. Typ. 2:97G, 3:97G, 4:142G. Init. b, c. Min. f. Init. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Diurnale ſcďm ſuetu-dinem romane curie.  Bl. 2a, rot Annus habet .xij. menſes: hebdoma-das .lij . … Endet Bl. 10a Z. 18, rot xiij (A) Silueſtri pape  Bl. 10b leer. Bl. 11a m. Sign. A, rot Incipit pſalteriū vna cu oꝛdinario  m vſu romāe curie. … Sign. b in ſemitis tuis: vt nō moueāt veſtigia  … Endet Bl. 130a Z. 22, rot de ꝗbus videa locis ſuis.  Finis.  Bl. 130b leer. Bl. 131a m. Sign. a, rot Chꝛiſti noīe inuocato ac eiꝯ pie ge-nitricis. Oꝛdo cōpēdij diurni nūcupati  iuxta ritū romane curie īcipit. In mo  ſabbato ď aduētu ad veſꝑas. Capľm.  … Endet Bl. 342b Z. 5 … orate vt hic fer-uidi ⁊ in futuro luce ſimus ⁊ nos beati.  rot Explicit compendium diurni m oꝛdinē ſancte Romane eccleſie …  … emēdatum per fratrē Philippū de Rotin-go …  … Impꝛeſſu Uenetijs ꝑ An-tonium de Zanchis Bergomenſem.  Anno di .M.cccc.xcvij. ſeptimo kalēdas Septembꝛis.  schwarz Deo gratias.  Reg. 3 Z.Bl. 343a m. Sign. ꝝ, rot In ſcī melchiadis pape ⁊ marty. Lcō.  (M²) schwarz Elchiadis natiōe affer: … Endet Bl. 350b Z. 18 Seruiat ergo deo quiſ  quoniam ſatis inde. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — A1a: Ps. — a1a: PT. — l1a: PS. — u1a: CS. — ꝝ1a: Lectiones. — aa2a: Form. absol. etc.
Bohatta: Lit.Bibl. 643. Günther 3856. ISTC id00279070.
Leipzig UB
. Piesing OwB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08500 Diurnale Romanum. Venedig: Andreas Torresanus, 7.IX.1491. 16°
448 Bl. ✠¹²a–z⁊ꝝA–E⁸F¹⁰G–Yaa–ee⁸ff¹⁰. 22 Z. Typ. 13:56G. Init. f, g. Rubr. ζ. Rotdr.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. ✠ij, rot ⁌ Annus habet .xij. mēſes: hebdomadas .lij. … Endet Bl. 12a Z. 19, rot xiij (A) Silueſtri pape  Bl. 12b leer. Bl. 13a m. Sign. a, rot ⁌ Incipit pſalteriū vna cu oꝛdīario  m vſum romane curie. … Sign. b amaritudīe plenu eſt: veloces pedes  … Endet Bl. 448a Z. 4 … tu venia miſericoꝛdiſſime pietat abſterge. Per x  dominum noſtrum. rot . schwarz Amen.  rot ⁌ Sacrū compendiū diurni m ritū  ſācte romane eccleſie finit: magna cū  diligentia reuiſum ⁊ emendatum per  fratrē Iacobū almanū cliuenſem oꝛ-dinis minoꝝ de obſeruātia. Impꝛeſſū  Uenetijs arte ⁊ impēſis Andree toꝛe-ſani de Aſula. Anno domini .M.cccc.xcj. vij. idus ſeptembꝛis.  Reg. 6 Z.Bl. 448b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — a1a: Ps. — v1a: PT. — G1a: PS. — Q6a: Lectiones. — S1a: CS diurn.
Anm. Ein Breviarium Romanum desselben Herausgebers war bei Torresanus schon 1487 erschienen (GW 5107).
ISTC id00278500.
Cambridge EmmanuelC (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
304 Bl. [a⁸b⁶]a–m⁸n⁶A–I⁸Kaa–ff⁸gg¹²hh–mm⁸nn¹². 26 Z. Typ. 2:58G. Init. f, g. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Annꝯ habet .xij. menſes hebďas  lij. … Bl. 14a Reg. Endet Bl. 14b Z. 12 n n. ſti: ſed ⁊ tene. Scē an. Scā ca. filij tis  Finis laus deo.  Bl. 15a m. Sign. a, rot Incipit pſalteriū vna cum oꝛdinario m vſu  romane curie. … Sign. b ire tue Miſit … [M rot] de ſūmo ⁊ accepit me: ⁊ aſſūpſit  … Endet Bl. 304a Z. 9 … pietatis abſterge. Per xm dm noſtrum. rot . schwarz Amen.  rot Explicit pendium diurni m oꝛdinē ſcē Romane eccleſie magna cū diligētia reuiſu ⁊ fideli ſtudio emendata Imſſu Uenetijs impenſis Induſtria Andree de aſula ⁊ Bartholomei alexandrini ſocioꝝ: Anno ſalutis chꝛiſtiane .M.cccc.lxxxiij. die caľ. febꝛuarias.  Bl. 304b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., daran Registrum. — a1a: Ps. — A1a: PT. — aa1a: PS. — gg4a: Lectiones. — hh1a: CS.
Oates 1861. ISTC id00277600.
Cambridge UL (def.). Firenze BN
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08502 Diurnale Romanum. Basel: Michael Wenssler, 3.IX.1489. 16°
372 Bl. [ab]a–zA–U⁸X¹². 22 Z. Typ. 16:64G. Init. g, p, q. Rotdr.
Bl. 1 u. 2 leer. Bl. 3a, rot Annus habet .xij. menſes. hebdomadas  lij. … Endet Bl. 14b Z. 17, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot Incipit pſalteriū vna cū oꝛdinario ſe-cūdum vſum romane curie. … Sign. b (F¹)unes … [F rot] ceciderūt mihi ī claris etenī he … Endet Bl. 364a m. Sign. Xiiij Z. 21 … oꝛate  vt hic feruidi ⁊ in fuo luce ſimꝯ ⁊ nos btī  Bl. 364b, rot Explicit compendium diurni ſcďm oꝛdi-nem ſancte romane eccleſie. Impꝛeſſum  Baſilee arte et īpenſis Michaelis vuēler. Anno domini .Milleſi.cccc.lxxxix.  iij. nonas Septēbris. Deo gratias.  Z. 6 Iſta eſt foꝛma abſolutionis abſtracta de  foꝛmulario domī pape ꝓ habentibus in-dulgentiam plenariam a pena ⁊ a culpa.  … Endet Bl. 371a Z. 10 … pietatis ab-ſtergat. Per chꝛiſtū dominū no. rot ꝟ. schwarz Amen  Bl. 371b u. 372(?) leer.
Inhalt: Bl. 3a: Kal. — a1a: Ps. — r1a: PT. — E2b: PS. — N1a: Lectiones. — O3a: CS.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6302. Bohatta: Lit.Bibl. 639. Kaufmann-Nabholz 249. BSB-Ink D-218. Voulliéme: Trier 91. ISTC id00277800.
München SB
, UB
(def.). Trier StB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08503 Diurnale Romanum. [Nürnberg: Georg Stuchs, um 1488]. 16°
392 Bl. A–Ra–zaa–hh⁸. 22 Z. Typ. 3:68G, 9:68G. Init. f, h. Rotdr.
Bl. 1a–12b Kalendarium. Bl. 13a m. Sign. A, rot Incipit pſalteriū vna cum ordinario m vſum romane curie … Bl. 149a m. Sign. a, rot Chriſti noīe inuocato. ac eius pie genitricis. Ordo cōpendij diurni nūcupati iuxta ritum romane curie incipit.  In mo ſabo ď aduetu ad v. Ca.  … Bl. 245a m. Sign. n, rot Proprium ſanctorū per anni circulum m ritum romane curie incipit.  … Bl. 323a, rot Cōmune ſctōrū iuxta ritū romane curie incipit. … Bl. 385a m. Sign. hh, rot Iſta eſt forma abſolutionis abſtra-cta de formulario di pape … Endet Bl. 391b Z. 18 … Per chꝛistū dominum  noſtrum. rotschwarz Amen.  Bl. 392 leer
Anm. 1. Vgl. Goff in Gutenberg-Jahrbuch 1958 S. 112.
Anm. 2. Die von Hain nach Autopsie beschriebene Ausgabe ist z.Z. nicht nachweisbar; 1927 besass das Antiquariat Au vélin dʼorʼ, Paris, ein Exemplar.
H 6301. Bohatta: Lit.Bibl. 635. Ce³ D-279. Goff: LC D230a. ISTC id00279000.
Regensburg SB (def.). Washington (D.C.) LC
(Bl. R8 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
7 Sp.500a Diurnale Romanum. Venedig, 1496. 
H 6303. PA III 403.2138. Maittaire IV 621. Bohatta: Lit.Bibl. 642.
Nicht nachweisbar. Vielleicht identisch mit C 2024 ( = H 13495, s. Psalterium).
7 Sp.500b Diurnale Romanum. [Paris(?)]: T.M., [um 1500(?)]. 16°
Bohatta: Lit.Bibl. 636.
Nicht mehr nachweisbar. Wohl 16. Jh.
Nachtrag zum gedruckten GW: Das bei Bohatta genannte Ex. befindet sich in einer Privatsammlung (Deutschland).
Diurnalia der Orden
Vorbemerkung
 
In diesem Abschnitte sind die Diurnalia aller Orden zusammengefasst, mit Ausnahme der für Franziskaner (und Augustiner) bestimmten Diurnalia Romana, jedoch mit Einschluss der für die Windesheimer Augustiner-Chorherren-Kongregation gedruckten Ausgabe. Da der Benediktiner-Orden keine einheitliche Liturgie hatte, sind benediktinische Diurnalia stets nur für einzelne Kongregationen oder Klöster herausgegeben worden.
Auch bei den Orden bestehen vielfach Inkongruenzen zwischen ihren Brevieren und ihren Diurnalia, wenn sie auch nicht so auffallend sind wie bei den Büchern des römischen Ritus.
Die Unterschiede in der Begrenzung der Propria sind im allgemeinen belanglos und werden in den Inhaltsangaben nicht notiert; nur bei besonderem Anlass dazu sind vereinzelt die Grenzen des PS angemerkt.
 
