Geber
Die in lateinischer Sprache verfaßten Werke des „Geber“ wurden früher einem arabischen Alchemisten namens Ǧābir Ibn-Ḥayyān zugeschrieben, dessen Historizität aber umstritten ist. Heute darf als sicher gelten, dass die „Summa perfectionis magisterii“, eine Art Lehrbuch der Alchemie, keine Übersetzung aus dem Arabischen ist. Wenn diese Summa durchaus als wissenschaftliches Werk bezeichnet werden kann, so ist der „Flos naturarum“ ein Zauberbuch, in dem beschrieben wird, wie man mit Hilfe der Absonderungen des lebenden und der einzelnen Teile des toten menschlichen Körpers medizinische und magische Wirkungen hervorrufen kann.
Vgl. Darmstaedter, Ernst: Die Alchemie des Geber. Berlin 1922. — Darmstaedter, Ernst: Die „Geber“-Inkunabel Hain 7504. In: Archiv für Geschichte der Medizin Bd XVI (1925) S. 214–217. — Sezgin, Fuat: Geschichte des arabischen Schrifttums. Bd IV. Leiden 1971 S. 132–269. — Ullmann, Manfred: Die Natur- und Geheimwissenschaften im Islam. Leiden 1972 S. 197–208. (Handbuch der Orientalistik. Abt. 1 Erg.-Bd VI, 2.)
1056410N Geber: De corpore humano. [Padua: Bartholomaeus de Valdezoccho, vor dem 21.II.1477]. 
Anm. Vgl. Libri e stampatori in Padova. Padova 1959, S. 146.
10565 Geber: Flos naturarum. 2.VIII.1473. 
20 Bl. [ab¹⁰]. 24 Z. Typ. 113R.
Bl. 1a INCIPIT LIBER GEBERI QVI  FLOS NATVRARVM VOCA-TVR.  []NIVERSORVM DEVS SINE EXEMPLO  Singularis conditor ilez  primordialis materiæ in  quattuor digerens ælementa. creauit  cælum & terram … Lage b mundificat & augumentat colorem eo  … Endet Bl. 20b Z. 6 … & poſtea exibit oleum clarū  & ſubtile: poſtea groſſius & in exeundo  diuerſos poteris notare colores ī eo.  FINIS.  OPVS MAXIMI PHILOSOPHI  AC REGIS INDIAE GEBERI FOELICITER  HIC COMPLETVM EST AC  IMPRESSVM  ANNO IESV CHRISTI. M.CCCCLXXIII. III. NONAS AVGVSTI. 
Anm. Die Drucktype ist identisch mit Typ. 2:113R (GfT 1749), die Boninus de Boninis in Verona von Februar 1481 (GW 955) bis Februar 1483 (H 15848) verwendet hat. Im Jahre 1473 ist er als Drucker noch nicht nachweisbar. Ein Druckfehler für 1483 ist nicht anzunehmen, da er im August dieses Jahres bereits in Brescia war, wo er diese Type nicht verwendet hat.
HR 7504. Klebs 440.1. IGI 4184. CRF XIX 576. ISTC ig00111900.
Città del Vaticano BVat
. Dole BMun
. Genova BU. Jena *ULB. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10566 Geber: Summa perfectionis magisterii etc. [Rom: Drucker des Vitruv, um 1486/88]. 
122 Bl. [a–o⁸p¹⁰]. 25 Z. Z. Typ. 1*:114R. Meist Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a INCIPIT LIBER GEBER.  Capitulum Primum.  (t)Otam noſtram ſciētiam quam  ex libris antiquorum abbreuiauimus compilatione diuerſa in  noſtriſ uoluminibuſ hie redegimus in ſumma una. … Lage b la aut plures ex motibus ad ſitū determinatū ī  … Endet Bl. 95b Z. 12 … Ad artis  igitur excelſe perquiſitiōem hec dicta ſufficiāt.  INCIPIT LIBER TRIVM VERBORVM. Capitulum.lxxxxii.  [] Apis iſte de quo fit hoc opus habet in ſe omnes colores. … Bl. 115a Z. 22 … que materia nouam & corruptam  dedit formā.  Explicit liber Geber foeliciter.  Bl. 115b (e³)St fons in limis cuius anguis latet in  imis.  … Endet Bl. 121b Z. 18 anchi ho deſeripto per uera figura  el uaſo la materia & meſura.  FINIS.  Bl. 122a Reg. in 2 Sp.U.d.Sp. FINIS REGISTRI.  Bl. 122b leer.
