Grammatica
Der Abschnitt “Grammatica” enthält anonyme grammatikalische Schriften, sofern sie nicht in den früheren Bänden des GW verzeichnet wurden oder so deutlich die Handschrift eines Bearbeiters tragen, daß sie diesem zuzuweisen sind.
Vgl. auch
Composita verborum
Epitoma grammatices
s. Canter, Andreas (GW 5995)
Grammatica puerorum dictis fulcita (H 7859. C 322)
Grammatica nova (H 7856. 7857)
Grammatica rhythmica
s. Brunner, Johannes (GW 5591. 5592)
Naturae verborum
De verbis anomalis sec. alphabetum
s.a. Cornu copiae (GW 7571)
Zur Auffindung des vom GW gewählten Titels ist das Initienregister zu benutzen, da oft das gleiche Werk unter verschiedenen Titeln überliefert und katalogisiert ist.
Die Ordnung innerhalb der Abschnitte erfolgt nach der Anzahl der Zeilen, die für die Initiale am Textbeginn eingerückt wurden. Ausgaben mit Leerraum stehen vor solchen mit Repräsentanten oder Initiale: [4] vor (d4) oder (D4). Bei gleicher Größe wurde nach dem Inhalt der ersten Textzeile geordnet, bei Textgleichheit stehen Abkürzungen und Sonderformen vor Normaltext und dem heute gebräuchlichen Normalbuchstaben.
Fragmente sowie Ausgaben, von denen Material zum Zeitpunkt der Konzipierung des Artikels nicht beschafft werden konnte, werden in einem Abschnitt „A“ der Folge bekannter oder dokumentierter Ausgaben (dann als „B“ bezeichnet) vorangestellt.
Die unter „Grammatica“ zusammengefassten Inkunabelausgaben zeigen vielfach Entlehnungen von Textpassagen aus anderen Titelgruppen dieses Abschnitts sowie oft dem Lehrbuchcharakter entsprechende Gliederungsprinzipien (prima, secunda … regula). Es wurde nur versucht, jene Texte durch spezifische Zitiertitel voneinander abzusetzen, die in den Inkunabelbibliographien überliefert sind, in den Originalen erscheinen und im Initien- und Titelregister nachgewiesen sind. Beigedruckte „Regimina“, „Regulae grammaticales“ usw. wurden unter den Titeln der Vorlagen belassen.
Die in Einzelausgaben überlieferten Texte werden außer durch ihr Initium auch kurz inhaltlich charakterisiert. Sofern Ortsnamen als Indizien für den Raum der Abfassung gewertet werden können, werden sie als „Lokalbezug“ erwähnt. Ferner werden Übersetzungsbeispiele (aus dem Lateinischen) in die Volkssprachen vermerkt.
Von den englischsprachigen Grammatiken wurde nach dem Vorbild von Pollard-Redgrave² nur die “Informatio puerorum” in den Artikel aufgenommen. Für die Titel “Accidencce” und “Parvula”  s. Stanbridge, John
Initienregister
11281.11282
11047
11071–11080
11015
11010.11011
11012.11013
11051. in 11009
11100–11114
11218–11236
11244–11265
11007.11008
11018–11021
11266–11276
11123–11196
11240–11243
11046
11052
11024.11025
11048.11049
11023
11116–11119
11069
11122
11061–11063
11014
11064
11053–11060
10988–11006
11026–11044
11067
11086
11065
11081–11083
11016
11205–11212
11070
11102–11114
11068
11277–11279
11087–11099
11215–11239
11084.11085
11022
11050
11045
11066
11214
11120.11121
11084.11085
in 11070
11007.11008
11197–11204
11017
11213
11280
in 11007–11009
11013
Titelregister
1098705N
11010.11011
11012.11013
Alphabetum
11281
Combinale grammaticae
11070
11014
Aureum compendium
11052
10988–11006
11007–1100810N
11009
11015
11007–1100810N
11016
Constructionarius
11065
11017
11018–11022
11007.11009
11123–11204
Donati minoris editio volumine Prisciani minoris extracta
11009
11023
11156–11175
11024.11025
11026–11044
11045
1104510N
11046
11047
11048.11049
11007
11050
11051
11007.11009
11052
Medulla diasyntheticae
11052
11053–11060
De modo construendi et traducendi latinum in vulgare
10988–11006
11061–11063
11084.11085
11064
1106410N
10988–11006
11065
11176
11066
11067
1106710N.11068
11069
11070
11071–11080
11018.11020.11021.11087–11099
Elegantiarum praecepta orationum et dictionum
10988–11006
11081–1108320N
11084.11085
11086
1108610N–11099
1109910N–11114
11115
11115
1111510N.111152N
11116–11121
11120.11121
11122
1112210N–11204
10988–11008
11205–11212
11194–11196
11213
11214
11215–11239
11240–11243
Regulae de generibus nominum
11009
11244–11265
Regulae grammaticales ad instruetionem scolarium collectae
11240–11243
Regulae grammaticales minores
11236
11266–11276
11007.11009
11277–11279
Regulae Remigii
11188
De regulis maioribus congruitatum
10988–11006
Remigius
11125
Remigius per figuras
11207.11209
11197–11204
Remigius super Donatum
11176.11177
11280
11281.11282
Compendiosissimus tractatus excerptus libello Maulfelt
11007–11009
11007
11013
Übersicht nach Druckorten und Druckern
11282
10988
11122
Niederlande
11017
Norditalien
11281
Angouleme
11108
Antwerpen
11175
11179
11025.Sp. 682.11050.Sp. 742.11211
11245
11071.11183.11184.11206.11248
Bamberg
11137
11031
Basel
Sp. 664.10998
11192
10999.11001.11002.11004.11104.11114.11152.11194–11196.11198–11204.11212.11215.11216.11228.11234.11235–11254.11255
11205
10997
11191
Bologna
11064
Brünn
11022
Brüssel
11068
Deventer
11023.Sp. 692.11163.11165.11168–11170.11174
11016.11049.11167
Erfurt
11125
Florenz
11277
11279
Gent
11048
Gouda
10995
Heidelberg
11144.11219
Ingolstadt
11047
11217
11024
Köln
11097
11241
Sp. 681
11156
11052
11111.11158–11161.11164.11171–11173.11257–11265
11162
Leipzig
11140
11014.11237–11239
11096.11139
11087.11128
10989.10990.11008.11033.11034.11038–11041.11043.11074ndash;11076.11079.11080.11088.11093.11095.11112.11129.11135.11138.11141.11177.11207,11209.11213.11226.11227.11249–11252.11266.11267.11271.11273.11274
11009.11015.11018–11021.11051.11073.11131.11134.11153.11268.11269.11275.11276
10991.10992.11036.11037.11042.11072.11077.11253.11272
11270
11256
London
11046.Sp. 691
Lübeck
11078.11092
11190
11119
11115
Sp. 694
11101
11086
11100
Mailand
Sp. 709
Mainz
Sp. 684
11030
München
11124
Nürnberg
11099
11032.11035.11089–11091.11133.11176.11208.11221.11224
11130.11136
11094.11132.11142
11013.11044.11145.11155.11222
11057
11058
11055.11056.11063.11070.11109.11118.11186
11059.11060.11083.11120
11007
11053.11081
Sp. 703
11062.11103.11105.11106.11117
11084
11061.11116
11107
11082
11280
11085
11054.11121.11187
Passau
11069
Reutlingen
11045.11188.11210.11236.11240.11243.11247
10993.11180.11242.11244
Rouen
11102
11110
Schleswig
11189
Speyer
11214
11223.11225
10994.11003.11005.11006.11029.11098.11127.11154.11232
Stockholm
11123
Straßburg
11193
11197
11028
11027.Sp. 725.747
11146–11148.11150.11151.11181.11182.11185.11220.11230.11231.11233
11000
Ulm
10996
11126.11218
Sp. 664
11113.11178
Venedig
11278
11066
Westminster
11143
Wien
11010–11012.11065.11149.11229.11246
11067
11157.11166.Sp. 730
Unbestimmte Grammatiken
[4] Bl. 25 Z. Typ. 1B:121G. Min. f. Init.
Bl. [1]a a abltī in is mutāt exceptis buſdā ī a ia-tis habētibꝯ cedēs maſculinū geꝯ in vs ſ  neutro ſequēte. … Z. 20 Scďa decliācio h tres lrās ſc m r s. I exiūt ſex iacioēs … [2]a Tercia decliācio lrās iales h x. vt ſatis pat ex dōto ⁊ iaciōes … Bl. [4]a Ca. ciū docēs  mō dēant noīa variari  ꝑ diſos caꝯ gnẚ nuos ex articuľ ponēdis  … Endet Bl. [4]b Z. 24  ſecūdū variacioe declinaciōis ẚ eciā gēris  alias focioēs cipiūt obliꝝ et hoc ſecūdū 
Vorlage: Berlin SB (Original).
VB 4962.8. ISTC ig00336035.
Berlin *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
[8] Bl. 29 Z. Typ. ca.120G, 105R. Init.
Bl. [1-4] unbekannt. Bl. [5]a Incipiunt notule  grammaticales  (N³)Ota quod partes oꝛationis ſunt octo ſci-licet nomen uerbum participium… Endet Bl. [8b] Z. 16Quot ſunt ſyllabice aīdectiones quæ pꝛo noībus  apponūtur quattuoꝛ qūe me. te cepte  Expliciūt notulæ paꝛuulorum.  FINIS 
Venezia BNMarc.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1098720N Grammatica. [Mainz: Drucker der Prognosticatio, um 1479]. 
[1] Bl. 30 Z. Typ. 1:90G.
Bl. [1]aIn neutro genere nominatiuo hoc felix felicius feliciſſimum. verſū de ſuꝑlatiuo.… Bricht ab Bl. [1]b Z. 29 …et non per modum exci=tationis. et non per modum excitationis 
Vorlage: Berlin SB (Einzelfoto).
VB 1561.8.
Berlin *SB
(Fragm. 1 Bl).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1098730N Grammatica latina. [Paris: Antoine Vérard, nach 1500(?)]. 
1+? Bl. 26 Z. Typ. 13*:120G. Init. v.
Bl. 1a[³]Vid eſt grāmatice Eſt latinitatis ſciēcia ſciēciaꝝ fūdamentū  īterpꝛes oꝛnamētū. V dicitur gāmatice. a grā=ma grece … Bricht ab Bl. 1b Z. 24 [³] Artes oꝛationi[…]uot ſunt. Octo. Que  Nomen pꝛono[…]en verbum aduerbium […]cipium coniunctio pꝛepoſitio ⁊  īteriectio. 
Vorlage: GW-Manuskript.
Anm. Lateinischer grammatischer Traktat in offenbarer Anlehnung an: Aelius Donatus: Ars maior. Bl. 1b Z. 24–26 ist der genaue Anfang der Ars minor. Trotzdem ist es wahrscheinlicher, dass die vorliegende Grammatik eine Bearbeitung der Ars maior ist oder doch in Anlehnung an diese geschrieben wurde (darauf weisen auch Bl. 1a Z. 14/16 Barbarismus und soloecismus hin). Vgl. Grammatici latini. Ex. rec. Henr. Keilii. 4 (1864) S. 367–369 und 372.
Ehem. *Eggimann (Paris) (Fragm. 1 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
32 Z.
Maastricht StB (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1098760N Grammatica. Donatus. Mit lat. Glossen u. Komm. etc. [Paris: Guy Marchant oder eher Jean Marchant, nach 1500(?)]. 
? Bl. ?+B+?. Gez. Folio v.–Folio xii. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 13:63G, 7:95G (M99), des Janon Carcain, Lyon. 8:55G (M49) von Bocard, Baligault, Pigouchet oder Wolf [oder aber alles von Jean Marchant, ist zu klären!]. Init. ?. Maj. f. Init. Rubr. 2.
Bl. 1–4 unbekannt. Bl. 5a m. Sign. Bi und Blz. v.: nentia: et commmunia. Actiua que ſunt! que in o deſinunt: et accepta r. lit-tera faciunt ex ſe paſſua: … Z. 18, Text(A²)duerbiū quid eſt! Pars oꝛatiōis que [darüber Glosse in 2 Z. integralis aptitudinalis  ⁊ indeclinabilis  .ſ. pars ] … Bricht ab Bl. 12b Z. 45 … ⁊ de-riuatiua. Si pꝛimitiua: quia non ducit ſuam oꝛiginem ab alia dictione. ⁊c. 
Vorlage: GW–Manuskript.
Berlin *SB (Fragm. Doppelbl. 5/12).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1098765N Grammatica, lat., z.T. mit franz. Übersetzung. [Paris: Jean Marchant, um 1505/10]. 
g–i. Gez. Folio.xxxix–lvi. 46 Z. Typ. 13:63G. Min. f. Init. Rubr. 1.
Bl. 1–38 unbekannt. Bl. 39a m. Sign. g. iij: u. Blz. xxxix. Iocoꝛ ris tus ſum iouer.  … Bricht ab Bl. 56b Z. 45 … Alia poſtremo iocoſe que dumtaxat animi gratia ſcribuntur. vt cum difieien
Vorlage: GW–Manuskript.
Anm. Die Texttype 13:63G ist von Haebler noch irrtümlich Guy Marchant zugewiesen worden. Sie ist aber ausschließlich von seinem Neffen Jean Marchant benutzt worden, der ca. 1504 die Werkstatt übernommen hat. .
Berlin *SB (Fragm. 5 Doppelbl. (g3 u. 4, h1, i1 u. 2)).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Sammlungen
Compendium octo partium orationis
 
Inhalt:
1. Regula Dominus quae pars (vgl. Nr 11123 bis 11204). Text fährt nach dem Initium fort: Per quid cognoscis/cognoscimus nomen a verbo … Mit deutschen Übersetzungen.
2. De regulis minoribus congruitatum. Beginnt in der ersten Regel mit der Beispielreihe: Monachus parvus, minor, minimus …
3. De regulis maioribus congruitatum. Beginnt mit der Beispielreihe: Monachus magnus, maior, maximus …
4. De modo construendi et traducendi latinum in vulgare. Inc.: Notandum est diligenter quod notitia grammaticae …
5. Elegantiarum praecepta orationum et dictionum.
a) Praecepta elegantiarum (wie Hain 6567 und Copinger 2158)
b) Elegantiae terminorum ex Laurentio Valla et aliis collectae (wie GW 9277–9284).
Drucker- und Druckortangaben finden sich oft in Distichen am Schluss. Die nicht firmierten Ausgaben geben zehn statt der normalen elf Verspaare, das vorletzte ist um die Hexameterzeile gekürzt.
Compendium octo partium orationis
A
H 5567. PA I 159.70. Denis 1647. Kaufmann-Nabholz 415.
Nicht nachweisbar.
9 Sp.664b Grammatica. Compendium octo partium orationis. Per Johannem de Rütlingen . [Ulm: Johann Zainer]. 
H 15827. PA III 544.75. Denis 6107.
Nicht nachweisbar.
B
48 Bl. a–h⁶. 46 Z. Typ. 64G, ca.100G, ca.150G. Init. Lombard-Maj., ca. 2-3 mm. Rubr. 2. 1 Hlzs.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationis  Hlzs., Schulszene 44Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculum quintupartiū  grāmaticale pꝛo pueris in lingua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 8 [⁵]Ominus que pars eſt  nomen. Quare qꝛ ſignificat ſubſtantiā cū litate … Sign. b ſed tres caſus cōes. ſic eſt hic  ⁊ ¶ Septima ⁊ vigeſima regula  … Endet Bl. 48b Z. 5 … hoc eſt uerſatio familiaritas ſuetudo. Et  hec de elegantijs terminoꝝ ad ps ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars ⁊ vltima.  10 Dist. Scintilla in flāmas. in flumina creſcere riuus  … Enden Z. 26 Sit pꝛecoꝛ hoc gratum munus. amicus adeſt.  Is cupit vt ſicut lacialis gloꝛia terre  Tu fueras. ſua ſic te Argentina colat.  Laus deo 
Anm. Der Drucker war nicht zu ermitteln. Eine Zuweisung an Johann Amerbach überzeugt nicht, zumal dieser in Nr 10998 Basel und seinen Namen in die Distichen am Schluß eingefügt hat. TitHlzs. wie in der Regula Dominus quae pars Sp. 725.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 5563. Schr 3774. Schramm XXI Abb. 710. Kaufmann-Nabholz 496. BSB-Ink C-487. ISTC ic00793800.
Basel *UB. München *SB
(2 Ex., 2. Ex. Kaufv. 26.III.1494).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
76 Bl. A–K⁸⁶L⁶. 41 Z. Typ. 2:160G, 4:72G. Häufig Min., vereinzelt Maj. f. Init. TitHlzs. A.
Tit. Compēdium octo  partium oꝛationis  Bl. 1b Hlzs., Schulszene 40Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculu quintupartium grāmaticale pꝛo pueris in lingua  latina bꝛeuiter erudiendis Continens Primo Ds que pars. … Z. 9 [⁵]Ominus que pars eſt  nomen Quare. quia ſignificat ſubſtantiam cum  qualitate … Sign. b citer conſiderari. vno modo vt veniant ab actiuis. et tūc regunt  … Endet Bl. 76a Z. 37 hoc eſt connerſatio. familiaritas. conſuetudo Et hec de elegantijs  terminoꝝ ad pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars et vltima.  Bl. 76b 10 Dist. Enden Z. 19 Sit pꝛecor hoc gratum munus. amicus adeſt.  Is cupit vt ſicut lacialis gloꝛie terre.  .I. .S.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 5559. Schr 3770. Schramm XIII Abb. 83. BSB-Ink C-485. Collijn: Stockholm 331. Hubay: Würzburg 937. ISTC ic00793400.
Erfurt Bisch. München SB
. Stockholm KglB. Wien *NB
(Bl. 1 fehlt). Würzburg *UB
. Zwickau RatsSchB (Lagen A–F fehlen).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
76 Bl. A–K⁶LMN⁶. 42 Z. Typ. 2:160G, 4:72G, 11:340G. Vereinzelt Min. u. Maj. f. Init. TitHlzs. A.
Tit. Compendium  octo partium- oꝛationis  Bl. 1b Hlzs., Schulszene 40  Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculum quintupartium grāmaticale pꝛo pueris in lingua  latina bꝛeuiter erudiendis … Z. 9 [⁵]Ominus que pars eſt  nomen Quare. quia ſignificat ſubſtantia cū qua-litate … Sign. b tū vel materiā in qua vel ex qua. ſic eſt hic ergo ⁊ Et nota ꝙ ꝑa … Endet Bl. 76a Z. 37 … hoc eſt conuerſatio. familiaritas. conſuetudo Et hec de ele-gantijs terminoꝝ ad pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars et vltima.  Bl. 76b 10 Dist. Enden Z. 20 Is cupit vt ſicut latialis gloꝛie terre. 