Diurnale Benedictinum
378 Bl. a¹⁰bc⁸Aa¹⁰a–xA–Q⁸RS¹⁰T⁸U¹⁰〈1–4〉⁸. 22 Z. Typ. 16:71G, 19:155G. Init. f, s. Rotdr.
Tit., rot Diurnale vna cū  pſalterio pſalmoꝛū titulis kalenda-rio ac tabulis accuratiſſime cōpoꝛta-tum monachoꝝ nigroꝝ oꝛdinis ſancti  benedicti de obſeruantia per germaniā  Über Bl. 1b u. 2a, rot Tabula minutionum.  … Bl. 25a Z. 14 … per infinita  ſecula ſeculoꝝ. Amen.  Bl. 25b u. 26 leer. Bl. 27a m. Sign. Aa, rot Singulis hoꝛis ſctē crucis mitti .ꝟ.  (A²) schwarz doꝛamus te xe … Bl. 36a Z. 7 Hec damaſus ſcit ſancte tuos puer eſſe  triumphos.  rot Setur pſalteriū cū titulis pſalmoꝝ.  Bl. 36b leer. Bl. 37a m. Sign. a, rot Iſte pſalmus ideo nō habet tituluz.  qꝛ capiti no do ſaluatoꝛi. de quo abſolute dici nichil debuit poni. … Sign. b, rot tas ſuū poſſet agnoſcere creatoꝛē. p xij  … Endet Bl. 203b Z. 15, rot Et collecte dicte cum neceſſe fuerit  dicūtuꝛ etiam in plurali.  Bl. 204 leer. Bl. 205a m. Sign. A, rot Dica pꝛima aduētus di ad v a.  schwarz Regnum tuum. rot cum relis. Capľm.  schwarz [⁵]Eus pacis ſanctificet vos  … Endet Bl. 369b Z. 7, rot … Reliqua  vero ſeruantur vt ſupꝛa.  Pꝛeſens hoc diurnale ob reuerētiā  venerabiliū patrū ac doꝛū nigroꝝ monachoꝝ oꝛdinis ſancti bdicti de obſeruantia. Studioſe emēdatū. necnō ſumma cū diligentia imſſum ꝑ honoꝛabi-lem virū petrū dꝛach Ciuem Spire.  virū conſularē. Finit feliciter. Anno ne  ſalutis .Mcccc.xcvi. vi. Idus Apꝛilis.  Bl. 370 leer. Bl. 371a m. Sign. I, rot In aduentu domini Canticū yſaie.  (E²) schwarz Cce ds deꝯ in foꝛtitudine veniet.  … Endet Bl. 378a Z. 14 … (E)t [E rot] gaudebit ſpōſus  ſuper ſponſaz: ⁊ gaudebit ſuper te deus  tuus. (G)loꝛia [G rot] patri ⁊ filio ⁊.  Bl. 378b leer.
Inhalt: Bl. a1b: Tab. minutionum (mit Oratio ante fleubotomiam), Computus, Kal., Oratio ante missam dicenda. — Aa1a: Horae de s. cruce (Patris sapientia …). — Aa1a: Jacobus de Oppenheim: Prologus in libr. psalm (Ach almipotens sator et rerum …). — Aa1a: Damasus: Carmen in laud. psalmigraphi (Psallere qui docuit …). — a1a: Ps., daran Lit., Off. BMV, Off. defunct. — A1a: PT. — L5a: PS (Andreae—Saturnini). — T1a: CS. — 1a: Suppl. canticorum.
C 2016. Bohatta: Lit.Bibl. 602. CIH 1193. Voulliéme: Trier 1222. ISTC id00279100.
Budapest BN (def.). Köln UStB
(2 Ex.). Metelen PfarrB (def.). Praha NKn (def.). Trier StB (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
408 Bl. [a]bA–ZAa–Zza–c⁸. Gez. [16]Fo.i.–fo.cxxij.Folium primū–fo.cclxxij. [m. Fehler]. 25 Z. Typ. 2:168G, 7:60G. Init. e, f. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Diuꝛnale vna cū  pſalteꝛio. antiphonis reſponſoꝛijs. necnon kalendarij tabulis Religioſoꝛum  fratrū oꝛdinis diui Bdicti de obſer-uantia per Germaniā. iam denuo in  clxxiij. locis vltra pꝛioꝛem impꝛeſſurā  emendatū ⁊ coꝛrectum.  Bl. 1b, rot Cognitio.  (Q²) schwarz Via cognitio feſtoꝛū mobiliū horas canonicas legere debētibꝯ neceſſaria eſt … Bl. 14a Z. 15, rot Cōcurꝛētes dierū 0 1 2 3 4 5 6  Bl. 14b, 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. A u. roter Blz. Fo. i. Kopf, rot Compendiū diurni  Z. 1 Nota ꝙ cū in rubꝛicis ſcriptis āte  capľa vľ collctās ďꝛ ad hoꝛas ſuetas  ītellegere debemꝯ … Z. 10 Pꝛima dica Aduētꝯ di ad mas  v. ſuꝑ p. A. schwarz Regnū tuū. rot ⁊ cū reli-quis. Capitulū .j. ad theſſalonice .v.  schwarz [⁵]Eus pacis ſctīficet vos … Sign. b tate in ea oēs  diligit eā. Qꝛ.… rot In ij.  … Endet Bl. 408a m. roter Blz. fo. cclxxij. Z. 23 … ſuccurꝛe nobʼ miſer ne  dānemur cū īpijs ī aduētu iudic. A.  rot Imſſu Liptzk ꝑ Melchiarē Lotteꝝ  Bl. 408b leer.
Inhalt: Bl. 1a: Computus, Kal., Tab. hist. — A1a: PT. — Q2b: Ps., daran Cant., Lit., Hymn., Completorium regulare, Off. BMV, Horae de s. cruce, Off. defunct. — Mm5b: CS. — Pp5b: PS (Stephani-Thomae; vgl. GW 5178, I).
ISTC id00279110.
Fulda HLB. Jena ULB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
328 Bl. [ab]a–zaabb⁸ccA–N⁸O. 21 Z. Typ. 17*:58G des Arrivabene. Init. a, h. Rotdr.
Bl. 1a, rot Ianuariꝯ h dies .xxxj. lūa .xxx.  … Endet Bl. 16bβ Z. 11, rot ad .9. ā. schwarz magnificatꝯ  rot Finis.  Bl. 17a m. Sign. a, rot Incipi officiū Diurnū m moꝛē monachoꝝ gregatōis ſancte Iuſtine oꝛ-dīs ſcī Bdcī. Sabbato a mā di-cā ď aduē. ad ueſpe. niſi feſtū .xij. lecti.  occurrerit. at. schwarz Regnū tuū. rot s. schwarz Con-fiteātur. rot Cum reľ. de s. Capitulum.  schwarz [⁸]Cce dies ueniut … Sign. b diligitis eā ī enū.… rot Fe. vj. Ad. schwarz B. rot a.  … Endet Bl. 220b Z. 20 … Exaudi nos ďs. rot ut ī  pꝛimis ueſꝑis. schwarz Deo gratias.  Bl. 221a m. Sign. A, rot Hymnus ad mā per totū annuz.  (I²) schwarz Am lucis oꝛto ſidere … Endet Bl. 327b Z. 12 … oꝛa ꝓ nobʼ deū alľa.  rot Finis.  ⁌ Explicit off diei z moꝛē mōachorū gregatōis ſcē Iuſtīe oꝛdīs ſcī Bdicti. Imſſu venetijs ꝑ Bernādinū ď bēalijs bergomēſē. Geoꝛgiū de riuabenis mātuanū. Paganinū  ď paganinis bꝛixiēſē. ſocioꝝ. Anno di .M.cccclxxxiiij. die .xxv. Apꝛilis. Ioāne.  mocenicho īclyto venetoꝝ duce.  Bl. 328a DrMBl. 328b leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal., Tp. — a1a: Pt. — o1a: PS, daran Off. dedic. eccl.. — aa1a: CS. — A1a: Ps. — I4a: Hymn., daran Psalmi poenit., Lit., Off. defunct. — O1a: Off. BMV parv.
Bohatta: Lit.Bibl. 599. IGI 3503. Pell 4369. CIBN D-180. Pr 4907. Bod-inc D-111. Luginbühl-Bothien 193. ISTC id00279200.
Frauenfeld KantB
(Bl. 328 fehlt). Oxford Bodl
(nicht Perg., wie Pr 4907 angibt). Paris BN (Perg. Bl. 17, 121, 2021 u. 325–328 fehlen). Ravenna BClass. Treviso BCom (Perg. def.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
H 6293. Bohatta: Lit.Bibl. 562. ISTC id00279300.
Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
328 Bl. kl'¹⁰a–zA–Q⁸R⁶. 25 Z. Typ. 10:65G. Init. f, n, q, r, s, u, w, bb, gg. Rotdr.
Bl. 1a leer. Bl. 1b, rot Et ſi ſentis libelli quātitas minima videa  totiꝯ t pſalterij ſeries ſuis diſtincta ſpacijs:  … Bl. 2a m. Sign. kľ i, rot Annus habet xij. menſes. ebdomadas .lij. ⁊  diē vnū: … Bl. 10b Z. 15 Verſus bis mille ſexcētos ſex canit ille.  Bl. 11a m. Sign. a, rot Feria ſecūda Ad pꝛimam a.  schwarz Seruite. rot ⁊ illa a. feriatis diebꝯ  dici ſꝑ niſi ſpecialis ſigne. p .1.  schwarz (B¹⁰)Eatus vir qui nō abijt  … Sign. b maui quoniam exaudiſti me deus: inclina  … Bl. 279b Z. 11 … Qui  tecum viuit ⁊ regnat.  Explicit.  Bl. 280–282 leer. Bl. 283a m. Sign. M, rot Incipit cōmune ſanctoꝝ. Et pꝛimo de apľis  ⁊ euāgeliſtis ad v ae. schwarz Hoc eſt ceptū … Endet Bl. 325b Z. 24 … Cuiꝯ feſtū colimus.  Bl. 326a Finit feliciter diurnale cū omnibꝯ ſuis at-tinentijs m rubꝛicā Romanā iuxta cōſue-tudinem monachoꝛū nigroꝝ de obſeruantia  Mellicenſiū bene reuiſū ⁊ fideli ſtudio emē-datū Impꝛeſſum Auguſte: arte ⁊ impenſis  Erhardi Ratdolt M.cccc.lxxxviij. xv. kaľ.  Martij.  Bl. 326b leer. Bl. 327a, rot Sequun tres lectiōes de ſanctis infra paſca  … Endet Bl. 327b Z. 9 …  pꝛomiſit. Tu:  Bl. 328 leer.
Inhalt: Bl. 1b: Praef., Kal., Suppl. quaed. — a1a: Ps., daran Cant., Lit,. — p2a: Hymn. — r1a: PT, daran Rubr. de spec. ant adv.. — C1a: PS (Andreae-Saturnini). — G6a: CS diurn. — H7a: Off. dedic. eccl., Off. BMV p. ann., Off. defunct., Off. BMV in sabb., Benedict. mens. etc., Accessus altaris. — M1a: CS plen., daran Benedict. matut.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6295. Bohatta: Lit.Bibl. 601. CIH 1194. VB 285.5. BSB-Ink D-212. ISTC id00279150.
Berlin *SB
. Città del Vaticano BVat
. München SB
(3 Ex.). Pannonhalma Benedikt (def.). Praha NKn. Salzburg BenediktPeter.  — Privatsammlung (Deutschland) (def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
08509 Diurnale Benedictinum congregationis S. Mariae Montis Oliveti. Hrsg. Bartholomaeus de Mantua. Venedig: Andreas Torresanus, 15.XI.1491. 16°
448 Bl. ✠¹⁰Aa–z⁊ꝝA–Zaa–dd⁸ee⁶. LagenKust. 22 Z. Typ. 13:56G. Init. f, g. Rubr. ζ. Rotdr.
Bl. 1a leer. Bl. 1b ⁌ Annꝯ h menſes .xij. ſeptīanas .lij.  ⁊ diē vnū. … Endet Bl. 11a Z. 23 xiij (A)Scī ſilueſtri pape ⁊ cōfeſ.  … Bl. 19a unbekannt. Bl. 20a m. Sign. a2 ꝓtegēte eripit te liberāte ſaluari. Qui  viuis. … Sign. b, rot ant. … schwarz Eleuare eleuare: cōſurge hieruſa  … Bl. 139a m. Sign. q, rot ⁌ In nomine domini amē. ⁌ Incipit oꝛdo pſalterij m moꝛē monachoꝝ  ſcē marie mōtis oliueti oꝛdinis ſancti  Bdicti. Feria ſecūda ad mā hym.  (I²) schwarz Am lucis oꝛto ſydere deum pꝛecemur ſupplices: … Endet Bl. 447b Z. 1 … rotschwarz Erue de animas eoꝝ. rot cū oꝛatiōibus ſicut ſupꝛa notatū eſt in veſꝑ.  rotschwarz Laus Deo.  rot ⁌ Expl[…] monachinū z ritū ac morē monachoꝝ ſcī Bdicti: ſacri oꝛdi-nis mōtis oliueti. accuratiſſime caſti-gatū emēdatū ꝑ .R. ac grauiſſimū  patrē fratrē bartholomeū de mātua.  ꝓ tpe viſitatoꝛē eiuſdē oꝛdinis ac monaſterij ſcē helene de venetijs pꝛioꝛez:  necnō cōſilio iuſſu eiuſdē ītegerrimi  patris: Impꝛeſſū venetijs ꝑ Andreā  thoꝛeſanum de Aſula. Anno di .M.cccc.lxxxxj. xvij. kaľ. decembꝛis.  Bl. 448 leer?
Inhalt: Bl. ✠1b: Kal. — A1b: Rubr. gen., Tp. — a1a: PT. — q1a: Ps., daran Hymn. — L1a: PS. — X1a: CS, daran Off. dedic. eccl., Off. BMV parv in adv., Off. defunct.
Ce³ D-280. Butler 933. ISTC id00280000.
Chicago NewberryL (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
316 Bl. A¹²a–z⁊ꝝaa–mm⁸. 20 Z. Typ. 2:97G, 3:97G. Init. b, c. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. A, rot Ia. ma dies ⁊ ſeptīa fine tene.  … Endet Bl. 12b Z. 18, rot xxxi (A) Sancti ſilueſtri pape.  Bl. 13a m. Sign. a, rot Pſalmus Dauid.  schwarz [⁷]Eatus uir qui non  abijt ī cōſilio īpioꝝ … Sign. b exultabit iacob ⁊ letabitur iſrael. … Bl. 93a m. Sign. l, rot Incipit diurnū z monaſteriū ſcī zacharie de oꝛdīe ſcī Bdcī. Sabbato de aduentu ad veſꝑas. Capľm.  schwarz [⁷]Ratres ſcientes qꝛ  hoꝛa eſt … Endet Bl. 316a Z. 8 … nos ta in eterna tranſferre in beatis. rot p. schwarz Magnificat. rot Finis.  (I)mpꝛeſſum Uenetijs per ſolertē  virum Antonium Bergomenſez  Anno ſalutis .M.cccc.xcvj. die vero .xxviij. menſis ſeptēbꝛis. Regnāte inclyto pꝛincipe Auguſtino bar-badico venetiaꝝ duce.  Bl. 316b leer.
Inhalt: Bl. A1a: Kal. — a1a: Ps., daran Hymn. — l1a: PT. — x7b: PS. — kk5a: CS, daran Off. dedic. eccl., Off. Praesentat. BMV.
Reproduktionen: Paris Mazarin (Digitalisat).
C 2027. Bohatta: Lit.Bibl. 122. 603. Pell 2963. CRF VI 747. ISTC id00280100.
Paris Mazarin.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Camaldulense
08511 Diurnale Camaldulense. Im Auftrag von Petrus Delphinus hrsg. von Bernhardinus Gadolus. Venedig: Johann Emerich für Lucantonio Giunta, 28.II.14
97
98
416 Bl. 〈2–4〉〈1 3〉a–m⁸n¹²A–Saa–rr⁸ss¹⁰[tt²]. Gez. [16]1–427[1] [m. Fehlern]. 24 Z. Typ. 1:46G, 9:130G, 13:52G. Init. g, h. Rubr. γ. 2 Hlzs. VM des Giunta (Husung 155). Rotdr.
Tit., rot Diurnū mona-ſticu m conſuetudinem  oꝛdinis camaldu-lēſis.  VMBl. 1b Bernardinus Gadolus mona-chus cōcamaldulenſibus ſuis.  (C²)Urauimus qua potuimus diligētia: … Bl. 2b Hlzs.  Aue ga plena.  Bl. 3a m. Sign. 3, rot au.  nu. Daneben ho-ra. Daneben K L Ianuarius h dies xxxj.  dies habet hoꝛas .viij. … Endet Bl. 16b Z. 21 vel tale m culpam: ⁊.  Bl. 17a m. Sign. a u. Blz. 1, rot In nomine ſanctiſſime trinitatis. Incipit manuale m oꝛdinē camaldulēſe  Et pꝛimo notand … Z. 19 … Ca.  schwarz [⁵]Cce dies veniūt … Endet Bl. 124b Z. 21 … exaudi  nos deus in gemittibus noſtris.  Bl. 125a m. Sign. A u. Blz. 137, rot ⁌ In nomine domini Incipit pſalteriū  Feria .ij. ad mā a. schwarz Seruite do. rot s. schwarz j  [⁹]Eatus vir qui non  abijt … Endet Bl. 268a m. Blz. 280 Z. 9, rot Explicit hymnarius feliciter.  Bl. 268b leer. Bl. 269a m. Sign. aa u. Blz. 281, rot (N²)Ota ꝙ ſi ſolēnitas venerit in dica  ab octa. … Bl. 271aα m. Sign. aa3 u. Blz. 283, rot ⁌ Incipiūt feſtiuitates ſcōꝝ ꝑ totū ānū  In vigilia ſcī Andree apľi ad veſp. ſuper  pſal. a. schwarz Uidit ds petrū ⁊ andreā … Endet Bl. 415a m. Blz. 427 Z. 2 Beatiſſime .N. interceſſione eruamur  ab omni coꝛruptione.  rot Expliciunt benedictiones.  ⁌ Abſolutū Uenetijs: ſanctiſſimis diui  archangeli Michaelis auſpicijs: nec-non monachoꝝ cenobij ſacro eius noī  dedicati: ſub Petro delphino veneto Generali. Cura ꝟo et impenſis nobilis viri  Lucantonij de giūta Floꝛentini. Arte autem ⁊ ingenio Ioānis Emerici de Spira  Anno incarnationis di .M.ccccxcvij.  pꝛidie kaľ. Martij.  Bl. 415b Hlzs.Bl. 416 leer.
Inhalt: Bl. 1b: Praef., Kal., Computus, Form. absol. — a1a: PT. — A1a: Ps., daran Cant., Lit., Hymn. — aa1a: PS, daran Off. dedic. eccl. — mm5a: CS, daran Off. BMV, Off. defunct., Ordo sepult., Benedict. matut.
Anm. Laut Vorrede des Hrsg. ist dieses Diurnale gegenüber dem Brevier (doch wohl GW 5191) vielfach berichtigt und das Kalendarium neu bearbeitet; auf Befehl des Ordensgenerals Petrus Delphinus soll in allen Differenzfällen das Diurnale als massgebend gelten.
R 1194. Bohatta: Lit.Bibl. 151. 604. Sander 1278. IGI 3504. Rhodes: Cini C87. ISTC id00280200.
Parma BPalat (Perg. def.). Venezia FondazCini
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Cartusianum
280 Bl. [a]b⁶a–q⁸r⁶A–R⁸. 24–25 Z. Typ. 4:92G, 10*:57G. Init. bb, cc. Min. f. Init. Rubr. ε. Rotdr.
Tit., rot Diurnum ſcďm  Oꝛdinem Car-tuſienſium.  ✠  Bl. 1b, rot Kľ Ianuarus habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 10b Z. 19, rot Finis.  Bl. 11a m. Sign. a, rot ⁌ Incipit pſalterium ī diuino officio  dicendum m moꝛem oꝛdinis Cartuſiē-ſiū: ⁊ pꝛimo feria ſecunda ad mā aa.  schwarz Seruite domine.  rot Pſalmus.  schwarz (b)Eatus vir … Sign. b bo ſpectui. tuo ſatiaboꝛ cū apꝑuerit gľia  … Endet Bl. 144b Z. 24 … cū ſpū  ꝑaclito ⁊ nunc ⁊ in perpetuum. Amen.  Bl. 145a m. Sign. A, rot ⁌ Incipit collectaneum ſcďz vſu oꝛdinis Cartuſie. Sabbō in aduentu di  Ad veſperas. at. schwarz Regnum tuum. rot s.  schwarz Confiteantur. rot Cum ceteris Capitulū. schwarz (e)Cce dies veniunt … Endet Bl. 279a Z. 16 … Fideliuz  deus ⁊c. Requieſcant in pace. Amen.  Finis.  Bl. 279b u. 280 leer.
Inhalt: Bl. 1b: Kal. — a1a: Ps., daran Cant. ad laud. dic., Symb. Athan., Ant. psalm. poenit., Lit., Prec. hor., Cant. III. noct. — q6a: Hymn. — A1a: PT. — K8b: PS. — P7b: CS, daran Capitula communia, Orat. comm., Commem. comm., Benedict. matut., ‘Ad opus manuum commune faciend.’, Form. absol., Ordo sepult.
Reproduktionen: München UB (Digitalisat).
C 2017. Bohatta: Lit.Bibl. 605. Pr 5717. BMC V 590.IA 25205. ISTC id00280400.
London BL
. München UB
. Parkminster Kart.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
336 Bl. [a⁶]〈a a b〉¹⁰aa–iikll–ssa–y⁸. 22 Z. Typ. 3:63G. Init. c. Rotdr.
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Bl. 3a, rot KL Februariꝯ habet dies.  xxviij. Luna vero .xxix.  … Endet Bl. 13b Z. 16 … Silueſtri pape rot cōfeſ.  com. tautum.  Bl. 14–16 leer. Bl. 17a m. Sign. aa.i, rot Incipit pſalteriū ſiue liber ſolilo-quioꝛū ꝓphʼe dauid in diuino officio  dicendū ſecundū moꝛē oꝛdinis car-tuſie. Et mo. Feria .ij. ad pꝛimam  darunter eingerückt P. dď. I.  Z. 5 schwarz [⁵]Eatus vir … Endet Bl. 160a Z. 1 … Ds vobiſcū. Oꝛemꝯ.  Fideliū deꝯ .⁊c. Requieſcant in pace.  Amen.  Deo gratias  Bl. 160b leer. Bl. 161a m. Sign. a, rot Incipit collectaneum ſcďm vſu  oꝛdīs Cartuſie. Sabbō in aduētu di ad veſꝑas .a. schwarz Regnū tuuz.  rot s. schwarz Confitean. … Endet Bl. 335a Z. 9 Poſtea iniungat aliquā penitētia ꝑ  i vľ ꝑ aliū ſi ie nō poſſit ꝑſoluēdā  16 Verse Que benine dat ſereno ſuſcipe  vultu.  Nam et ipſo ſuo. en poꝛrigit leto.  Non expenſas inſpicit ſcis id-ipſum et tu.  Sed vt ſibi nomen vulgatum  locet in alto.  Io. hercle dicitur. hannes ſi in  calce reponas.  Carent quē ciuitas nunc petragoꝛis habet.  Bl. 335b Te affoꝛ pater qui dudum cartuſianas.  Rigide tenuit cenſuras et ilico te-net  Cenobij regimen habes ipſe ca-turci.  Quam venuſtant filij hoc opus  ſciſcitantes.  Sine laboꝛe graui ſcis nō potuit  iſtud perfici.  Ut ſic cum lima fueꝛint oppido  caſtigantes.  Bꝛaimē expectant non atqui ab  ipſo ioue.  Sed a te ieſu. cui attulit angelus  nomen.  Is et ſalutando genitrici tue dixit  aue.  Quod concedas obſecro nobis  omnibus. Amen.  Explicit.  Laus deo.  Bl. 336 unbekannt.
Inhalt: Bl. 2?a: Kal. — aa1a: Ps. mit Anhängen. — a1a: PT. — o8b: PS. — v8b: CS mit Anhängen.
Accurti II 20. ISTC id00280500.
Città del Vaticano BVat
(Bl. 1, 2 u. 336 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Cisterciense
Dem Kal. folgen Collectae communes und Rubr. de commemorationibus p. ann. (in Nr 8515 in umgekehrter Reihenfolge). Die Collectae sind signiert; mit den Signaturen wird im Kal. und CS auf sie verwiesen. Anzahl und Signierung der Collectae sind in beiden Ausgaben etwas verschieden.
08514 Diurnale Cisterciense. [Speyer: Peter Drach, um 1487/88]. 16°
21 Z. Typ. 5**:71G m. zweierlei Min., 23*:146G, 25:102G. Init. aa, cc, dd. Rotdr.
1. Kal., PT. etc.
248 Bl. [a¹⁶]a–tA–I[K]⁸. 
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Ianuari. h dt .31. Lu. 3o  … Bl. 16a Z. 20, rot Finiunt cōmemoꝛationes  Bl. 16b leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot In dei omnipotētis nomine et virginis gloꝛioſe. Incipit diurnale iuxta ritū oꝛdinis Ciſtercie. Sabba-to ante dicam pꝛimā aduētus. ſuꝑ  p. a. Cuſtodit. p. schwarz Confitean. rot Ca  schwarz [³]Cce dies veniunt … Sign. b uia eloquiū di ⁊ deſcendat ſuꝑ nos ſi… Bl. m. Sign. A, rot Incipit cōmune ſanctoꝛum. Et pꝛimo De apoſtolis ad veſꝑas Capitu  schwarz [⁵]Am nō eſtis  hoſpites … Bl. G8a Z. 6, rot Sequi hymnarius per totū annuz.  Pꝛimo in aduentu …  natiuitatē  domini. Exceptis feſtis ſanctoꝛ.  Bl. I8b[³]uem terra pōtus ethera … Endet Bl. 247a Z. 9 … (G)loꝛia [G rot] ſum-mum reſonēt parentē gloꝛia natum  pariter ſanctūſpiritum dulci moduletur hymno omne per euum.  Explicit Hymnarius.  Bl. 247b u. 248 leer.
2. Psalterium, etc..
64 Bl. A—H⁸. 
Bl. 1a m. Sign. A, rot Feria. ii. Ad pꝛimā a schwarz Seruite. rot p. iꝛ  schwarz [⁵]Eatus vir   nō abijt in conſilio impioꝛū. … Sign. b, rot (C¹) schwarz ircūiui et īmolaui in taber. eiꝯ. ho… Bl. ???b Z. 6 … laudate eū in firmamēto  rot Feria. ij. ad laudes cāticū Eſ;a. ꝓphe.  (C¹) schwarz Onfiteboꝛ tibi de q ira… Endet Bl. 64b Z. 7 … vt ſimul nos et  a peccatis exuas. et a penis quas pꝛo  his meremur eripias. Per chꝛiſtū. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — a1a: PT. — m2b: PS, daran Collectae propriae aest. (nur für 16 Feste von Abdon et Sennen 30.VII. — Saturnini 29.XI.). — A1a: CS plen., daran Cant., Hymn.
Anm. 1. Das allen Exemplaren fehlende Ps. scheint dieser Ausgabe nicht beigegeben worden zu sein, da die ihm in Nr 8515 folgenden Cant. und Hymn. hier dem CS angegliedert sind. — 2015 wurde ein möglicherweise zu dieser Nr. gehöriges Ps. gefunden.
Anm. 2. Kalendarium auch abw., z. B. Bl. 2 Z. 1, rot Ianuariꝯ hz dies. xxxi. Lū. xxx.  (Ex. København KglB).
Anm. 3. Zum Ex. Mainz Bisch vgl. den Handschriftencensus Rheinland-Pfalz [26.X.2012].
Bohatta: Lit.Bibl. 608. CBB 4330. Borm: IG 913. ISTC id00280600.
København KglB
(Fragm. Psalterium und Teile v. 1). Mainz Bisch
(def.). Westmalle Trapp (def.). Wolfenbüttel HerzogAugustB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
360+? Bl. A⁸B⁶a–z⁊ꝝA–Q⁸R¹⁰.... 24 Z. Typ. 14:54G. Init. p, aa. Min. f. Init. Rotdr.
Bl. 1a, rot Ianuarius habet dies xxxi. luna xxx.  … Bl. 14b Z. 17 … ꝑfrui eius  nos tribue meritis adiuuari. Peꝛ.  Bl. 15a m. Sign. a1, rot Feria tertia ad pꝛimam. Pſalmus. Dauid.  schwarz [⁸]Eatus vir qui non  abijt … Sign. b leticia cū vultu tuo : delectationes in dex  … Bl. 170a m. Sign. v4, rot In nomine ſancte ⁊ īdiuidue trinitatis. Incipit diurnū ſcďm ſuetudinem  ciſtercienſis ordinis. Sabbato ante primam dicam aduentus ſuper s. an.  schwarz Cuſtodit dominus rot ⁊. Capitulum.  schwarz (e)Cce dies veniūt … Bricht ab Bl. 360b Z. 23 … Fideliū  defūctoꝝ aīe ꝑ dei mīa reeſcāt ī pace. a 
Inhalt: Bl. A1a: Kal. — a1a: Ps., daran Cant., Hymn., Lit., Off. defunct. — v4a: PT. — C7b: PS. — L4b: CS mit Anhängen.
Bohatta: Lit.Bibl. 170. 607. Pell 2967. 4372. CIBN D-181. ISTC id00280700.
Paris BN (Perg. def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Monialium ordinis Fontis Ebraldi
7 Sp.508a Diurnale Monialium ordinis Fontis Ebraldi. 24.VII.1500 [vielmehr nach 1500]. 
C 2018. Bohatta: Lit.Bibl. 613. Pell 4373.
Gedruckte Liturgica für Fontevrault sind vor 1515 nicht nachweisbar (vgl. Bohatta: Bibliographie der Breviere 1501-1850, Leipzig 1937, 115). Die Type von C 2018 kommt im 15. Jh. nicht vor. Das Datum ‘die xxiiii.iulii.M.ccccc.’ am Ende des Psalters (Bl. 176a) ist entweder infolge Druckfehlers unvollständig oder beruht auf einer mitgedruckten Schreiberdatierung der Vorlage.
Reproduktionen: Paris Genev (Digitalisat).
Paris Genev
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Fratrum Praedicatorum
Das PT, dem das Off. dedic. eccl. folgt, ist stets vorangestellt; die übrigen Hauptteile folgen ihm meist ohne Überschriften oder sonstige Markierung. Die Anhänge des CS und des stets an den Schluss gestellten Ps. wechseln in den verschiedenen Drucken.
230 Bl. [a¹²b²]a–yaa–ee⁸. 21–22 Z. Typ. 4:63G. Init. c. Rotdr.
Bl. 1a–12b Kalendarium. Bl. 13 u. 14 leer. Bl. 15a m. Sign. a, rot Incipit cōpendiū diurni m ordinē  fratrū dicatorū. Dica ma ī aduē tu di ſabbato precedēti Ad v ca  (E) schwarz Cce dies veniūt. … Sign. b, rot In vigilia nataľ di in lau. ⁊ deinceps vs  … Endet Bl. 190b Z. 22 … beati dominice confeſſo-ris tui patrocinio ſubleuemur.  Bl. 191a m. Sign. aa (D)Eus [D rot] deus meꝯ reſpice ī me quare  me dereliſti: … Endet Bl. 229b Z. 2 … Hec [H rot]  eſt fides catholica quam niſi quiſ fideliter firmiter crediderit: ſaluꝯ eſſe  non poterit.  rot Explicit cōpendiū diurni m ordinē  fratrū predicatorū magna cū  diligē-tia reuiſum ⁊ fideli ſtudio emendatū.  Impreſſum Uenetijs arte ⁊ impenſis Nicholai de Franckfordia.  M.cccc.lxxxiij.  schwarz Deo gratias.  Bl. 230 leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: PT. — m3a: PS. — x6b: CS mit Beigaben. — aa1a: Ps.
Bohatta: Lit.Bibl. 564. Ce³ D-281. IGI 3507. CIBN D-182. ISTC id00281000.
New York MetropolMArt. Paris BN (def.). Venezia BNMarc (def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
248 Bl. [a–zA–H⁸]. 22 Z. Typ. 9:66G, 10:63G. Init. a2, b. Rotdr.
Bl. 1a, rot Incipit compēdiū diurni ſcďm oꝛdinē  fratꝝ dicatoꝝ Dica ma in aduētu  di ſabbato cedēti. Ad v ſuꝑ s an.  schwarz [⁵]Cce dies ueniūt … Lage b O ſapientia que ex ore altiſſimi prodiſt  … Endet Bl. 247b Z. 15 … (S)icut [S rot] locutus eſt ad  patres noſtros: abꝛaam ⁊ ſemini eius  in ſecula. (G)loꝛia [G rot] patri ⁊ filio.  rot Finit compendiū diurni ſcďm oꝛdinē  fratrū dicatoꝛū ſumma diligentia ꝑ  eoſdē emendatū. Impꝛeſſū Neapoli.  ꝑ mathiā moꝛauū M.cccc.lxxxiiij.  Bl. 248a Reg. in 2 Sp. Endet Z. 18, rot Finis.  Bl. 248b leer.
Inhalt: Kal. unbekannt. — Bl. a1a: PT. — m6b: PS. — y1b: CS, daran Off. BMV, Off. S. Dominici. — z7a: Ps., daran Off. defunct., Psalmi poenit., Lit.
Fava 131. ISTC id00281050.
Wien NB
(Perg.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
260 Bl. a–z⁊ꝝAaa–dd⁸ee¹². 20 Z. Typ. 2:58G. Init. f, g. Rubr. α. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. a, rot Incipit cōpēdiū diurni z oꝛdinē  fratꝝ dicatoꝝ. Dica ma ī ad-uētu di ſabbʼo cedēti. ad v ſuꝑ  s. a. schwarz Bdictꝯ. rot Cet ad ceťos ca.  schwarz [⁶]Cce dies veniūt … Sign. b ds de loco ſcō ſuo vēiet ut ſaluet  … Endet Bl. 216b Z. 19 (D²)Eꝯ a quo ſcā ďſide eingeschoben (bertate. ria recta ſilia ⁊ iuſta ſūt .⁊.  Bl. 217a m. Sign. aa []Eus deꝯ meꝯ reſpice in  me re me ďreliꝗſti: … Endet Bl. 260b Z. 5 … Lauda aīa mea. rot Deinde  ꝟ. ⁊ oꝛationes ut ſupꝛa.  ⁌ schwarz Explicit bꝛeuiariu diurnū m  moꝛē fratrū oꝛdinis pꝛedicatoꝝ ꝑ  quēda eiuſdē inſtitutiōis ac regularis vite inſtructū ꝓfeſſoꝛē accuratiſſime caſiigatū: ac multa ſolertia  nō in alienis riuulis aut mēdoſis  exēplaribus eſcriptū: ſz in ꝓpꝛijs  fontibus emēdatiſſimiſ codici-bus ꝑſtudioſe reuiſuz. Nec nō florētiſſima Uenetiaꝝ ciuitate imſſū  Anno ſalutis .M.cccc.lxxxiiij. 
Inhalt: Bl. a1a: PT. — n6b: PS. — 6a: CS, daran Off. BMV in sabb., Lit. — aa1a: Ps., daran Off. defunct.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 2021. Bohatta: Lit.Bibl. 352. 628. Pr 4703. BMC V 307.IA 21619. ISTC id00281100.
London BL
(Bl. dd7 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
256 Bl. [a⁸b¹⁰]a–yaa–ff⁸gg¹. 19 Z. Typ. 8:75G, 9:75G m. Maj. gemischt mit, 2:74G. Init. a, b. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Kľ Ianuarius habet dies  xxxj. Luna .xxx.  … Bl. 14a, rot Incipiūt letanie.  (D²) schwarz Eus in adiuto. meū ītēde: de  ad adiu. me fe. … Bl. 18b Z. 7 … quā mundus dare  non poteſt: pace .⁊.  Bl. 19a m. Sign. a, rot Officiū diurnū in oꝛdine ſacro fratrū dicatoꝝ. Dica ma i aduentu  di ſabbʼo cedenti ad v ſuꝑ s a.  schwarz Benedictus. rot Cetere ad ceteros. Ca.  schwarz [⁵]Cce dies veniunt … Sign. b rus ē ds emanuel magnū nomē eiꝯ.… rot p.  … Endet Bl. 254b Z. 10 … (E)t [E rot] vindictā  retribuet in hoſtes eoꝝ ⁊ ꝓpitiꝯ erit  terre populi ſui.  rot Explicit cōpendiū diurni m oꝛdi-nē fratrū pꝛedicatoꝛū magna cū diligentia reuiſū ⁊ fideli ſtudio emendatum Impꝛeſſum Uenetijs arte ⁊ impenſis. Nicholai de Franckfoꝛdia.  Anno di .M.cccc.lxxxvij. xj. kaľ.  Iulij.  Bl. 255 u. 256 leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal., Lit. — a1a: PT. — n4b: PS. — aa6a: CS, daran Off. S. Dominici p. ann. in fer. III. celebrandum, Off. BMV in sabb., Off. defunct.. — dd7b: Ps.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
C 2022. Bohatta: Lit.Bibl. 629. Sack: Freiburg 1268. ISTC id00281500.
Freiburg UB
(def.). Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
224 Bl. [ab⁸]a–zA–C⁸. 22 Z. Typ. 16:64G. Init. g, p, q. Rotdr.
Bl. 1 u. 2 leer. Bl. 3a, rot KL Ianuarius habet dies .xxxi.  … Endet Bl. 14b Z. 17, rot Hore diei viij. noctis vero xvi.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot Incipit cōpēdiū diurni m oꝛdinē fratrū  dicatoꝝ Dica ma in aduētu di ſab-bato cedēti ad v. ſuꝑ s. an. schwarz Bdictꝯ.  rot Cetere ad ceteros Capitulū.  (E) schwarz Cce dies veniūt … Sign. b dediſti: veni ad redimēdū nos ī bꝛachio  … Endet Bl. 224b Z. 13 … Lau-da aīa mea. rot Deinde ꝟ. ⁊ oones vt ſupꝛa.  Explicit bꝛeuiariū diurnū m moꝛē fra-trū oꝛdinis pꝛedicatoꝛū per Mihaelem  wenler Baſilee impꝛeſſum. Anno ſalutis .M.cccc.lxxxix. 
Inhalt: Bl. 3a: Kal. — a1a: PT. — m1b: PS. — v7a: CS, daran Off. BMV in sabb., Lit. — y6a: Ps., daran Off. defunct.
C 2023. Bohatta: Lit.Bibl. 356. 630. Ce³ D-282. Pr 7520. BMC III 733.IA 37142. Collijn: Stockholm 269. Sack: Freiburg 1269. ISTC id00282000.
Freiburg UB
(def.). London BL
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stockholm KglB (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
272 Bl. ✠¹⁰a–z⁊sꝝ⁸ꝝꝝ⁶A–F⁸. LagenKust. 22 Z. Typ. 9:93G, 13:56G. Init. f, g. Min. f. Init. Rubr. ξ. Rotdr.
Tit., rot Diurnum ſancti dominici  Bl. 2a m. Sign., rotschwarz ij, rot ⁌ Annꝯ h .xij. mēſes. hebďaſ. lij. ⁊ diē  vnū: … Endet Bl. 10b Z. 23 rot xiii (A) Silueſtri pape ⁊ cōf. ſimp.  Bl. 11a m. Sign. a, rot ⁌ Incipit officium diurnum m oꝛdinem fratrum pꝛedicatoꝛum. Dica  pꝛima in aduētu di ſabbato pꝛecedēti. Ad veſꝑ. ſuper pſal. at. schwarz Benedi-ctus. rot Cetere ad ceteros. Capituluz.  (e³) schwarz Cce dies veniūt  … Sign. b Ecce veniet ds vt ſedeat cū pꝛincipi… Bl. 225a m. Sign. A, rot ⁌ In dica in .lxx. ⁊ deīceps vſ ad  dicā in ramis palmarū incluſiue di-can hij s. ad pꝛimā in dicis diebꝯ.  schwarz [⁵]Eus deus meus reſpice  … Endet Bl. 271b Z. 20 … Lauda anima  mea. rot Deinde ꝟ. ⁊ oꝛatiōes vt ſupꝛa.  ⁌ schwarz Laus deo.  Bl. 272a, rot ⁌ Explicit diurnū m cōſuetudinem  fratrū pꝛedicatoꝝ diligentiſſime emēdatu: ac omnibus officijs nouis que  in bꝛeuiario nuper impꝛeſſo ſuꝑ addi-ta ſunt refertum. Tempore generalatus .R. P. fratris Ioachini turriani  Ueneti ſacre theologie ꝓfeſſoꝛis exi-mij. Per Andream de toꝛeſanis de  Aſula in clariſſima Uenetiarum vꝛbe  imſſu: Anno di .M.cccc.lxxxx[..]  nonis octobꝛis.  Reg. 6 Z. Endet Z. 17 … et ꝝꝝ eſt ternio.  Bl. 272b leer.
Inhalt: Bl. ✠2a: Kal. — a1a: PT. — n8a: PS. — 3a: CS, daran Off. S. Dominici p. ann. in fer. III. celebrandum, Off. BMV in sabb., Lit. — A1a: Ps., daran Off. defunct.
Anm. 1. Das Datum Bl. 272a Z. 10 ist infolge Beschädigung z.T. unleserlich. Wahrscheinlich ist i oder ij zu ergänzen, so dass 1491 oder 1492 zu lesen ist.
Anm. 2. Korrektur zum gedruckten GW: Format geändert.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Bohatta: Lit.Bibl. 631. BSB-Ink D-214. ISTC id00282100.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Dominorum Teutonicorum
Dem Ps. folgen Off. defunct., Psalmi poenit., Lit., Suffr.; dem PT das Off. dedic. eccl.; dem CS: Off. BMV p. ann., Benedict. matut., Off. BV in sabb.
248 Bl. [a⁶]a–i⁸kA–K⁸L¹⁰aa–ii⁸kk. 26 Z. Typ. 3:68G, 9:68G. Init. f, h. Rotdr.
Bl. 1a, rot Ianuarius habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 6b Z. 32, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape.  Bl. 7a m. Sign. aj, rot [¹⁰]Ominica pꝛima in  aduētu domini ſabbato pꝛecedenti ad  veſperas … Z. 9 (E²) schwarz Cce dies eingeschoben, rot ca.  schwarz veniunt … Sign. b O ſapientia que ex oꝛe altiſſimi ꝓdiſti attigens a  … Bl. 172b Z. 25 … ſicut ꝑ totū annū dicimꝯ cū p. de tꝑe. Et ad nona finia officiū.  Bl. 173a m. Sign. aaj, rot Ad laudes dicis ⁊ feſtiuis diebꝯ. Canticū  (T²) schwarz E deum laudamus: … Endet Bl. 228a Z. 15 … rot Oꝛatio. schwarz Deus qui  ſalutis eterne. rot vt ſupꝛa.  schwarz Explicit diurnale m oꝛdinē Dominoꝛum  Teutunicoꝛū. exactū inclito ī opido Nu-remberge. integris expolitiſ litterarū caracteribus Geoꝛgij Stuchs de Sulczbach.  Anno ſalutis .M.cccc.lxxxvi. pꝛimo ydus  Appꝛillis.  Bl. 228b leer. Bl. 229a m. Sign. hhj, rot In aduentu di hymnus.  schwarz []Onditoꝛ alme ſyderū eterna lux credenciū … Endet Bl. 248b Z. 23 … (T)e [T rot] decamur largius  nis adauge mentibꝯ neſcire pꝛoꝛſus omnia  coꝛruptōis vulnera. (D)eo [D rot] pi ſit gľia. 
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: PT. — A1a: PS. — K6b: CS. — aa1a: Ps. — hh1a: Hymn.
H 6304. Bohatta: Lit.Bibl. 647. Baumann: Stuchs 6. Ernst: Kestner-Mus. 142. ISTC id00282200.
Hannover KestnerM (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
252 Bl. [a]a–i⁸kaa–ii⁸kkA–L⁸M. 25 Z. Typ. 2:65G, 5:71G. Init. f, p, q. Rotdr.
Tit., rot Diurnale m oꝛdinē ⁊ ritum oꝛdi-nis dominoꝛum teutonicoꝛum  Bl. 2a, rot Kľ Ianuarius habet dies .xxxi.  … Endet Bl. 8b Z. 27, rot xiij (A) schwarz Silueſtri pape.  Bl. 9a m. Sign. a, rot (D)Ominica ma in aduentu di ſabbato pꝛecedēti  ad v … Z. 7 (E²) schwarz Cce dies veniūt … Sign. b in ſyna legem dediſti: veni ad reducendū nos  … Endet Bl. 84b Z. 15 … rot Alia omnia vt in fe-ſto ter ꝙ .. ⁊ .ꝟ. hoꝛaꝝ ſine. schwarz Alľa rot dicun.  Bl. 85a m. Sign. aa, rot Ad laudes dicis ⁊ feſtiuis dieb Canticū.  (T²) schwarz E deum laudamus: … Endet Bl. 251b Z. 15, rot ſicut per totū annū dicimus cum p de tꝑe  Et ad .IX. finia officium.  Diurnale hoc oꝛdinis et conſuetudinis  doꝝ teutonicoꝝ: per honeſtū virum Ia-cobū de pfoꝛtzen ciuem Baſilie. artis im-pꝛeſſoꝛie magiſtrū: Anno dice incarnatio-nis Milleſimoquadringēteſimononage-ſimonono ſalubꝛiter eſt cōſūmatum.  Bl. 252 leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — a1a: PT. — aa1a: Ps. — gg8a: Hymn. — A1a: PS. — K6a: CS.
H 6305. Bohatta: Lit.Bibl. 648.
Diurnale Windeshemense
Die Einrichtungen der Propria und die Beigaben zum Ps. und CS entsprechen den Windesheimer Brevieren (vgl. Bd 5 Sp. 168); Preces perbreves, Ordo commend. animae und Off. BMV parv. fehlen.
08524 Diurnale Windeshemense. Basel: Jakob Wolff, 23.VII.1499. 16°
298 Bl. aa〈bbcc〉⁸cc¹⁰a–zA–L⁸. 23 Z. Typ. 2:65G, 5:71G, 8:51G. Init. f, o. Min. f. Init. Rotdr.
Tit., rot Diurnale ſcďm oꝛdinē regulariū capľi windechimen.  Bl. 2a m. Sign. aaij Kľ Ianuarius habet dies xxxi.  … Bl. 26b Z. 22 … tūc ⁊ ipſius ſctī memo. pariť cū feſto trāſfer.  Bl. 27a m. Sign. a, rot (D)ominicis diebus quādo de tempoꝛe  canta ad lauď. antiphʼ.  schwarz (j)Eſus chꝛiſtus heri ⁊ ho-die … Sign. b te oculos tuos: tan dies heſterna que  … Endet Bl. 297b Z. 2 … qui tecum viuit et regnat in vni-tate ſpirituſſancti deus: per omnia ſecula ſeculoꝛum: Amen.  rot Conſummatum eſt hoc opus diur-nalis ſcďm oꝛdinem canonicoꝛum regularium capituli windechimenſis ꝑ ho-neſtum virū Iacobū de pfoꝛczen: artis  īpꝛeſſoꝛie magiſtrū in vꝛbe baſilea. Anno ſalutis ne Milleſimoquadringēte-ſimononageſimonono .x. kľ. Auguſti.  Bl. 298 leer.
Inhalt: Bl. aa2a: Kal., Rubr. gen. — a1a: Ps. — i4b: Hymn. — l5a: PT hiem✽ . — t2b: PT aest✽ . — A8b: PS. — K1a: CS.
C 2014. Bohatta: Lit.Bibl. 649. IDL 1565. Pr 7708. BMC III 777.IA 37718. Borm: IG 916. ISTC id00282450.
Cuyk Kreuzh (def.). Deventer StB
. London BL
(def.). Praha NKn. Princeton ScheideL. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnalia der Diözesen
Vorbemerkung
 