Inhalt: Bl. 2a: Summa perfectionis magisterii (Cap. i–lxxxxi) (Totam nostram scientiam quam ex libris antiquorum abbreviavimus …). — 95b: Liber trium verborum (Cap. lxxxxii–lxxxxix). — 99b: Epistola Alexandri imperatoris (Quidam breviter dicunt quod ars derivata est …). — 106b: Liber investigationis magisterii (Investigationem huius nobilis scientiae …). — 115b–121b: Sechs alchemistische Gedichte (1. lat. Bl. 115b) (Est fons in limis cuius anguis latet in imis …). — 116a: Sechs alchemistische Gedichte (2. lat. Bl. 116a) (Spiritum volantem capite …). — 116b: Sechs alchemistische Gedichte (3. ital. Bl. 116b) (Solvete li corpi in acqua questo dico …; Chi non sa solvere …). — 116b: Sechs alchemistische Gedichte (4. ital. Bl. 116b) (Chi solvere non sa ne assoctigliare …). — 117a: Sechs alchemistische Gedichte (5. ital. Bl. 116b) (Solvete li corpi in acqua ad tucti dico …). — 117b: Sechs alchemistische Gedichte (6. ital. Bl. 117b) (El mi dilecta de dire brevemente …).
Anm. 1. Zu der Druckerbestimmung vgl. Degering, Hermann: Wer war der Drucker der Erstausgabe des Vitruv? Ein Beitrag zur Geschichte des römischen Buchdrucks. In: Wiegendrucke und Handschriften. Festgabe Konrad Haebler zum 60. Geburtstage. Leipzig 1919 S. 175–202, hier S. 181 u. 199.
Anm. 2. Bei einigen der Gedichte werden Verfasser angegeben: Nr 3 „Cicco de Ascoli“, Nr 4 „Fratre Helia“, Nr 5 „El vostro fratre Elia“. Nr 3 und 5 sind textlich weitgehend identisch. Giuseppe Castelli: La vita e le opere di Cecco ďAscoli, Bologna 1892, weist S. 279 auf den Codex Montpellier BU Nr 493 (15. Jahrhundert) hin, in dem das Gedicht Nr 3 ⸗ 5 in der Form etwa wie Nr 5 erscheint und als Sonett Dantes bezeichnet wird. Castelli hält eine Zuweisung an Cecco ď Ascoli auf Grund der vorliegenden Inkunabelausgabe HC 7505 und einiger Codices, über die er nichts Näheres aussagt, für berechtigt.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 11. Roma BN (IISTC). München SB (Digitalisat).
HC 7505. Klebs 441.1. Ce³ G-112. IBE 2593. IBP 2306. IGI 4185 u.Corr. Pell 5004. BSB-Ink G-49. Pr 3942. BMC IV 124.IA 19199. Bod-inc G-052. Walsh: Harvard 1436. ISTC ig00112000.
Cambridge (Mass.) HoughtonL. Glasgow UL. Kraków *BU. London BL
, WellcomeMedL. Modena BEst. München SB
. Napoli BN. Oxford Bodl. Paris BN (2 Ex., 2. Ex. def.), Genev†. Philadelphia CPhysicians (def.). Roma BCasanat, BN
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sevilla BColomb. Venezia BNMarc. Verona BCiv. Wien NB
.  — Ehem. *L. Rosenthal (München).
Gesamtüberlieferung: 20 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1990 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GEBER.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03