Anm. Tit auch abweichend Eompendium … (z. B. Ex. Windsheim StB).
Schramm XIII Abb. 83. Collijn: Uppsala 445. ISTC ic00794100.
Erlangen *UB. Uppsala UB. Windsheim *StB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
62 Bl. A–H⁶IK⁶L. 50 Z. Typ. 2:168G, 3:336G, 7:60G. Einmal Maj. f. Init. Rubr. δ.
Tit. Compendium  octo partium  oꝛationis.  Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculū quītupartium grāmaticale pꝛo pueris in lingua latina bꝛeuiter erudiēdis. … Z. 9 [⁵]Ominus que ꝑs eſt nomē  Quare. qꝛ ſignificat ſubſtantia qualitate … Sign. b Magiſter exponit virgiliū  … Endet Bl. 62a Z. 7 … hoc eſt  conueſatꝛio. familiaritas. conſuetudo. Et hec de elegantijs terminoꝛum ad  pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt Quinta pars et vltima.  11 Dist. Enden Z. 29 Ꝙ. melchioꝛ Lotter te pꝛeſſit maxima cura  Sit pꝛecoꝛ hoc gratum munus. amicus adeſt.  Is cupit vt ſicut latialis gloꝛie terre  Tu fueras: ſua ſic te Liptzk colat.  Bl. 62b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
VD16 C 4667. ISTC ic00794460.
Berlin SB
. Jena *ULB. München *SB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
78 Bl. A–H⁶I–O⁶. 42 Z. Typ. 1:72G, 2:168G, 3:336G. Vereinzelt Min. u. Maj. f. Init. Rubr. α. TitHlzs. B.
Tit. Compendium  octo partium-  oꝛationis ❖჻  Bl. 1b Hlzs., Schulszene 40Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculū quintupartium grāmaticale pꝛo pueris in lingua latin bꝛeuiter erudiēdis. … Z. 9 [⁵]Ominus que pars eſt nomē  Quare: qꝛ ſignificat ſubſtantia cū qualitate … Sign. b Quis currit reſpondetux equus  … Endet Bl. 77b Z. 1 … hoc eſt conuerſatio. familiaritas. conſuetudo. Et hec de ele-gantijs terminoꝛū ad pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt Quinta pars ⁊ vltima.  11 Dist. Enden Z. 22 Ꝙ melchioꝛ lotter te pꝛeſſit maxima cura  … Z. 25 Tu fueras: ſua ſic te Liptzk colat.  Bl. 78 leer.
Nachtr 79. Schr 3771. Schramm XIII Abb. 83. Madsen 1248. ISTC ic00794400.
Dresden *SUB
. København *KglB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
88 Bl. a–e⁸fg⁶h⁸ik⁶lm⁸. 37 Z. Typ. 6:81G, 7:170G. Meist Min., einmal Maj. f. Init.
Tit. Compendiū octo  partium orationis  Bl. 2a m. Sign. a2 Opuſculū quintupartitum grāmaticale pꝛo pueris in lingua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 10 [⁶]Ominus que pars  Eſt nomen: Quare. quia ſignificat ſubſtantiam cum qualitate … Sign. b Dico ſic. per pꝛimā regulā aureā que talis eſt Omne verbum  … Endet Bl. 88a Z. 2 …   eſt uerſatio: familiaritas. ſuetudo Et hec de elegātijs terminoꝛum ad pꝛeſens ſufficiūt  Explicita eſt quinta pars et vltima  11 Dist. Enden Z. 24 ꝙ modo de Rutlingen te pꝛeſſit foꝛte Iohannes  … Z. 27 Tu fueras. ſua ſic te Rutlingē colat  Bl. 88b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 5565. Pell 3893. BSB-Ink C-483. CIBN C-538. BMC II 586.IA 10728. Hubay: Augsburg 910. ISTC ic00793200.
Augsburg *SStB (2 Ex., 1. Ex. Geschenkv. 1495). Darmstadt *ULB. Linz LB (2 Ex.). London BL
. München SB
(2 Ex.). Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
96 Bl. a–f⁸ghi⁸kl–n⁸. 34 Z. Typ. 5:180G, 6:90G.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationis.  Bl. 2a Opuſculum quintupartiū grāmaticale pꝛo pu-eris in lingua latina bꝛeuiter erudiēdis. … Z. 11 [⁶]Ominus que pars ē  nomē  Quare qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū litate … Sign. b perſone prime. caſus nōiatiui Et ſcribo eſt appoſitū  … Endet Bl. 95a Z. 6 …  ē uerſatio. familiaritas ſuetudo. et  hec de elegātijs terminoꝛū ad ps ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars ⁊ vltima  10 Dist. Enden Z. 29 Tu fueras. ſua ſic te Argentina colat.  Laus deo.  Bl. 95b u. 96 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 5562. Engel-Stalla: Hist 1661. BSB-Ink C-486. Nentwig 146. ISTC ic00793600.
Braunschweig *StB. Brno Arch (2 Ex.). Kremsmünster Benedikt. München SB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
94 Bl. a–o⁶pq⁶. 39 Z. Typ. 1:73/74G, 2:100G. Init. a, b, c. Häufig Min. f. Init. Rubr. α. TitHlzs. A.
Bl. 1 leer. Bl. 2a ⁌ Opuſculum quintupertitum grāmaticale ꝓ pu-eris in lingua latina bꝛeuiter erudiēdis/ … Z. 11 (D)Ominus que pars Eſt no-men. Quare quia ſignificat ſubſtanciam cum qualitate … Sign. b Eſt bonum latinum Dico ꝙ ſic per hanc regulam Quan … Endet Bl. 94a Z. 2 … hoc eſt conuerſacio familiaritas ⁊ cōſuetudo Et hec de elegancijs terminoꝛum ad pꝛeſens ſufficiunt.  Eieganciarum terminoꝛum pꝛecepta  bꝛeuiter ex laurencio/ alioꝛū dictis  pꝛo ſcolaſticis noſtris collecta finiūt.  Impꝛeſſum Goude Per Me Gotfridum de os. ⁊  Anno Milleſimoquadꝛingenteſimo octuageſimo  ſexto. Menſis nouēbris terciodecimo  Bl. 94b Explicʼ opuſculū quītupertitū grāmaticale  ꝓ pueris ī līgua latiā īſtituēdis admoʼ vtile  Hlzs., Schulszene
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 69.
C 1716. Conway 335. Kok: Houtsneden S. 493. 504. CA 1331. Hellinga: PT I 83.II 422. ILC 609. Pr 8942. BMC IX 39.IA 47381. Madsen 1247. Oates 3416. ISTC ic00792300.
Cambridge UL. København *KglB (Bl. 3 u. 4 fehlen). Köln *UStB
(Lagen a–i fehlen). London *BL
(def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
84 Bl. a–hIk⁸L. 36 Z. Typ. 1:142R, 4:82/83G. TitHlzs. A.
Tit. m. Sign. ai Compendium octo partium orationis Hlzs., Schulszene 20Bl. 2a m. Sign. aii Opuſculum quintupartīum grāmaticale pꝛo pueris in  lingua latina bꝛeuiter erudiēdis … Z. 10 [⁷]omninus que pars ē nomen  Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū litate … Sign. b regit duos vel tres caſus munes ſc dt act vel abla- … Endet Bl. 84a Z. 29 … hoc eſt conuerſatio familiaritas conſuetudo Et hec  de elegantiis terminoꝛū ad ſens ſufficit  Explicita eſt quinta pats et vltima  Bl. 84b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 5561. Schr 3767. Schramm VII Abb. 282. Pell 3891. CRF XIII 2335. BSB-Ink C-490. CIBN C-539. Pr 2587. BMC II 542.IA 9433. Bod-inc C-405. ISTC ic00794300.
London BL
. München *SB
. Oxford Bodl. Paris BN. Salzburg *BenediktPeter. Strasbourg BNU (def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
80 Bl. a–k⁸. 36 Z. Typ. 1:84G, 2:163G. Min. f. Init.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationum  Bl. 2a m. Sign. a2 Opuſculum quintupartitum grammaticale pꝛo pueris in lin-gua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 9 (d)Ominus que pars  Eſt nomen. Quare? quia ſignificat  ſubſtantiā cū qualitate … Sign. b vel tres caſus cōmunes. ſc datiuū. act vel ablatiuū tꝑis. ⁊ cū   … Endet Bl. 80a Z. 25 … hoc eſt conuerſatio. familiaritas. cōſuetudo. Et hec de elegantijs terminoꝛum ad pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars et vltima  Bl. 80b leer.
Nachtr 78. Kaufmann-Nabholz 837. Ce³ C-792. BSB-Ink C-482. Mead 4399. Ohly-Sack 1243. Sack: Freiburg 1577. Sallander: Uppsala 2217. Voulliéme: Trier 214. ISTC ic00792000.
Basel UB
. České Budějovice OkresnKn. Chicago UL. Frankfurt (Main) *UB
. Freiburg UB
. Marburg UB. München *SB
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Trier *StB. Uppsala UB (def.). Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10998 Grammatica. Compendium octo partium orationis. Basel: Johann Amerbach, [um 1490] [vielmehr nicht nach 1488]. 
88 Bl. a–e⁸fff⁶g–i⁸k⁶l⁸. 37 Z. Typ. 4:185G, 11:82G, 36:95Gr. Init. b. Min. f. Init. Rubr. β. TitHlzs. A.
Tit. Compendiū octo  partium oꝛationis  Bl. 1b Hlzs., Schulszene 35Bl. 2a m. Sign. a3 ⁌ Opuſculū quintupartitum grāmaticale pꝛo pueris in lin-gua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 10 (D) Ominꝯ que parſ  Eſt nomē. Quare? quia ſignificat  ſbʼſtantia cum qualitate … Sign. b Dico ſic. per pꝛimā regulā aureā quę talis eſt. Omne verbū  … Endet Bl. 88a Z. 2 … hoc ē  uerſatio. familiaritas. cōſuetudo. Et hęc de elegātijs termi-noꝛum ad pꝛęſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars et vltima.  11 Dist. Enden Z. 24 Ꝙ modo de Amerbach te pꝛeſſit foꝛte Ioannes.  … Z. 27 … terrę  Tu fueras: ſua ſic te Baſilea colat.  τελοσ  Bl. 88b leer.
Zur Datierung: 1488 schenkte Amerbach der Basler Kartause 10 Ex. des Druckes, vgl. Sack: Freiburg 1578.
Anm. Bl. 88a Z. 24 auch abweichend … Iohannes  … Z. 26 … terrę.  … colat  (z.B. 1. Ex. Basel UB. Ex. Berlin SB).
HC 5564. Schr 3766. Schramm XXI Abb. 586. Kaufmann-Nabholz 436. Ce³ C-793. Pell 3892. VB 479. BSB-Ink C-484. CIBN C-537. Pr 7627. BMC III 752.IA 37453. Borm: IG 1165. Finger: Düsseldorf 455. Hubay: Eichstätt 419. Sack: Freiburg 1578. ISTC ic00793000.
Avignon BMun (Bl. 1 fehlt). Baltimore ArtM. Bamberg SB (2 Ex.). Basel UB (5 Ex.). Berlin *SB
(2 Ex., 1. Ex. Bl. 1 fehlt, 2. Ex.†). Chapel Hill UL. Düsseldorf ULB (Bl. 1 fehlt). Eichstätt UB. Freiburg UB
. Halle ULB
. London BL
. Mainz GutenbergM. Melbourne NGal (Prov. 1489). München SB
(2 Ex.). Neuburg SB. Paris BN. Regensburg ehem. SB. Solothurn ZB
. Stuttgart LB
. Urbana UL. Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB. Zürich ZB (Lagen a–g fehlen). Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 31 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
82 Bl. a–k⁸l⁸m⁶n⁸. 38 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 5:93G, 4*:94G. Init. h, l, u, w. TitHlzs. C, E DrM IV.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationum.  Hlzs.Bl. 1b Hlzs., Schulszene 65Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculū quintupartiū grāmaticale pꝛo pueris in  lingua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 11 (D)Ominꝯ que pars  Eſt nomē: Quare? quia ſignificat ſub-ſtantiā cū qualitate … Sign. b Uigeſima regula de ſtructiōe gerūdioꝝ ante ſe.  … Endet Bl. 82a Z. 3 … hoc eſt conuerſatio. familiaritas. conſue-tudo. Et hec de elegātijs terminoꝝ ad ſens ſufficiūt.  Explicita eſt quinta pars ⁊ vltima.  11 Dist. Enden Z. 24 Ꝙ Michael Furter te pꝛeſſit maxima cura  … Z. 27 Tu fueras: ſua ſic te Baſilea colat  DrMBl. 82b leer.
RSuppl 49. Schr 3773. Schramm XXII Abb. 380. 1068. 1082. Ce³ C-794u.Suppl. Pr 7746. Bod-inc C-406. Bohatta: Liecht. 76. Madsen 1250. Sack: Freiburg 1580. Schlechter-Ries 765. ISTC ic00794000.
Dallas BridwellL. Freiburg UB
(Bl. 1–9 fehlen). Heidelberg *UB
. København KglB (def.). Moskva CentrArch. München *UB
. Nürnberg StB
. Oxford Bodl. Schwaz Franzisk
. Washington (D.C.) LC. Wien NB
. Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
90 Bl. ab⁸c⁶de⁸f⁶gh⁸i⁶k–m⁸. 36 Z. Typ. 2:80G, 3:180G. Init. q. TitHlzs. A.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationis  Bl. 1b Hlzs., Schulszene 38Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculum quintupartitum grāmaticale pꝛo pueris in lin-gua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 10 (D)Ominus que pars  eſt nomen. Quare. quia ſignificat ſubſtātiam cum qualitate … Sign. b Tertiadecima regula eſt notatu digna de verbis.  … Endet Bl. 90a Z. 7 … hoc ē  cōuerſatio. familiaritas. cōſuetudo. Et hec de elegntijs termi-noꝛum ad pꝛeſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars ⁊ vltima.  10 Dist. Enden Z. 31 Tu fueras. ſua ſic te Argentina colat.  Laus deo.  Bl. 90b leer.
C 1715. Schr 3775. Schramm XIX Abb. 890. Sack: Freiburg 1579. Voulliéme: Bonn 354. Zedler: Nassau 238. ISTC ic00792500.
Bonn *ULB
. Freiburg UB
. Fritzlar DomB. Limburg BischB
. Solothurn *ZB
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
82 Bl. A–K⁸L⁸M⁶N⁸. 38 Z. Typ. 1:83G, 2:156G, 6:106G, 7:230G. Init. e, l, o, u(?), bb(?). TitHlzs. F. DrM Ib, IV.
Bl. 1 (C²)Ompendium octo  partium orationis  DrMBl. 1b Hlzs.Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculū quītupartitū grāmaticale ꝓ pueris in lingua latina bꝛeuiter erudiedis: … Z. 12 (D)Ominus que pars:  eſt nomē. Quare? qꝛ ſignificat ſub-ſtantiā cū litate … Sign. b Uigeſima regula: de ſtructiōe gerundioꝝ  … Endet Bl. 82a Z. 3 … hoc eſt cōuerſatio/ familiaritas/ conſuetudo. Et  hec de elegantijs terminoꝛū ad pꝛeſens ſufficiant.  Finit quinta pars et vltima.  11 Dist. Enden Z. 24 Ꝙ Michael furter te pꝛeſſit maxima cura  … Z. 27 Tu fueras: ſua ſic te Baſilea colat.  DrMBl. 82b leer.
Schramm XII Abb. 1080. Schramm XXII Abb. 336. 1075. 1082. Sack: Freiburg 1580a. ISTC ic00794450.
Boston (Mass.) PL
(def.). Freiburg UB
. Innsbruck Servit
. Memmingen *StB (def.). München UB
. Salzburg BenediktPeter. Wien NB
(Bl. 1 fehlt).  — Ehem. *Hayn (Augsburg) (def.).
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
82 Bl. A–K⁸L⁸M⁶N⁸. 38 Z. Typ. 1:83G, 2:156G, 6:106G, 7:230G. Init. b, e, l, o. TitHlzs. F. DrM Ib, IV.
Tit. (C²)Ompendium  octo partium oꝛationis.  DrMBl. 1b Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aij Opuſculū quintupartitū grāmaticale ꝓ pueris ī lingu latina bꝛeuiter erudiēdis: … Z. 12 (D)Ominus que pars: ē  nomē. Quare? qꝛ ſignificat ſubſtan-tiā cum qualitate … Sign. b Uigeſima regula: de ſtructione gerundioꝝ  … Endet Bl. 82a Z. 3 … hoc eſt conuerſatio: familiaritas: cōſuetudo. Et hec de elegantijs terminoꝝ ad ſens ſufficiunt.  Finit quinta pars ⁊ vltima.  11 Dist. Enden Z. 24 Ꝙ Michael Furter te pꝛeſſit maxima cura  … Z. 27 Tu fueras: ſua ſic te Baſilea colat.  DrMBl. 82b leer.
Anm. Meuschel (Bad Honnef) (Sommer 2012).
H 5566. Schr 3772. Schramm XXII Abb. 336. 1075. 1080. 1082. Kaufmann-Nabholz 678. VB 581. BSB-Ink (C-492). Collijn: Stockholm 1083. Madsen 1249. Schlechter-Ries 766. VD16 ZV 22698. ISTC ic00794330.
Aarau KantB (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Basel UB. Berlin *SB†
(Bl. 1 fehlt). Darmstadt *ULB (Bl. 1 fehlt). Heidelberg UB
(Bl. 45–82). Karlsruhe LB. København KglB. Luzern ZB. Mainz *GutenbergM. München SB
(3 Ex.). Regensburg HB, SB. Salzburg BenediktPeter (2 Ex.). Sankt Gallen Benedikt. Sondershausen K. Stockholm KglB. Ulm ehem. Schermar.