Nur wenige Ausgaben sind durch Vorreden oder Bischofswappen als offiziell beglaubigt; bei den meisten ist es zweifelhaft, ob sie amtliche oder private Arbeiten darstellen.
Neben den vollständigen Ausgaben erschien vereinzelt ein auf die Fastenzeit begrenztes Diurnale (Nr 8564).
Die Litanei fehlt häufig; ihr Vorkommen ist angemerkt. Wenn sie innerhalb des Ps. (meist in der Prim) auftritt, wird dieses als ‛Ps. (Lit.)’ bezeichnet. Bei einigen nicht nach Autopsie beschriebenen Drucken bleiben Vorhandensein und Stellung der Lit. zweifelhaft.
 
Diurnale Ambrosianum
(Mailand).
08525 Diurnale Ambrosianum. [Mailand]: Leonhard Pachel, 14.VIII.1494. 16°
27 Z. Typ. 9:53G. Init. c, f, q. Min. f. Init. Rotdr.
1. Kalendarium.
?+8 Bl. a⁺⁸. 
Bl. [1]a Z. 16, rot Maius habet dies xxxi  … Endet Bl. [8]b Z. 28 Oo feſſoꝛū: ďducat noſ ad ſoꝛtiū ciuiū ſu. 
2. Diurnale.
408 Bl. a–mA–Xaa–rr (sic!). Gez. 1–396[12].
Bl. 1a m. Sign. ai u. Blz. 1 (T)E deum laudamus (T)e dm cōfitemur … Sign. b dit ſuꝑ cherubī ⁊ volauit: volauit ſuꝑ penas  … Bl. 101a m. Sign. A u. Blz. 101, rot In vigilijs ſancti Martini epiſcopi ⁊ cōfeſſoris. Ad veſp. ꝟ schwarz Ds vobiſcū. … Endet Bl. 408b Z. 25 … Et iō d magnfiicat ea magnitudīs eius dā ꝑticipatōe ſublimi[. .] ſit: Impꝛeſſit Leonardus pachel: Anno  di M.cccc.lxxxxiiij. Die xiiij. Auguſtis. 
CR 2013. Bohatta: Lit.Bibl. 592. IGI 3501. ISTC id00282500.
Roma BAlessandr (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Argentinense
(Strassburg).
08526 Diurnale Argentinense. [Basel: Michael Wenssler, um 1491]. 16°
352 Bl. [a¹⁰]A–M⁸N¹⁰O–Q⁸Ra–n⁸o¹²p–z⁊⁸¹². 25 Z. Typ. 16*:64/65G, 23:160G. Init. h, s. Rubr. δ. 2 Hlzs. Rotdr.
Tit., rot Diurnale eccleſie Argentine.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a, rot KL Ianuarius h dies .31. Luna .30.  … Bl. 10b Z. 21 Item pſalmi ad pletoꝛiū.  Bl. 11a m. Sign. A, rot ¶ Incipit oꝛdo diurnaliū pſalmoꝝ m moꝛē  Eccleſie argentine. p inuitatoꝛialis  (U²) schwarz Enite exultemus do: … Sign. b it me. (A¹)ccedite … [A rot] ad eū ⁊ illuminamī: ⁊ facies  … Bl. 144a Z. 20 … Qui cum eodē patre ⁊ ſpiritu-ſancto ⁊.  Bl. 144b leer. Bl. 145a m. Sign. a, rot ¶ Incipit bꝛeuiariū diurnū m choꝛū ecie  Argentine Sabbʼo aduētus di ad v a  … Endet Bl. 351b Z. 7 … rot In octaua ſancte katherine  oia ſicut in die.  Finis.  Bl. 352 leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Tab. psalm. — A1a: Ps., daran Prec. mai. et min., Lit., Suffr. — I1a: CS, daran Off. dedic. eccl., Psalmi poenit., Off. defunct., Praep. miss., Off. BMV parv., Commem. compass. BMV, Off. de pass. domini. — a1a: PT. — p1a: PS.
Anm. Zur Datierung der Type vgl. GW 5323, Anm.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6290. Bohatta: Lit.Bibl. 594. Schr 3833. Kaufmann-Nabholz 275. CIH 1192. Pell 4366. CRF XIII 794. BSB-Ink D-210. CIBN D-183. Ohly-Sack 1031. ISTC id00282700.
Budapest BU. Frankfurt (Main) UB. München SB
(def.). Paris BN (def.). Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Augustanum
(Augsburg).
08527 Diurnale Augustanum (Augsburg) . Hrsg. im Auftrage von Friedrich II. (Graf von Hohenzollern), Bischof von Augsburg. Augsburg: Erhard Ratdolt, 18.VIII.1494. 16°
24 Z. Typ. 15:70G. Init. f, g, h, r, u, v. Rubr. β. 1 Hlzs. DrM III. Rotdr.
1. P. I,1. Pars hiemalis. Kalendarium.
10 Bl. [a¹⁰]. 
Bl. 1a leer. Bl. 1b (Q)uid [Q rot] frugi due cōmodi libꝛoꝝ imſſiōe  diurnaliū: quos aiūt: vſui clericoꝝ cōfera  neminē terit. Qua frugalitate greg dē  ſibi crediti inductꝯ Reuerēdiſſimꝯ in xo  p ⁊ ds .d. Fridericꝯ Aug. ſul ſinceriſſi-mus: ꝑ huiꝯ art opificē ꝑpolitū Erhardū  ratdolt Aug. hoſce haut incōſulto codi-cillos cenſuit impꝛeſſari.  Hlzs., Bischofswappen, schwarz u. rotBl. 2a, rot KL Iauuarius habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 10b Z. 16 f rot Thome ei ⁊ martyris  schwarz g  rot (A) schwarz Silueſtri pape 
2. P. I,2. Pars hiemalis. Tabulae.
4 Bl. 2: [a]. 
Bl. 1a, rot Incipit tabula ſūmariū huiuſce diurnalis  cū ſuo quotto complēctes. Et pꝛimo regiſtrū partis hyemalis de tempoꝛe.  … Z. 22 Dica infra octauas epiphanie 50  … Bl. 4b Z. 9, rot Tabula ſuper cōmune de ſanctis  … Endet Z. 25, rot Finis regiſtri 
3. P. I,2a. Pars hiemalis. Tabulae.
4 Bl. I. 
Bl. 1a m. Sign. 1, rot Incipit tabula ſumari huiuſce diurnalis  cum ſuo quotto cōplectēs. Et pꝛimo regi-ſtrum partis hyemalis de tempe.  … Z. 22 Dominica infra octauas ephʼye 50  … Bl. 4b Z. 9, rot Tabula ſuꝑ cōmune de ſanctis.  … Endet Z. 24, rot Finis regiſtri.  (z.B. Ex. München UB).
4. P. I,3. Pars hiemalis. Directorium adventus, Off. defunctorum.
8 Bl. ꝝ⁸. 
Bl. 1a m. Sign. ꝝ, rot Regulas de aduentu di ſubſignatas nullus ſit qui neſciat.  (N¹⁰)Otandū [N schwarz] eſt ꝙ in qua-cū die vigilia nati-uitatis di euenerit: ī  eadem die cedēti ⁊ ī  … Endet Bl. 8b Z. 9 … vt indulgentiā quā  ſemper optauerunt pijs ſupplicationibus  conſequantur. Per dm noſtrū. 
5. P. I,3a. Pars hiemalis. Directorium adventus etc.
8 Bl. ꝝ⁸. 
Bl. 1a m. Sign. ꝝ, rot Regulas de aduentu dni ſubſignatas nullus ſit qui neſciat.  (N¹⁰)Otandū [N schwarz] eſt … Z. 5 … ī  eadē die cedēti ⁊ in  … Endet Bl. 8a Z. 22 vt indulgentiā quam ſemper optauerunt  pijs ſupplicationibns conſequan. Per  dominū noſtrum iheſum xm.  Bl. 8b leer (z.B. Ex. München UB).
6. P. I,4. Pars hiemalis. Proprium de tempore.
148 Bl. a–s⁸t. Gez. 1–147[1].
Bl. 1a m. Sign. a u. Blz. 1, rot Incipit diurnale m rubꝛicā ac ritum eccleſie Auguſte. Dica pꝛima in aduentu  di Ad veſperas ſuper. p. schwarz Benedictus.  rot cū ceteris. A. schwarz Benedictus. rot cū reľ. Ca.  schwarz (D)Eus pacis ſanctifi-cet … Endet Bl. 147b Z. 12 … rot Quere illas tres  collectas ſupꝛa in aſcenſione.  Pars hyemalis diurnalis de  tempoꝛe pꝛo moꝛe ⁊ ritu eccleſie Auguſte. finit feliciter.  Bl. 148 leer.
7. P. I,5. Pars hiemalis. Proprium de sanctis.
64 Bl. aa–hh⁸. Gez. 1–64.
Bl. 1a m. Sign. aa u. Blz. 1, rot Incipit diurnale partis hyemalis de ſan-ctis. Et pꝛimo ſaturnini ⁊ alioꝝ Capľm  schwarz (Q)Ui timent deu inqui-rent … Endet Bl. 64b Z. 16 … vt tecū mereamur aſcribi in  celis. rot Collecta vt .  Diurnale partis hyemalis  de ſanctis: finit feliciter. 
8. P. I,6. Pars aestivalis. Psalterium.
56 Bl. In Lombarden A–G⁸. Gez. 1–56.
Bl. 1a m. Sign. (A) u. Blz. 1, rot Incipit pſalteriū cū ſuis attinētijs hoꝛas  diurnas concernēs iuxta ritu choꝛi eccľie  Auguſte. Hymnus ſiue canticū ambꝛo-ſij ⁊ auguſtini.  schwarz (T)E deū laudamꝯ: … Endet Bl. 56b Z. 19 … Et Ieſum benedictū fructū ven-tris tui nobis poſt hoc exiliū oſtēde. O clemens. O pia. O dulcis Maria.  rot Finit pſalteriū ꝓ diurnali cum ꝑtinētibꝯ  ad im: iuxta ritū choꝛi eccľie auguſte. 
9. P. I,7. Pars hiemalis. Commune sanctorum etc.
Wie P. II.,6
10. P. II,1. Pars aestivalis. Kalendarium.
10 Bl. [a¹⁰]. 
Bl. 1 leer. Bl. 2a–10a wie P. I.,1. Endet Bl. 10b Z. 16 f rot Thome epiſcopi ⁊ martyris  schwarz g  rot (A) schwarz Silueſtri pape 
11. P. II,2 Pars aestivalis. Tabulae.
4 Bl. [a]. 
Bl. 1a, rot Taula de tꝑe partis eſtiualis  … Endet Bl. 4b Z. 25, rot Finis regiſtri 
12. P. II,3. Pars aestivalis. Proprium de tempore.
44 Bl. A–E⁸F. Gez. [1]2–43[1].
Bl. 1a m. Sign. A, rot Incipit diurnale partis eſtiualis de tꝑe iuxta ritū choꝛi eccľie Auguſte. In vigilia  penthecoſtes a. ſuꝑ oīa schwarz Laudate rot que le-gitur ante ⁊ poſt.  schwarz (V)Eni ſancte ſpūs: re-ple tuoꝝ … Endet Bl. 43b Z. 12 … ita ſecuri noctem in tuo nomīe tranſeamus. Per dm noſtrū ieſum xm filiū tuum: qni tecum viuit ⁊ reg. ⁊.  rot Diurnale partis eſtiualis  de temꝑe: finit.  Bl. 44 leer?
13. P. II,4. Pars aestivalis. Proprium de sanctis.
120 Bl. AA–PP⁸. Gez. [1]2–120.
Bl. 1a m. Sign. AA, rot Incipit diurnale partis eſtiualis de ſanct  Et pꝛimo de ſancto Urbano Collecta.  schwarz (D)A queſumus omnipotēs deus: … Endet Bl. 120a Z. 21 … vt eiꝯ pia interceſ-ſiōe ab oībꝯ ꝓtegamur aduerſis. Per do.  rot Diurnale ꝑtis eſtiualis de  ſanctis: feliciter finit.  Bl. 120b leer.
14. P. II,5. Pars aestivalis. Psalterium.
Wie P. I.,6.
15. P. II,6. Pars aestivalis. Commune sanctorum.
56 Bl. In Lombarden AA–GG⁸. Gez. [1]2–54[2].
Bl. 1a m. Sign. (AA), rot Incipit cōmune ſanctoꝝ per anni circulu  iuxta vſum eccľie Auguſte. Et pꝛimo de  apoſtolis capitula. Capitulū  schwarz (H)Ec dicit ds veniēt  ⁊ videbunt gloꝛiam  mea: … Endet Bl. 54b Z. 13 … vt nos in-dignos famulos tuos nō exurat flāma vi-tioꝝ. Per dm nm ieſu xm fiľ. ⁊.  rot Diurnale ꝑtis eſtiualis de tꝑe cū ꝓpꝛio  ⁊ cōi de ſāctis: vna cū pſalmis im: ac ceteris buſ itidē cōcernētibus: ꝓ ritu choꝛi  Auguſte. eccľie oꝛdinatū: ⁊ accurata vigilantia caſtigatū ⁊ imſſu: feliciť finit. An-no ſalutifere incarnatiōis .M.cccc.xciiij.  xv. kľ. Septēbꝛis.  Bl. 55a Erhardi Ratdolt felicia cōſpice ſigna.  Teſtata artificē qua valet ipſe manum.  DrM, schwarz u. rot  Bl. 55b u. 56 leer.
Inhalt: P. II,6: CS, daran Off. compass. BMV, Suffr. min. et mai., Inceptio matutinarum, Orationes, Psalmi poenit., Lit., Prec., Accessus et recessus altaris.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6291. Bohatta: Lit.Bibl. 595. Schr 3834. Schramm XXIII Abb. 3. 13. Ce³ D-283. BSB-Ink D-211. Hubay: Augsburg 715. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 145. ISTC id00283000.
Augsburg SStB (Perg.). München *SB
, UB
(Perg. def.). Ottobeuren Benedikt (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL (def.). Sankt Petersburg NB. Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0852710N Diurnale Augustanum. Hrsg. im Auftrage von Friedrich II. (Graf von Hohenzollern), Bischof von Augsburg. [Augsburg: Erhard Ratdolt], 15.IX.1494. 16°
24 Z. Typ. 15:70G. Init. f, g, r, u. Rubr. β.
1. Pars hiemalis.
2. Pars aestivalis. Psalterium.
56 Bl. A–G⁸. Gez. [1]1–55 oder [1]2–55[1](?).
Bl. 1a m. Sign. A Incipit pſalterium cum ſuis attinentijs  hoꝛas diurnas cernens iuxta ritū choꝛi  eccleſie Auguſte. Hymnus ſiue canticū  ambꝛoſij ⁊ auguſtini  (T)E deū laudamꝯ :te dm  confitemur. … Endet Bl. 56b Z. 18 … O elemēs  O pia. O dulcis maria.  rot(?) Finit pſalterium pꝛo diurnali cum  pertentibus ad ipſum iuxta ritū  choꝛi eccleſie Auguſte. 
3. Pars aestivalis. Commune sanctorum.
56 Bl. AA–GG⁸. Gez. [1]1–54[1](?).
Bl. 1a m. Sign. AA, rot Incipit cōmune ſanctoꝝ per anni circulū  iuxta vſum eccľie Auguſt. Et pꝛimo de  apoſtolis capitula.  Capitulum.  schwarz (H)Ec dicit ds veniēt  ⁊ videbunt gloꝛiam  meā: ⁊ ponā … Endet Bl. 54b Z. 16, rot ⁌ Diurnale partis eſtiualis de tꝑe cū pꝛopꝛio ⁊ cōi de ſctis: vna cū pſalmis im.ac  ceteris quibuſ itidē cernētibꝯ:pꝛo ritu  choꝛi Auguſte. eccleſie oꝛdinatū: ⁊ accurata vigilantia caſtigatū ⁊ imſſum: felici  finit. Anno ſalutifere incarnationis. M.cccc.xciiij.xv. Septembris.  Bl. 55 u. 56 leer?
Vorlage: Ottobeuren Benedikt (Einzelfotos).
Hubay: Neuburg-Ottobeuren  145. ISTC id00283050.
Ottobeuren Benedikt (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Baiocense
(Bayeux, Frankreich).
7 Sp.517a Diurnale Baiocense. [Rouen: Pierre Violette, nach 1500] [vielmehr nach 1504]. 
Bohatta: Lit.Bibl. 596. Delisle: Caen 146. Pell 4367. ISTC id00283080.
3 Bl. aus dem PT eines in Frankreich gedruckten Diurnale. Die Norm Db ist als D(iurnale) B(aiocense) gedeutet worden; ob mit Recht, ist zweifelhaft. Nach dem ungewöhnlich hohen und schmalen Format (Satzspiegel 103 × 42 mm) und der typographischen Ausstattung stammt der Druck aus dem 16. Jh.
Nachtrag zum gedruckten GW: Drucker und Datierung nach CIBN I S. 662.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Bambergense
08528 Diurnale Bambergense. Nürnberg: Georg Stuchs, 4.II.1493. 16°
416 Bl. [ab]a–qA–Qaa–qqAABB⁸. 21 u. 24 Z. Typ. 10:210G, 12:84G, 13:72G, 14:72G. Init. c, d, f, h, i, k, l. Rotdr.
Tit. Diurnale hora-rum m rubricā  breuirij eccleſie  Bambergenſis  Bl. 1b u. 2 leer. Bl. 3a, rot KL Ianuarius habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 14b Z. 20 tunc durat idipſum.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot Diurnale m nouam imꝑialis eccleſie  Babenbergenſis rubꝛicā incipit ꝑs hye-malis. Dica pꝛima in aduētu di. Sabbato ad v. ſuꝑ p. feriales. A. schwarz Bdictus  rot cū ſequētibus. Ca.  schwarz [⁸]Eus pacis ſanctificet  … Sign. b te marie. … rot Suff. de ſctīs a. schwarz Ecce ds veniet  … Endet Bl. 144b Z. 14 … ⁊  bdictꝯ fructus vētris tui. Quia. rot ſine schwarz Gloꝛia.  Bl. 145a m. Sign. A, rot Sequun laudes ꝑ totam hebdo-madā dicis ⁊ feſtiuis diebꝯ. Canticū  ambꝛoſij ⁊ auguſtini.  (T) schwarz E deum laudamus: … Bl. 272b Z. 9 … quā  tibi dominus parauit in eternū.  Bl. 273a m. Sign. aa, rot Incipit oꝛdo de ſctīs Noue rubꝛice m  choꝛū Bambergēſem  [⁸]N vigilio ſctī Andree  apľi. … Endet Bl. 400a Z. 5 … cūctis peten-tibus aures tue pietatis accomodes .P.  rot Ad plet. ad laudes ⁊ ad hoꝛas oīa vt  Diurnale hoꝛarū canonicarū iuxta morē veri Bꝛeuiarij imꝑialis eccleſie Bambergenſis. vigilanti cura ſolertis viri Geoꝛgij Stuchs Nurenberge exaratū. An-no di Milleſimoquadringenteſimononageſimotercio Menſis ꝟo Febꝛuarij  die quarto Finit.  Bl. 400b leer. Bl. 401a m. Sign. AA, rot (L²)Ittere ſubſcripte pagine pꝛetitulate  in kalendario … Endet Bl. 416a Z. 17, rot … ſiue nocturnus habea  ſiue de ſanctis aga per totū obmittū.  Bl. 416b leer.
Inhalt: Bl. 3a: Kal. — a1a: PT, daran Accessus et recessus altaris. — A1a: Ps., daran Lit., Prec. mai. et min. — L5b: Hymn., daran Off. defunct. min. et mai. — P5a: CS. — aa1a: PS. — AA1a: Direct. adv., Rubr. quaedam.
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Die Ausgabe enthält ein Titelblatt. Beschreibung nach Ex. Bamberg HistV. Vgl. auch Bod-Inc u. CRF XIX. Variante auf Bl. 273a mit Sign. aa, vgl. CRF XIX u. CIBN.
H 6292. Bohatta: Lit.Bibl. 597. Baumann: Stuchs 51. Pell 4368. CRF XIX 492. CIBN D-184. Pr 2270. Bod-inc D-112. ISTC id00283100.
Bamberg SB (2 Ex.), HistV. Besançon Bisch
. Oxford Bodl. Paris BN (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Basiliense
(Basel)
In der älteren Ausgabe sind ausser Ps. diurn. und CS diurn. auch noch selbständige Teile Ps. nocturn. vorhanden. Dem Ps. (bzw. Ps. diurn.) folgen Ant. BMV, Suffr., Prec. min. et mai.; dem PS folgt das Off. dedic eccl.
2 Sp. 25 Z. Typ. 1:81G.
1. Kalendarium.
6 Bl. [a⁶]. 
Bl. 1a Ianuarius habet dies .xxxi.  … Endet Bl. 6b Z. 30 g A Silueſtri pupe .ix. ľ. 
2. Psalterium nocturnale.
52 Bl. [a–c¹²de⁸]. 
Bl. 1aα Dominica die. Inuitatoꝛiū. Adoꝛemꝯ do-minum. Qui fecit nos  s.  []Enite exultemus domi-no … Endet Bl. 52bβ Z. 24 ⁊ clamor meꝯ ad te veniat. 
3. Commune sanctorum nocturnale.
24 Bl. [a–c⁸]. 
Bl. 1aα Incipit cōmune ſcōrū. In vigilijs apľoꝛuz  ad matut. Omelia.  Scďm matheū.  N illo t. Miſit ihʼs duodecī diſcipľos … Endet Bl. 24bβ Z. 20 … fulget in mente.  Tu autem.  Et ſic eſt finis. 
4. Commune sanctorum diurnale. Psalterium diurnale.
68 Bl. [a–h⁸i]. 
Bl. 1aα Incipit cōmune ſcōꝝ  In vigilijs apľoꝛū ad  nonas A. In patiētia via poſſidebit animas vas. Capľm.  [²] Er manus a … Endet Bl. 67bβ Z. 23 … ⁊ cetera ut ī alijſ  completoꝛijs dici eonſuetum cſt.  Bl. 68 leer.
5. Proprium de tempore. Proprium de sanctis.
196 Bl. [a–z⁸A¹²]. 
Bl. 1 leer? Bl. 2aα Incipit diurnale m  choꝛū eccleſie baſiliē  Dica ma aduētꝯ  di ad veſꝑas a. Be-nedictꝯ cū ceteris. ſuꝑ  s. Bdictus cum re-liquis. Capitulum.  [⁶]Euſ pacis ſanctificet  vos … Endet Bl. 196bβ Z. 19 … Oo. ut ſu-pꝛa. Et hic oꝛdo ua  etiā ꝑ totā octauam.  Laus deo. 
Inhalt: P. 1. .

P. 2. .

P. 3. .

P. 4. Bl. 1a: CS diurn. — 15a: Ps. diurn.

P. 5. Bl. 2a: PT. — 104a: PS.
ISTC id00283170.
Karlsruhe *ehem. LB (Kaufv. 1.I.1481) (5 Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
310 Bl. [a¹⁰]a–ſstvu–y⁸z⁶A–K⁸L⁶MN⁸. 26 Z. Typ. 1:109R, 6:65G. Init. d, i, k, l. 4 Hlzs. Rotdr. Braundr
Tit., rot Diurnale m choꝛum eccleſie Baſilie.  Hlzs., schwarzBl. 2a, rot Ianuarius.  Ianuarius. h dies .xxxi. Luna .xxx.  … Endet Bl. 9b Z. 25, rot xxxi (A) schwarz Silueſtri pape. rot ix. ľ. schwarz Colūbe ꝟ. rot com.  Bl. 10 leer. Bl. 11a, Tit., rot Diurnale Baſilie.  Hlzs., schwarzBl. 12a m. Sign. aij, rot Incipit diurnale m choꝛū eccleſie Baſilie.  Dica pꝛima aduentus di ad veſperas a.  schwarz Benedictus rot cū ceteris. ſuꝑ p schwarz Bdictus rot cum  reliquis. Capitulum.  braunrot (D¹²) schwarz Eus pacis ſctī-fices vos … Sign. b magni dei ⁊ ſaluatoꝛis noſtri ieſu xi. Deo gas  … Endet Bl. 310a Z. 14 … vt indulgenti-am quam ſemper optauerunt pijs ſupplicationibus conſequantur. Qui viuis.  rot .1499.  Nihil ſine cauſa  OLPE.  Bl. 310b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — a2a: PT. — n5b: PS. — A1a: CS, daran CS pasch., Off. BMV p. ann. — C3a: Ps. — K2a: Praep. miss., Orat. post miss. dic., Orat. var., Psalmi poenit., Lit. — M1b: Off. defunct.
Anm. Zur typographischen Ausstattung dieses Druckes vgl. GfT 2151.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
C 2015. Bohatta: Lit.Bibl. 598. Schr 3835. IGI 3502. Pr 7784. BMC III 797.IA 37961. Sack: Freiburg 1267. ISTC id00283200.
Einsiedeln Benedikt. Freiburg UB
(def.). Karlsruhe LB
(def.). London BL
(Bl. 257 fehlt). Parma BPalat (Fragm.). Porrentruy BCant (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Caminense
(Kammin, Pommern).
08531 Diurnale Caminense. Nürnberg: Georg Stuchs, 24.XII.1492. 16°
304 Bl. [ab]A–Ma–z⁊⁸. 21–24 Z. Typ. 12:84G, 13:72G, 14:72G. Init. c, d, f, h, i, k, l. Rotdr.
Bl. 1–10 unbekannt. Bl. 11a, rot KL October habet dies .xiij.  … Bl. 14a, rot Gꝛatiarū actio beati Ambꝛoſij oēs articulos dice paſſionis amplectēs. quā Anaſtaſius papa pꝛimus cōfirmauit. dās ſingulis ea deuote dicētibus quingētos di-es indulgentiarum.  … Endet Bl. 16a Z. 13 … ꝑ oīa ſecu-la ſeculoꝛū bdictus. Amen.  Bl. 16b leer. Bl. 17a m. Sign. A, rot Canticum Ambꝛoſij ⁊ Auguſtini.  schwarz[⁶]E deū laudamus: … Sign. b nis ſic clamabo: meditaboꝛ vt colūba  … Endet Bl. 112a Z. 10 … cui laus eſt ⁊ po-teſtas ꝑ eterna ſecula. Amen.  Bl. 112b leer. Bl. 113a m. Sign. a, rot Incipit diurnale m rubꝛicam eccleſie Caminenſis. In aduētu domini ad pꝛi-mas veſꝑas Capľm.  schwarz[⁸]Eus pacis ſanctificet  … Endet Bl. 302b Z. 7, rot … in veſꝑis matut. ⁊ miſſa.  Diurnale hoꝛarū canonicarū iuxta morem veri bꝛeuiarij Caminenſis eccleſie vigilāti cura ſolertis viri Geoꝛgij Stūchs  Nurenberge exaratū. Anno di milleſimoquadringenteſimononageſimoſcďo  Menſis ꝟo decēbꝛis die viceſimo quarto Finit.  Bl. 303 u. 304 unbekannt.
Inhalt: Bl. 1a: Kal., daran Gratiarum actio. — A1a: Ps., daran Lit., Prec. mai. et min., Hymn. de temp. — a1a: PT. — l1a: PS, daran Oratio b. Ambrosii (‘Ad mensam dulcissime’). — z1a: CS, daran Praep. miss. — ⁊5a: Off. dedic. eccl.
Baumann: Stuchs 50. ISTC id00283230.
Klosterneuburg Aug
(Bl. 1–10, 303 u. 304 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Catalaunense
(Châlons–sur–Marne).
7 Sp.520a Diurnale Catalaunense. Châlons: Arnauld Bocquillon, 24.VII.1403 [vielmehr nach 1500]. 
Bohatta: Lit.Bibl. 606. Pell 4371. Pr 8797. ISTC id00283250.
Die Konjektur 1493 für die fehlerhafte Datierung 'Anno domini Millesimo quadringentesimo tercio . . .' ist nicht möglich, da die typographische Ausstattung sicher in das 16. Jh. gehört. Vielleicht ist das Datum 1503 zu lesen; wahrscheinlicher aber ist eine noch spätere Entstehung.
Oxford Bodl. Paris BN (Perg.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Coloniense
(Köln a. Rhein).
A. Ältere Ausgabe.
Ausser dem CS diurn., und vom ihm getrennt, ist auch das CS nocturn. vorhanden; darauf bezieht sich wohl die Bezeichnung dieser Ausgabe als ‘opus diurnalium ac nocturnalium horarum’ in der Schlußschrift. Die dort genannten ‘nove historie’ bilden keinen selbständigen Teil des Buches, sondern sind in das PS eingearbeitet.
Als Anhänge finden sich hinter dem PT das Off. dedic. eccl.; hinter dem Ps.: Prec. quadrages., Praep. miss., Rubr. quaed.; hinter dem CS diurn.: Commemorationes de tribus regibus, de S. Petro, de BMV und Suffr.; hinter dem CS nocturn.: Off. BMV, Benedict. matut.
Nr 8533 ist, abgesehen von dem Kal., ein in Einzelheiten (z.B. in den Commemorationes) abweichender Neudruck von Nr 8532.
 
B. Jüngere Ausgabe.
Nr 8534: Das CS nocturn. ist fortgefallen; als Beigaben erscheinen teilweise andere Texte; die in A fehlende Lit. ist beigefügt.
08532 Diurnale Coloniense. [Köln]: Johannes de Bel, 21.V.1481. 
196 Bl. [a–y⁸zA¹⁰]. 30 Z. Typ. 1:68G.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Nota de impoſitione hyſtoꝛiarum. Semper dominica ꝓxima poſt pāthaleonis imponitur hyſtoria In  principio.  … Bl. 2a Ianuarius habet dies xxxi.  luna .xxx.  … Endet Bl. 8b Z. 25 xiii ii Silueſtri pape ⁊ feſ. ix. lec. Colūbe virginis Collec.  Bl. 9 leer. Bl. 10a In aduetu d Sabbato Ad veſperas A Bdictus. s Ipſum Capitulum  [⁵]Rit in nouiſſimis diebꝯ paratꝯ mōs  domꝯ d in tice montiū … Lage c iuda ex te e exiet dux  regat ppľm meū iſrľ. ipē  … Bl. 104a Z. 22 Sequūtur. Preparamēta ſacerdotū ſcďm oꝛdinariū colonienſem. … Endet Bl. 196b Z. 17 … Per hec  ſcā euāgelica dicta delean vniuerſa na delicta.  In hoc diurnali oꝛdinarij coloniē tinen oēs  noue hiſtorie. Itē cōmune ſcōꝝ cū lcōnibꝯ et pſaľ.  Itē ī ſabbatis de da na cū lcōibꝯ ⁊ reſpōſoꝛijs ꝑ  annū. Item ces dꝛageſimales ſiue ſecūdarie.  Item aramēta ſacerdotū.  Completū eſt hoc opus diurnaliū ac nocturna-liu hoꝛaꝝ ꝑ me magiſtrū Iohannē Bel. Anno di  Mᵒ.cccc.lxxxjᵒ. Duodecimo kaľ. mēſis Iunij. 
Inhalt: Bl. 1b: Tab. hist., Kal. — 10a: PT. hiem✽. — 43b: PT aest✽. — 67b: Ps. — 110a: CS diurn. — 120a: PS. — 177a: CS nocturn.
H 6289. Bohatta: Lit.Bibl. 638. VK 593. CBB 1329. ISTC id00283300.
Brussel Bollandist. Manchester RylandsL
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0853210N Diurnale Coloniense. [Köln: Johannes de Bel, um 1481/82]. 
24 Z. Typ. 1:68G.
1. Kalendarium.
2. Proprium de tempore.
98 Bl. [a–k⁸l¹⁰m⁸]. 
(bis Bl. 54: PT hiem.). Setzt ein Bl. 9a Z. 1 Sciendū eſt   ſi feſtū  ſancti thome  apoſt. vērit in ſabbato… (ab Bl. 55: PT aest.). Endet Bl. 98a Z. 20 … Fundamēta tēpli. ut ad  pľ. Colľ. ut.  ¶ Hoꝛarū diurnaliū de tꝑe pars eſtiualis hic finē capit. ¶ Deo gratias.  Bl. 98b leer.
3. Psalterium.
58+? Bl. [a–e⁸f¹⁰g⁸...]. 
Bl. 1a Cāticū btōꝝ Ambroſii ⁊ Auguſtini.  [³]E deū laudamꝯ te dm confitemur. … Bricht ab Bl. 58b Z. 17 … ¶ Nos cū  ꝓle pia bene  virgō maria. Amen.  Iheſus Maria  Schluss unbekannt.
4. Commune sanctorum diurnale.
18 Bl. [a¹⁰b⁸]. 
Bl. 1a Incipit cōmune ſcōꝝ. ¶ De apľis  []Cce ego  mitto vos ſicut oues in medio lupoꝝ darunter eingerückt ad r  ſuꝑ s. an.  Z. 2 []Cce ego  mitto vos ſicut oues in medio lupoꝝ … Endet Bl. 18a Z. 22 … ¶ De ſanctis  ā. Sācti tui. cū. et col. vt. ad mat.  Bl. 18b leer.
5. Preces quadragesimales. Praeparamenta sacerdotum.
16 Bl. [ab⁸]. 
Bl. 1a ¶ Tempoꝛe quadꝛageſimati ad ma-tutinas. ¶ Preces.  ¶ Finita collecta vltima cū Bdicaꝯ.  dicitur ꝓ viuis et defūctis Pſalmus.  [²]Omine exaudi orōem(m auf dem Kopf!) … Endet Bl. 16b Z. 24  uātur. prime v eſ. de co cū ſuf. de da 
6. Proprium de sanctis. Commune sanctorum nocturnale.
96+? Bl. [a–m⁸...]. 
Bl. 1a ¶ Et notādū  ē  ſi vigilia beati Andree  venerit extra aduentū tūc veſꝑe dicūtur de martiribꝯ cū col. ſenti Saturni darunter eingerückt ¶ Col Z. 4 [²]Eatorū martirū tuoꝝ de.   ſaturnini criſanti mauri et darie  nobis aſſit ratio … Bricht ab Bl. 95b Z. 16 … virtute defende. Per dm noſtrū. ⁊.  ¶ Finis hoꝛarū diurnaliū de ſcīs.  ¶ Deo gratias  Bl. 96 leer(?)
Vorlage: Köln HistArch (Kopie).
Anm. Siehe Anm. zur folgenden Nr.
ISTC id00283320.
Köln HistArch
(2–6, 2 Bl. 1–8 u. 91–96 fehlen, 3 Bl. 59–? fehlen, 6 Bl. 97–? fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1. Kalendarium.
Wie GW 5307,1. 
2. Proprium de tempore.
98 Bl. [a–k⁸l¹⁰m⁸]. 21 (Koelhoff) u. 24 Z. Typ. 1:68G des Johannes de Bel, 10:82G des Johann Koelhoff in Lage i.
Bl. 1a In aduētu d Sabbato ad veſꝑas.  a. Bdcūs. s. Ipſū. Capl.  [⁵]Rit in nouiſſimis diebus  aratꝯ mōs domꝯ d in  tice montiū … Endet Bl. 98a Z. 20 … Fundamēta tēpli. ut ad  cōpľ. Colľ. ut. ~ ~  Hoꝛarū diurnaliū de tꝑe pars eſtiualis hic finē capit. Deo gratias.  Bl. 98b leer.
3. Psalterium.
74 Bl. [a–e⁸f¹⁰g–i⁸]. 24 Z. Typ. 1:68G des Johannes de Bel.
Bl. 1a Cāticū btōꝝ Ambroſii ⁊ Auguſtini.  [³]E deū laudamꝯ te dm confitemur. … Endet Bl. 74b Z. 23 … tūc  uātur prime veſ. de eo cū ſuf. de dca 
4. Commune sanctorum diurnale.
18 Bl. [a¹⁰b⁸]. 24 Z. Typ. 1:68G des Johannes de Bel.
Bl. 1a Incipit cōmune ſcōꝝ. De apľis  darunter eingerückt ad v ſuꝑ s. a.  Z. 2 []Cce ego  mitto vos ſicut oues in medio lupoꝝ … Endet Bl. 18a Z. 22 … De ſanctis  ā. Sāctī tui. cū et col. vt. ad mat.  Bl. 18b leer.
5. Proprium de sanctis. Commune sanctorum nocturnale.
140 Bl. [a–q⁸r¹²]. 20–21 Z. (Koelhoff) u. 24 Z. Typ. 1:68G des Johannes de Bel, 10:82G des Johann Koelhoff in den Lagen n—r.
Bl. 1a Et notādū ē ſi vigilia beati Andree  venerit extra aduentū tūc veſꝑe dicūtur de martiribꝯ cū col. ſenti Saturnī  darunter eingerückt Col  Z. 4 [²]Eatorū martirū tuoꝝ de.  ſaturnini criſanti mauri et darie  nobis aſſit ratio … Endet Bl. 140b Z. 5 Per hec ſancta euangelica dicta deleātur vniuerſa noſtra delicta  In hoc diurnali oꝛdinarij colonienſi.  cōtinentur omēs noue hiſtoꝛie. Item  Cōe ſcōꝝ cū lcōibꝯ et pſalmis. Ite in  ſabbatis de da na cū lcōibꝯ ⁊ ijs  ꝑ annū Itē ces quadrageſimales  ſiue ſcďarie Itē ꝑamenta ſacerdotū 
Inhalt: P. 1. .