Gesamtüberlieferung: 21 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
80 Bl. ab⁶c–f⁸gh⁶ik⁸l–o⁶. 36 Z. Typ. 1:180G, 3:80G, 4:92G, 5:71G. Meist Min, häufig Maj. f. Init. TitHlzs. A.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationū.  Hlzs., Schulszene 43  Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculū quintupartitū grāmaticale ꝓ pueris in lingua  latina bꝛeuiter erudieudis. … Z. 9 (d¹⁰)Ominus que  pars. Eſt nomen. Quare. qꝛ  ſignificat ſubſtantiā cū qualitate … Sign. b Secūda pars de regulis minoꝛib cōgruitatū optimo oꝛdīe  … Endet Bl. 80a Z. 28 … hoc eſt uerſatio. familiaritas. ſuetudo. Et hec  de elegantijs terminoꝝ ad pꝛeſens ſufficiunt  Explicita eſt quinta pars et vltima.  Bl. 80b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 5560. Schr 3769. Schramm XVI Abb. 554. Engel-Stalla: Hist 1666. BSB-Ink C-488. ISTC ic00794200.
Innsbruck ULB. Karlsruhe *LB
. Königsberg *ehem. UB. Mainz GutenbergM (2 Ex.). München SB
. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
82 Bl. a–k⁸l⁸m⁶n⁸. 38 Z. Typ. 1:83G, 2:156G, 6:106G. Init. e, g, h, i, l. TitHlzs. C. DrM IV. Rotdr.
Tit. (C²)Ompendium octo  partium oꝛationis.  Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij, rot Opuſculū quintupartiū grāmaticale pꝛo  pueris in lingua latina bꝛeuiter erudiendis … Z. 13 (D¹⁰)Ominus [D rot] que pars Eſt no-mē: Quare? quia ſignificat ſubſtantiā  cum qualitate … Sign. b Uigeſima regula: de ſtructiōe gerūdioꝝ a ſe.  … Endet Bl. 82a Z. 3 …hoc eſt conuerſatio. familiaritas. conſuetudo. Et hec de elegantijs terminoꝝ ad ſens ſufficiunt.  Explicita eſt quinta pars ⁊ vltima.  11 Dist. Enden Z. 27 Ꝙ Michael Furter te pꝛeſſit maxima cura.  … Z. 27 Tu fueras: ſua ſic te Baſilea colat  DrMBl. 82b leer.
Schramm XXII Abb. 380. 1082. ISTC ic00794150.
Eichstätt UB. Karlsruhe *LB†. Lüneburg RatsB. Salzburg BenediktPeter. Sondershausen *K.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
70 Bl. ab⁶c–h⁸ik⁶lm⁸. 41 Z. Typ. 1:180G, 4:92G, 5:71G, Peter Drach 16:71G. Init. c(?). Häufig Min. u. Maj. f. Init. TitHlzs. A.
Tit. Compendium octo  partium oꝛationū.  Hlzs., Schulszene 41Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculum quintupartiū grāmaticale pꝛo pueris  in lingua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 10 (D¹¹)Ominus que  pars. Eſt nomen. Quare qꝛ ſigni-ficat ſubſtantiā cū qualitate … Sign. b Monachus.  pꝛedicat  … Endet Bl. 70a Z. 29 hoc eſt uerſatio. familiaritas. conſuetudo. Et hec de elegantijs  terminoꝝ ad pꝛeſens ſufficiunt.  Impꝛeſſum Spire per Cōradum hiſt  Anno di. M.cccc.xcvij.  Bl. 70b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 5568. Schr 3768. Schramm XVI Abb. 554. Engel-Stalla: Hist 1668. BSB-Ink C-489. ISTC ic00794250.
Karlsruhe *LB
. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
70 Bl. ab⁶c–h⁸ik⁶lm⁸. 42 Z. Typ. 4:92G, 5:71G, 6:150G, Peter Drach 16:71G. Init. o. Min. f. Init. Rubr. α, ε. TitHlzs. A
Tit. Compendium octo  partium oꝛationum.  Hlzs., Schulszene 43Bl. 2a m. Sign. aij Opuſculum quintupartitū grāmaticale pꝛo pueris  in lingua latina bꝛeuiter erudiendis. … Z. 10 (D¹¹)Ominus que  pars. Eſt nomen. Quare. quia ſigni-ficat ſubſtantiam cum qualitate … Sign. b Monachus.  dicat  … Endet Bl. 70a Z. 28 …  eſt uerſa-tio. familiaritas. ſuetudo. Et hec de elegantijs terminoꝝ ad pꝛeſens ſufficiunt.  Impꝛeſſum Spire per Conradum  Hiſt. Anno di. M.cccc.xcix.  Bl. 70b leer.
Schr 3772a. Schramm XVI Abb. 554. Engel-Stalla: Hist 1669. BSB-Ink C-491. Ohly-Sack 1244. ISTC ic00794380.
Bamberg SB. Frankfurt (Main) *UB. Graz UB. Linz LB (Fragm. 20 Bl.). Mainz *GutenbergM. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Compilatio grammaticae et logicae
Inhalt:
1. Aelius Donatus: Ars minor.
2. Regula Dominus quae pars (Text fährt nach dem Initium fort: Quid est nomen? – Fassung A, X entsprechend Sp. 717).
3. Dicta puerorum super Donatum minorem.
4. Materia perutilis Donati minoris.
5. Regulae grammaticales, regimina et constructiones.
6. Alexander de Villa Dei: Doctrinale P. 1–4.
7. Regulae de generibus nominum.
Inc.: Regulae de generibus nominum sub compendio ex Prisciano fonte …
8. De compositione metrorum.
9. Paulus Niavis: Epistolae breves.
10. Paulus Niavis: Epistolae mediocres.
11. Paulus Niavis: Epistolae longiores.
12. Parvulus logicae.
Inc.: Cum notitia praesentis libelli est de diversis tractatibus logicalibus …
13. Compendiosissimus tractatus excerptus libello Maulfelt.
Inc.: Suppositio est terminus stans pro se vel pro alio …
A
224 Bl. a–zA–E. 25 Z. Typ. 6:195G, 7:64G. Hlzs.
Tit. Uade mecum.  Diuerſi libelli in vnum collecti  ſc Donatus minor. Remigius Di-cta puerorum ſuꝑ donato. Donati minoris editio Regulae grāmaticales.  Regimina ⁊ cōſtructōes. Textus prime ſcďe et tercie partium Alexandri.  Regule de nominū generibus. Libellus de cōpoſitiōe metrorū Epleʼ bre-ues mediocres ⁊ longiores ꝓ bacca-lariādis ⁊ alijs. Textus paruuli mo-dernorū. Tractatulus Maulfelti de ſuppoſitione ⁊. Multum vtiles ſtu-dentibus ceteriſ in artibus ꝓficere  volentibus ⁊.  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. aij Cum ſentis libel-li noticia ⁊ fere oīa in eodem collecta  et cōtenta grāmatice ſint cōſideratio-nis. …
R 773.
B
252(?) Bl. a–d⁸(?)E–K⁸LM–T⁸UX–Z⁸aa–ff⁸gghh–kk⁸. 24 Z. Typ. 2:160G, 7:97G, 10:60G.
Tit. Diuerſi libelli ī  vnum collecti ſcilicet Donatus  minoꝛ Remigius Dicta pueroꝛū  ſuper donato Donati mīoꝛis editio Regule grāmaticales regimina et ſtructiōes. Textꝯ me ſe-cunde et tercie parciū Alexandꝛi  Regule de noīm generibꝯ. Libellus de poſitōe metroꝝ Epiſtole  bꝛeues mediocres et longioꝛes ꝓ  baccalariādis ⁊ alijs Textꝯ ꝑuuli modernoꝛū. Tractatulꝯ maulfelts de ſuppoſitiōe ⁊. Multu  vtiles ſtudētibus ceteriſ in artibus ꝓficere volentibus ⁊.  Bl. 2 — Lage D unbekannt. Bl. 33(?)a m. Sign. E []Ominus que ꝑs.  nomē Quare. qꝛ  ſignificat ſubſtantiā cu  qualitate … Endet Bl. 251(?)b Z. 8 … Diſcreta Naturalis. Simplex. determinata et cōfuſa.  Libelli paruoꝛū logicaliū domini magiſtri Maulfelt adeſt finis  de quo in diuinis ſit laus et gloria trinis. Amen Anno. cxiiijᵒ.  Bl. 252 unbekannt.
Zur Datierung: Nach den verwendeten Typen kann die Jahresangabe der Schlußschrift als Druckfehler für [14]94 aufgefaßt werden. Vielleicht wurde auch das Entstehungsdatum der Schrift (oder des Exzerpts) des Thomas Maulfelt übernommen.
Ohly-Sack 1245. ISTC ic00794510.
Frankfurt (Main) *UB
(Bl. 2–Lage D u. Bl. 252 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
240(?) Bl. . Gez. [1]Folium.i. – Folium.ccxxxix. 24(?) Z. Typ. 8:168G, 10:60G.
Tit. Diuerſi libelli  in vnum collecti ſc Donatus  minoꝛ Remigiꝯ Dicta pueoꝝ  ſuper donato … Bl. 2a m. Blz. Folium.i. Cū ſentis libel-li noticia et fere oīa in eodē collecta  et tenta graatice ſūt ſiderationis Merito igi ne ab ignoto ꝓce-da de ſubiecto tocius grammatice  ſcientie inueſtigand erit.  Queri ꝗđ ſit ſubiectū ī tota grāmatica … Sign. b ductā Ntūs ⁊ accūs ⁊ vtū pľes in  … Endet Bl. ? b Z. 2 Diſcreta. naturalis. ſimplex. determinata et confuſa.  Libelli paruoꝛū logicaliū di  magiſtri Maulfelt adeſt finis  de quo in diuinis ſit laus et  gloꝛia trinis. Anno  .xcviij.  Sequi Tabula generalis per  modū regiſtri huiꝯ libelli … Tab. endet Bl. ?a m. Blz. Folium.ccxxxix. Z. 11 Tracta. maulfelt de ſup. fo. ccxvij.  Finit foeliciter Impꝛeſſum  Lypczk per Conradū Kacheloffen.  Bl. ?b leer.
Vorlage: Stockholm VitterhetsAkadB (Digitalisat).
CBS 1689. ISTC ic00794515.
Stockholm VitterhetsAkadB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
19 Z. Typ. 3:69G, 4:140G. Rubr. β.
1. Regulae de generibus nominum difficillimorum.
8 Bl. A⁸. 
Tit. Compilatio  perpulchꝛa  ac fructuoſa cuilibet ſtudenti ſiue in grāmatica  ſiue in logica vel rethoꝛica plurimū cōducens ea  cōtinens que clare liquēt  ex Regiſtro.  Bl. 2a m. Sign Aij []Xquo editor quilibet  ſuo in opere tum t  bꝛeuitatem amplecti  deb affirmāte noſtro  hoꝛatio in arte poetica … Bl. 2b leer. Bl. 3a m. Sign. Aiij ⁌ Regiſtrū opuſculi ſentis.  ⁌ Capitulum pꝛimū in ſe hab  de difficilimoꝛum nominū gene-ribus regulas.  … Tab. endet Bl. 3b Z. 15 … pꝛeſertim Bacca-lariandis vtiles.  Et vere accuracius  iſto in regiſtro ſunt expꝛeſſa patebūt intuēti  ⁌ Regule de nomībus generū  … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 7 ⁌ Pꝛima omnia nomina pꝛo-pꝛia ciuitatum … Endet Bl. 7b Z. 12 … Slauus ſlaua grecus greca italus itala.  ⁌ Hec regule nominu genera  difficillima explanantes ad ſens  ſufficiūt et non ſolum pueris ſed  etiam adultis perutiles ſunt.  Bl. 8 leer.
2. Materia perutilis Donati minoris.
32 Bl. A–D⁸. 
Tit. Donati minoris editio volumine pꝛiſtiani minoꝛis extra-cta plurimū conducēs nedu  iuuenibus verūetia adultis.  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁵]Irca donati minoꝛis  frontem tale occurrit  dubiū quod ſit genus  ſcibile … Sign. b vel ſub vno articulo cōpꝛehēdit  … Endet Bl. 31a Z. 14 … vel circa obie-ctum futnrum bonum ſic eſt ſig-nificatio ſpei vel circa obiectum  futurum malū ſic eſt timor.  ⁌ Finit foeliciter.  Bl. 31b u. 32a leer. Bl. 32b Schlußtit. Materia perutlis donati  minoꝛis plurimum Baccalariandis conducens. 
3. Dicta puerorum super Donatum minorem. Daran: Regulae.
24 Bl. A–C⁸. 
Tit. Dicta pueroru ſuper donatū minoꝛē  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Um pueris ſit loquendum pueriliter. vt paulꝯ apoſtolus pꝛime chorinteoꝛū … Sign. b Explicita eſt quādo ambe voca Endet Bl. 21a Z. 13 … Si vero caret ſupino tūc ab ipſo ſolu venit  vnū ꝑticipiū ſc in ans vel in ens  vt ab illo verbo ſplēdeo ſolū ve-nit vnū participiū ſc ſplendēs. ⁌ Finis huius.  Bl. 21b ⁌ Sequūtur regule grā-maticales.  []Rima regula grāmati-calis eſt ꝙ adiectiuu et  ſuū ſubſtat volūt uenire in tribꝯ accidētibꝯ  grāmaticalibꝯ … Endet Bl. 24a Z. 14 … Sz gerūdiū  in dū cōſtrui cū verbis motum  ſignificatibꝯ ad locū mediāte pꝛepoſitiōe ad vt vado ad legendu  lectionez. Et tantū de illis.  Bl. 24b leer.
4. Regulae grammaticales, regimina et constructiones.
48 Bl. A–F⁸. 
Tit. Regule Grāmaticales regimina cōſtructiones vna di-ctionū oꝛdo pꝛo iuuenū vtili-tate infoꝛmatione fructifera.  Iampꝛide et edite haud mi-nuta lucubꝛ tione et diligen-tiſſime coꝛrecte.  Bl. 2a m. Sign. Aij []Um ſcďm Areſtotelē  pꝛincipē philozopho-rū in pꝛimo de anima  … Sign. b (P³)Etrus et katherina ſunt  Endet Bl. 47b Z. 5 libet delectat miſeret et pꝛotedet  quod eſt cōpoſitū a pꝛo et tedet.  Finit foeliciter.  Bl. 48 leer.
5. Compendiosissimus tractatus exerptus libello Maulfelt. Daran: Regulae suppositionis.
36 Bl. A–D⁸E. 
Tit. Compendioſiſſimus tractatulus attente exerptus libello maulfelt plurimū cōducens nedu nouellis ſtudentibꝯ ſed appꝛime Bac-calariandis ſicut claret cuilibet ſane inſpicienti.  Bl. 2a m. Sign. Aij []Uppoſitio eſt terminus ſtās pꝛo ſe vel ꝓ  alio … Sign. b ſicut quaſi diſtinguit differt et ꝑ- Endet Bl. 34b Z. 7 … ſi ſint ſunt octo vel iſte  parteſ oꝛationis ſi ſint ſunt octo.  t parteſ oꝛationis ſunt octo.  Bl. 35a ⁌ Sequūtur regule ſuppoſitionis ſcďm antiquos.  … Endet Bl. 36 Z. 1 … ſcďm petrū hyſpanum in ſeptimo Diſcreta naturalis. ſimplex  determinata et confuſa  ⁌ Fauſte finit.  Bl. 36b leer.
6. Niavis, Paulus: Epistolae breves.
16 Bl. AB⁸. 
Tit. Bꝛeues epiſtole baccalariandis vtiles  Bl. 2a m. Sign. Aij ⁌ Paulus Niauis artiu Magiſter venerando viro Andꝛee  Hubner archidiacono Tobnenſi cōmendatoꝛi in plawen. domino ſuo colendiſſimo S.p.d.  … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Epiſtola repꝛehendens  ſcribendi tarditatem.  []Dhoꝛtabar te interdū  ad me ſcriberes. factꝯ  aute es tardiuſculus  Nec ſcribendi officiū  amplius curas equide reor. vel  amiciciā noſtrā minoꝛē eſſe qua  fuerat. … Sign. b De comodatione libꝛi  Endet Bl. 15b Z. 17 … placet pꝛeterea ne  inuoluas te in fruticoſa illa pꝛouinciam. vale.  Bl. 16 leer.
7. Niavis, Paulus: Epistolae mediocres.
8 Bl. A⁸. 
Tit. Mediocres epiſtole Magiſtri pauli niauiſ  pꝛo baccalariandis  Bl. 2a m. Sign. Aij ⁌ Paulus Niauis artiū magi-ſter Uenerādo viro Andꝛee hubner archidiacono Tobnenſi cō-mēdatoꝛi et plebano in plawē  domino et fautoꝛi ſuo impꝛimis  colendo S.P.D.  … Bl. 4b Epiſtola narrās beatū Auguſtinnm Tullium legiſſe.  []Uod beatus auguſti-nus Tulliuz legit: ac  inde hauſit vtilitate  nulla te habeat ammiratio … Endet Bl. 8b Z. 1 Tu vero vt equu foꝛet ſuſcipias  defenſionem meam. at quid multa? benignitate tue moꝛē gerere  frequens curabo. 
8. Niavis, Paulus: Epistolae longiores.
8 Bl. A⁸. 
Tit. longioꝛes epiſtole baccalariandis vtiles  Bl. 2a m. Sign. Aij ⁌ Paulus Niauis artiū magi-ſter honoꝛādo viro Andꝛee hubner archidiacono tobnenſi. mēdatoꝛi ⁊ plebano in plawen domino et fautoꝛi ſuo colendiſſimo  Salutem plurimā dicit.  … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Cōſolatio quedā in aduerſitate et ſignificatio in quibuſdam negocijs.  [³]Udiuſtercius ꝑuenerunt  ad me littere tue s magno ſine coꝛdolio legere nō  potui. … Endet Bl. 8a Z. 13 … que ſi perpendes haud  dubito quin clarus eris: et publica munera honeſtatē pꝛe ſe ferencia ciuitas pꝛeſtiterit vale: et fac  ad me venias.  Bl. 8b leer.
Anm. Diese Ausgabe entspricht in Zeilenzahl und Ausstattung Nr 11051, 11131 und 11268 sowie GW 962 und dem Parvulus logicae (Accurti II 55, Text auch in Nr 11008). Da Nr 11268 mit einer Druckermarke versehen ist, wird für alle Ausgaben (gegenüber GW 962) eine Typenbestimmung nach Leipzig vorgezogen.