P. 2. Bl. 1a: PT hiem✽. — 55a: PT aest✽.

P. 3. .

P. 4. .

P. 5. Bl. 1a: PS. — 99b: CS nocturn.
Anm. Die von Johannes de Bel gedruckten Teile sind wohl mit der vorhergehenden Nr identisch.
Finger: Düsseldorf 336. 337. ISTC id00283350.
Düsseldorf ULB (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. Perg. Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08534 Diurnale Coloniense. [Köln: Ulrich Zell, um 1490]. 16°
484 Bl. [j]ij⁸a¹⁰ab⁸c¹⁰a–z[8]A–Yaa–hh⁸. 22 u. 23 Z. Typ. 4:67G. Rubr. α, ε.
Bl. 1 leer? Bl. 2a ⁌ In iſto libello hētur hic oꝛdo Et mo  vt ſetur. It Ordinarius in generali  quō hoꝛe legētur m choꝝ Colo.  It aliqua ex ſtatut di Henrici archiei  Colo. de feſtis celebꝛādis ⁊.  … Bl. 2b []D laude dei pꝛo infoꝛmatōne  nouicioꝝ hoꝛas canonicas le-gere volentiū m oꝛdinariū ac  cōſuetudinē Colo. eccľe … Endet Bl. 14b Z. 8 Sufficiūt igitur iſta pꝛompto ad ſerui-tium dei. Nota bene argumētum.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. a Ianuarius hēt dies xxxi.  … Endet Bl. 26a Z. 22 xiij A ij Sylueſtri pape ⁊ feſſ. Duplex  Bl. 26b leer. Bl. 27a m. Sign. a Sequēs regiſtꝝ ſeu oꝛdinariꝯ docet liť  ſinguľ anis ꝑ aduētu uādu ſit. … Endet Bl. 52b Z. 22 ⁌ Explicit oꝛdinarius de aduētu di  Bl. 53a m. Sign. ai. Incipit pꝛima pars diurnalis de tꝑe.  ſc hyemalis m maioꝛē eccľam Colo.  Dica ma aduētus di. Ad pꝛimas  v. a. Bdcūs cu ceter. a. ⁊ s. vt in  pſalterio. Capitulu  [⁸]Rit in nouiſſimis  diebꝯ pꝛeꝑatꝯ mōs  domus di in ꝟtice  mōtiuz: … Sign. b agnū de datoꝛē terre de petra deſerti ad  … Endet Bl. 483b Z. 15 … ab  īimicoꝝ inſidijs tua vos vbi ꝟtute de-fende. Per. dm. ⁊.  Deo gratias  Bl. 484 leer?
Inhalt: Bl. 2a: Tab., Rubr. gen. — a1a: Kal. — a1a: Direct. adv. — a1a: PT hiem✽. — m1b: PT aest.✽ daran Off. dedic. eccl., Hymn. Ambrosianus. — v7b: Ps., daran Psalmi poenit., Lit., Off. defunct. min. et mai., Ord. commend. anim. — I4a: CS, daran Commem. de tribus regibus, de S. Petro, de BMV in sabb.; Suffr. — N4b: PS hiem✽. — S1a: PS aest✽.
Anm. Die in der Tab. verzeichneten Auszüge aus den Statuta Henrici archiepiscopie fehlen den erhaltenen Exemplaren. Da in der Tab. auch ein nicht vorhandener Cursus BMV genannt wird, ist es möglich, dass die Statua ebenfalls nicht beigegeben waren.
C 4503. Bohatta: Lit.Bibl. 761. VK 872. CBB 2927. IDL 1564. ISTC id00283400.
Brussel Bollandist. Haag KglB
. Köln UStB. Xanten Stift (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Constantiense
(Konstanz).
08535 Diurnale Constantiense. Hrsg. im Auftrag von Hugo (von Landenberg), Bischof von Konstanz. Augsburg: Erhard Ratdolt, [nach 6.V.1496]. 16°
354 Bl. 〈3–6〉¹⁰[a]a–z⁊A–LAA–DD⁸〈j–ij〉〈iij–vij〉⁸. Gez. [14]1–206.1–88.1–31[13][m. Fehlern]. 24 Z. Typ. 10:65G, 15:70G. Init. f, g, r, u, v. Rubr. β. Rotdr.
1. Pars hiemalis.
Bl. 1a leer. Bl. 1b (Q²)Uid [Q rot] frugi  due cōmodi libꝛoꝝ imſſione diurnaliū vſui clericoꝝ cōfera neminē terit Qua frugalitate gre-gis quidē ſibi crediti inductꝯ Reuerēdiſſimus in xo p ⁊ ds .d. Hugo Conſta  ſul ettiſſimꝯ: ꝑ huiꝯ artis opificē ꝓpolitū Erhardū ratdolt Aug. hoſce haud  incōſulto codicillos cenſuit impꝛeſſari.  Hlzs., Bischofswappen, schwarz u. rot.Bl. 2a m. Sign. 3 rot KL Ianuarius habet dies .xxxj.  … Bl. 11a, rot Incipit tabula: ſūmariū huiuſce diurna-lis cum ſuo quotto complectens. Et pꝛi-mo regiſtrum partis hyemalis de temꝑe  … Endet Bl. 14b Z. 16 Uigilie moꝛtuoꝛum minores annexe.  rot Finis regiſtri  Bl. 15a m. Sign. a u. Blz. 1, rot (I)ncipit diurnale m rubꝛicam ac ritum  eccleſie Conſtātien. Dominica ma in  aduētu di. Ad veſꝑas ſup p. schwarz Bdictꝯ.  rot cum reliquis: ⁊ ſuis ais. Capitulum  schwarz (D)Eus pacis ſanctificet … Sign. b viſitatōe gaudeamꝯ Qui cū … rot Ad nonā ca.  … Endet Bl. 222a m. Blz. 206 Z. 12, rot … ſolam antiphonā cum oꝛati-one conſequuntur.  Explicit pars hyemalis de ſanctis.  Bl. 222b leer. Bl. 223a m. Sign. (A ) u. Blz. 1, rot (I)ncipit pſalteriū cum ſuis attinentijs  hoꝛas diurnas concernens iuxta ritum  choꝛi eccleſie Conſtantie. Hymnus ſi-ue canticum Ambꝛoſij et Auguſtini.  schwarz (T)E deū laudamus … Endet Bl. 310b Z. 8 … nullum cu-ret honorem: nullam timeat crudelitatē  Amen.  Bl. 311a m. Sign. (AA) u. Blz. 1, rot (I)ncipit cōmune ſanctoꝝ ꝑ circulū āni.  Et primo de euangeliſtis. Ad veſperas  ſuper pſalmos Antiphona.  schwarz (E)Stote foꝛtes in bello  … Bricht ab Bl. 341b Z. 24, rot . schwarz Domū tuā de. Decet ſanctitudo do. rot ꝟ. schwarz In Bl. 342 unbekannt. Bl. 343a m. Sign. j (I) rot Ncipit cōmune paſchale de apoſtolis  Ad veſperas ..  schwarz Virtute magna red-debant apoſtoli. … Endet Bl. 354b Z. 14 … et eum qui venit  ad me nō eijciam foꝛas. Kyrieleyſon. Xeeleyſon. Kyrieleyſō. rot vt ſupꝛa in vigilijs 
2. Pars aestivalis.
Nicht erhalten.
Inhalt: P. 1. Bl. 1b: Praef., Kal., Tab. — a1a: PT. — t1a: PS. — A1a: Ps., daran Psalmi poenit., Lit., Suffr., Conclus. hor., Ant. BMV, Accessus et recessus altaris. — AA1a: CS. — j1a: CS pasch., Off. defunct.

P. 2. .
Bohatta: Lit.Bibl. 609. 610. Breitenbruch: Ulm 193. ISTC id00283450.
Solothurn ZB
. Ulm StB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Cracoviense
(Krakau).
Schlußschrift Nurmberge arte et impenſis Georgii Stöchs de Sulczbach .1494.
Anm. Der Druck ist nicht nachweisbar. Die Angaben beruhen auf einer Notiz von W. H. James Weale im Ecclesiologist I (1888) S. 25. Die Quelle Weales ist unbekannt, eine Nachprüfung daher nicht möglich. Vgl. auch GW 5330, Anm. 2
Bohatta: Lit.Bibl. 611. Baumann: Stuchs 61. IBP 1940. ISTC id00283470.
Kraków BCzartoryski (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Eystettense
(Eichstätt i. Bayern).
08537 Diurnale Eystettense (Eichstätt) . Hrsg. im Auftrag von Wilhelm (von Reichenau), Bischof von Eichstätt. [Ingolstadt: Drucker des Celtis (Johann Kachelofen), um 1490]. 
244 Bl. [a–ef⁸ m. Karton gh⁸ik–op⁸m. Karton q–zA–H⁸]. 28 Z. Typ. 1:71G. Init. c, d. Rubr. α. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Ianuarius habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 8b Z. 13, rot(A) ij schwarz Silueſtri pape et myris  Bl. 9a, rot Ad matutinas cluſiones hoꝛaꝝ.  schwarz Patris ſapientia veritas diuina.  … Lage c, rot(A³)… schwarz D te de leuaui aīam meā: Deus rot P.  … Endet Bl. 67b Z. 25 …(D)eo [D rot] patri ſit gloꝛia eiuſ ſoli filio. cū  cum ſpiritu paraclito et nunc et ī perpetuum  Amen.  Bl. 68 leer. Bl. 69a, rot Incipit diurnale Hiemale Domīca pꝛima  in aduētu domī ad v a. schwarz Bdictus rot s schwarz Ipſū rot cū reliquis. Ca.  schwarz[⁸]Eus pat[er] ſāctificet … Bl. 221b Z. 22, rot[⁵]d laudem dei ac pꝛecelſe eius ge-nitricis perpetue virginis ma-rie Reuerēdiſſimus pater ⁊ do-minus Ds wilhelmꝯ Eyſtete  eccľie ſul digniſſimus natus de  reichēau Feſtū ptatōis marie in tpľm ſolē- Bl. 222a niter die viceſima mēſis Nouembꝛis annuatim celebꝛādum Inſtituit. … Endet Bl. 228a Z. 7, rot Super mag. a schwarz Zachee fe-ſtinans. rot In ſuff. a schwarz Abſterget deus.  Deo Gʾꝛas.  Bl. 228b leer. Bl. 229a, rot Incipit cōmune ſāctoꝛū In uigilijs Apľoꝛū  ꝟ ante lauď. … Endet Bl. 243a Z. 7, rot … ⁊  ꝟ ď virgībus Sed ī eccľia kathedꝛali habe  Hyſtoꝛia. schwarz Gaude. rot quam īſtituit ⁊ fundauit  Venerabilis pī ⁊ ds Cōꝛadus Schenck ď  Schenckenſtein Canonicus Auguſte.  schwarz Deo gꝛatias.  Bl. 243b u. 244 leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — 9a: Ps. — 55a: Hymn. — 69a: PT. — 156b: Ps hiem. — 178b: PS aest. — 229a: CS. — 242a: Off. BMV in sabb.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
R 154. Bohatta: Lit.Bibl. 223. 612. Stalla: Ingolstadt III.1. CBB 877. Ce³Suppl D-238a. D-283a. Pell 2881. BSB-Ink D-213. CIBN D-185. BMC III 677.IA 13522. ISTC id00283500.
Antwerpen VrouweC
. London BL
. München SB
. Paris BN. Wien NB
(Karton nach Bl. p8 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Halberstadense
08538 Diurnale Halberstadense. Köln: [Ulrich Zell, um 1490]. 16°
312 Bl. K¹⁰a–laa–kkA–Mj⁸ij⁶iij–v⁸. 22 Z. Typ. 4:67G. Init. h, k. 2 Hlzs. Rotdr.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a g rot xij schwarz Agnetis ꝟginis ⁊ martir rot ix.  … Z. 12, rot Kľ Febꝛuarius habet dies .xxx.  … Endet Bl. 10a Z. 15 rot (A) ij Silueſtri pa .ix. schwarz ꝑfati defeſto  Bl. 10b leer. Bl. 11a m. Sign. a, rot In aduetu di ad v ſuꝑ p fe. a. (U) schwarz eni de viſitare nos in pace: … Sign. b iſrael qui aperis et nemo claudit claudiſ… Endet Bl. 98a Z. 21, rot Reliquam illius hyſtoꝛie partem vi-de circa finem partis de ſanctis.  Bl. 98b leer. Bl. 99a m. Sign. aa, rot Sequi pꝛima dicenda in ſimplici dominica et etiā ferialibus diebus.  schwarz [⁶]Am lucis oꝛto ſidere deū  … Bl. 176b Z. 14 … ⁊ benedicat nos deus.  Bl. 177 u. 178 leer. Bl. 179a m. Sign. A, rot In vigilia ſcī andꝛee. Ad hoꝛas bꝛe-ues pꝛeces Nona de feſto. … Endet Bl. 273b Z. 15 … Quo dominus meus me fecit ingredi illuc introiui. Tu autem de.  Bl. 274 leer? Bl. 275a m. Sign. j, rot Incipiunt pꝛeparamēta ſacerdotū  que ſolent legi ante miſſam.  schwarz Adiutoꝛiū noſtrū … Bl. 310a Z. 6, rot Sequitur Cōmendatio bꝛeuis  ſolet  dici pꝯ miſſa defunctoꝝ Q ē pulſatio funi Bfactoꝝ in eccīa btī marie  darunter eingerückt halberſtadiēſis  … Endet Bl. 311b Z. 2 … Aīa eius  et anime omniu fideliū defunctoꝝ requieſcant in pace in memoꝛia chꝛiſti in vita  eterna. Amen id eſt fiat.  Pꝛeſens diurnale cum vigilijs ⁊ pꝛeparament ſacerdotu eſt impꝛeſſum in  Colonia pꝛope Lijſkirchen.  Bl. 312 leer?
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: PT hiem✽. — g1a: PT aest✽. — aa1a: Ps., daran Suffr., Prec. mai. et. min.. — gg5a: CS. — hh6a: Hymn., daran Benedict. matut. — A1a: PS. — L3a: Off. annexa: Spin. coron. dom., Transl. S. Andreae, Transfix. BMV, S. Afrae. — j1a: Praep. miss., daran Form. absol. — iij1a: Off. defunct., Commendatio brevis.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
VB 668.5. ISTC id00283700.
Berlin *SB
(Bl. 1, 274 u. 312 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Herbipolense
(Würzburg, Bayern).
Das Ps., welches in den Würzburger Brevieren in drei verschiedenen Formen erscheint (vgl. Bd 5 Sp. 323), begegnet hier in einer vierten Fassung: zweiteilig und nicht mit der biblischen Psalmenfolge. Der erste Teil enthält die Psalmen für Matutin, Prim und Laudes (in dieser Reihenfolge), der zweite die Psalmen für die Horae minores, Vesper und Complet; im zweiten Teil sind für die schon im ersten vorkommenden Psalmen der Prim nur die Anfänge gegeben.
 
Diurnale Herbipolense. [Süddeutschland, um 1490?] 16°. Accurti II 21 s. Psalterium
276 Bl. [a–f⁸g¹⁰h–l⁸m⁶n–zA–G⁸H¹²I–L⁸]. 31 Z. Typ. 6:63G, 7:63G. Init. c. Min. f. Init.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a, rot Kľ Ianuarius habet dies .xxxj. … Bl. 8b Z. 17 … erit aureus numerus hu-iuſmodi anni  Bl. 9a, rot Incipit diurnale et cōmune ſanctoꝝ cum ſuis  p ſcd rubꝛicam et choꝛum herb p  (V³) schwarz Enite exultemus do. … Lage c me manū tuā. Non eſt ſanitas in carne mea  … Endet Bl. 32a Z. 31 … annūciabimus laudem tuam.  Bl. 32b leer. Bl. 33a, rot Incipit cōmune ſanctoꝝ. Et primo in natalicijs apoſtoloꝝ. Ad v ſuꝑ p feriales a  []Stote foꝛtes in bello … Endet Bl. 58a Z. 8 … ⁊ in medio populi ſui gloꝛiabitur. Deo gratias.  Bl. 58b leer. Bl. 59a, rot (A³)D hoꝛas Nota ꝙ ꝑ circulū anni q ſpeciales a nō habetur. … Endet Bl. 94b Z. 31, rot Colľa schwarz Deus qui nobis ꝑ ſingulos annos  Bl. 95a, rot (D)Ominica pꝛima in aduentu di.  … Bl. 260b Z. 3, rot … Et a feſto paſce vſ ad  octauam corporis xi. ad primam et ad com-pletoꝛium preces non dr.  Bl. 261a, rot Sequitur curſus de aſſumptōne beate ma-rie virginis … Bl. 268a Z. 23, rotschwarz De exaudi orationē meam. rot Collecta vt  Bl. 268b leer. Bl. 269a, rot Incipit Acceſſus altaris ſcďm wilhelmū  in rationali.  … Bl. 275b Z. 30 … ſedentē  ad dexterā pis. decoꝛ te miſere mei.  Bl. 276 leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Tab. hist., Computus. — 9a: Ps. (Teil I). — 33a: CS plen. — 59a: Ps. (Teil II), daran Hymn., Off. dedic. eccl. — 95a: PT. — 172b: PS, daran Prec. min. et mai., Conclus. hor., Rubr. de prec. — 261a: Off. BMV, Off. defunct. mai. et min. — 269a: Accesus altaris ‘sec. Wilhelmum in rationali’, Orat. ante et post miss. dic., Orat. var.
Bohatta: Lit.Bibl. 614. IGI 3505. Bohatta: Parma 475. ISTC id00283900.
Milano BNBraid. Würzburg UB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Hildensemense
(Hildesheim).
08540 Diurnale Hildensemense. Nürnberg: Georg Stuchs, 24.II.1493. 16°
352 Bl. [ab]aa.aa–mmAA–II⁸KK⁶Aa–Dd⁸Ee¹⁰AA¹²a–k⁸lmA⁸. 24 Z. Typ. 10:210G, 13:72G, 14:72G. Init. d, f, h, l. Rotdr.
Tit. Diurnale hora-rum m rubricā  breuiarij eccleſie  Hildenſemenſis  Bl. 2 leer. Bl. 3a, rot KL Ianuarius habet dies .xxxj.  Luna vero .xxx.  … Endet Bl. 14b Z. 21 tunc durat idipſum.  Bl. 15 u. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. aa (U)T [U rot] ſimplices clerici quibus oꝛdinarius eccleſie Hilde. in  aduentu di … Endet Bl. 24b Z. 11, rot … vbi ſimiliter oīa m bꝛeuia-rium ſeu oꝛdinariū ſeruan. Bl. 25a m. Sign. aa, rot Incipit diurnale m oꝛdinariū maio-ris eccleſie Hildenſheymenſis. Sabba-to a. aduentū domini. Ad veſperas p.  feriales cum ſuis ais. Capitulū.  schwarz [⁸]Eus pacis ſanctificet  … Sign. b bit nos. rot Suꝑ bene. a. schwarz Uigilate anīo in ꝓ- … Bl. 120b Z. 11 … poſt moꝛtē vitam ⁊ leticiam ſempi-ternam. Qui cum patre.  Bl. 121a m. Sign. AA, rot Canticum ambꝛoſij ⁊ auguſtini.  (T) schwarz E deū laudamus: … Bl. 198a Z. 23 … cui laus eſt et poteſtas ꝑ eterna  ſecula. Amen.  Bl. 198b leer. Bl. 199a m. Sign. Aa, rot Sequū ſuffragia ad matut. ⁊ ad v. dicenda. De ſancta cruce oi ſabbato a fe-ſto ſācte trinitatis vſ michaelis. In de-ſcenſu ad monaſterium a.  (O) schwarz Crux ſplendidioꝛ … Bl. 240b Z. 10 … vt cū  angelis tuis ſanctis laudē te in ſecula ſeculoꝛum. Amen.  Bl. 241a m. Sign. AA, rot Incipit cōmune ſanctoꝛū de apoſtolis  Ad mas v. p. feriales cum ſuis ais.  darunter eingerückt Hymnꝯ.  Z. 3 (E) schwarz Xultet celū laudibus … Endet Bl. 252a Z. 16 … Pꝛudentes virgines accepe-runt oleum in vaſis ſuis cum lampadibus.  Bl. 252b leer. Bl. 253a m. Sign. a, rot In vigilia ſancti Andree apľi ad hoꝛas  et ad alias hoꝛas ces dicun. Ad veſperas ſuper pſalmos a.  schwarz [⁷]Mbulans hiejus iuxta  mare galylee … Bl. 343b Z. 17 … vt nos dolentes  tibi regnemus ſine fine alľa. rot Colľ. vt. cu  ſuffra. de reſurrectiōe ⁊ patronis.  Bl. 344a, rot Diurnale hoꝛarū canonicarū iuxta morem veri bꝛeuiarij Hildenſheymenſis eccleſie vigilanti cura ſolertis viri Geoꝛgij  Stuchs Nurenberge exaratum. Anno  domini milleſimoquadringenteſimononageſimotercio. Menſis vero febꝛuarij  die viceſimoquarto. Finit feliciter.  Bl. 344b leer. Bl. 345a, Tit. Feſtū gaudioꝝ beate marie ꝟginis.  Octaua conceptionis.  … Bl. 346a m. Sign. A, rot Feſtū gaudioꝝ bte marie ꝟginis per-agitur ꝓxima dica vacante … Endet Bl. 351a Z. 20 … et pſallaz nomini di al tiſſimi. (G)loꝛia [G rot] patri.  Bl. 351b u. 352 leer.
Inhalt: Bl. 3a: Kal. — aa1a: Direct. adv. — aa1a: PT, daran Off. dedic. eccl., Off. parv. de s. cruce. — AA1a: Ps. (Lit.), daran Prec. mai., Hymn. — Aa1a: Suffr., Off. BMV, Off. defunct. mai. et min., Lectiones in episcoporum anniversariis et in depositione fratrum, Praep. miss. — AA1a: CS. — a1a: PS, daran Off. compass. BMV. — A1a: Appendix: Off. gaudiorum BMV, Supplementa varia, Commend. anim., Suppl. off. in oct. Pasch. (vgl. GW 5362, 7).
HR 6296. Bohatta: Lit.Bibl. 615. Baumann: Stuchs 52. Ce³ D-284. Borm: IG 914. Collijn: Stockholm 1220. Ernst: Hildesheim II,2 107. 108. Ernst: Hildesheim II,5 12. Madsen 1427. ISTC id00284000.
Aschaffenburg StiftB (Fragm.). Chicago NewberryL. Hildesheim DomB (2 Ex.), StB. København KglB. Stockholm KglB (def.). Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Leodiense
(Lüttich, Belgien).
08541 Diurnale Leodiense. Köln: Johannes de Bel, 16.IX.1482. 
64+? Bl. 2 Sp. 29 Z. Typ. 1:68G.
Anfang unbekannt. Bl. [1]a replebi gľa doꝯ di al.  … Das Bruchst. endet Bl. [64]aβ Z. 12 In octauis dedicationis  dicuntur omnia ſicut in  hoc feſto aſſignata ſunt.  Finis hoꝛaꝝ diurnalium ſtď oꝛdinariū Leodie. que diligēter imſſe ⁊ coꝛrecte ſūt Colonie  ꝑ eiuſdem ciuitatis incolam Iohānem de bell in  artibꝯ mgm Anno di  Milleſimo quadꝛingenteſimo octuageſimoſe-cundo Decimaſexra menſis ſeptembris.  Bl. [64]b leer?
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 2018a. Bohatta: Lit.Bibl. 616. VK 594. Pr 1256. BMC I 265.IA 4427. ISTC id00284300.
London BL
(Fragm. 64 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Lubicense
(Lübeck).
s.a. Breviarium Lubicense GW 5374, II.
08542 Diurnale Lubicense. [Lübeck: Johann Snell, um 1482]. 
360 Bl. [8]a–z⁊ꝯA–S⁸. 23–24 Z. Typ. 1:81G.
Bl. 1a Ianuariꝯ h dies .xxxi Luna vero xxx  … Endet Bl. 8b Z. 24 xviii []ſil Silueſtri pape  Bl. 9a m. Sign. a Incipit diurnale veri oꝛdinis lubicen  Dominica pꝛima in aduentu Ad v  A Benedictus Pſalmi feriales vt moꝛis  eſt ſabbatis Capitulum  [⁶]eus pacis ſāctificet vos  per oīa … Sign. b vēite ābulemꝯ ī luīe d dei nrī Deo Ad ix  … Bl. 284b Z. 21 … ſic actū fuit anno lxxxi. in maioꝛi eccleſia. … Endet Bl. 359a Z. 15 … vt indulgentia quā ſemper  optauerunt pijs ſupplicationibus conſe-quantur. Qui cum patre et ſpiritu ſancto  viuis ⁊ regnas deus per omnia ſecula ſe-culorum Amen  []equieſcant in pace. Amen  Bl. 359b u. 360(?) leer.
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: PT. — s3a: Ps., daran Preces, Benedict. matut., Suffr. — ꝯ2a: Hymn. — A7b: CS. — D5a: PS, daran Off. compass. BMV, Off. defunct.
Anm. Das CS erscheint hier auch in eigenartig erweiterter Form, es beginnt (Bl. A7b: Incipit commune sanctorum) mit der Capitula zahlreicher Heiligenfeste, die (mit einzelnen Versehen) nach den Klassen des CS angeordnet sind; dann erst folgt das eigentliche CS (Bl. C3a: Finitis capitulis incipit nunc commune sanctorum).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 18.
Bohatta: Lit.Bibl. 617. Madsen 1428. ISTC id00284500.
København KglB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
84+? Bl. A²⁺[]⁺²DIK⁸[8]PQ⁸[8][8]Ee⁸[8]. 26 Z. Typ. 5:80G. Init. n.
Bl. 1a m. Sign. A Dominica pꝛima adnentus di  Capitulum  []Eus pacis ſctīficet vos ꝑ omnia … Das Bruchst. endet Bl. [84]b Z. 26  admirabil[…] tuū […] 
Zur Datierung vgl. Altmann: Brandis Typ. 3:80G. Init. n.
Altmann: Brandis, Matthäus 16. Wilhelmi: Greifswald 640. 641. ISTC id00284550.
Anklam StArch
(Fragm.). Greifswald GeistlMin
(Fragm.). Lübeck *StB (3 Ex., ehem. 1. Ex. Fragm. 84 Bl., def., ehem. 2. Ex. Fragm. Lage Q, ehem. 3. Ex. Fragm. Lage Q).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Lugdunense
(Lyon).
08544 Diurnale Lugdunense. Hrsg. Pierre Jacquet. Lyon: Janon Carcain, 14.IV.1488. 16°
? Bl. a ... 21? Z. Typ. 2:57G m. Einsprengungen aus, 1:65G. Init. , , b. DrM I. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. ai., rot Incipit diurnale ſeu collectariū  oꝛdinatū ad vſum lugdunenſem  (B) schwarz Eatus vir qui nō abiit in cōſilio īpioꝝ … Endet Bl. ?, rot Explicit collectariū ſeu diurnale  ad vſum lugduni viſitatum per  venerabilem dominum petrum  iaqueti perpetuū cappellanū eccleſie ſancti pauli lugduni ad honoꝛē dei. beate virginis ma-rie ⁊ oīm ſanctoꝝ. Et ꝑ Ianon  carcayn impꝛeſſoꝛē impꝛeſſum  Anno di milleſimo .cccc.lxxx-viii. Die vero xiiii. mēſis apꝛil  finitum  Bl. ?a DrM, rot
Anm. Der Herausgeber hatte schon 1485 das Directorium, 1486 das Breviarium, 1487 das Missale für Lyon editiert (GW 8452, 5377; Copinger 4154).
Bohatta: Lit.Bibl. 618. Claudin III 454. CRF XVIII 191. ISTC id00284700.
Paris EcBeauxArts
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Magdeburgense
08545 Diurnale Magdeburgense. [Leipzig: Markus Brandis, um 1487/88]. 
357 Bl. [a–n⁸o⁵p–zA–Y⁸]. 24 Z. Typ. 1:85G.
Bl. 1a Sabbato in aduentu di Ad s pſalmi feriales cum ſuis anti. Hymnus  []Onditoꝛ alme ſiderum eter-na lux credentiū … Lage b pꝛinceps pacis alleluia alleluia A  … Endet Bl. 355a Z. 9 … vbi tuipſe es cum ſanctis tuis  lux vera iocūditas perfecta gaudiū ſempiternū et ſanctitas plena Amen  Bl. 355b, 356 u. 357 leer.
Inhalt: Bl. 1a: PT, daran Off. dedic. eccl. — 110a: Ps. (Lit. min. et mai.),daran Off. defunct. mai. et min., Suffr. — 198a: PS. — 327b: CS, daran Rubr. de festis sanctorum exaltatis, Praep. miss., Oratio p. miss. dic.
Altmann: Brandis, Markus 66. ISTC id00284800.
Dessau *LB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Matisconense
(Mâcon).
08546 Diurnale Matisconense. Mâcon: Michael Wenssler auf Kosten von Philibert Tramadi, 10.III.1493. 
384 Bl. [a]〈i–iiij〉a–n⁸o¹⁰p–z⁊A–Paa–ff⁸gg⁶. Gez. [16]I–CCCXIII[1]CCCXXIII–CCCLXXV[1] [m. Fehler]. 27 Z. Typ. 19:62G. Init. a, c. Rubr. α. Rotdr. KolTit.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a, rot Ianuarius habet dies .xxxi. luna .xxx.  … Bl. 16b Z. 19 … ſi introbūt in re-quiem meam. (G)loꝛia patri. (S)icut erat in ⁊.  Bl. 17a m. Sign. a u. roter Blz. I, rot In nomine di ni Ieſu chꝛiſti amen.  Oꝛdo pſalterij m moꝛem et ſuetudinē  Matiſcone. eccleſie feliciter incipit.  Sequēs hymnus ďꝛ dicis diebꝯ ad  noc. a kaľ. octobꝛis vſ in paſſiōe di.  schwarz []Rimo dierū oīm quo mūdus  extat ditus … Sign. b In tribulatōe mea inuocaui dm: ⁊ ad  … Endet Bl. 383b Z. 3 Spiritꝯ ſancti gratia ⁊ illuminare dignetur coꝛda ⁊ coꝛpoꝛa noſtra .Amen.  rot Explicit compendiū diurni ſcďm oꝛdinem eccleſie ſancti Uincētij Matiſconē-ſis. magna cū diligētia reuiſum. fideli  ſtudio emēdatū ⁊ impꝛeſſum. In ciuitate  Matiſconēſi. per Michaelem Uenſler  de Baſilea. Impēſis honeſti viri Phili-berti tramadi mercator matiſco. Anno  di .M.cccc.lxxxxiij. Sexto idus marcy.  Bl. 384 leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Computus, Tab., Form. absol., Ordo commend. anim., Versus IX ‘Si mihi sint vires’, Psalmus invitatorius. — a1a: Ps. — p1a: PT. — E1a: PS. — aa1a: CS, daran Orationes matut., Off. BMV, Off. defunct. etc.
Bohatta: Lit.Bibl. 619. Ce³ D-285. Pell 4375. CIBN D-186. Pollard: MorganL 1612. ISTC id00285000.
New York MorganL (Perg.). Paris BN (Perg. def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Misnense
338 Bl. 24 Z. Typ. 4:72G, 10:60G (auf dems. Kegel). Init. c, e. Rotdr.
Bl. [1a], rot KL Maiꝯ h dies. xxx. luna. xxx.  Nox h ho. viij. dies. o. xvi  … Bl. [8a], rot Incipit acceſſus altaris.  schwarz [⁵]Eus in adiutoꝛiū meū intende. De ad adiuuandū me  feſtina. … Sign. B [²]Eus qui in filij tui hūilitate ia cētē Bl. [20a], rot Sabbato aduētus di ad veſperas ai  et Ps schwarz Benedictus rot cū ceteris Capľni.  schwarz []Eus pacis ſctīficet vos per  … Bl. [191a] Z. 18, rot Exceptis in angarijs vbi dictitur ces minoꝛes ſicut in alijs angarijs  ⁊ vigilijs apoſtoloꝝ.  Impꝛeſſum Lypczk per Cunradūm  kachelouen. Anno di. M.cccc.xcvij.  Bl. [193a] m. Sign. A, rot Diurnale eſtiuale ſm eccleſiā Miſne.  Incipit feliciť. In vigilis paſce Ad v[.]  schwarz [⁶]Lleluia alľa alľa … Endet Bl. [338b] Z. 6 Diurnale m choꝝ Miſne. ſtudioſa impꝛeſſoꝛia arte diſcreti cuiuſda Cunꝛadi  Kachelouen.ciuis Lipcze . opidi exa-ratū ꝑ venerabilē viꝝ Criſtoferum tho-merich de thetſchen. huius alme gimnaſij artiū magiſtꝝ. ſacre theologie baccalariū foꝛmatū coꝛrectū ⁊ emendatum. inlaudē ſummi dei. ſanctoꝛū eius. ⁊ oꝛantiū fideliū ſalutē. Explicit feliciter Anno  ſalutis Nonageſimo ſeptimo.
Vorlage: Vrchotka: Diurnale. Praha NM (Einzelfotos).
Anm. Vgl. Jaroslav Vrchotka: Diurnale Misnense. In: Sborník Národního Muzea v Praze. Řada C Sv. XXII č. 4 (1977) S. 81–85 m. Abb.
Šimáková-Vrchotka 693. ISTC id00285300.
České Budějovice SKn
(def.). Praha NM.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Moguntinum
(Mainz).
296 Bl. [a¹⁰b¹²c–i¹⁰k¹²m. Karton l–zA–D¹⁰E¹²F¹⁰]. 23 Z. Typ. 3:84G, 4:84G.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a Ianuarius  iij [] Circūciſio di ix. ľ.  … Endet Bl. 10b Z. 20 xiij [] ij Silueſtri pape iij. ľ. vel  ix. ľ. ſi dica.  Bl. 11a Incipit regiſtrū aduētus ꝓ diurnali.  … Endet Bl. 22a Z. 22 … Cetera oīa de vi-gilia di.  Bl. 22b leer. Bl. 23a Incipit canticū Ambꝛoſij ⁊ Auguſti-ni. Ad lauď. dicis dieb dicenď a feſto  paſche vſ ad lxx. excluſiue. … Z. 7 [⁶]E deū laudamꝯ: … Lage d tudo mea ⁊ laus mea ds: et fcūs es ni… Bl. 71b Incipiut ces maioꝛes ſcďm regiſtrū  darunter eingerückt mogūtinū  … Bl. 104b Z. 18 … ⁊ nato ꝑiter ſcō pneumati. trino  do vni ſemꝑ in euū. Amen.  Bl. 105a Dica pꝛima aduetus di in i. s a.  [⁷]Oꝛa ē iam nos … Bl. 286b Z. 19 … Ad ix. vt in pꝛincipio.  de ſanctis.  Bl. 287a Incipit mune ſcōꝝ. Pꝛimo de apľis.  In vigilia apľoꝝ … Endet Bl. 296a Z. 21 … vt  nota dica pꝛima poſt trinitatis.  Bl. 296b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — 11a: Direct. adv. — 23a: Ps., daran Prec. mai. et min., Suffr., Psalmi poenit., Lit., Off. defunct. mai. et min. — 94b: Hymn. — 105a: PT hiem✽. — 165a: PT aest✽, daran Off. dedic. eccl. — 205a: PS hiem✽. — 224b: PS aest✽. — 287a: CS, daran Rubr. de commem. feriali cuiuscumque sancti.
Bohatta: Lit.Bibl. 621. Ce³ D-286. Hummel-Wilhelmi 217. Ohly-Sack 1032. Schüling 333. Voulliéme: Trier 964. ISTC id00286000.
Frankfurt (Main) UB (def.). Giessen UB (def.). Mainz GutenbergM. Trier StB. Tübingen Stift
(def.). Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
480 Bl. [a]a–kA–QAA–CC¹⁶. 21 Z. Typ. 1*:180G, 16*:71G, 35:64G. Init. b\U3\u, i. Rotdr.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a, rot Ianuarius habet dies .xxxi.  … Bl. 15b, rot Sequentes oꝛationes di-cende ſunt poſt letaniā.  … Endet Bl. 16a Z. 20 … Per chꝛiſtu dominum noſtrum. Amen.  Bl. 16b leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot In pꝛimo nocturno p. pꝛimus.  schwarz [⁶]Eatus  vir qui nō abijt  … Sign. b (B¹)enedicat … [B rot] nos deus ďs n bene … Bl. 161a m. Sign. k Z. 13, rot Incipiūt pꝛe-ces maioꝛes m regiſtꝝ mogūti.  … Bl. 176a Z. 18 … Qui poꝛtas ere.  rot Expliciunt duplices  vigilie moꝛtuoꝛum.  Bl. 176b leer. Bl. 177a m. Sign. A, rot Dominica pꝛima aduentus di  in primis veſperis A. ſuꝑ pſal.  schwarz [⁶]Oꝛa eſt iam nos … Bl. 431a Z. 19 … ⁊ reg. deus  per omīa ſecula ſecľoꝝ. Amen.  rot Anno di .M.cccclxxxviij.  Bl. 431b u. 432 leer. Bl. 433a m. Sign. AA, rot Incipit cōmune ſanctoꝛū. In vigilia apľoꝛum.  … Endet Bl. 480b Z. 19 … vt te ꝑfecte diligere  et digne laudare mereamur. Per  rot Alias oꝛōnes re pꝯ kalendariū. 
Inhalt: Bl. 1a: Kal., Computus, Orat. post lit. dic. — a1a: Ps., daran Prec. mai. et min., Suffr., Off. defunct. mai. et min. — A1a: PT. — I9a: PS, daran Orat. b. Ambrosii (Conscientia intrepida). — AA1a: CS, daran Commem. BMV, Off. dedic. eccl., Lit. c. duabus orationibus (alias orationes quere post kalendarium).
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
CR 2019. Bohatta: Lit.Bibl. 302. 622. Ce³ D-287. VB 2276.4. Voulliéme: Trier 1408. ISTC id00287000.
Berlin *SB
(Bl. 1 fehlt). Fulda HLB. Gotha ForschB
. Mainz GutenbergM
(def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Trier StB (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
368 Bl. [ab]a–pA–Z⁸℞¹²Aa–Cc⁸Dd¹². 23 Z. Typ. 1:107G, 2:65G. Init. f, o. Min. f. Init. Rubr. β. Rotdr.
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Bl. 3a, rot KL Febꝛuarius h dies .xxviij.  … Bl. 15b, rot Sequentes oꝛōnes dicende  ſunt poſt letaniam.  … Endet Bl. 16a Z. 15, rot Finis  Bl. 16b leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot ⁌ In pꝛimo nocturno Pſalmus mus.  (b) schwarz Eatus vir qui non abijt … Sign. b ⁊ m puritatem manuū meaꝝ retribuet  … Bl. 137a m. Sign. A, rot ⁌ Dominica ma aduentus domini in  pꝛimis veſperis aa ſuper pſalmos.  schwarz (h)Oꝛa eſt iā nos … Bl. 331b Z. 12 … per om-nia ſecula ſeculoꝛum: Amen.  rot Impꝛeſſum Baſilee per magiſtrū Iacobum de pfoꝛtzen. Anno di .M.CCCC.LXXXXVIII.  Bl. 332 unbekannt. Bl. 333a m. Sign. Aa, rot ⁌ Incipit cōe ſctōꝝ. In vigilia apľoꝛu  Ad. lX. a. … Endet Bl. 368b Z. 21 … vt te ꝑfecte diligere ⁊  digne laudare mereamur. Per. rot Alias oꝛōnes quere poſt kalendarium. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — a1a: Ps. — A1a: PT. — O1a: PS. — Aa1a: CS (alles mit denselben Beigaben wie in Nr 8548).
Anm. Ist Nachdruck der vorhergehenden Nr mit gelegentlichen Berichtigungen des Rotdrucks.
Reproduktionen: Darmstadt ULB (Digitalisat).
ISTC id00287050.
Darmstadt ULB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
7 Sp.530a Diurnale Moguntinum.
H 6294. Bohatta: Lit.Bibl. 620. Pell 4374(?).
Nicht nachweisbar. Möglicherweise identisch mit Pell 4374, s. Psalterium.
Diurnale Monasteriense
(Münster i. W.).
08550 Diurnale Monasteriense. [Köln: Johannes de Bel, um 1481/82]. 
257 Bl. [a⁸bc⁸d⁹ef⁸g–p¹⁰q–zA–F⁸G¹⁰]. 26 Z. Typ. 1:68G.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a zwischen gedr. Linien Ianuarius  iij []Circumciſio di [] dupľx  … Endet Bl. 8b Z. 27 xiij [] ij Silueſtri pape et martiris k dupľ  Bl. 9a Tabula de varietate aduentꝯ  di La dicalis .B. … Endet Bl. 12b Z. 25 … nō d a. ferialis ad ſuff poſt a. O  Bl. 13a Hore diurnales m oꝛdinariū eccleſie maioris dioce monaſterienſis  Incipiunt feliciter  [⁵]Eatus vir qui non abijt … Lage d coꝛde letitia (L¹)etamī iuſti in do ⁊ cōfitemī me… Endet Bl. 256b Z. 24 … et voti  compotes nos tuo vultu ſaties []loria tibi do-mine qui ſcandes ⁊ Deo gas  Bl. 257 leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — 9a: Direct. adv. — 13a: Ps., daran Prec. mai. — 57a: PT, daran Tab. hist. — 138a: CS plen., daran Suffr., Commem. p. ann. de BMV, de S. Paulo. — 161a: PS. — 247b: Hymn.
R 897. Bohatta: Lit.Bibl. 623. ISTC id00287100.
Münster ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Numburgense
(Naumburg a. d. Saale).
08551 Diurnale Numburgense. Nürnberg: Georg Stuchs, 22.IX.1492. 
268 Bl. [ab⁶]a–f⁸g¹⁰a–z⁸ꝝ⁶. 29 Z. Typ. 10:210G, 13:72G, 14:72G. Init. f, k. Rotdr.
Tit. Diurnale horarū  m ordinem veri  breuiarij eccleſie  Numburgēſis.  Bl. 2a, rot KL Ianuarius h dies .xxxj. Luna .xxx.  … Bl. 11b Z. 21 … vi te  rot Penthecoſtes  Bl. 12 leer. Bl. 13a m. Sign. a, rot Dica die Inuit. schwarz Adoꝛemus dm. Qui fecit nos.  rot P. schwarz Uenite exul. rot A. schwarz Seruite do  darunter eingerückt, rot P. j.  Z. 3 [⁷]Eatus vir ꝗ nō abijt … Sign. b ſuꝑ celos ſūt do: benedicite omnes virtutes di  … Endet Bl. 69b Z. 27 … et piam  retributionē. ⁊ vitā eternā Amē.  Bl. 70 leer. Bl. 71a m. Sign. a, rot Incipit diurnale m choꝛū Numburge. Di-ca pꝛima in aduētu di ad pꝛimas v a. schwarz Bdictꝯ.  … Endet Bl. 268b Z. 17 … In vigilia paſce vtimur cappis in matut. t. Et poſt hoc deponimus.  rot Explicit diurnale m eccleſie veri bꝛeuiarij Num-burge. oꝛdinē Induſtria Geoꝛgij ſtuchs Nurenberge impꝛeſſum. diligentia ſūma ꝑ certos fideles eiuſdē eccleſie membꝛa poptime emendatū et  coꝛrectū. Anno poſt xi incarnationē Milleſimo  quadringenteſimo­nonageſimo­ſcďo. Menſis ꝟo  ſeptembꝛis die viceſimoſecundo. 
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Computus. — a1a: Ps., daran Off. BMV, Off. defunct., Psalterium b. Bernhardi, Orat. var. — a1a: PT, daran Suffr., Prec. mai., Lit., Accessus et recessus altaris. — l2b: PS, daran Off. dedic.eccl. — x4b: CS plen., daran Oratio de BMV tempore pestilentiae dic. — 1a: Direct. adv., Tab. hist., Benedict. var., Rubr. quaedam (‘Ordo div. officii’).
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
H 6297. C 2020. Bohatta: Lit.Bibl. 624. Baumann: Stuchs 48. CIH 1195. VB 1907.3. Deckert 277. Günther 2152. ISTC id00287200.
Berlin *SB
. Dessau LB (z.Z. Moskva GosB). Dresden SUB
(def.). Eger Erzbisch. Erfurt Bisch (def.). Hirzenhain StolbergB
(def.). Leipzig StB
, UB
. Naumburg DomB (2 Ex., 1. Ex. def.). Sankt Petersburg NB. Stuttgart LB
. Wittenberg Sem. Zeitz DomherrB. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 15 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Parisiense
376 Bl. [8]a–zA–Z⁸. 28 Z. Typ. 14:52G. Init. k, m. Rubr. ζ. DrM II. Rotdr. KolTit.
1. 
Bl. 1a, rot KL Ianuariꝯ h dies xxxj schwarz Poto  rot Luna vero .xxx.  … Bl. 9a m. Sign. arot Nota ꝙ volēs cōfiteri pctā ſua d pꝛi-mo dicere ſacerdoti. schwarz Bdicite p. … Z. 19 (I²) rot N ano ī  nati. di die dica euene-rit: ma dica aduen. celebꝛabi. v:  kaľ. decēbr … Sign. b, rot aduē. ā. … schwarz O rex gē. ⁌ rot Sab. totū de aduē.  … Endet Bl. 376a Z. 8 … in hoc ſtadio tanti triumphi bꝛauio  feliciter coꝛonandi. Per eum.  ⁌ rot Diurnale ad vſū Pariſienſem nuꝑ impꝛeſſu Pariſiꝯ in ſole aureo vici ſoꝛbonici. Expē Udalrici gering ⁊ mgi Berch-toldi Renbolt ſocioꝝ. Finit feliciter. Anno di milleſimo dringēteſimo nonageſimo ſexto. Die ꝟo .ix. menſis auguſti.  Bl. 376b DrM, schwarz und rot.
2. Officia propria Trecorensis diocesis (Anhang).
8 Bl. AA⁸. KolTit.
Bl. 1a m. Sign. AArot Feſtum ſancti tudguali epiſcopi ⁊ con-feſſoꝛis celebꝛatur in eccleſia trecorenſi in  die ſancti andree apľi in duplo. … Z. 11 (F²)Ons clementie venia venie … Endet Bl. 8a Z. 14 … in quo non du-bito: libera me ab omni malo ⁊ oꝛa ꝓ peccato meo. Amen  Deo gratias.  Bl. 8b leer.
Inhalt: P. 1. Bl. 1a: Kal., Form. absol. — a1a: PT. — l7b: Ps., daran Tab. psalm. — D1a: PS. — S1b: CS, daran Off. BMV, Commem. communes, Off. defunct.etc.

P. 2. Off. S. Tugduali, S. Maudeti, S. Ivonis, S. Corentini. Oratio S. Anselmi (‘Domine deus meus si feci’), Hymnus de BMV (‘Te matrem dei laudamis’).
Anm. Den Anhang ‘Officia propria Trecorensis diocesis’, der die Ausgabe auch in der Diözese Tréguier (Bretagne) benutzbar machen sollte, enthalten einige Ex.
HC 6298. Bohatta: Lit.Bibl. 625. Pell 4376. ISTC id00287300.
Paris Genev.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Pataviense
(Passau).
Wie die von Ratdolt gedruckten Passauer Breviere (GW 542527) haben auch seine Diurnalia nur in der Pars aest. die regelmässige Proprienteilung, während in der Pars hiem. noch die ältere Proprienmischung erscheint (als ‛Proprium de tempore et de sanctis’ bezeichnet).
Dem Ps. folgen Suffr., dem CS folgt ein Commune festorum BMV.
Hinsichtlich der beiden ehemals in Maihingen ÖW und Nikolsburg Dietr. befindlichen Exemplare ist nicht bekannt, welche der beiden (gleich datierten) Ausgaben dort vorhanden war.
 