H 11730. 11732. 11735. 11745. 13554. 13849. 5572. Nachtr 217. Accurti II 25. Baumann: Stuchs 20–22. ISTC ic00794520 (1). ic00789700 (5). id00183600 (3). ir00133350 (4). im00351800 (2). in00024200 (6). in00025300 (8). in00027500 (7).
Città del Vaticano BVat (1, Bl.1 u. 8 fehlen. 2, Bl.25 u. 32 fehlen. 4, Bl.1 u. 8 fehlen. 5). Frankfurt (Main) UB? (4). L’viv ehem. Domin (4). München *Benedikt (1–8). Stuttgart LB
(7).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Einzelschriften
Adalbertus quae pars
Adalbertus quae pars? Est nomen. Quare? Quia est pars orationis cum casu corpus aut rem proprie communiterve significans …
Katechetisch gefasste und erweiterte Bearbeitung der „Regula Dominus quae pars“. Der Name des Druckers erscheint in beiden Ausgaben als Beispiel für die Bestandteile des Eigennamens.
Lokalbezug: „duo Moraviae“.
16 Bl. ab⁸. 2 Sp. 39 Z. Typ. 6:79G, m. Einsprengungen aus 1:78G. Rubr. α, δ.
Bl. 1aα m. Sign. a [⁶]Dalbertus que ꝑs  Eſt nomē: Quare?  qꝛ eſt ꝑſoꝛōiſ cū caſu  coꝛpꝯ aut rem ꝓpꝛie  cōmūirerue ſignifi-cās ꝓpꝛie vt roma ti-beris … Sign. b bet ius facere gt noꝛma ſecunde  Endet. Bl. 16bβ Z. 21 … Gaudium de  pꝛeſenti bono Spes de futuro malo. Timoꝛ de futuꝛo malo. Doloꝛ  de pꝛeſenti malo.  Finit feliciter 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30.
Ce³ R-144. Mead 5074. ISTC ia00040700.
Regensburg *ehem. SB. San Marino (Calif.) *HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁸. 2 Sp. 41 Z. Typ. 6:79G, m. Einsprengungen aus 1:78G. Init. n. Rubr. δ.
Bl. 1aα m. Sign. a (A)Dalbertus que ꝑs.  Eſt nomen: Quare  qꝛ eſt ꝑſoꝛōis cū caſu  coꝛpꝯ aut rem ꝓpꝛie  mūiterue … Sign. b bet ius facere gt noꝛma ſecunde  Endet Bl. 16bβ Z. 20 … Spes de futuro malo. Timoꝛ  de futuro malo. Doloꝛ ď pꝛeſenti  malo. 
ISTC ia00040750.
Salzburg *BenediktPeter
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Alexius que pars
Alexius quae pars? Est nomen. Quare? Quia est pars orationis declinabilis cum casu significans proprie vel communitcr …
Behandlung der Redeteile ähnlich der „Regula Dominus quae pars“. Statt „ad“ wird als Beispiel „apud“ verwendet, statt „dominus“ in Nr. 11012 „Alexius“ und in Nr. 11013 „Wolfgangus“
8 Bl. 〈1–4〉⁸. 30 Z. Typ. 4:124G, 5:104G. Init. d, f, l. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. 1 (A)lexius que pars Eſt no-men. quare. quia eſt ꝑſoratōi  declinabilis cū caſu ſignificas  pꝛopꝛie vel nuīter coꝛpus aut  rem … Endet Bl. 7b Z. 29 … admiratōi vt pape. gaudij vt euax  timoris vt at ac aſt ⁊.  Imſſum Wienne. ꝑ I. w.  Bl. 8 unbekannt.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6376. Langer II,2 120. BSB-Ink A-309. ISTC ia00459200.
München *SB
(Bl. 8 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 32 Z. Typ. 1:87G, 3:97G. Init. d.
Bl. 1 leer. Bl. 2a [⁸]Olfgangus que pars eſt no-men Quare quia eſt pars oꝛationis declinabilis cū caſu ſignificās  ꝓpꝛie … Endet Bl. 8a Z. 25 … admirationis vt  pape Gaudij vt euax Timoꝛis vt at ac aſt ⁊c.  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
ISTC iw00067600.
Melk *Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
De varia commutatione octo partium orationis
Nota nomen proprium tamen habet mutari de casu in casum …
Regeln zur Erweiterung der stilistischen Ausdrucksmöglichkeiten für Schüler.
11014 Grammatica. De varia commutatione octo partium orationis. Daran: Commendatio scholarium. — Modus famulandi ad mensam. Leipzig: Gregor Boettiger, [um 1494]. 
6 Bl. A⁶. 32, m. Durchsch. 16 Z. Typ. 1:90G, 2:136G. Rubr. α.
Tit. Tractatulus qui eſt de varia cōmutacione octo parcium oꝛacionis tradens varium modu eloquendi metrice pꝛoſaice at ſecundū rigmos pꝛo infoꝛmatiōe  iuuenū editus.  Item tractatulum metricum de cōmendacio-ne ſcholarum Cum metris dantibus modum  famulandi ſiue mīſtrandi ad menſam  Bl. 2a Tractatulus qui eſt de varia cōmutacione octo parcium oꝛacionis tradens varium modu eloquendi metrice pꝛoſaice at ſecundū rigmos pꝛo infoꝛmaciōe  iuuenū editus Incipit feliciter.  ❡ Capitulum pꝛimū de Nomine.  [³]Ota nomē pꝛopꝛiū t hab mutari de caſu in  caſum. … Endet Bl. 4a Z. 32 ❡ Finit tractatulꝯ de varia cōmutacōe octo ꝑciū oꝛōis  Bl. 4b Commendacio Scholarum  [³]Emo valet congruis verbis explicare  … Endet Bl. 5a Z. 19 ❡ Explicit cōmendacio Scolarum.  ❡ Sequiť modus famulandi ad menſam.  [²]I vis ſeruire. tunc hec ſtudioſe require  … Endet Bl. 6a Z. 14 Omnibus es gratus. ſi ſic fueris famulatus  ❡ Explicit modus oꝛnatus famulandi  mēſe Impꝛeſſus liptzk ꝑ Gꝛegoriū wermā  Bl. 6b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Trier StB (Digitalisat).
CIH 2928. ISTC ir00127600.
Budapest BN. München UB
. Palermo Sem
. Trier StB. Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
De compositione metrorum
Ad syllabarum vel dictionum pedumve distinctionem …
Kurze Metrik, behandelt Buchstaben und Silben, Versfüße sowie Versformen wie Hexameter und Pentameter.
6 Bl. [a⁶]. 32 Z. Typ. 1:88G, 2:156G.
Tit. Libellus de cōpoſicione metroꝝ ꝑutilis et cōpendioſus  Bl. 2a []D ſillabarum vel dictionum pedumue  diſtinxionem ac varietatem vt pateat  aggreſſus oꝛdine Nos artem componēdi verſus … Endet Bl. 6a Z. 13 … Dactilici enim verſus partem iterare pꝛimam. verſū oſtendit penthametrum.  Finis  Bl. 6b leer.
Anm. Auf Bl. 6a wurden die letzten 8 Zeilen von Bl. 5a als Stützsatz blind abgedruckt.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Wolfenbüttel HerzogAugustB (Digitalisat).
H 5581. BSB-Ink L-135. Borm: IG 1166. Oates 1290. ISTC ic00797300.
Cambridge UL (Bl. 6 fehlt). Città del Vaticano BVat. Kassel *LB†. München SB
. Oldenburg LB. Wolfenbüttel HerzogAugustB. Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Coniugationes verborum graecorum
Παράδειγμα τῆς συζυγίας …
Konjugationsbeispiel τύπτω mit lateinischer Übersetzung.
18 Bl. a–c⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 4*:88G (Hellinga: PT 4A), 5A:76G, 10:90Gr. Init. a. Rubr. α.
Tit. Cōiugationes verboꝝ graecae Dauātriae  nouiter extremo laboꝛe collectae et imſſae.  Bl. 1b ⁌ παράδειγμα τῆσ συζυγίασ τῶν ῥημάτων  ἑλληνιϰῶν.  ⁌ Exemplum ſecundum quod verba graeca cōiuganda ſunt.  …Bl. 2a m. Sign. aij Coniugationes verboꝝ graecae Incipiūt  et pꝛimo verboꝝ actiuoꝛum  ὁριστιϰά ἐνεργητιϰά  indicatiua actiua  … Sign. b Pꝛima dualium deficit  … Endet Bl. 17b Z. 19 τοῦ τυπουμένου huius verberandi  τέλοσ τῶν ἑλληνιϰῶν συζυγίων  Finiutur hic Cōiugationes verboꝝ grae-coꝛum barytonoꝛum  Bl. 18 leer.
Zur Datierung: Das Ex. Paris BN enthält den zeitgenössischen hsl. Eintrag „Dauentrie in platea episcopi in domo paeffrat Anno Dī Mcccclxxxviij in duodecima decēbris“.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Res.Publ. 45. Barth K (Digitalisat).
HCR 5621. CA 493. Hellinga: PT I 108.II 406. ILC 612. Pell 3921. CIBN C-555. Pr 9046. BMC IX 50.IA 47796. Schüling 303. Voulliéme: Trier 2409. ISTC ic00826850.
Barth *K
. Giessen UB. London BL
(2 Ex.). Manchester RylandsL
. Münster ULB. Oldenburg LB. Paris BN. Rostock UB
. Trier StB. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Correctorium super dubia aut defectus in Alexandri parte I
Rogatus a iuvenibus moveor ut certificem …
Zitaten der Verse Alexanders de Villa Dei folgen Erläuterungen und Verbesserungen auf der Basis von Petrus Helias, Petrus Comestor, Antonius Haneron, Johannes Brugman u. a. Lokalbezug: Swollis, Campis.
Vgl. Kruitwagen, Bonaventura: Een Correctorium van een Nederlander op het Doctrinale van Alexander de Villadei. In: Kruitwagen: Laat-middeleeuwsche Paleografica, Paleotypica, Liturgica, Kalendalia, Grammaticalia. ’s-Gravenhage 1942 S. 225–245.
30 Bl. a–c⁸d⁶. 2 Sp. 32 Z. Typ. 1:93G.
Bl. 1 leer(?). Bl. 2aα m. Sign. ai []Ogatꝯ a iuueībus moueor vt  certificem ſicut  michi compertū  eſt que in alexandro dubia  ſunt aut defectꝯ. quatinus  ipſi ad manū habeant … Sign. b longā excepto tātū archas:  Endet Bl. 29bβ Z. 23 … mino do rixo amplexo memoꝛo  cōuiuo ꝛecoꝛdoꝛ Et hec ſūt  rarius actiua ſed deponentia ſepe: :::   Et ſic eſt finis Sit laus  et gloria trinis:  Longa fugit quivis et  capit apta bꝛeuis :  :  :  :     Bl. 30 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Kronenberg: CA 498a. Hellinga: PT I 44.II 453. ILC 643. ISTC ic00929400.
Praha *NKn (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Dicta puerorum super Donatum minorem
Cum pueris sit loquendum pueriliter …
Abschnitte zur Laut- und Wortlehre, Begriffserklärungen, Regeln zu den Deklinationen (Inc.: Prima declinatio quot litteras terminales habet – nicht textgleich den „Puerilia super Donatum“ Nr 11087–11099) und zur Formenbildung. Die Leipziger Ausgaben (außer 11019) beendet eine Sammlung „Ad patrem“, die die Stichworte der Nrn 11071–11080 zu anderen Beispielsätzen verwendet (ebenfalls beigedruckt in: „Puerilia super Donatum“).
Die Ausgabe Nr 11022 beginnt „Pueriliter est loquendum cum pueris …“
Lokalbezug: Rhenus, Sala, Odera.
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:88G, 2:156G. Init. f. Rubr. α.
Tit. Pueroꝛum dicta ſuper donatum Minoꝛem iampꝛi-dem Accurate Edita.  Bl. 2a m. Sign. Aij (C¹³)Vm pueris ſit loquēdum  pueriliter vt Paulus apo-ſtolus pꝛime Choꝛinteoꝝ  … Endet Bl. 8b Z. 34 Nōne plenus hic eſt nephandis petꝝ pice vnxit tenus pube. 
IBP 2429. ISTC id00183300.
Wrocław *BU. Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 35 Z. Typ. 1:88G, 5:172G. Init. f. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. A Pueroꝛū dicta ſuꝑ donatū mi-noꝛē Iampꝛidē accurate edita  (C¹³)Vm pueris ſit loquendū  pueriliter vt paulus apoſtolus pꝛime Choꝛinthiorum … Endet Bl. 8a Z. 30 … ſi vero caret ſupino tūc ab io ſolū  venit vnū participiū ſc ſplendens.  Finis.  Bl. 8b leer.
ISTC id00183650.
Zerbst *Gy? (Fragm. 1 Doppelbl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:88G, 2:156G. Init. f. Rubr. α.
Tit. Pueroꝛū dicta ſuper Do-natum Minoꝛem Iam pꝛidem Accurate Edita.  Bl. 2a m. Sign. Aij (C¹³)Vm pueris ſit loquēdu pueriliter vt Paulus apoſtolꝯ  pꝛime Choꝛintheoꝝ tertio  teſta/ … Endet Bl. 8a Z. 34 Nonne plenus hic eſt nephandis petrū pice vnxit tenus pube.  Bl. 8b leer.
ISTC id00183350.
Dessau *ehem. LB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:88G. Init. f. Rubr. α.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. Aij (C¹³)Vm pueris ſit loquendū pueriliter vt Paulus apoſtolus  pꝛime Choꝛintheoꝛū … Endet Bl. 8a Z. 34 Nonne plenus hic eſt nephandis petrū pice vnxit tenus pube.  Bl. 8b leer.
Oates 1087. ISTC id00183500.
Cambridge *UL (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. 〈a–d〉〈e–h〉⁸. 21 Z. Typ. 1:133G, 2:133G. Init. a, d, l.
Bl. 1(a)a Z. 1 (D¹) Icta pueroꝛum ſuꝑ  donato minoꝛe: .  (P) Ueriliter eſt loquen  dū cū pueris:Sign. b lierē ⁊ mulier teret caput tuū id eſt tuam  … Endet Bl. 12(h)b Z. 21 … vnū ꝑtici. ſplēdēs  Bl. 13a Z. 1 Sequūtur regule grāmaticales.  (P)Rima regula eſt ꝙ a-  diectiuū … Endet Bl. 14b Z. 20 …ad legēdū lectōe  Finis huius. Bl. 15a Z. 1 Collatio de Bibulis.  Bis ſex credatis: … Endet Bl. 16a Z. 16 Accipe parue puer donati dogma mīorꝭ  Qui te grāmatice lacte cibare venit.  Hūc  cōradꝯ: chalybem quē nōie dicūt  Pꝛeſ ſit ſubtili dedalica manu  Bl. 16b leer.
Inhalt: Bl. 1a: Dicta puerorum super Donatum minorem. — 13a: Regulae grammaticales (Inc.: Prima regula est quod adiectivum …, 18 Regeln). — 15a: Collatio de bibulis. — 15b: Octo terminationes nominum verbalium. — 16a: Duodecim sunt verba exemptae actionis.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. München SB (Digitalisat).
H 13553. BSB-Ink D-128. ISTC id00183200.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Fundamentum artis metrificandi
Litterarum aliae sunt vocales, aliae consonantes …
Kurze Verslehre, behandelt Buchstaben, Silben und die gebräuchlichen antiken Versmaße. Es schließen sich an eine „Tabula pro cognitionc antiquorum pedum perutilis“, die Beispielsammlung „Pater meus“ sowie Deklinationstabellen.
Das „Fundamentum artis metrificandi“ ist zahlreichen Ausgaben der „Regula Dominus quae pars“ (Nr 11156–11175) beigedruckt. Da in Nr 11023 die erste Lage fehlt, kann ein Verlust dieses Textes vermutet werden, und eine eigene Überlieferung des „Fundamentum“ scheint fraglich.
H 7395. PA IX 229.457e. VK 429.
Nicht nachweisbar.
14 Bl. b⁸c⁶. 32 Z. Typ. 1:89G, 2:101G.
Bl. 1a m. Sign. bi Incipit fundamētū artis metrificādi coꝛrectū  et emendatū multū valēs pueris ſed et cōiť oībus  qui poetice artis veſtigia cupiunt ſectari  []Itterraꝝ alie ſūt vocales alie cōſonātes  Quin ſūt vocales alie ſonantes. ſc  a e i o v … … Sign. c huic felici ſſimo  … Endet Bl. 13b Z. 27 O multa plura plnrima  Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis  Per me Iacobum de Bꝛeda ❖  Bl. 14 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Wolfenbüttel HerzogAugustB (Digitalisat).
C 2600. CA 765. Hellinga: PT I 108.II 412. ILC 1864. Borm: IG 1167. ISTC ir00140350.
Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Fundamentum declinandi omnium nominum
Iuvenes desiderantes habere fundamentum firmum declinationis …
Übersicht über Deklinationen und Konjugationen.
12 Bl. a⁸b. 2 Sp. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:76G, 3:160G. Init. a. Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. (P)Ro Iuueībꝯ  fundamentū  declinādi omniū noīm at- verboꝛum  gramatice artis  Bl. 2aα m. Sign. aij (i³)Uuenes ďſiderantes  habere fundamentū  firmū declinatōis ipſoꝝ noīm … Sign. b bibi. aliq in pi vt rumpo rupi.  Bl. 10bβ Z. 39 Inpꝛeſſū ī Ingelſtat Laus deo.  … Endet Bl. 11a Z. 28 ⁌ Sed in femīo genere tinue aſſigna illā regľa Pꝛoꝛſſꝯ  femineū da vel regľa de ma declinatōe.  Bl. 11b u. 12 leer.
Stalla: Ingolstadt IV.5. ISTC if00332200.
Ingolstadt StB (Bl. 11 def.). Philadelphia *UL. Washington (D.C.) LC
(Fragm. Bl. 2/7). Worms StB (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 38–39 Z. Typ. 4:130G, 5:74G. Einmal Min. f. Init. TitHlzs. A.
Tit. Fundamentū declinandi omniū  nominū at verboꝝ grāmatice  artis ꝑ iuuenibꝯ ⁊ teneris ꝑuuliſ.  Hlzs., Schulszene 23  Bl. 2a m. Sign. aij (i)Uuenes deſiderantes habere fundamentū firmum  declinationis … Z. 4 aliquas qualitatem … Sign. b vocatiuis caſibus pꝛeter tria ſcilicet vnus. totus. ſolus. Pꝛonoīa  … Endet Bl. 12a Z. 20 … continue aſſigna illam regula. Pꝛoꝛſus  femineum datur. vel regulam de pꝛima declinatione.  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7397. BSB-Ink F-284. Hubay: Augsburg 839. Scheidegger-Tammaro 597. ISTC if00332300.
Augsburg *SStB (2 Ex.). Köln UStB
. Kremsmünster Benedikt. München SB
. Salzburg UB. Stuttgart *LB
. Wolfegg Waldburg. Zürich ZB
. Zwettl Zisterz
(Fragm. Bl. 1–5).
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Nachtr 128. Schr 4072. Hellwig 398. ISTC if00332400.
Meist zeilengetr. Nachdr. der vorhergehenden Nr.
16. Jh., wegen der Auszeichnungstype nicht vor 1503.
Basel UB. Nürnberg GermanNM.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Grammatellus
Nudius tertius dum grammatellos in artificiali eloquentia …
Lateinische Beispielsätze aus dem Alltagsleben. Alle Ausgaben enthalten eine deutsche Interlinearübersetzung. Lokalbezug: Bayern, Franken, Nürnberg, Würzburg, Aachen, Wien.
Vgl. Verf.Lex.² III 219–220; XI 553.
A
10 Bl. A⁶B. 34 Z. (17 Z. m. Glosse?) Typ. got. 2 Größen.
Tit. Grammatellus pro  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica.  Bl. 2a Libellus quē grammatellū appellāt ſermones face-tos cōplectens ob ſcolariculorū hebetatem gloſa al-manica ſubductus. feliciter incipit.  … Endet Bl. 9b Zi. 29 Laus Deo.  Bl. 10 leer (?).
R 198. ISTC ig00336015.
16(?) Bl. ab⁸(?). 13 Z. m. Glosse. Typ. 1:156G, 5:82G.
Bl. [1]a m. Sign. biij imitari qui aſſiduo ſtudioꝛū labo-re honoꝛis faſtigiū magno laudis  preconio acquiſterunt. … darüber Glosse nachuolgē welche der lere mit ſtetlicher arbeit der ere die hohe des lobs  mit groſſer ere haben erkrieget … Endet Bl. [2]b Z. 12 … in quo ſingu-larē michi exhibeatis cōplacentiam  darüber Glosse in welchem ſunder-liche mir ir erzeyget wolgefallunge 
Anm. Nachtrag zum gedruckten GW: Vermutlich handelte es sich um ein Fragment der Ausgabe [Mainz: Johann Schöffer, nach 8.IV.1503] (Sp.684a). Die hier nach GW-Manuskript angegebene Beschreibung stimmt mit Bl. b3 u. b4 der dort verzeichneten Ausgabe überein.
Duntze: Hupfuff 25. VB 2543.5. ISTC ig00336020.
Berlin *SB†
(Fragm. 2 Bl. ).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
B
11028 Grammatica. Grammatellus. [Strassburg: Johann Grüninger, nicht nach 1493]. 
10 Bl. a⁶b. 18 Z. m. Glosse. Typ. 1:180G, 11:91G m. Einsprengungen aus 12:71G, 12:71G. Rubr. β.
Tit. Grammatellus pꝛo iu-uenum eruditione cū  gloſa almanica.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Libellus quem Grammatellum appellant ſermo-nes facetos cōplectens ob ſcolariculoꝛū hebetatem  gloſa almanica ſubductus feliciter Incipit.  [¹]Udiuſtercius dum grammatellos  in artificiali elontia reuera … darüber Glosse ergeſtern wan die iūgen ſchuler in ď kūſt ď rede  in ď kūſtlichē auſprechūg voꝛwaer … Sign. b gegēwertige briff fleilich bittēde vff d in d vatterlant  Endet Bl. 10a Z. 5 boum capꝛarum hircoꝛum ſuum ſcolarium cāpanifuſores ſuſpenſoꝛes ⁊.  darüber Glosse ď rynder der geiſſze der bocke ď ſeuen ď ſchuler glockēgieſſer  hencker  Bl. 10b leer.
CBB 1670u.Suppl. Pell 5294. ISTC ig00334800.
Brussel *BR (hsl. datiert 1493). Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. a⁶b. 18 Z. m. Glosse. Typ. 1:180G, 3:80G, 4:92G, 7:93G, 5:71G. Init. b. Rubr. α, β. TitHlzs. A.
Tit. (G³)Rāmatellus pꝛo iu-uenum eruditūe cū  gloſa almanica.  Hlzs., Schulszene 43Bl. 2a m. Sign. aij ❡ Libellus quem Grammatellum appellant ſermo-nes facetos complectens ob ſcolariculoꝛū hebetatem  gloſa almanica ſubductus feliciter Incipit.  [¹]Udiuſtercius dum grammatellos  in artificiali … darüber Glosse ergeſtern wan die iungē ſchuler in ď kūſt ď rede  in ď kūſtlichē … Sign. b gegenwertige bꝛiff fleilich bittende vff d in d vatterlant  Endet Bl. 10a Z. 5 … ſuum ſcolarium cāpanifuſores ſuſpenſoꝛes. ⁊c.  darüber Glosse ď ſeuwen ď ſchuler glockē gieſſer  hencker.  LausDeo.  Bl. 10b leer.
Anm. Entspricht der vorhergehenden Nr seitengetr.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7852. Schr 4115. Engel-Stalla: Hist 1666. BSB-Ink G-236. ISTC ig00335600.
Lipník ehem. Sch. München *SB
. Praha NKn.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a⁸b⁶c. 13 Z. m. Glosse. Typ. 2:234G, 3:91G, 7:149G gemischt m. 9:149G.
Tit. Grammatellus pro  iuuenū eruditione cū  gloſa almanica.  Bl. 2a m. Sign. aij Libellus quem grammatellū appellant ſermones facetos cōplectēs  ob ſcolariculoꝛū hebetatē gloſa  almanica ſubductus foeliciter In-cipit.  [²]Udiuſtercius dum gramma-tellos in artificiali … darüber Glosse ergeſtern wan die iūge ſchuler  in der kūſt ď rede in ď kūſtlichen … Sign. b warvmb ich bin begerende wider verſonet werden  Endet Bl. 17b Z. 11 … ſuum ſcolariū campanifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes ⁊.  darüber Glosse der ſeuen der ſchuler  glockengieſſer hencker  Bl. 18 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7849. Ce³ G-335. Pell 5291. CRF XIII 991. BSB-Ink G-235. Pr 144. BMC I 39.IA 295. Sack: Freiburg 1576. ISTC ig00335000.
Freiburg UB
. Innsbruck ULB. London BL
. Manchester *RylandsL
. München SB
(2 Ex.). Paris BN. Strasbourg *BNU. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
9 Sp.684a Grammatica. Grammatellus. [Mainz: Johann Schöffer, nach 8.IV.1503]. 
VD16 ZV 22476. Pell 5292. Madsen 1748. Schlechter-Ries 764. ISTC ig00336025.
Die kleine oberrheinische Type ist bei Peter Schöffer noch nicht nachweisbar.
Reproduktionen: Heidelberg UB (Digitalisat).
Berlin *SB
(Fragm. Doppelbl. 16/17, def.). Heidelberg UB
(def.). København KglB. Paris BN
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. [ab⁸]. 13 Z. m. Glosse. Typ. 11:156G, 12:81G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 1b Libellus quem grāmatellum appellant ſermones facetos complectens  ob ſcolariculoꝛum hebetatē gloſa  almanica ſubductꝯ feliciter incipit.  [²]Udiuſtercius dū grāmatellos in artificiali … darüber Glosse Eegeſtern wen die iungen ſchuler  in der kunſt deꝛ rede in der kunſtlichē … Lage b mit dem wirt krigende von im vngeſegnet  Endet Bl. 16b Z. 5 ſuum. ſcolarium. campanifuſoꝛes.  ſuſpenſoꝛes. ⁊c  darüber Glosse der ſewe der ſchuler glockengieſſer  hencker 
Anm. Meist zeilengetr. Nachdr. der Nr 11032. Bl. 4a wurde der Text aus „Nurenbergensi“ in „Babenbergensi“ geändert.
Reproduktionen: Zürich ZB (Digitalisat).
RSuppl 83. Geldner: Bamberg 63a. Scheidegger-Tammaro 640. ISTC ig00334580.
Zürich *ZB
(rubr. 1495).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. [a⁸bc⁶]. 11 Z. m. Glosse. Typ. 2:165G, 3:108G.
Tit. Gꝛammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a Libellus quem grammatcllum appellant ſermones facetos complectens  ob ſcolariculoꝛum hebetatē gloſa  almanica ſubductꝯ feliciter incipit.  [²]Vdiuſtercius dū grammatellos in artificiali … darüber Glosse eegeſtern wen die iūgē ſchuler in  ď kūſt ď rede in ď kūſtlichē … Lage b huldunge zu geben die bꝛieff  Endet Bl. 19b Z. 10 ſuum. ſcolarium. campanifuſoꝛes  ſuſpenſoꝛes ⁊.  darüber Glosse der ſew der ſchuler glockengieſſer  hencker  Bl. 20 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. München SB (Digitalisat).
HC 7850. Pell 5290. BSB-Ink G-237. Pr 2182. BMC II 453.IA 7784. Oates 1063. ISTC ig00333900.
Bamberg SB. Cambridge UL. London BL
. München SB
(3 Ex.). Paris BN. Sankt Petersburg *Akad.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. a⁸bc⁶. 11 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione cum gloſa almanica ❖  Bl. 2a m. Sign. ai Libellus quem grammatellum  appellant ſermones facetos comple-ctens ob ſcolariculoꝛum hebetatē  gloſa almāica ſubductus foeliciter  incipit.  [²]Udiuſtercius dū grammatellos in artificiali … darüber Glosse ergeſter wen die iūge ſchuler yn der  kunſt ď rede yn der kunſtlichen … Sign. b huldunge czu geben die bꝛieff  … Endet Bl. 19b Z. 10 ſuum ſcolarium. campanifuſoꝛes  ſuſpenſoꝛes c ❖  darüber Glosse der ſeuen der ſchuler glocken gieſer  hencker  Bl. 20 leer.
Anm. Entspricht der folgenden Nr meist seitengetr.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
R 535. Ce³ G-334. IBP 2425. VB² 1256.5. ISTC ig00334000.
Berlin *SB
. Jena ULB. Philadelphia UL. Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. a⁸bc⁶. 11 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a m. Sign. aij Libellus quem grammatellum  appellant ſermones facetos comple-ctens ob ſcolariculoꝛum hebetatē  gloſa almanica ſubductus foeliciter  incipit  [²]Udiuſtertius dū grammatel-los in artificiali … darüber Glosse ergeſtern wan die iūge ſchuler in ď kūſt  ď rede yn der kunſtlichen … Sign. b huldunge czu geben die bꝛieff  … Endet Bl. 19b Z. 10 ſuum ſcolarium. campanifuſoꝛes.  ſuſpenſoꝛes c ⁘  darüber Glosse der ſeuen der ſchuler glockengiſſer  hencker  Bl. 20 leer.
Podlaha 111. ISTC ig00334560. Šimáková-Vrchotka 817.
Praha Kap, *Malt.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. [a⁸b⁶]. 14 Z. m. Glosse. Typ. 4:87G, 5:136G.
Tit. Gꝛammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a Libellus quem grammatellum appellant  ſermones facetos complectens ob ſcolari-culoꝛum hebetatem gloſa almanica ſub-ductus feliciter incipit.  [²]Vdiustercius du grammatellos  in artificiali … darüber Glosse eegeſtern wen die iungē ſchuler in der  kunſt ď rede in ď kunſtlichē … Lage b deines vaters deiner liebe ich kūt thu durch  Endet Bl. 13b Z. 12 ſuu ſcolariū. cāpanifuſoꝛes. ſuſpenſoꝛes.  darüber Glosse ď ſew der ſchuler glocken gieſſer hencker  Impꝛeſſum per Fꝛidericum Creuſner de  Nuremberga. Laus deo clementiſſimo.  Bl. 14 leer.
Anm. Tit. Z. 3 auch abweichend … almaican  (H 7853. Pell; z. B. Ex. Paris BN).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7853. 7854. Ce³ G-336. Pell 5293. BSB-Ink G-238. Pr 2190. BMC II 455.IA 7816. ISTC ig00336000.
Chicago *UL. London BL
. München *SB
. New York *GrolierClub. Paris *BN. Salzburg BenediktPeter. Sankt Lambrecht ehem. Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. A⁶BC. 13 Z. m. Glosse. Typ. 3:336G, 7:60G, 9:168G. TitHlzs. A.
Tit. Grammatellus  cū gloſa almāica  Hlzs., Schulszene 25Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quē grāmatellū appellant ſermones facetos cōplectens ob ſcolarioꝛū  hebetatē gloſa almanica ſubductus. foeliciter incipit.  [²]Vdiuſtertius dū grammatellos  in artificiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iungen ſchuler  in der kunſtlichen rede oder auſpꝛechūg … Sign. b geklecket wonende geſtern kegen wirtzburgk kōmen  Endet Bl. 14b Z. 12 ſuū ſcolariū cāpanifuſoꝛes ſuſpēſoꝛes ⁊.  darüber Glosse ď ſchwein der ſchuler glockengiſſer hencker.  Impꝛeſſum Liptzk ꝑ Melchioꝛē Lotter. Anno humane ſa-lutis. Mᵒ.ccccᵒ.xcviij. ac pꝛidie Nouēbꝛis kalēdas finitum. 
Stewing: Rudolstadt 45. ISTC ig00336005.
Rudolstadt *StB
(Bl. 8 u. 9 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. A⁶BC. 13 Z. m. Glosse. Typ. 3:336G, 7:60G, 9:168G. TitHlzs. A.
Tit. Grammatellus  cū gloſa almāica  Hlzs. Schulszene 25Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quē grāmatellū appellant ſer-mones facetos cōplectēs ob ſcolarioꝛū  hebetatē gloſa almanica ſubductus. foe-liciter incipit.  [²]Vdiuſtertius du grammatellos  in artificiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iungen ſchuler  in der kunſtlichen rede … Sign. b gekelcket wonende geſtern kegen wirtzburgk kōmen  … Endet Bl. 14b Z. 12 ſuū ſcolariū cāpanifuſoꝛes ſuſpēſoꝛes ⁊.  darüber Glosse ď ſchwein der ſchuler glockengiſſer hencker.  Endet Bl. 14b Z. 25 Impꝛeſſum Liptzk ꝑ Melchioꝛē Lotter. Anno humane ſa-lutis. M.cccc.xcix. ac pꝛidie Nouēbꝛis kalēdas finitum. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7855. Schr 4116. BSB-Ink G-239. Madsen 1747. ISTC ig00336010.
Colmar *BVille. København *KglB. Köln UStB?. München SB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁶. 14 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 4:72G, 6:146G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quem grammatellum appellant ſermones facetos complectens ob ſcolariculorū  hebetatē gloſa almanica ſubductꝯ. feliciter inci-pit ჻  [²]Udiuſtertius du grammatellos in artificiali … darüber Glosse Ergeſtern wan die iūge ſchuler in ď kūſt ď rede in ď  kunſtlichen … Sign. b yn ewer ſchult ich wil abſchlahen alo wen meines ſones fraw   … Endet Bl. 12b Z. 8 … ſuum ſcolariū  campanifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes ꝛc ჻  darüber Glosse der ſeuen der ſchuler  glockengieſſer hencker.  ⁘ I ⁘ S ❖ 
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Nachtr 141. IBP 2426. VB 1257. ISTC ig00334600.
Berlin *SB
. Leipzig UB†. Lüneburg RatsB. Moskva GosB. Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁶. 14 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 4:72G, 6:146G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quem grammatellum appellant ſermones facetos complectens ob ſcolariculoꝛū  hebetatē gloſa almanica ſubductꝯ. feliciter inci-pit ჻  [²]Udiuſtertius du grammatellos in artificiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iūge ſchuler in der kunſt der rede in ď  kunſtlichen … Sign. b yn ewer ſchuldt ich wil abſchlahen alo wen meines ſones fraw  … Endet Bl. 12b Z. 8 … ſuum ſcolariū  campanifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes c ❖  darüber Glosse der ſeuen der ſchuler  glockengiſſer hencker 
Borm: IG 1164. ISTC ig00334650.
Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁶. 14 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 3:89G, 4:72G, 6:146G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quem grāmatellu appellant ſermones facetos complectēs ob ſcolariculoꝛū hebe-tate gloſa almanica ſubductꝯ feliciter incipit ❖  [²]Udiuſtertius du grammatellos in ar-tificiali … darüber Glosse Crgeſtern wan die iūgen ſchuler in ď kūſt ď rede in ď  kunſtlichen … Sign. b yn ewer ſchuldt ich wil abſchlahen alo wen meines ſones fraw  … Endet Bl. 12b Z. 8 … ſuum ſcolariu  campanifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes c ❖  darüber Glosse der ſchweī der ſchuler  glockengiſſer hencker 
Reproduktionen: Urbana UL (Digitalisat).
Ce³Suppl G-334a. IBS 533. ISTC ig00334500.
Ružomberok *M (def.). Urbana *UL (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 19 Z. m. Glosse. Typ. 2:160G, 4:72G, 7:97G.
Tit. Grammatellus pꝛo  iuuenum eruditione  cum gloſa almanica  Bl. 2a Libellus quem gramatellum appellant ſermones  facetos complectens ob ſcolariculoꝛum hebetatem  gloſa almanica ſubductus. feliciter incipit.  [²]Udiuſtercius dum grammatellos in artificiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iungē ſchuler in ď kunſt  ď rede oder auſprehung … Sign. b mit tegelicher erbeit der ere tzu der hohe eylende  … Endet Bl. 9b Z. 13 … ſuum ſcolarium campa-nifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes ꝛc ⁖⁖  darüber Glosse ſchwein ď ſchuler glockengyſſer henckcr Laus Deo  Bl. 10 leer(?).
Collijn: Stockholm 465. ISTC ig00334900.
Stockholm *KglB (Bl. 10 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 18 Z. m. Glosse. Typ. 3:336G, 6:98G, 7:60G.