08553 Diurnale Pataviense. Hrsg. im Auftrag von Christoph (von Schachner), Bischof von Passau. Augsburg: Erhard Ratdolt, 30.IX.1494. 16°
24 Z. Typ. 15:70G. Init. f, g, h, s, u, v. Rubr. β. 1 Hlzs. DrM III. Rotdr.
1. Pars hiemalis. Kalendarium.
12 Bl. 〈4–6〉¹². 
Bl. 1 u. 2a leer. Bl. 2b (Q)ui [Q rot] frugi  due cōmodi libꝛoꝝ imſſiōe  diurnaliū quos aiūt vſui clericoꝝ cōfera  nemine terit. Qua frugalitate greg dē  ſibi crediti īductꝯ Reuerēdiſſimꝯ in xo  p ⁊ ds ds Criſtoferꝯ ſchachner Patauie. ſul ſinceriſſimꝯ: ꝑ huiꝯ artis opificē  perpolitū Erhardum ratdolt aug hoſce  haut incōſulto codicillos cēſuit imſſari.  Hlzs., Bischofswappen, schwarz u. rot  Bl. 3a, rot K L Ianuarius habet dies .xxxj  … Z. 14, schwarz f Octaua epiphanie. Hilarij ei  … Endet Bl. 11b Z. 18, rot (A) schwarz Silueſtri pape  Bl. 12 leer.
2. Pars hiemalis. Tabula.
4 Bl. 〈1–3〉. 
Bl. 1a m. Sign. 1, rot Tabula ſuper diurnali part hyemalis de  tempore ⁊ de ſanctis m oꝛdinē menſiū  December  … Endet Bl. 4b Z. 25 De veneratione virginis gloꝛioſe 17 
3. Pars hiemalis. Commemoratio S. Stephani.
2 Bl. ꝝ². 
Bl. 1a m. roter Sign. ꝝ, rot De cōmemoꝛatione ſancti ſtephani ꝓthomartyris. ad veſperas ſuꝑ p a.  schwarz (S)Tephanꝯ aūt plenꝯ gratia … Endet Bl. 2b Z. 10 … Da nobis queſumus domine.  rot vt ſupꝛa in veſperis.  schwarz Expleta eſt hyſtoꝛia de cōmemo-ratione ſancti ſtephani pꝛo moꝛe  Patauien eccleſie. 
4. Pars hiemalis. Psalterium.
64 Bl. A–H⁸. Gez. 1–64.
Bl. 1a m. roter Sign. (A) u. Blz. 1, rot Incipit pſalteriū cū ſuis attinēciiſ hoꝛas  diurnas concernēs iuxta ritu choꝛi eccľe  Patauie. Cantus ambꝛoſij ⁊ auguſtini  schwarz (T)E deū laudamꝯ: te dm  confitemur. … Endet Bl. 64b Z. 22 … ꝑocinia ſentiamus ꝑ.  rot Ite nullꝯ ꝟ. d reiterari tā in v  ī mat  schwarz Pſalteriū pꝛo diurnali cū fuffrag finit. 
5. Pars hiemalis. Proprium te tempote et de sanctis.
176 Bl. a–y⁸. Gez. 1–175[1].
Bl. 1a m. roter Sign. a u. Blz. 1, rot Incipit diurnale partis hyemalis m modernū vſum bꝛeuiarij eccleſie Patauienſis. In aduentu di ad v ſuꝑ p. a. schwarz Benedictus. rot p. Ipſum. cu reľ. Et ſimiliter  alijs ſabbatinis noctibus vſ ad natiui-tatem domini. Capitulum.  schwarz (D)Eus pacis ſanctifi-cet vos ꝑ oīa … Endet Bl. 175a m. Blz. 175 Z. 11 … Dixit dominus rot cum reliquis:  Capit. vero  ⁊ hymnus ⁊ cetera omnia  de feſto vt ſꝑꝛa dictum eſt.  Bl. 175b u. 176 leer.
6. Pars hiemalis. Officium BMV.
2 Bl. ². Gez. 155,159(!).
Bl. 1a m. roter Sign.  u. Blz. 155, rot ⁌ Hyſtoꝛia de beata maria virgine infra  natiuitatē xi ⁊ purificationē eiuſdem virginis ad veſperas ſuper pſalmos a:  schwarz (O) Admirabile cōmer-tiū creatoꝛ … Endet Bl. 2b Z. 21 Neſciēs mater. rot vt ſupꝛa. Oratio vt ſupra  in pꝛimis veſperis. 
7. Pars hiemalis. Commune sanctorum.
22 Bl. AABB⁸CC⁶. Gez. 1–20[2].
Bl. 1a m. roter Sign. (A)(A) u. Blz. 1, rot Incipit cōmune ſanctoꝛum. Et primo de  apoſtolis. Ad veſperas ſuper pſalmos a  schwarz (N¹⁰)On vos me elegiſtis:  ſed ego elegi vos: … Endet Bl. 16b Z. 9 vt tuam miſericoꝛdiam percipere valea-mus. Per dominum noſtrum iheſum  Cōmune ſanctoꝛum horas diurnas cōcernens iuxta ritum chori eccleſie Patauiēſis explicit feliciter.  Bl. 17a m. roter Sign. (C)(C) u. Blz. 17, rot ⁌ De veneratiōe virginis gloꝛioſe ad v  … Endet Bl. 20b Z. 16 … (S)icut [S rot]  erat in principio ⁊ nūc ⁊ ſemꝑ ⁊ in ſecula.  rotschwarz Diurnale tociꝯ anni partis vtriuſ cū  ꝓpꝛio ⁊ cōmuni de ſctīs vna cū pſalmis ⁊  hymnis ceteriſ ad im attinetibꝯ ꝓ pa-tauiēſis eccleſie rubrica ordinatū exactisſime caſtigatū ⁊ imſſum Auguſte: finit  Anno incarnationis dice .M.cccc.xciiij  pridie kaľ. Octobris.  Bl. 21a Erhardi Ratdolt felicia conſpice ſigna.  Teſtata artificem qua valet ipſe manum.  DrM, schwarz u. rotBl. 21b u. 22 leer.
8. Pars aestivalis. Kalendarium.
12 Bl. 〈4–6〉¹². 
Wie ‘Pars hiemalis. Kalendarium’.
9. Pars aestivalis. Tabula.
4 Bl. [a]. 
Bl. 1a, rot Tabula partis eſtiualis de tꝑe ⁊ de ſctīs  … folio: 1  … Endet Bl. 4b Z. 24 De veneratione virginis gloꝛioſe 17 
10. Pars aestivalis. Commemoratio S. Stephani.
2 Bl. ꝝ². 
Wie ‘Pars hiemalis. Commemoratio S. Stephani’.
11. Pars aestivalis. Psalterium.
64 Bl. A–H⁸. Gez. 1–64.
Wie Pars hiemalis. Psalterium.
12. Pars aestivalis. Proprium de tempore. Proprium de sanctis.
158 Bl. aa–tt⁸vv⁶. Gez. 1–158.
Bl. 1a m. roter Sign. aa u. Blz. 1, rot Incipit diurnale partis eſtiuaľ m choꝛū  eccleſie Patauie. (I)n ſancta nocte penthecoſtes. Ad veſperas ſuper pſalmos a  schwarz (V)Eni ſancte ſpūs reple  tuoꝝ coꝛda fideliu: … Endet Bl. 158b Z. 19 … Deus qui dediſti legem moyſi. rot Deinde ſuf-fragia de feria cum ꝟ. ⁊ collecta de aduē-tu. In matutinis ⁊ alia vt in die.  schwarz Diurnale partis eſtiualis de tꝑe: ⁊ de  ſctīs iuxta ritū eccľie Patauie finit. 
13. Pars aestivalis. Commune sanctorum.
22 Bl. AABB⁸CC⁶. Gez. 1–20[2].
Wie Pars hiemalis. Commune sanctorum
Inhalt:
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 1. München SB (Digitalisat, P.1–7).
HC 6299. Bohatta: Lit.Bibl. 338. 626. Schr 3836. Schramm XXIII Abb. 3. 26. IGI 3506. BSB-Ink D-215. Pr 1901. BMC II 387.IA 6744. Bod-inc D-113. ISTC id00287350.
Klosterneuburg Aug (1–7). London BL
. Melk Benedikt (def.). Milano BNBraid. München SB
(1–7). Oxford Bodl (1–7, def.). Salzburg BenediktPeter. Wien NB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08554 Diurnale Pataviense. Augsburg: Erhard Ratdolt, 30.IX.1494. 16°
24 Z. Typ. 15:70G. Init. f, g, h, s, u, v. Rubr. β. DrM III.
1. Pars hiemalis. Kalendarium.
12 Bl. 〈3–6〉¹². 
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Bl. 3a m. roter Sign. 3, rot K L Ianuvrius habet dies .xxxj  … Z. 14, schwarz f Octaua epiphanie. Hilarij ei  … Bricht ab Bl. 10b Z. 23 d Cecilie virginis  Bl. 11 u. 12 unbekannt.
2. Pars hiemalis. Tabula.
4 Bl. 〈1 3〉. 
Bl. 1a m. Sign. 1, rot Tabula ſuper diurnali partis hyemalis de  tempore ⁊ de ſanctis m oꝛdinē menſiū  December  … Endet Bl. 4b Z. 25 De veneratione virginis gloꝛioſe 17 
3. Pars hiemalis. Commemoratio S. Stephani.
2 Bl. ꝝ². 
Bl. 1a m. Sign. ꝝ, rot De cōmemoꝛatōe ſancti Stephani ꝓtho-martyris Ad veſꝑas ſuꝑ pſalmos a.  … Endet Bl. 2b Z. 9 … Da nobis queſumus domine. rot vt . in v.  Expleta eſt hyſtoꝛia de cōmemoꝛatoe ſancti Stephani ꝓ moꝛe Pa-tauie. eccleſie. 
4. Pars hiemalis. Psalterium.
64 Bl. A–H⁸. Gez. 1–64.
Bl. 1a m. roter Sign. (A) u. Blz. 1, rot Incipit pſalteriū cū ſuis attinētijs hoꝛas  diurnas concernens iuxta ritū choꝛi eccľie  Patauie. Cantꝯ ambꝛoſij ⁊ auguſtini.  schwarz (T)E deū laudamꝯ: te dm  confitemur. … Endet Bl. 64b Z. 21 … poci-nia ſētiamꝯ .ꝑ. rot Ite nullꝯ ſiculꝯ debet reiterari tam in v.  in matutinis.  schwarz Pſalteriū ꝓ diurnali cū ſuffrag. finit. 
5. Pars hiemalis. Proprium de tempore et de sanctis.
176 Bl. a–y⁸. Gez. 1–175[1].
Bl. 1a m. roter Sign. a u. Blz. 1, rot Incipit diurnale partis hyemalis m modernū vſum bꝛeuiarij eccľie Patauienſis  In aduentu di ad v ſuꝑ p. a. schwarz Bene-dictus. … Endet Bl. 175a m. Blz. 175 Z. 9 … Dixit ds.  rot cum reľ. Ca. vero . ⁊ hymnus ⁊ cetera  omnia de feſto vt ſupꝛa dictū eſt  Bl. 175b u. 176 leer.
6. Pars hiemalis. Officium BMV.
2 Bl. [a²]. 
Bl. 1a, rot ⁌ Hyſtoꝛia de beata Maria virgine infra  natiuitatē xi ⁊ purificatōem eiuſdē virgi-nis: ad veſꝑas ſuper pſalmos a.  schwarz (O) Admirabile cōmer-ti creatoꝛ … Endet Bl. 2b Z. 20 Neſciēs mať. rot vt . Oꝛō vt . in mis v. 
7. Pars hiemalis. Commune sanctorum.
22 Bl. AABB⁸CC⁶. Gez. 1–20[2].
Bl. 1a m. roter Sign. (A)(A) u. Blz. 1, rot ⁌ Incipit cōmune ſanctoꝝ. Et pꝛimo de  apoſtolis Ad veſperas ſuper pſalmos a.  schwarz (N¹⁰)On vos me elegiſtis:  ſz ego elegi vos: … Endet Bl. 16b Z. 8 … vt tuā  miſericoꝛdiā percipere valeamus. Per.  rot Cōmune ſanctoꝝ hoꝛas diurnas concer-nens: iuxta ritum choꝛi eccľie Patauie.  explicit feliciter.  Bl. 17a m. roter Sign. (C)(C) u. Blz. 17, rot ⁌ De veneratōe virginis glorioſe. Ad v.  … Endet Bl. 20b Z. 17, rot Diurnale totiꝯ anni partis vtriuſ cum  ꝓpꝛio ⁊ cōmuni de ſāctis: vna cū pſalmis ⁊  hymnis ceteriſ ad im attinētibꝯ ꝓ Patauie. eccľie rubrica oꝛdinatū: exactiſſime caſtigatū ⁊ imſſu Auguſte: finit. Anno  incarnationis domīce .M.cccc.xciiij. pꝛidie kaľ. Octobꝛis.  Bl. 21a Erhardi Ratdolt felicia cōſpice ſigna.  Teſtata artificem qua valet ie manū.  DrM, schwarz u. rotBl. 21b u. 22 leer.
8. Pars aestivalis. Kalendarium.
12 Bl. 〈3–6〉¹². 
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Bl. 3a m. roter Sign. 3, rot KL Ianuarius habet dies .xxxj  … Z. 14, schwarz f Octaua epiphanie. Hilarij epiſcopi  … Bricht ab Bl. 10b Z. 23 d Cecilie virginis  Bl. 11 u. 12 unbekannt.
9. Pars aestivalis. Tabula.
4 Bl. [a]. 
Bl. 1a, rot Tabula partis eſtiualis de tꝑe ⁊ de ſanctis  … foľ. 1  … Endet Bl. 4b Z. 25 De veneratione virginis gloꝛioſe 17 
10. Pars aestivalis. Commemoratio S. Stephani.
2 Bl. ꝝ². Gez. 20–21.
Bl. 1a m. roter Sign. ꝝ u. Blz. 20, rot De cōmemoꝛatione ſccī ſtephani ꝓtho-martyris Ad v ſuper pſalmos a.  schwarz (S)Tephanꝯ aūt plenꝯ gratia … Endet Bl. 2b Z. 9 … Da nobis  queſumus domine. rot vt  in v.  Expleta eſt hyſtoꝛia de cōmemo-ratione ſctī Stephani pꝛo moꝛe  Patauienſi eccleſie. 
11. Pars aestivalis. Psalterium.
64 Bl. A–H⁸. Gez. 1–63[1].
Bl. 1a m. Blz. 1, rot Incipit pſalteriū cū ſuis attinēcijs hoꝛas  diurnas concernēs iuxta ritū choꝛi eccľie  Patiuie. Cantus ambꝛoſij ⁊ auguſtini.  schwarz (T)E deū laudamus te d  confitemur. … Endet Bl. 64b Z. 22 … ꝑocinia ſenciamꝯ. ꝑ.  rot Itē nullꝯ ꝟ. d reiterari tā in v  ī mat  Pſalteriū pꝛo diurnali cū ſuffrag. finit. 
12. Pars aestivalis. Proprium de tempore. Proprium de sanctis.
160 Bl. aa–vv⁸. Gez. 1–159[1].
Bl. 1a m. roter Sign. aa u. Blz. 1, rot Incipit diurnale partis eſtiualis ſcďm chorum eccleſie Patauie. In ſancta nocte  penthecoſtes ad veſꝑas ſuper pſalmos a.  schwarz (V)Eni ſancte ſpiritꝯ reple tuoꝛu coꝛda fi-deliu: … Endet Bl. 159a m. Blz. 159 Z. 3 … Deus qui dediſti legē moyſi. rot Deinde ſuffragia de feria cū ꝟ. ⁊ collec. de aduentu. In matut. ⁊ alia vt in die.  schwarz Diurnale partis eſtiualis de tꝑe ⁊ de ſanctis iuxta ritū eccľie Patauie. finit.  Bl. 159b u. 160 leer.
13. Pars aestivalis. Commune sanctorum.
22 Bl. AABB⁸CC⁶. Gez. 1–20[2].
Wie pars hiemales. Commune sanctorum
Inhalt: P. 1. .

P. 2. .

P. 3. .

P. 4. .

P. 5. Bl. a1a: PT (Adv.–LXX). — g8a: PS (Marcelli–Tiburtii et Valeriani). — k8a: PT (LXX–Vig. Pent.; Off. de lancea domini). — t5a: PS (Ambrosii–Urbani). — x3b: Rubr. de sanctis infra Ascens. et Pent. — x5a: Rubr. de spec. ant. adv. — y3b: Rubr. de festis sanctorum.