Tit. Grammatellus  cū gloſa almāica  Bl. 2a m. Sign. Aij Libellus quem grāmatellum apellant ſermones  facetos complectens ob ſcolariculoꝛum hebetatem  gloſa almanica ſubductus. feliciter incipit.  [²]Udiuſtercius dum grammatellos in artificiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iungen ſchuler in der kunſt  ď rede oder anſpꝛechung … Sign. b meines vaters alle freude gentzlich beraubet nun  … Endet Bl. 10a Z. 8 … ſuum ſcolarium cam-panifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes. ⁊  darüber Glosse ď ſchwein der ſchuler  glockengiſſer hencker  Laus Deo  Bl. 10b leer.
Anm. Teilw. zeilengetr. Nachdr. der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
VB 1256. Collijn: Uppsala 611. ISTC ig00335500.
Berlin *SB
. Brandenburg *DomArch. Uppsala UB. Vyšší Brod ehem. Zisterz.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. a⁶b. 19 Z. m. Glosse. Typ. 7:97G, 8:168G, 10:60G.
Tit. Grammatellus pꝛo iuuenum eruditione cum  gloſa almanica.  Bl. 2a m. Sign. aij Libellus quem gramatellum apellant ſermones  facetos complectens ob ſcolariculoꝛum hebetatem  gloſa almanica ſubductus. feliciter incipit.  [²]Udiuſtercius dum grammatellos in arti-ficiali … darüber Glosse Er geſtern wan die iungen ſchuler in ď kunſt  ď rede oder auſpꝛechung … Sign. b mit tegelicher erbeit der ere tzu ď hohe eylende  … Endet Bl. 9b Z. 13 … ſuum ſcolarium campanifuſoꝛes ſuſpenſoꝛes. ⁊  darüber Glosse ď ſchwein der ſchuler  glockengiſſer hencker  Laus Deo  Bl. 10 leer.
Anm. Entspricht seiten-, oft zeilengetr. der Nr 11041.
IBP 2424. ISTC ig00334550.
Jena *ULB. Kraków KanonikLateran. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 16 Z. m. Glosse. Typ. 1:87G, 2:94G. Init. a. 1 Hlzs.
Tit. Gꝛammatellus pꝛo iuuenum eru-ditione cum gloſa almanica.  Bl. 1b Hlzs.Bl. 2a Libellus quem grammatellum appellant ſermones face-tos complectens ob ſcolariculoꝛum hebetatem gloſa almanica ſubductus ſeliciter incipit.  (N)Udiuſtertiꝯ dum gꝛammatellos in  artificiali … darüber Glosse eegeſtern wē die iungē  ſchuler in ď kūſt ď rede ī  der kūſtlichē … Lage b beitē du dich nicht foꝛchſt v die knigliche ſtraſſe nicht  … Endet Bl. 11a Z. 3 … ſuum. ſcolarium. campanifuſoꝛes. ſuſpenſoꝛes. ⁊  darüber Glosse der ſew der ſchuler glocken gieſſer hencker  Bl. 11b u. 12 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 7851. Schr 4114. Ce³Suppl G-335a. G-335a. IDL 2024. BSB-Ink G-234. Voulliéme: Trier 1147. ISTC ig00334570.
Bamberg *SB. Erlangen UB. Haag MMeerman
. München *SB
. New Haven UL. Nürnberg *Scheurl. Trier StB. Wilhering Zisterz
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Nova Grammatica
Quia non confuse vel incomposite atque indifferenter …
Acht Regeln zur Konstruktionslehre. Der als Verfasser genannte Magister N. in Salzburg könnte z. Z. des Erzbischofs Sigismund I. von Volkerstorf (1452–61) gewirkt haben, ein „sigismundus archiepiscopus“ erscheint in den Beispielen.
Lokalbezug: Suevus, Hasso, Franco.
104 Bl. A–D⁸E–K⁶L–O⁸⁶P⁸. 35 Z. Typ. 6:180G, 10:83G. Rubr. ε.
Tit. Noua grāmatica  ⁌ Grāmaticales Incipiunt regule ncipioꝝ  ꝑpulcre grāmaticaliu declaratiue latini at  ſermonis congrue infoꝛmatiue per peritum  artiū liberaliū Magiſtrū. N. tunc temꝑis in  Saltzpurg ſcolarū rectoꝛem ſatis fundamentaliter edite.  Bl. 2a m. Sign. Aij []Via nō cōfuſe vel incōpoſite at īdifferenť ſic uel ſic. Sz que  admoď lapicida lignifaber … Sign. b a t ꝑ ľoz. qꝛ in cľoe ďꝛ ſtruct mere ⁊ pure. ſz m  … Endet Bl. 103b Z. 18 … quod nob largiatur  ipſe dominus noſter ieſus chriſtus qui nos ſua gratis  vſ in finem ſentem clementer ꝑduxit cū patre ⁊ ſpū  ſancto vnus deus ꝑ oīa ſecula regnās benedictꝯ Amē.  ⁌ Grāmaticales expliciunt regule ncipioꝝ  ꝑpulcre grāmaticaliū declaratiue latini at  ſermonis congrue infoꝛmatiue per peritum  artiū liberaliū Magiſtrū. N. tunc temꝑis in  Saltzpurg ſcolarū rectoꝛem ſatis fundamentali edite. In Reuttling a Michaele greyff  diligēter Impꝛeſſe. Anno di M.cccc.lxxxx.  Bl. 104 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. München SB (Digitalisat).
H 7858. BSB-Ink V-73. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 175. 244. Madsen 1749. ISTC ig00336050.
Brno Arch. København KglB (Bl. 1 u. 104 fehlen). Linz LB (Bl. 1 fehlt). München SB
. Neuburg SB. Ottobeuren Benedikt. Salzburg M
(def.). Stuttgart LB
. Tübingen *UB
.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Homo albus cum octo supplementis
1104510N Grammatica. Homo albus cum octo supplementis. Gouda: Gerard Leeu, [nicht vor 2.X.1479, nicht nach 1.IV.1480]. 
Bl. 1a m. Sign. A i (H)Omo albus vel pater meus habet ſub ſe  latinitates vel regulas coēs duas et vi-ginti quas cum ſuis practicis vt ſui tibi ſint  memorie diligenter cōmendes … Endet Bl. 14b Z. 15 … ſepe cum vocatiuo  Finit homo albus cū octo ſupplemētis.  Impreſſum goude: per me gherardū leeu:.  DrM 
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
C 3039. Kok: Houtsneden S. 87. 200. CA 984. Hellinga: PT I 37.II 417. ILC 1203. CBB 1984 u.Suppl. Pr 8933. BMC IX 36.IA 47346. ISTC ih00319200.
Gent BU (Fragm. Lage b). London BL
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Informatio puerorum
How many parties of reason be there? …
Englischsprachige Grammatik zur Erlernung der lateinischen Sprache, teils auch mit Erläuterungen zur englischen Formenlehre.
Lokalbezug: London, Winchester, Rhein, Oxford, „Wynchester is from oxonforde xl myle“.
11046 Grammatica. Informatio puerorum. [London]: Richard Pynson, [um 1495/1500]. 
20 Bl. A–D⁶. 28 Z. Typ. 3:64G, 7:95G. Init. e, g. Rubr. α, β. 1 Hlzs. Marg.
Tit. ⁌ Libellulus que Infoꝛmatio pueroꝝ appellatur/  cum modico apparatu nouiter pilatus/ Incipit.  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aii (H)Ow many parties of reaſon be  ther? viii. Nowne. Pꝛonowne.  Verbe. Particyple. Pꝛepoſiciō  Aduerbe. Interiection and coniunctyon. … Sign. b oꝛ falſe ⁌ Imperatyfe / which byddeth oꝛ cōmaū  … Endet Bl. 19b Z. 15 … the verbe ſhall ac-coꝛde with the next/ whether the verbe be ſet bifoꝛ  oꝛ after/ oꝛ in the myddis.  Finis.  ⁌ Empꝛynted by Richard Pynſon.  Bl. 20 leer.
Duff-Hellinga 223. Pollard-Redgrave² 14078. ISTC ii00077800.
Cambridge *MagdaleneC
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Duff-Hellinga 224. Pollard-Redgrave² 14079. Ce³ I-78. Pr 9808. Bod-inc I-004. ISTC ii00078000.
Wegen des Zustands der Druckermarke und der Holzschnitte [um 1503].
Kopie in der Sammlung 16. Jh. vorhanden (S 78/86).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48. London BL (Digitalisat).
London BL
. New York MorganL. Oxford Bodl
(def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Interpretationes dictionum indeclinabilium
A ista praepositio praeponi debet dictionibus quae incipiuntur …
Glossar zu Adverben, Präpositionen, Konjunktionen und Interjektionen, oft mit Erläuterungen aus der Bibel.
Lokalbezug: Leipzig.
Teilweise deutsche Übersetzungen.
22 Bl. ab⁸c⁶. 2 Sp. 41 Z. Typ. 1:71G. Rubr. α.
Tit. Interpꝛetationes dictionū indeclinabiliū m  alphabeti oꝛdinem perutiles.  Bl. 2aα m. Sign. aij []Iſta poſitio poni  debet dictiōibus que  incipiūtur a ſonā-tibus. Et q notat  motū localem. U in euāgľio.  … Sign. b Hiſtoꝛiace. i. litteraliter  … Endet Bl. 21bβ Z. 18 Maria electiſ omnibus dicamus pia voce laus honoꝛ ⁊ gloria in ſecula ſeculoꝝ Amen.  Laus deo altiſſimo  Bl. 22 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 9250. Stalla: Ingolstadt III.6. BSB-Ink I-238. Pr 2909. BMC III 678.IA 13529. Bod-inc I-024. Sack: Freiburg 2033. UBL-Ink [I-124]. Voulliéme: Trier 1809. ISTC ii00172500.
Freiburg UB
. Leipzig UB†
. London BL
. München SB
(2 Ex.), *UB
. Oxford Bodl
. Praha NKn. Sankt Florian Aug. Stuttgart *LB
. Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Introductorium iuvenum in artem grammaticam
Latinum ideoma quot partes habet? Quattuor, scilicet litteram …
Der Erläuterung der acht Redeteile folgen Komparations- und Konjugationsbeispiele, Abschnitte über die Zahlwörter, Pluralia und Singularia tantum (in Hexametern) und die Formenbildung des Verbs sowie 14 „Divisiones verborum“. Den Schluss bilden Aufzählungen der Gebote, der kirchlichen Gnadengaben und der Sünden.
Lokalbezug: Gent, Schelde, ’s-Hertogenbosch, Oudenaarde, Brüssel, Grammont.
Niederländische Übersetzungen.
A
C 3319. CA 1021. Hellinga: PT II 486. Machiels: De Keysere 18.  Die Existenz dieser Ausgabe ergibt sich aus den Versen auf Bl. 17b der folgenden Nr. Ex. nicht nachweisbar.
B
18 Bl. A–C⁶. 39 Z. Typ. 3C:98G, 5B:76G, 6:180G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. α. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Introductoꝛium iuuenum  Hlzs.  Bl. 1b ⁌ Introductoꝛiū iuuenū in artem grāmaticā pueri lia cūcta bꝛeuiter vtiliter plectēs Incipit feliciter  []Atinum ydeoma quot partes hab Quattuoꝛ ſc Litterā Syllabam Dictionē. … Sign. b vltimo ſupino mutādo u in o. vt curſum curſu mutādo v in o fit curſo  Endet Bl. 17a Z. 35 … ſtringo. cleo. cluo. nuo. cumbo. ſtingrio. temno. ſeuero.  ⁌ Introductoꝛium iuuenum in artem grāmaticam  puerilia cuncta complectens Finit feliciter  Bl. 17b Ingenium molle noſtroꝛum ne pueroꝛum  Per diuerſa foꝛet … Z. 7 Mille quadꝛingenti poſt chꝛiſtum virgine natum  Octoginta ſimul quin anni pꝛeterire  Ceſaris arnoldus cum pꝛemit id nitide  … Endet Bl. 18a Z. 13 … ⁊ reliquas vigilias ⁊ totam quadꝛageſimam ieiu-nare. ⁊. DEO GRACIAS.  ⁌ Diligentia Richardi pafraet  Iſtud opuſculum Finitur  Bl. 18b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
C 3318. CA 1022. Hellinga: PT I 108.II 410. ILC 1284. IDL 2497. Madsen 2109. ISTC ii00173100.
Haag KglB. København *KglB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
C 3317. Nijhoff-Kronenberg 3237. ISTC ii00173120.
Wegen des Zustandes von Type 7 nach 1500.
Bremen *ehem. SUB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Libellus grammaticus omnium regiminum et constructionum
Quando duo substantiva aut plura ad idem pertinentia …
Regeln zum Kasusgebrauch und zur Konstruktion der Redeteile. Die Eingangspassage des Titelblatts weist auf das „Lilium grammaticae“ des Guillelmus de Weert, doch bietet diese Überlieferung einen anderen Text.
Lokalbezug: Erfurt, Nürnberg, Mainz, Speyer, Straßburg. Vereinzelt deutsche Übersetzungen.
8 Bl. ab. 2 Sp. 36–38 Z. Typ. 3:92G, 4:130G, 5:74G. Rubr. δ. TitHlzs. A.
Tit. Sicut liliū inter ſpinas ceteroſ  floꝛes pulchꝛius …  … Ita inter obſcura ⁊ pꝛolixa grāmatice documenta  ſcolaribus noſtris nihil pulchꝛius ſplendidius at pꝛe-cioſius tradi poteſt  vt regule cōgruitatū ceptiue cū  ꝑmiſſiuis ⁊ pꝛohibitiuis … Z. 8 … ſcolaribus ſtudioſe notanda.  Hlzs., Schulszene 23Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipiunt regule omniū  regiminū. Pꝛimo quidem  de regimine ſubſtantiuoꝛu  per appoſitionem.  De ſubſtantiuis ꝑ appoſitionem.  Quādo duo ſubſtantiua aut plura ad idem pertinentia … Sign. b Diſcipulum doceri  … Endet Bl. 7bβ Z. 29 Heu amas  Oh iohi ꝑcuſſus ſum.  ⁌ Finit libellus grammaticus omniū regiminū ⁊ cō-ſtructionum.  Bl. 8 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
RSuppl 221. BSB-Ink Z-36. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 645. Scheidegger-Tammaro 1420. ISTC iz00021620.
Innsbruck ULB (Bl. 1 fehlt). München SB
. Praha *NM. Wien *NB
. Zürich ZB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Materia perutilis Donati minoris
Circa Donati minoris frontem tale occurrit dubium …
Stark schematische Beschreibung der Redeteile mit wenigen praktischen Beispielen.
32 Bl. A–D⁸. 19 Z. Typ. 3:69G, 4:140G. Rubr. β. DrM Ia.
Tit. Donati Minoris editio volumine pꝛiſtiani minoꝛ extracta  plurimu conducens nedum  iuuenibus verūetia adultis.  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁵]Irca donati mino-ris frontem tale occurit dubium quod ſit  genus ſcibile … Sign. b vel ſub vno articulo compꝛehen … Endet Bl. 31a Z. 18 … vel circa obiectu futurum malum ſic eſt timoꝛ.  Bl. 31b ⁌ Et tantum de materia perutili donati minoꝛis pluri-mum Baccalariandis conducens.  DrMBl. 32a leer. Bl. 32b Schlußtit. Materia perutilis donati  minoꝛis plurimum Baccalariandis conducens. 
Anm. Vgl. auch Anm. zu Nr 11009.
Ohly-Sack 1902. ISTC im00351700.
Frankfurt (Main) *UB (Bl. 1 beschnitten).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Medulla artis grammaticae
Item declinatio est unius dictionis per casum aut casus in fine variatio …
Formenlehre des Substantivs und Verbs, Syntax mit Beispielversen aus Alexander de Villa Dei: Doctrinale.
Lokalbezug: Zwolle, Kampen, Brügge, Tongern, Trier, Weser, Lippe, Köln, Utrecht, Münster, Deventer, Hildesheim, „hammo distat a monasterio quattuor milaria, tremonia distat ab hammone quattuor milaria“.
Niederdeutsche Übersetzungen.
Zeilenzahl wechselnd.
1. 44 Bl. a–l. Typ. 5:140G, 6:103G, 7:65G. Init. b, e2(Leiste). Rubr. δ, ε. 1 Hlzs.
Tit. Medulla artis grāmatices nouiter m ſeriē  Alexādri ex dictis et oꝛatoꝝ et poetaꝝ. extrema  collecta. Quā ſi s memoꝛie cōmendauerit ad  poeticā et oꝛatoꝛiā methadū faciliꝯ inueniet  Carmen Elegiacum  10 Dist. Currite filioli circū diſponite mentes  … Bl. 1b Tractatus pꝛimus quattuoꝛ accidentia noīs ad idioma latinū plurimū neceſſaria tinens incipit feliciter. Ita in ttuoꝛ parti capitula. … Z. 7 Capitulum pꝛimum.  Item declinatio eſt vnius dictōis ꝑ caſum aut caſus in fine variatō  Cuius quidē caſus ſunt ſex. … Sign. b (I¹)tem nomina in oꝛ habent longā oꝛis. vt coloꝛ pedoꝛ odoꝛ oloꝛ ⁊.  Endet Bl. 43b Z. 36 Item nota Omnia verba cuiuſlibet foꝛme poſſunt poni ꝓ ꝑfecto  ſiue pꝛimitiuo.  Finis iſtius pꝛime partis ſiue aurei compendij.  Bl. 44a leer. Bl. 44b Hlzs.
2. 42 Bl. A–IK⁶. Typ. 2:290G, 5:140G, 6:103G, 7:65G. Init. a, e2(Leiste). Rubr. δ, ε. 2 Hlzs.
Tit. (M¹)edulla diaſynthetice  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aij Incipit ſcďa ꝑs artis grāmatices  ⁌ Item grammatica m Pꝛiſcianū eſt ſcientia docens nos recte ſcri-bere. recte ſcripta recte intelligere. … Sign. b ⁌ Item hec regula ita datur a Petro helyes Quando duo ſubſtan- … Endet Bl. 42a Z. 23 Omnes menſe replete ſunt vomitu ſoꝛdiū  Quibus nos repꝛimat deus in ſecula ſeculo-rum A M E N  Finis ſecunde partis huius aurei compendij  Impꝛeſſi Colonie per  me Iohannē koloff.  Anno domini M cccc.xcv. ma die decēbꝛis  Bl. 42b Hlzs. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Schr 4606. VK 786. CBB 2652u.Suppl. Voulliéme: Trier 770. ISTC im00438500.