P. 6. .

P. 7. .

P. 8. .

P. 9. .

P. 10. .

P. 11. .

P. 12. Bl. aa1a: PT. — 31a: Rubr. de sanctis infra Oct. Pent. et Adv. — 36a: PS.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
VB 304.5. ISTC id00287355.
Berlin *SB
(P. 2, 5, 6, 7, 8, 10 u. 11 fehlen. P. 4: Bl. 60 u. 61, P. 12: Bl. 89 u. 90, P.13: Bl. 17-22 fehlen.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Pragense
Die erste Ausgabe ist in jeder Hinsicht missglückt; sie ist ungewöhnlich schlecht gedruckt, hat ein unhandliches Format und ist in Texten und Rubriken äusserst fehlerhaft. Die zweite Ausgabe ist gut redigiert und teilbar eingerichtet, laut Titel und Schlußschrift aber einbändig ausgegeben.
08555 Diurnale Pragense (Prag). [Venedig: Andreas Corvus und Genossen, um 1484]. 16°
416 Bl. [8a]b–r⁊ſstuvx–z⁊⁸[8]A–EFFG[HI]K–X⁸. 2 Sp. 24 Z. Typ. 1*:61G. Init. a, c. Rubr. α. Rotdr.
Bl. 1a, rot KL Ianuarius  (A) Circūciſio domini  … Bl. 7a Z. 4, rot (A) Dedicacio genſis … Endet Bl. 8b Z. 25, rot (A) schwarz Silueſtri pape  Bl. 9aα [⁸]Eatus vir qui non  abijt incōſilio impi-oꝝ … Sign. b ribus (e¹)go aute in  … Endet Bl. 416bβ Z. 19 … Fiat pax in ꝟtute  tua rot Oo schwarz (D)eꝯ [D rot] a quo  ſācta deſideria recta 
Inhalt: Bl. 1a: Kal. — a1a: Ps., daran Cant., Lit., Off. defunct. mai. et min., Prec. min. ad horas domin. dieb. — l3a: Hymn., daran Orat. p. sing. horas dic., Praep. miss., Off. de patronis, Off. in translat. S. Nicolai. — p3b: PT, daran Off. dedic. eccl. — D3a: PS. — V1b: CS, daran off. BMV in sabb., Off. BMV parv., Commem. feriatis dieb. dic.
Anm. Diese Ausgabe ist in jeder Hinsicht missglückt; sie ist ungewöhnlich schlecht gedruckt, hat ein unhandliches Format und ist in Texten und Rubriken äusserst fehlerhaft.
BSB-Ink D-215.050. ISTC id00287400.
München SB (Fragm. Bl. 1–8). Praha *NKn.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08556 Diurnale Pragense. Nürnberg: Georg Stuchs, 3.X.1493. 
510 Bl. [a¹]Aa–Ll⁸Mma–k⁸lm⁶n⁸oaa–kk⁸llA–D⁸E⁶F–H⁸I⁶AA–GG⁸HHII⁶KK–TT⁸. 26 Z. Typ. 5:168G, 13:72G, 14:72G. Init. c, d, f, h, k. Rotdr.
Tit. Diurnale hoꝛarū  canonicarum m  veram Rubꝛicam  archiepiſcopatus  eccleſie Pꝛagenſis  Bl. 2a, rot KL Ianuarius habet dies .xxxj.  … Endet Bl. 14b quergedr. Z. 8 … nies ri na rot .i. ꝓxima dominica  Bl. 15a m. Sign. Aa, rot Sequun laudes per totam hebdo-madam dicis ⁊ feſtiuis diebus. Canticū auguſtini ⁊ ambꝛoſij.  (T) schwarz E deū laudamus: … Sign. b exultatione colles accingen. (I¹)nduti … [I rot]… Endet Bl. 116b Z. 25 … et  populos in equitate. (G)loꝛia [G rot] pi.  Bl. 117a m. Sign. a, rot Diurnale hoꝛarū canonicarū m verā  rubrica eccleſie archiepiſcopatus Pꝛagēſis incipit. In aduētu domini ad primas  veſꝑas ſuper pſalmos feriales a.  schwarz [⁷]Aude ⁊ letare hieruſalē  ecce rex tuus veniet … Endet Bl. 509b Z. 25 … illi ſū iūcta  ī celis quē in terr poſita tota deuotōe dilexi.  Bl. 510a, rot Diurnali hoꝛarū canonicarū ſenti m  ordinem archiepiſcopatus eccleſie pra-genſis. Geoꝛius ſtöchs ex Sulczba ch ciuis Nurnberge. ſolertia ſua (qua gaudent bene nati) duce ac foꝛtuna comite  intentū finem dedit Anno incarnatiōis  ſplēdoꝛis paterne gloꝛie Milleſimo­quadringenteſimo­nonageſimo­tercio. quinta die ante nonas menſis octobꝛis. Ad  cuius claram intuitiuā intellectionem ⁊  charitatiuā fruitionē perfectā pꝛeces ſue  intemerate matris marie ſemꝑ virginis  pꝛoſint adipiſcendam Amen.  Bl. 510b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Tab. hist. — Aa1a: Ps., daran Prec. mai., Off. defunct. mai. et min., Praep. miss., Recessus altaris, Psalmi poenit., Lit. cum XII psalmis. — a1a: PT hiem.✽, daran Off. dedic. eccl. — aa1a: PT aest✽. — A1a: PS hiem.✽, daran Off. BMV p. ann., Off. BMV in sabb. — H1a: Hymn. hiem✽. — AA1a: PS aest.✽, daran Commem. sanct. (Trin.–Adv.). — QQ4a: Hymn. aest✽. — SS4a: CS.
ISTC id00287420.
Praha NKn.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Ratisponense
(Regensburg).
08557 Diurnale Ratisponense. Nürnberg: Kaspar Hochfeder [für Friedrich Pfister in Regensburg ], 29.IX.1495. 16°
461 Bl. 〈ij–vij〉¹ab⁸c¹⁰d⁸e⁷f–z⁊A–Y⁸Z¹⁰a–h⁸i. 22 Z. Typ. 1*:80G, 5:168G, 13:61G. Init. a, b, e. Rotdr.
Tit. Diurnale hoꝛarum  m nouā rubricam  bꝛeuiarij Eccleſie ratiſponenſis.  Bl. 2a m. Sign. ij, rot K L Ianuariꝯ h dies .xxxj.  … Endet Bl. 14a Z. 18 … rot Aduētꝯ di schwarz aſſpiciens.  Bl. 14b leer. Bl. 15a m. Sign. a, rot Ad v dic diebꝯ p. feriales. p. cix  (D) schwarz Ixit ds do meo: ſede a  dextris meis. … Sign. b nū : qꝛ bonꝯ ds : pſallite noī eꝯ q ſua  … Endet Bl. 392b Z. 9 … Btī moꝛ-tui  in do moꝛiū. rot . schwarz Libera me de.  rot Diurnale hoꝛarū canonicarum iuxta  moꝛem veri bꝛeuiarij eccľie ratiſpo.  vigilanti cura Solertis viri Caſpar  hochfeders Nurenberge exaratum.  Anno domini milleſimo­quadringenteſimo­nonageſimo­quinto tercio kalēdas octobꝛis. Finit.  Bl. 393a, rot De beata virgine ſi eſt infra ſeptuageſimam. canitur ſequentia loco hymni  … Endet Bl. 393b Z. 14 … (L)aus [L rot]  quo ſancto ſpiritui ſit per euum.  Bl. 394 leer. Bl. 395a m. Sign. aij, rot (I)Ncipit Cōmune San-ctoꝝ ſcďm Choꝝ Eccleſie Ratiſponē. … Endet Bl. 461a Z. 11 … Dignare me laudare te virgo ſacrata  Da mihi virtutem contra hoſtes tuos.  Bl. 461b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal., Tab. hist. — a1a: Ps., daran Psalmi poenit., Lit. — i4a: CS diurn., daran Suffr. vespertinalia, Suffr. matutinalia. — m1a: PT hiem. — A1a: PT aest. — E1a: PS hiem. — K2a: PS aest., daran Off. BMV, Off. defunct., Sequentia de BMV (‘Concentu parili’). — a1a: CS nocturn., daran Off. (nocturn.)BMV p. ann.
Anm. Bl. 392b Z. 10 auch fehlerhaft … moꝛū … u. Bl. 393a Z. 1 … infta … (z.B. Ex. Berlin SB. Bl. 461a auch in abweichendem Satz, z.B. Z. 11 … Dignare me laudare te ꝟgo ſacrate. Da mihi virtutem contra hoſtes tuos.  z.B. ehemaliges Ex. Regensburg SB).
Bischof Rupert von Regensburg verbot mit Erlass vom 1.XII.1495 den Gebrauch dieser nicht approbierten und unkorrekten Ausgabe. Über den Erfolg von Pfisters Beschwerde beim Regensburger Rat ist nichts bekannt. Vgl. Schottenhoher, Das Regensburger Buchgewerbe im 15. u. 16. Jh. (Veröff. d. Gutenberg–Ges. XIV–XIX) S. 81ff.
Der Drucker hat Teilbarkeit in zwei Bände erstrebt, aber nicht erreicht und das Buch einbändig herausgegeben. Einzelne Benutzer versuchten es trotzdem zu teilen, wozu sie zwei Exemplare gebraucht haben müssen und dann noch Schwierigkeiten mit den Bll. K I und Z 10 hatten (vgl. Ex. München SB).
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
HC 6300. Bohatta: Lit.Bibl. 632. 633. Vekene: Hochfeder 19. VB 1920.10. BSB-Ink D-216. Pr 2292. BMC II 476.IA 8177. ISTC id00287550.
Bamberg Sem (def.). Berlin *Kupferstichkab
, *SB
(Bl. 395–461 fehlen). London BL
(def.). München SB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08558 Diurnale Ratisponense. Augsburg: Erhard Ratdolt, 26.VIII.1500. 16°
24 Z. Typ. 4:76G, 7:92G, 10:65G, 15:70G. Init. f, m, r, u, v, bb, gg. Zweimal DrM III. Rotdr.
1. Pars hiemalis. Kalendarium.
24 Bl. 〈3–5〉〈j–v〉〈j ij iiij〉⁸. 
Bl. 1 leer. Bl. 2a, Tit. Diurnale hoꝛarum  m nouam rubricā  bꝛeuiarij Ec-cleſie ratiſpo-nenſis  Bl. 3a m. Sign. 3, rot L K Ianuarius h dies .xxxj.  … Endet Bl. 16b Z. 3 … rot In laudibus  feria ſecunda in ferijs schwarz folio 24.  Bl. 17a m. Sign. j rot Tabula ſuper diurnali partis hyemaľ  de tꝑe ⁊ de ſanctis m oꝛdinem menſium  December  … Endet Bl. 21a Z. 6 Maioꝛes lectiones iob 59  Bl. 21b, 22–24 leer.
2. Pars hiemalis. Psalterium.
66 Bl. A–G⁸H¹⁰. Gez. [1]2–73[2] [m. Fehlern].
Bl. 1a m. Sign. (A), rot Ad v dicis diebus. p feriales. p .cix.  schwarz (D¹⁰)Ixit ds do meo:  ſede a dextris meis.  … Endet Bl. 64b Z. 20 vt quod ad perpetuum meremur exiciū.  tranſeat ad coꝛrectio auxilium. Per  dominum noſtrum.  Bl. 65 u. 66 leer.
3. Pars hiemalis. Hymnarius.
30 Bl. aa⁸bb¹⁰ccdd⁸. Gez. 1–xiiij[2]xv xvj[12].
Bl. 1a m. Sign. aa u. Blz. 1, rot (S)equuntur hymnos pro parte  hyemali mus de aduentu.  schwarz (U)Eni redemptoꝛ gentium: … Endet Bl. 22a Z. 14 … ꝓtuliſti  mundi ſaluatoꝛem. rot ꝟ. oꝛatio vt ſupꝛa.  Bl. 22b u. 23 leer. Bl. 24a m. Sign. ddij, rot Pſalmi de paſſione domini.  (D²) schwarz Eus deus meꝯ reſpice in me … Endet Bl. 30a Z. 9 … vt ſaluā faceret a per-ſequentibus animā meam. (G)loꝛia [G rot] patri  Bl. 30b leer.
4. Pars hiemalis. Proprium de tempore. Proprium de sanctis.
150 Bl. a–n⁸o⁹p–s⁸t⁵. Gez. 73–221 [m. Fehlern].
Bl. 1a m. Sign. a u. Blz. 73, rot Dica pꝛima in aduentu di ad v A.  schwarz (B)Ethleem nō es minima  in ncipibus iuda … Endet Bl. 150b Z. 22 … ſurge  pꝛopera amica mea: columba mea  ⁊ veni. Deo gratias. 
5. Pars hiemalis. Commune sanctorum.
64 Bl. AA–HH⁸. Gez. 1–62[2].
Bl. 1a m. Sign. (A)(A) u. Blz. 1, rot Incipit cōmune ſanctoꝝ. Et pꝛimo de  apoſtolis Ad veſperas a.  schwarz (E)Stote foꝛtes in bello … Endet Bl. 62a m. Blz. 62 Z. 4 … Virgo dei genitrix  ſtella maris maria pꝛeces emitte at fidelibꝯ  veniam depꝛecare. Quando.  rot Diurnale hoꝛarum Canonicarum iuxta  moꝛem veri bꝛeuiarij eccleſie ratiſponē  vigilāti cura Solertis viri. Magiſtri Er-hardi. Ratdolt Auguſtē exaratū Anno  domini milleſimo quingēteſimo­ſeptimo  kalendas Septēbꝛis. Finit.  Bl. 62b Erhardi Ratdolt felici conſpice ſigna.  Teſtata artificem qua valet ipſe manum  DrM, schwarz u. rot. Bl. 63 u. 64 leer.
6. Pars aestivalis. Kalendarium.
Wie I.,1., Bl. 1–16. 
7. Pars aestivalis. Psalterium.
66 Bl. A–G⁸H¹⁰. Gez. [1]2–73[2] [m. Fehlern].
Wie I., 2.
8. Pars aestivalis. Hymnarius.
20 Bl. AABB⁸CC. 
Bl. 1a m. Sign. AA, rot De ſancto ſpiritu Hymnus  schwarz (U)Eni creator ſpūs mentes tuoꝛum viſita … Endet Bl. 20b Z. 21 … quia de tuo vte-ro ꝓtuliſti mundi ſaluatoꝛem. rot ꝟ. ⁊ oo vt . 
9. Pars aestivalis. Psalmi de passione domini.
Wie I.,3., Bl. dd 1–8. 
10. Pars aestivalis. Proprium de tempore. Proprium de sanctis.
128 Bl. A–Q⁸. Gez. 72–200.
Bl. 1a m. Sign. A u. Blz. 72, rot (I)ncipit pars eſtiualis de tempoꝛe iuxta  conſuetudinē alme eccleſie ratiſponen.  Penthecoſtes ad veſperas antiphona.  schwarz (U)Eni ſancte ſpiritus reple tuoꝝ coꝛda fideliū  … Endet Bl. 128b Z. 23 … ſurge pꝛopera amica mea: columba mea: ⁊ veni. Deo gratias. 
11. Pars aestivalis. Commune sanctorum.
64 Bl. AA–HH⁸. Gez. 1–62[2].
Wie I., 5.
Inhalt: P. 1. Kal., Tab. hist., Tabula.

P. 2. Ps., daran Preces, Psalmi poenit., Lit.

P. 3. Bl. aa1a: Hymn. hiem., daran Suffr. — dd2: Psalmi de pass. domini.

P. 4. Bl. a1a: PT. — n4a: PS, daran Off. BMV.

P. 5. CS plen., daran Off. defunct.

P. 6. .

P. 7. .

P. 8. Hymn. aest., daran Suffr.

P. 9. .

P. 10. Bl. A1a: PT. — E1a: PS, daran Off. BMV.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7), (8), (9), (10), (11).
Bohatta: Lit.Bibl. 634. Schramm XXIII Abb. 3. BSB-Ink D-217. Pr 1914A. BMC II 390.IA 6786. 390.IA 67861. Oates 967. ISTC id00287600.
Cambridge UL. London BL
(def.). München SB
(2 Ex.). Regensburg SB
(4 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def., 3. Ex. def., 4. Ex. def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Spirense
(Speyer, Pfalz).
08559 Diurnale Spirense. [Speyer: Peter Drach d.Ä., um 1478]. 
306 Bl. [a–zA–O⁸P¹⁰]. 21 bzw. 29 Z. Typ. 2:94G, 3:68G. Rubr. α, ζ.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Incipit diurnale de temꝑe et de ſanctis per  totū annū m oꝛdinem Spire.  []Eus pacis ſāctificet nos  ꝑ oia: … Lage b moꝛtis. A. O rex gentiu et deſideratus ea… Bl. 232b Z. 5 … ſanctoꝝ tuoꝝ precibus  impetremus. Per do.  Bl. 233a ⁌ Sabbato ad v. q habe nocturnus ſu-per p. a. Benedictus.  [³]Enedictus ds deus meꝯ   docet manꝯ meas … Endet Bl. 305b Z. 20 … requieſcāt in ſan-cta pace. Amen.  Bl. 306 leer.
Inhalt: Bl. 2a: PT hiem✽. — 65b: PT aest✽. — 109b: PS. — 207b: CS, daran Off. dedic. eccl. — 233a: Ps. (Lit.),daran Suffr., Off. defunct.
C 2025. Bohatta: Lit.Bibl. 644. 646. CRF XIII 795. ISTC id00287650.
Strasbourg Sem (def.). Stuttgart LB
. Würzburg Franzisk (?).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
7 Sp.541a Diurnale quadragesimale Spirense. [nach 1500]. 
C 2026. Bohatta: Lit.Bibl. 645.
Wegen der Initialen 16. Jh.
Diurnale Terraconense
(Tarragona, Spanien).
Anm. Aus den von González Hurtebise gefundenen Notariatsprotokollen (vgl. Del Arco S. 91 ff.) ergibt sich, dass Johann Rosembach im Auftrage des Domkapitels ausser einem Brevier (GW 5474) und einem Missale (H 11433, Haebler 448) auch ein Diurnale Terraconense gedruckt hat. Ein Ex. ist nicht nachweisbar.
Haebler 235.5.
Diurnale Traiectense
(Utrecht, Holland).
08561 Diurnale Traiectense. [Löwen: Jan Veldener, um 1476]. 
420(?) Bl. 〈1–3〉⁶2⁸ab–z⁊ꝯA⁸B⁶C–Z⁸⁊ꝯ⁸vl¹⁰. 21 Z. Typ. 4:89G. Min. f. Init.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. 2 Ianuariꝯ h dies xxxi lūa xxx  … Bl. 15a m. Sign. 21 (b²) Oꝛdinariꝯ aduenti. Primꝯ aduētꝯ  Cū ſuis ebdōdis vſ dō ťciā … Endet Bl. 22b Z. 16 … Et ſic finī ordinariꝯ  Bl. 23a m. Sign. ai Primꝯ aduētꝯ Fʾia v. pꝯ rtā dc Ad  darunter eingerückt lauď ẚ  Z. 2 (ſ)Yon noli tim ďs  tuꝯ veniet alľ. … Sign. b Dc ma aduētꝯ d Ad mas veſꝑas  … Endet Bl. 420a Z. 14 … donec firmatis greſſib populo teſte  ſurrexit. Tu autē domine miſerere noſtri  Deo gracias.  Bl. 420b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Kal. — 15a: Direct. adv. — a1a: Rubr. de spec. ant. adv. — b1a: PT hiem✽. — l5a: PS hiem✽. — o1a: Ps. — C1a: PT aest✽. — K4a: PS aest✽. — S6a: CS. — ꝯ1a: Lectiones off. BMV in sabb. etc.
Bohatta: Lit.Bibl. 34. Kronenberg: CA 602a. ILC 732. Pell 2841. CIBN D-187. ISTC id00287700.
Paris BN (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Tullense
?+t¹²+?. 25 Z. Typ. 6:116G, 7:90G.
Bl. (?) m. Sign. t que de beatoꝛū iohannis et pauli gloꝛificatione  pꝛocedit quos eadem fides et paſſio vere fecit eē  ( ²)Eus  bt leo germanos. Per Sctī ſeonis  nē pōtificē ſanctoꝝ … Bl. (?) m. Sign. t.ij. ( ²)Ancti feliciꝯ domine confeſſio recenſita conferat nobis pie deuotionis augmentū  in  tuo noīe ꝑſeuerāꝯ meruit honoꝛari.ꝑ. … Bricht ab Bl. (?) Z. (?) … ( ²)Mnipotens ſempiterne deus cas.oꝛatio.  dirige actus noſtros inbeneplacito tuo : vt  in nomine dilecti filii tui mereamur bonis ope-ribus abundare. Per dominū noſtrum ieſum x. 
Vorlage: Nancy Arch (Kopie).
Anm. Vgl. Jacques Choux: Un bréviaire incunable inédit à l’usage de Toul. In: Annales de l’Est 1959 S. 151–160.
ISTC id00287710.
Nancy Arch (Lage t).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Vicense
(Vich, Spanien).
08562 Diurnale Vicense. Barcelona: Johann Gherlinc für Pere Miquel, [nach 30.I.1489]. 
8+? Bl. 24 Z. Pere Miquel Typ. 1:82G. Init. c, h. Rotdr.
Anm. Aus Carreres Valls, R.: El Llibre a Catalunya. Barcelona 1936, S. 97–98, ergibt sich, dass Johann Gherlinc 1489 für Peter Michael (Pere Miquel) nicht, wie vermutet wurde, ein Diurnale Barcinonense, sondern ein Diurnale Vicense gedruckt hat. Der Vertrag über den Druck mit einer Auflagenhöhe von 400 Exemplaren wurde am 30.I.1489 abgeschlossen. Vgl. Hernando i Delgado, Josep: Del llibre manuscrit al llibre imprès. La confecció del llibre a Barcelona durant el segle XV. Documentació notarial. In: Arxiu de textos catalans antics 21(2002) S. 257–603, hier S. 487–490 Nr 181–183; Haebler in Beiträge zur Inkunabelkunde NF 2(1938) S. 11; Documentos para la historia de la imprenta libreria en Barcelona. Barcelona 1955, S. 118 Nr 55; Altés i Aguiló, F. X.: El “Diurnale Vicense” de 1489 i la nova lletreria M26 de Joan Gherlinc. In: Studia Vicensia 1(1989) S. 175–181; ders.: Catàleg dels incunables de la Biblioteca Episcopal de Vic. Vic 2000 Nr 79 (m. Abb.).
Haebler 233.3. Vindel: Arte tip. I 98.56. IBEAdic 6320. Altés-Olivar 79. ISTC id00287720.
Vic Bisch
(Fragm. 8 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Warmiense
(Ermland).
08563 Diurnale Warmiense. [Strassburg: Johann Prüss, um 1490]. 16°
344 Bl. aabba–zA–S⁸. 21 Z. Typ. 10:65G, 11:71G. Init. i, r. Rubr. γ. 2 Hlzs. Rotdr.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. aa2, rot KL Ianuarius habet dies  xxxi. … Bl. 15b Z. 20 Emiſſiones tue paradiſus maloꝛu  punicoꝛū cū pomoꝝ fructib.  Bl. 16 leer. Bl. 17a m. Sign. a, rot ¶ Dicis diebus. ꝟ schwarz Excelſus ſuꝑ  oēs gētes ds et ſuꝑ celos gľia eiꝯ.  []Ominꝯ regnauit deco-rē indutꝯ eſt: … Sign. b (R¹)iuos … [R rot] eiꝯ inebꝛians multiplica  … Endet Bl. 343b Z. 14 … vt eis quos pur-gatoꝛius exaīat ignis impetres refrigeriū: pctōꝛib indulgentia: iu-ſtis in bono ꝑſeuerantiam nos   fragiles ab inſtantib defende pe-riculis. Per eundē.  Bl. 344 leer?
Inhalt: Bl. aa2a: Kal., Computus, Tab. hist., Ant. quaedam. — a1a: Ps. — h1a: Hymn., daran Off. defunct. — m4a: PT, daran Off. dedic. eccl. — B3b: PS. — L8b: CS, daran Suffr., Ant. BMV, Off. BMV p. ann. — P1a: Officia annexa: Concept. BMV, S. Annae, Transfig. dom., Present. BMV; Orationes ante et post missam dic.
IBP 1941. ISTC id00287750.
Gdańsk Akad (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Wormatiense
(Worms a. Rhein).
80 Bl. a–k⁸. Gez. [1]Folium ij–Folium lxxx. 29 Z. Typ. 1:64G, 2:97G, 3:180G. Init. a, b, c. 1 Hlzs. Rotdr.
Tit., rot (D²)iurnale qua-drageſimale  ſcďm oꝛdinē eccleſie Woꝛmatienſis  Hlzs., Bischofswappen.Bl. 2a Sequūtur laudes dominicales  per Quadrageſimā Pſalmus  (M³)Iſereꝛe mei deus. ſcďm magnam miſericoꝛdiam tuā … Endet Bl. 80a m. Blz. Folium lxxx Z. 29 … quib tui nōis dediſti  feſſionē cūctoꝝ remiſſionē tribue pccōꝝ. Per.  Bl. 80b leer.
Anm. Auf dem Tit. das Wappen des Bischofs Johann von Dalberg (1482–1503). Darunter im Ex. Città del Vaticano BVat. Inc. VI.7. von offenbar gleichzeitiger Hand die Jahreszahl 1492.
Reproduktionen: Bibl.Palat. 02789. Bibl.Palat. 02790.
R 155. Bohatta: Lit.Bibl. 650. ISTC id00287800.
Città del Vaticano BVat
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Diurnale Wratislaviense
0856420N Diurnale Wratislaviense. [Strassburg: Johann Grüninger], 22.VII.1488. 16°
408 Bl. A–Ha–r¹⁶s⁸. 21–22 Z. Init. Rotdr.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. A2, rot Ianuarius.  A Circunciſio di. duplex.  … Endet Bl. 11a Z. 6, rot H schwarz Silueſtri pape. duplex.  Bl. 11b leer. Bl. 12a [⁸]Erba  mea auribus  percipe de:  intellige clamoꝛē meum  … Sign. b domino: laudate ⁊ ſuꝑexaltate eū  … Endet Bl. 407a Z. 12, rot … Hec omīa quere in dominica infra natiuitatē chꝛiſti.  schwarz Explicit anno chꝛiſtiane ſalutis  Milleſimo quadringēteſimooctogeſimooctauo Kalendas vero Auguſti menſis vndecimo.  Bl. 407b u. 408 leer.
Vorlage: IBP (m. Abb. III).
Inhalt: Bl. 2a: Kalendarium. — 12a: Psalterium. — 129a: Proprium de tempore. — 249b: Proprium de sanctis, voran Off. dedic. eccl. — 384a: Commune sanctorum.
IBP 5853. ISTC id00287820.
Wrocław Kap (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Fragmente unbekannter Ausgaben
Die folgenden Fragmente aus in Lübeck gedruckten Diurnalia gehören zu Ausgaben, die nicht für die Diözese Lübeck bestimmt gewesen sein können. Über die Bestimmung von Nr 8566 ist nichts zu vermuten; für Nr 8565 kämen am ehesten die Diözesen Bremen oder Schleswig in Frage.
08565 Diurnale. [Lübeck: Johann Snell, um 1480/82]. 
4+8 Bl. 22–24 Z. Typ. 1:81G.
1. Bruchstück Lübeck: 4 Bl.
Bl. 1a ſtiuitas aīaꝝ in dica euenerit tranſfeꝛatur in ſecundā feriā De ſācto wilhado  … Bricht ab Bl. 4b Z. 22 … et principem beatorum  ſpirituum omnes laudemus pariter nunc 
2. Bruchstück Rostock: 8 Bl.
Bl. 1a marie Ad. veſꝑa. a. Fons[octo]rū  redūdās gꝛā dū replens celi … Bricht ab Bl. 8b Z. 19 … Panē de celo  Ad magt O  ſuauis: Ceteꝛa omnia  vt in die ſancto \  Deo gracias. 
Inhalt: P. 1. Teil der vorletzten Lage des PS aest. (Wilhardus—Barwardus).

P. 2. Letzte Lage des PS aest. (Praesentatio BMV c. commem. S. Barwardi — Katharinae; daran Suppl. off. Ascens. dom., Pent., Oct. corp. Christi).
Krüger: Rostock Fragm. H. 3. ISTC id00284520.
Cambridge (Mass.) LawSch (Fragm. 2 Doppelbl. aus Lage s). Lübeck *StB (Fragm. 2 Doppelbl.). Rostock *UB
(Fragm. 8 Bl. ).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
08566 Diurnale. [Lübeck: Johann Snell, um 1482]. 
4 Bl. 25 Z. Typ. 1:81G. Init. b. Rubr. α.
Bl. 1a (S²)icut e in vno coꝛꝑe mľta mēbꝛa eūdē  actū nō ht. … Bricht ab Bl. 4b Z. 25 (S²)I impius egerit penitentia ab omnibꝯ 
Inhalt: Teil des PT (Dom. in LXX–Dom. in L).
ISTC id00287870.
Lübeck StB (Fragm. Doppelbl. 4/7).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0856610N Diurnale. [Nürnberg: Georg Stuchs, um 1486/93]. 
296 Bl. [a]a–n⁸opq–z⁊ꝝ⁸A–I⁸K+?. Gez. a1–3 1–207 A2–K3 1–74 [m. Fehlern]. 26 Z. Typ. 13:72G, 14:72G. Init. f, g (?). Rotdr.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a, rot (KL²)Ianuarius habet dies . xxxj  Luna vero habet. xxx.  … Bl. 9a, rot Dica pꝛima in aduentu  Dica pꝛima in aduentu di ad v. a.  schwarz Benedictus. rot P schwarz Ipſum rot Ca.  (D) schwarz Eus pacis ſanctificet vos ꝑ oīa  vt integer ſpūs veſter: et aīa … Sign. b, rot A. schwarz Conuertere de alintulū ⁊ ne tardes veni  … Endet Bl. 219b Z. 11 Aduentum domini celebꝛa poſt Ca. ſi non  cadit in ſa.  Finis.  Bl. 220 u. 221 unbekannt. Bl. 222a paſcue eiꝯ introite poꝛtas eius ī cōfeſſione:  … Bl. 229a laboꝛ ⁊ doloꝛ. rot Qſuꝑuenit māſuetudo : ⁊  … Endet Bl. 296a Z. 15 … Tribue que  ſumus domine omnes ſanctos. rot Alijs die-bus ferialibꝯ dicun ſuffra. ferijs aſſcripta. 
Vorlage: Oates.
Oates 1098. ISTC ib01187500.
Cambridge UL
(def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0856615N Diurnale. [Nürnberg: Georg Stuchs, um 1488]. 16°
16+? Bl. ?+rs⁸+?. 22 Z. Typ. 3:68G, 9:68G. Init. f, h. Rotdr.
Bl. r1a, rot (F²) schwarz Ratres. Ego enim accepi a do  qď ⁊ tradidi vobis: q ds n ieſus xs in qua nocte tradebať: … Bricht ab Bl. s8b Z. 19 Nolite  ſoliciti eſſe dicentes. quid māducabinus aut  quid bibemus: ſcit enim pater veſter celeſtis  quid vobis neceſſe ſit alleluia. 
Vorlage: München SB (Digitalisat).
Inhalt: Teile des PT.
BSB-Ink D-209.075. ISTC id00287890.
München SB
(Fragm. Probedr. von Lagen r u. s).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendruckehttps://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/DIURNAL.htm • Letzte Änderung: 2021-04-23