Brussel BR (Bl. 44 fehlt). Trier *StB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Memoriale pro pueris
Nota quod sunt quattuor nomina terminata in or …
Merksätze (Nota …!) zur Wort- und Formenlehre, über Wortbedeutungen, Orthographie und syntaktische Besonderheiten, gefolgt von Merkversen.
C 3976. ISTC im00481750.
Nach Baudrier XI 35 später als 1515 entstanden.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
London BL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 23 Z. Typ. 3:96G, 4:84G. Rubr. β. DrM I.
Tit. m. Sign. A Memoꝛiale pꝛo pueris  DrMBl. 2a ⁌ Incipit memoꝛiale  Nota ꝙ ſūt quattuoꝛ nomina terminata  in oꝛ. et in os pꝛo nominatiuo … Sign. b Pelle iacintina celi coloꝛ eminet alti  Endet Bl. 16b Z. 20 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt.  Explicit Memoꝛiale 
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
BMC VIII 198.IA 40868. ISTC im00481700.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 39 Z. Typ. 4:76G, 11:120G. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. a.i Incipit memoriale  ⁌ Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ noīa terminata in oꝛ et in os ꝓ-nominatiuo … Endet Bl. 8b Z. 33 Quattuor hec aura ſignificare poteſt  Explicit memoriale 
Pell 7764b. ISTC im00481300.
Aix-en-Provence *BMejanes, M.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 39 Z. Typ. 17:84G.
Bl. 1a m. Sign. a.i. Incipit memoꝛiale.  Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ noīa terminata in oꝛ et in os. pꝛo  nominatiuo … Endet Bl. 8b Z. 33 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt  Explicit memoꝛiale. 
Pell 7766. CRF I 1038. ISTC im00480800.
Troyes *BMun.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 39 Z. Typ. 13:80G. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. a.i. Incipit memoꝛiale  ⁌ Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ nomina terminata in oꝛ: et in os ꝓ  nominatiuo … Endet Bl. 8b Z. 30 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt.  Explicit memoꝛiale 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Pell 7764. CIBN M-292. ISTC im00480700.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 39 Z. Typ. got.
Bl. 1a m. Sign. A.i. Incipit memoriale.  Nota. ꝙ ſunt quattuor noīa terminata in or. et in os. ꝓ no-minatiuo … Endet Bl. 8b Z. 33 Quattuor hec aura ſignificare poteſt.  Explicit memoriale. 
Pell 7765. ISTC im00480600.
Auxerre BMun (Verlust).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 41 Z. Typ. 4:75G. Rubr. γ. DrM I.
Bl. 1a m. Sign. a ⁌ Incipit memoꝛiale.  ⁌ Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ nomina terminata in oꝛ: et in os pꝛo nominatiuo ſingulari. … Endet Bl. 8a Z. 38 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt.  Explicit memoꝛiale.  Bl. 8b DrM
Reproduktionen: Paris Arsenal (Digitalisat).
ISTC im00480900.
Paris *Arsenal
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 41 Z. Typ. 1:190G, 2:76G. Rubr. α. DrM I.
Bl. 1a ¶ Incipit memoꝛiale  ¶ Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ nomina terminata in oꝛ et in os pꝛo nominatiuo ſingulari … Endet Bl. 8a Z. 38 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt  Explicit memoꝛiale  Bl. 8b Schlußtit. Memoriale pro pueris.  DrM
CBB 2667. Madsen 2727. ISTC im00481500.
Brussel *BR. København KglB.  — Ehem. Shaw (Kent).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
8 Bl. a⁸. 41 Z. Typ. 1:190G, 2:76G. Rubr. α. DrM I.
Bl. 1a m. Sign. a.i. Memoriale pro pueris.  ¶ Nota ꝙ ſunt quattuoꝛ nomina teruinata in oꝛ et in os pꝛo no-minatiuo … Endet Bl. 8a Z. 38 Quattuoꝛ hec aura ſignificare poteſt.  ¶ Explicit memoꝛiale pꝛo vtilitate iuueuum nuper in ali-quibus emendatum. Laus deo.  Bl. 8b DrM
Ce³ M-481. ISTC im00481000.
Dallas BridwellL. Washington (D.C.) *FolgerL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Naturae verborum
Noscere verborum regimen puer huc fuge quivis …
Merkverse (meist Distichen) mit Interlinearglossen und Prosa-Erläuterungen zum Gebrauch der Verben.
Vgl. auch „Principia grammaticalia“ (Nr 11084 bis 11085).
6 Bl. a⁶. 33–36 Z. Typ. 1:190G, 2:75G, 6:110R. Einmal Min. f. Init. Rubr. β. DrM I.
Tit. Nature verboꝛum.  DrMBl. 2a m. Sign. a2 (n¹)Oſcere verborū regimē puer. huc fuge vis  De ſpecie quauis nam meliora cano Endet Bl. 6a Z. 23 … Aliqua ablatiuum.  Boetius. Quod ſi pꝛecioſa ſunt quid ad tua refert. Iſta vide-antur in alexandꝛo.  ⁌ Hec bꝛeuiter de naturis verboꝛum  dicta ſufficiant.  Bl. 6b leer.
Jurot 590. Meyer: Fribourg 268.
Fribourg *BCantU
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11062 Grammatica. Naturae verborum. [Paris: Pierre Levet, um 1485/90]. 
6 Bl. a⁶. 29–32 Z. Typ. 1*:82G, 2:114G. Einmal Min. f. Init. DrM I.
Tit. Nature verborum  DrMBl. 1b (n²)Oſcere verborū regimen puer: huc  fuge qui vis.  De ſpecie quauis … Endet Bl. 6b Z. 24 … Aliqua  ablatiuū. Boetius. Qď ſi pꝛecioſa ſūt quid ad tua refert.  Iſta videantur in allexandro.  Hec breuiter de naturis ꝟboꝝ dicta ſufficiāt 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30.
Ce³ N-9. Mead 4568. ISTC in00009000.
San Marino (Calif.) *HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. a⁶. 33–34 Z. Typ. 9:95G, 17:84G. Einmal Min. f. Init. DrM II.
Tit. Nature verboꝛū.  DrMBl. 1b (n²)Oſcere verboꝝ regimē puer: huc fuge  vis  De ſpecie quauis … Endet Bl. 6a Z. 15 … Aliqua ablatiuu. Boecius. ꝙ ſi pꝛecioſa ſūt quid ad tua refert.  Iſta videantur in allexandꝛo.  Hec bꝛeuiter de naturis  verboꝛū dicta ſufficiāt.  Bl. 6b leer.
Pell 8215. CIBN N-7. ISTC in00009200.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Notabilia grammaticae
Nota quod grammatica est: scientia recte loquendi rectcque scribendi …
Erläuterung (Nota quod …) von Grundbegriffen der Grammatik, der Kasus, der Verbformen und des Gebrauchs der Verben (die Verb-Tabellen entsprechen z. T. textgetreu denen in Guarinus Veronensis: Regulae grammaticales).
Mehrfach italienische Übersetzungen.
14 Bl. [a⁸b⁶]. 33 Z. Typ. 7:84/85G.
Bl. 1a [⁵]Ota ꝙ gramatica ē ſciētia recte loquēdi recte  ſcribēdi oꝛigo et fundamētū oīu liberaliū artiū.  [²]Ota ꝙ … Lage b onis: vt lectio auditur a me a magiſtro ⁊ ſunt iſta. ſ.  Endet Bl. 14b Z. 28 Et bene ſi numeres interpꝛetoꝛ hoſpitoꝛ addes.  Laus Deo.  Impꝛeſſum in alma ciuitate Bononie per me platonem ſtampatoꝛem bononienſem in domo mea in capella ſanctoꝛum Coſme  et Damiani apud crucem ſtrate caſtionis de Anno .M.CCCC.  lxxxij. die ſecundo menſis Martij. FINIS. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Bühler: Bologna 19.A.1. IGI 4358. ISTC in00275500.
Bologna BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Notulae grammaticales
4 Bl. [a]. 27+? Z.
Bl. 1a Incipiunt notule  grammaticales  (N³)Ota quod partes orationis ſunt octo ſci-licet nomen uerbum participium & pronomen propoſitio aduerbiū … Endet Bl. 4b Z. 17 … apponūtur quattuor que me. te cepte  Expliciūtur notulæ paruulorum.  F I N I S 
Venezia BNMarc.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Ordo bonus
Ordo est bonus, quia praeponenda praeponuntur …
Regeln zur Wortstellung von höchstens anderthalb Druckseiten. Sie finden sich in wechselnder Textfassung in zahlreichen Grammatiken, z. B. in Ausgaben der
Regula Dominus quae pars (Nr 11176–11177,11189–11190)
Regula puerorum fundamentalis (Nr 11205–11212)
Regulae congruitatum, constructiones et regimina (Nr 11215–11239)
Regulae grammaticales, regimina et constructiones (Nr 11266–11276).
In Nr 11065 folgen die Regimina „Sortes currit“ (s. auch Nr 11176.11177.11189.11190) und der „Constructionarius“ (wie in Ausgaben der „Regulae congruitatum, constructiones et regimina“, Nr 11215–11239, jedoch fehlen die Absätze „De locali ordinatione constructibilium“, „De impedimentis“ und „De regimine casuum“).
11065 Grammatica. Ordo bonus etc. [Wien: Johann Winterburg, um 1495/1500]. 
6 Bl. a⁶. 30 Z. Typ. 4:124G, 5:104G. Init. b, l. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. a Oꝛdo bonus Regimina  et ſtructiones ſequun.  (O²)Rdo eſt bonꝯ. qꝛ ponēda ponun ⁊ poſtponēda poſtponun. Et oꝛdo incipi a vtō caſu  De vocatiuo.  … Endet Bl. 6b Z. 15 … ideo eadē eſt ratio ipſius ad-uerbij quo ad cōſtructionem.  Finis 
Langer II,2 134. ISTC io00089025.
Memmingen *StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Orthographia
Quia quamplurimi peccant in orthographia …
Regeln zur allgemeinen Laut- und Buchstabenlehre und zu den einzelnen Buchstaben (besonders Doppelungen).
Die Beispiele werden in Merkversen zusammengefasst.
18 Bl. 〈ab〉⁸〈cd〉¹⁰. 28–31 Z. Typ. 3:104G, 5:88G.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. a []VIA. quāplurimi peccant in orthographia  Ne pigeat rudes mente capere uerſus tractos ex  iius orthographie regulis infra ſcriptis … Sign. b Effeta offa affer duplicant f. ſimplat offella  … Endet Bl. 18a Z. 16 … aliene fecilicitatis acculeus detraciōis. Ecce pūctus incluſiuus ⁊ hoc de tota orthographia dicta ſufficiāt :  DOE. GARTIAS AMEN.  Bl. 18b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Lyon BMun (Digitalisat).
C 4539. Pell 8661. CRF XI 766. Pellechet: Lyon 450. ISTC io00105500.
Lyon *BMun (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
De octo partibus
Octo sunt partes orationis, scilicet nomen, pronomen …
Der Behandlung der Redeteile folgen zweimal acht Regulae congruitatum, drei Divisiones verborum und Komparationstabellen
Beispiele und Regeln mit niederländischen Übersetzungen.
22 Bl. [a⁸b⁶c⁸]. 25 Z. Typ. 1:116G.
Bl. 1a [³]Cto ſunt ꝑtes orationis ſc nomen  pronomē verbū aduerbiū ꝑticipiū  … Lage b Seꝑandi Seoꝛſum afgheſceyden Re-… Endet Bl. 22a Z. 5 [²]duerbialiter fit iſta comꝑacio vt multum  plus plurimum vel plurime  Et ſic eſt finis deo laus  et gloria trinis ⁊.  Bl. 22b leer.
Anm. Zur Geschichte des frühen Buchdrucks in Zwolle vgl. Hellinga: PT.
C 2051. R 899. CA 640. Hellinga: PT I 40.II 448. ILC 1655. Hermans: Zwolle 17. Ernst: Hildesheim I,1 171. Madsen 1445. ISTC io00022100.
Hildesheim *DomB. København *KglB (Bl. 15-22 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
De octo partibus orationis
Partes orationis sunt octo: nomen, pronomen …
Behandelt in enger Anlehnung an Donat die Redeteile, teilweise mit anderen Beispielen und in anderer Reihenfolge.
Oft mit niederländischen Übersetzungen.
Typ. 13:80G.
32 Bl. a–d⁸. 1 u. 2 Sp. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:58G, 3:120G, 4:81G.
Bl. 1a m. Sign. ai []Arteſoꝛōnis  ſunt Octo  Daneben Nomē ꝓnomē  Verbū Adbium  … Z. 4 … Inťiectio  [²]Omē eſt qď ʼſbʼam … Sign. b Pʾme amo as are  .l.  … Endet Bl. 31bβ Z. 29 … timidioꝛ flagelli. timidiſſiꝯ flagelli.  Noīa adiectīa ꝑtitiua/ ⁊ nomīa numeralia  Bl. 32 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 2041. CA 639. Hellinga: PT I 53.II 398. ILC 1656. Oates 3866. ISTC io00022150.
Cambridge *UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
De partibus orationis
Nomen est pars orationis cum casu, corpus aut rem … significans …
Erläuterungen zu den Kapiteln 1,14,16–18,23–25 der Ars minor des Donat.
Lokalbezug: Passau, Bayern, Donau, Inn.
Vereinzelt deutsche Übersetzungen.
20 Bl. a⁸bc⁶. 31 Z. Typ. 4:93G, 6:185G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 [⁵]Omen eſt parſoꝛa-tionis cum caſu coꝛpus aut rem pꝛopꝛie cōmuniterue ſi-gnificans. … Sign. b (V)Erbum eſt parſoꝛatio- … Endet Bl. 20a Z. 9 … Sunt et nonnulle alie affectiones animi vt expellentis deteſtantis ⁊.  Laus deo.  Bl. 20b leer.
ISTC ip00121400.
Salzburg *BenediktPeter.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Partionale grammaticae
Partes orationis quot sunt? Octo. Secundum speciem quae? Nomen …
Der Behandlung der Redeteile folgen Vorschriften zur Syntax (Combinale grammaticae, Inc.: Quot modis latinum incipi potest? Quattuor modis prout omnis constructio …).
Lokalbezug: „rex vadit lovanio mechliniam, antwerpia distat quattuor leucis a mechlinia“.
Vereinzelt französische Übersetzungen.
Verfasser Vedastus de Rupe?. Vgl. auch M3920810.
16 Bl. 〈Aa〉b⁸. 36 Z. Typ. 11:82G. Meist Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. A.i. Incipit partionale grammatice iuuenū virtutes donati  iunioꝛis ſimul et regularum bꝛeuiter complectens.  (p)Artes oꝛōnis quot ſnnt? octo / ſcďm ſpēm Que  Nomen Pꝛonomen Verbū … Sign. b gnificante motū de vno loco ad aliū exterioꝛē. vt va … Endet Bl. 16b Z. 30 … id ē ad cur-rendum. et ſic de aliis.  Explicit cōbinale grammatice iuuenū. et dicitur cōbina-le quaſi de combinatione dictionum ſub forma congruitatis  nos alens. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Uppsala UB (Digitalisat).
Collijn: Uppsala 505. ISTC ip00125300.
Uppsala *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Ad patrem
Ad patrem zu dem vater …
Beispielsätze zum Gebrauch der Präpositionen für deutschsprachige Schüler, teils mit grammatikalischen Erläuterungen, teils mit griechischen oder volkstümlichen Etymologien lateinischer Begriffe.
Vgl. auch die abweichende Textfassung an: „Dicta puerorum super Donatum minorem“ (Nr 11018 bis 11021) und „Puerilia super Donatum“ (Nr 11078 bis 11099).
A
10 Bl. a⁶b. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4:150G, 8:76G. Init. l. 1 Hlzs.
Tit. AD Patrem  Hlzs., Schulszene 27Bl. 2a m. Sign. aij (A)D patrem czu dem vater.  Exemplum Filium in longinquis terꝛis conſtitutu veſtiu  penuria ſepe cogit ire ad patrem.  Darüber Glosse bey ſpil den ſuu iu weyten  landen weſende der kleyder  die gebꝛechung offt zwingt wandern zu dem vater  Komm. Nota hec pꝛepoſitio ad: eſt: equiuorum ad plura vt in hys patet metris. … Sign. b Scďm foꝛes. nach den thoꝛen Ex  … Darüber Glosse tiam diſcipuli expelleus  … Text endet Bl. 10b Z. 14 … Exemplum. fama eſt te raſum eſſe tenus pube.  Darüber Glosse es iſt ein gerucht dich beſchoꝛen ſeyn bey den heymlichen haren:  Komm. endet Z. 16 Tenus aliquando regit gt vt ibi Tenus crurum: aliquando  ablt vt hic tenus pube: Finis I S 
ISTC ip00148360.
Nürnberg *ehem. Scheurl.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:168G, 3:336G, 4:88G. Init. a.
Tit. Ad patrem pꝛo  iuuenibus.  Bl. 2a m. Sign. Aij (A)D patrem. Czu dem vater.  Exemplū filiū in lōginquis  terris conſtitutū veſtium penuria  ſepe cogit ire ad patrem.  … Sign. b Poſt tergū. Hinder ruck. Exēplū  … Endet Bl. 10b Z. 10 … te raſum eſſe te-nus pube.  Komm. Tenus aliquando regit genituū vt ibi. tenus crurū. Aliquando  ablatiuum vt hic. tenus pube.  Impꝛeſſum Liptzk per  Melchioꝛ Lotter. 
ISTC ip00148380.
Dessau *ehem. LB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
B
12 Bl. AB⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:88G, 5:172G.
Tit. Ad patrem cum gloſa  et ſuis notabilibus. Bl. 2a m. Sign. Aij [²]D patrem czu dem vat-ter. Exemplum Filium  in longinquis terris conſtitutum veſtium penuria ſepe co-git ire ad patrem  … Sign. b dicitur quaſi diuinatio facta ex garritu auium Et diffe- … Endet Bl. 12a Z. 15 … te  raſum eſſe tenus pube  Tenus aliquando regit genitiuum vt ibi tenus crurum.  aliquando ablatiuum vt hic / tenus pube.  Bl. 12b leer.
ISTC ip00148350.
Annaberg-Buchholz *K.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 8:168G, 11:340G, 12:88G.
Tit. Ad patrem  Bl. 2a m. Sign. Aij [²]Ad patrē. Czu dem vater  Exemplū filiu in longinquis terris conſtitutū veſtiū penuria ſepe cogit ire ad patrem  … Sign. b Diſciplina dici a verbo diſco is ire Et diſciplina ſic deſcribi  … Endet Bl. 10b Z. 16 … te raſum eſſe tenus pube  Tenus aliquādo regit genitiuū vt ibi. Tenus crurū. aliquando ablatiuū. vt hic Tenus pube.  Finis 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
ISTC ip00148400.
Jena *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:160G, 3:89G, 5:290G.
Tit. Ad patrem  Bl. 2a m. Sign. Aij [²]D patrem czu dem vater  Exemplum Filiuz in longinquis terris ſtitutu veſtiū  penuria ſepe cogit ire ad patrē  … Sign. b willē exēplu pueros virgis ca … Endet Bl. 10b Z. 16 … te raſum eſſe tenus pube  Tenus aliq regit gt vt ibi Tenus crurum aliquando  ablt vt hic. tenus pube Finis  Bl. 11 u. 12 leer.
IBS 910. Bod-inc P-038. ISTC ip00148230.
Oxford Bodl
(Fragm. Bl. 1/6 u. 2/5). Ružomberok *M.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11076 Grammatica. Ad patrem. [Leipzig: Konrad Kachelofen für] I.N., [um 1492]. 
10 Bl. [a⁶b]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Ad patrem  Bl. 2a [²]D patrem czu dem vater  Exemplum Filiuz in longinquis terris conſtitutū veſtiū  penuria ſepe cogit ire ad patrē  … Lage b willē. exēplū pueros uirgis ca- … Endet Bl. 10b Z. 16 … te raſum eſſe tenus pube  Tenus aliquādo regit gt vt ibi Tenus crurum aliquādo  ablt vt hic tenus pube Finis I N 
Anm. 1. Möglicherweise sind die Initialen I. N. in Johannes Numburg aufzulösen. Vgl. auch Heinrich Grimm: Die Buchführer des deutschen Kulturbereichs und ihre Niederlassungsorte in der Zeitspanne 1490 bis um 1550. In: Archiv für Geschichte des Buchwesens 7 (1967) Sp. 1590 Nr 628.
Anm. 2. Entspricht Nr 11079 u. Nr 11080 zeilengetr.
ISTC ip00148270.
Augsburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:336G, 4:88G, 9:168G. Init. d. Rubr. β.
Tit. (A²)D Patrem  ꝓ iuuēibus:  Bl. 2a m. Sign. Aij [²]D patrē. Czu dem vater. Exemplū filiū in lōginquis terris ſtitutū veſtiū penuria ſepe cogit ire ad patrē  … Sign. b Poſt tergum. Hinder ruck. Exemplum  … Endet Bl. 10b Z. 3 … te raſu eſſe tenus pube.  ⁌ Tenus aliquando regit genitiuū. vt ibi tenus crurū. aliquādo ablatiuū. vt hic Tenus pube.  Impꝛeſſum liptzk per  Melchiar Lotter. 
ISTC ip00148390.
Sangerhausen *K (Bl. 1 def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. 29 Z. Typ. 2*:98G, 4:165G. Rubr. ζ. 1 Hlzs.
Tit. Ad patrem  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aij [²]D patrem to dem vader  Exemplum Filium in lōginquis terris conſtitutū veſtiu  penuria ſepe cogit ire ad patrem  … Sign. b quaſi diuinatio facta ex garritu. Et drt auguriū et  … Endet Bl. 12a Z. 7 … te raſu  eſſe tenus pube.  ⁌ Tenus aliq regit gt vt ibi Tenus crurum. Ali-q ablt vt hic Tenus pube.  ⁌ Finis.  Bl. 12b leer.
R 795. Borchling-Claussen 169. Altmann: Brandis, Matthäus 25. Ernst: Hildesheim I,1 5. ISTC ip00148320.
Hildesheim *DomB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. [A¹⁰]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Ad patrem  Bl. 2a [²]D patrem zcu dem vater  Exemplum Filiuz in longinquis terris conſtitutū veſtiū  penuria ſepe cogit ire ad patrē.  … Endet Bl. 10b Z. 16 … te ra-ſum eſſe tenus pube  Tenus aliq regit gt vt ibi Tenus crurum aliquando  ablt vt hic tenus pube Finis 
Anm. Entspricht Nr 11076 u. d. folgenden Nr zeilengetr.
Šimáková-Vrchotka 816. ISTC ip00148290.
Praha *Malt, NM.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. a⁶b. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Ad patrem  Bl. 2a m. Sign. aij [²]D patrem zcu dem vater  Exemplum Filium in longinquis terris conſtitutū veſtiū  penuri ſepe cogit ire ad patrē.  … Sign. b willē. exēplū pueros virgis ca- … Endet Bl. 10b Z. 16 … te ra-ſum eſſe tenus pube  Tenus aliq regit gt vt ibi Tenus crurum Alquan-do ablt vt hic tenus pube Finis 
Anm. Entspricht Nr 11076 u. d. vorhergehenden Nr zeilengetr.
C 4628. Pr 2880. BMC III 629.IA 11589. Dahm: Aargau 1. ISTC ip00148300.
Bregenz Zisterz
. Jena ULB. London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Principes en françois
Par quantes manieres doibt on commencer son latin? …
Elementare Regeln zur lateinischen Syntax und Formenlehre, mit lateinischen Merkversen.
Das Initium ist eine französische Fassung des Anfangs der „Principia grammaticalia“ (Nr 11084–11085). Die Ähnlichkeiten verlieren sich jedoch, so dass die „Principes en françois“ nicht als französische Übersetzung zu betrachten sind.
Die Nr 11083 gibt nur zwei Drittel des Textes wieder.
8 Bl. [a⁸]. 25 Z. Typ. 4:84G, 6:190G. Eine Init. Rubr. γ.
Bl. 1a Prīcipes ē frācois  (P³)Ar quantes manieres doibt on ꝯmēcer ſon latin a faire par quattre ſās  empeſchement Par quelles? Par le  Nominatif cas … Endet Bl. 8b Z. 21 veſtratis datiuo huic veſtrati Verſus  Tis genitiuus habet pꝛebebit ti ſibi ternus.  ⁌ Qui legis inuice documēta pꝛioꝛa paꝛētis  Auctoꝛem pꝛecibus conſociare velis. 
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 4866. Pr 8488. BMC VIII 201.IA 40874. ISTC ip00958950.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Bechtel P-272. Pell 9550. ISTC ip00958980.
Nach der Adresse 16. Jh.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 29 Z. Typ. 5:76G, 6:93G. Eine Init. Rubr. γ. DrM II.
Bl. 1a m. Sign. a Pꝛincipes en francois.  (P)Ar quantes manieres doibt on cōmencer ſon latin a faire? Par quattre … Endet Bl. 7b Z. 23 Tis genitiuus habet: bet ti ſibi ternꝯ. ⁌ Finis.  ⁌ Qui legis inuiſe documenta pꝛioꝛa parentis.  Auctoꝛem pꝛecibus conſociare velis.  ⁌ Sequitur foꝛma comparationis.  … Bl. 8a Z. 29 Ablatiuo foꝛtibus foꝛtioꝛibus foꝛtiſſimis.  Bl. 8b DrM
Claudin II 16. Bechtel P-271. Pell 9549. ISTC ip00958960.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 31 Z. Typ. 1:190G, 4:98G. Init. b. DrM I.
Tit. Principes En Francoys.  DrMBl. 1b (P)Ar quātes manires doibt on cōmencer  ſō latī a faire par quatre … Endet Bl. 4b Z. 27 … verſus  Queſitiua pares optant reddi ſibi caſus.  Explicit.  Ingratus ne ſis iuuenis quim pectoꝛe toto  Anthonio grates qui tibi pꝛeſſit agas. 
Anm. Nach Bechtel um 1512.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Paris Genev (Digitalisat).
Claudin II 266. Bechtel P-273. Pell 9551. ISTC ip00958940.
Paris *Genev
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 38 Z. Leiste.
Bl. 1a (Leiste) daneben (P)Ar quantes manieres  doit on cōmēcher ſon latin a faire. Par  quatre par quelles. Par le nomīatif ca-ſe ſingulier ou plurier/ ou par le vocatif  caſe ſīgulier ou pľr. … Bl. 7b Z. 36 ſi careant illis: debent aduerbia dici  ⁌ Expliciunt pꝛincipia grammaticalia  … Endet Bl. 8a Z. 1 ⁌ Quot modis poſſumus dicere. Ie tayme ſouuerainemēt.  Amo te multum. Amo te valde.  … Z. 33 Diſce puer dum tempus habes euoiuuenili  Ne doleas cum pauca ſcias etate ſenili  Bl. 8b DrM, darunter Maiſtre martin moꝛin. 
Vorlage: Res.Publ. Unit.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 70.
CRF V 782. ISTC ip00958930.
Le Mans BMun
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Principia grammaticalia
Quot modis debemus incipere materiam? Quattuor …
Grundregeln der lateinischen Satzkonstruktion. Es folgt – ebenfalls für französischsprachige Benutzer – ein Abschnitt „Naturae verborum“ in Prosa (mit Merkversen, Inc.: Pro aliquali instructione iuvenum notandum est …), der Vorschriften über den Gebrauch des Verbs enthält und textlich nicht mit Nr 11061 bis 11063 übereinstimmt.
Vgl. auch „Principes en françois“ (Nr 11081–1108320N).
6 Bl. a⁶. 30 Z. Typ. 1:96G, 2:230G. Init. a. DrM I.
Tit. Pꝛincipia gram ticalia  DrMBl. 2a m. Sign. aii Pꝛincipia gramaticalia incipiunt feliciter  (Q³)uot modis debemus incipere materiā quattuoꝛ  modis Quibus Nominatiuo … Endet Bl. 6b Z. 27 … ſicut verba a quibus  deſcendūt vt Amatur petrum legitur lectionem.  Expliciunt nature verboꝛum 
Claudin II 557. Pell 9552. ISTC ip00958850.
Valenciennes *BMun.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. a. 34–37 Z. Typ. 3:108G, 4:80G. Init. a. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. a Principia grammaticalia.  (Q)Vot modi debemꝯ īcipeꝛe mateꝛiā? qna-tuor modis. bus? … Endet Bl. 4b Z. 30 … vt amatur petrum. legitur lectionem.  Expliciunt nature veꝛboꝛum. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Pell 9553. CIBN P-591. ISTC ip00958900.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Octo principia grammaticalia
Octo sunt principia grammaticae, scilicet suppositum …
Erläuterungen zu den Gegensatzpaaren: suppositum–appositum, dependens–terminus, substantivum–adiectivum, relativum–antecedens, specificans–specificabile, determinatio–determinabile, coniunctio–coniungibile, dispositio–disponibile mit wenigen Beispielen.
4 Bl. [a]. 22 Z. Typ. 3:290G, 4:95G. Init. b, g. Rubr. γ. DrM Ib.
Tit. Octo  Principia ✠  DrMBl. 1b (O)Cto ſunt pꝛincipia grāmatice: ſcilicet. Suppoſitum ⁊  appoſitū … Endet Bl. 4b Z. 16 … ī ſtudio. V .  In cāpo curro bene dicis ſi ſis in illo.  Si ſis exterius in cāpū ſit tibi curſus.  ⁌ Expliciunt octo pꝛincipia grammatice Lugduni impꝛeſſa ꝑ. Petrū  mareſchal. et. Barnabā chauſſard 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. London BL (Digitalisat).
C 4867. Pr 8635. BMC VIII 317.IA 41997. ISTC ip00958800.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Puerilia super Donatum
Prima declinatio quot litteras terminales habet? …
Hauptsächlich etymologische und allegorische Begriffserklärungen. Die fünf Deklinationen werden mit Hinweisen auf Donat und Petrus Helias sowie knappen Erläuterungen vorgestellt. Die sich in einigen Nummern anschließende Fassung von „Ad patrem“ bietet den Text, der in Leipziger Ausgaben der „Dicta puerorum super Donatum“ (Nr 11018–11021) beigedruckt ist.
8 Bl. a⁸. 34 Z. Typ. 3:80G, 4:92G. Min. f. Init.. TitHlzs. B.
6 Bl. [a⁶]. 39 Z. Typ. 1:78G, 2:156G. Rubr. α.
Bl. 1a [³]Rima declinatio quot litteras terminales hab duas  quas ꝛ vt in donato. Nota differenciam inter lrām  … Endet Bl. 5b Z. 29 … In maſculino geneꝛe vt meridies In feminino genere vt ſpecies  ⁌ In dubio genere vt dies  [³]D patrem czu dem vater  Exemplum extorquende pecunie gracia indies is pro-ficiſcitur ad patrem  … Endet Bl. 6b Z. 32 ⁌ Tenus pube bey den heimlichen harn Exemplum nōne plenꝯ  hic eſt nephandis petrum pice vnxit tenus pube  Deo gracias 
Anm. Zum Zusammenhang des Druckers des Capotius mit Andreas Frisner und Martin Landsberg vgl. Altmann in: Johannes Gutenberg — Regionale Aspekte des frühen Buchdrucks. Berlin 1993 S. 203ff.
Reproduktionen: Urbana UL (Digitalisat).
Ce³Suppl P-1101a. Collijn: Uppsala 477. ISTC ip01101500.
Altenburg (Ö.) Benedikt. Uppsala *UB. Urbana *UL.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 33 Z. Typ. 3:89G, 8:168G, 11:340G.
Tit. Puerilia ſu-per donato  Bl. 2a m. Sign. Aij [³]Rima declinatio quot litte-ras terminales hab … Endet Bl. 8a Z. 26 … In feminino genere vt  ſpecies. in dubio genere vt dies. Nota decem ſunt nomina  dubij generis vnde. Margo dies coꝛtex ſilex panthera  damma. Finis cum clunis foꝛceps et adeps dubitantur  Impꝛeſſum liptzk Anno di M.cccc.xcv  G H  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13559. BSB-Ink P-875. ISTC ip01102050.
Jena *ULB. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11089 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. [Nürnberg: Friedrich Creussner, um 1490/95]. 
8 Bl. a⁸. 36 Z. Typ. 3:108G, 4:87G, 5:136G. Rubr. β(?). TitHlzs. C.
Tit. Puerilia ſuper donatum Ad patrem  Hlzs.  Bl. 1b [³]Rima declinatio quot litteras termi-nales habet. … Endet Bl. 8a Z. 31 Ex. Nōne plenꝯ hic ē nephandis petꝝ pice vnxit tenꝯ pube  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Schramm XVIII Abb. 322. BSB-Ink P-874. ISTC ip01101800.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11090 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. [Nürnberg: Friedrich Creussner, um 1490/95]. 
8 Bl. [a⁸]. 35 Z. Typ. 2:165G, 3:108G, 4:87G. TitHlzs. C.
Tit. Puerilia Super Donatum.  Hlzs.  Bl. 1b []Rima declinatio quot lrās terminales habet. … Endet Bl. 8a Z. 32 Ex. Nōne plenꝯ hic eſt nephādis petꝝ pice vnxit tenꝯ pube  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13555. Schr 5035. Schramm XVIII Abb. 322. Ce³ P-1102. BSB-Ink P-873. Mead 1312. ISTC ip01102000.
München SB
. New York *PlimptonL. San Marino (Calif.) HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11091 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. [Nürnberg: Friedrich Creussner, um 1490/95]. 
8 Bl. [a⁸]. 36 Z. Typ. 2:165G, 3:108G, 4:87G, 5:136G. Rubr. β(?). TitHlzs. C.
Tit. Puerilia ſuper donatū. Ad patrem  Hlzs.  Bl. 1b []Rima declinatio quot lrās terminales habet. … Endet Bl. 8 Z. 32 Ex Nōne plenꝯ hic ē nephādis petꝝ pice vnxit tenꝯ pube  Bl. 8b leer.
Anm. Entspricht der Nr 11089 meist seiten–, oft zeilengetr.
Schr 5039. Schramm XVIII Abb. 322. ISTC ip01101700.
Dietfurt *Franzisk. Melk *Benedikt. Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. 30 Z. Typ. 2:98G.
Bl. 1a []Rima declinatio quot litteras terminales  h … Endet Bl. 8a Z. 22 … Margo dies coꝛtex ſilex panthera dāma  Finis cū clunis foꝛceps et adeps dubitantur.  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 18.
C 1938. Altmann: Brandis, Matthäus 14. Pr 2633. BMC II 555.IA 9902. ISTC ip01101450.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 30 Z. Typ. 3:89G.
Bl. 1a m. Sign. Ai []Rima declinatio quot litteras terminales habet  … Endet Bl. 8a Z. 21 … Margo dies coꝛtex ſi-lex panthera dāma. Finis cum clunis foꝛceps et adeps dubitantur.  Bl. 8b leer.
IBP 2428. ISTC ip01101600.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. [a⁶]. 39 Z. Typ. 1:88G, 4:140G, 6:76G. 1 Hlzs.
Tit. Puerilia Super Donatum.  Hlzs.  Bl. 2a []Rima declinatio quot litteras terminales habet. Duas. … Endet Bl. 6a Z. 26 … In feīo vt ſpēs In dubio vt dies.  Impꝛeſſum Nurmberge per Ambꝛoſium  Hueber. Anno domini .1500.  Bl. 6b leer.
H 13560. Schr 5038. Schramm XVIII Abb. 709. ISTC ip01102200.
Heilbronn *StArch. Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. [a⁶]. 34 Z. Typ. 1*:93G.
Bl. 1a []Rima declinatio quot lrās terminales habet duas.  … Endet Bl. 6b Z. 21 In feminino genere ut ſpecies In dnbio genere dies : 
ISTC ip01101440.
Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11096 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Regula Dominus quae pars. [Leipzig: Markus Brandis, um 1484]. 
10 Bl. [a⁶b]. 38 Z. Typ. 1*:88G.
Bl. 1a []Rima declinatio quot litteras terminales habet. duas  … Lage b pugnauit qꝛ commodoſius eſt dicere ayax venit ad troyam ⁊ ide  … Endet Bl. 10b Z. 37 … doloꝛ de pti malo. ſpes de futuro bono. timoꝛ  de futuro malo. Explicit foeliciter. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30.
Altmann: Brandis, Markus 33. IBP 2427. ISTC ip01101430.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
9 Sp.708a Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. [Augsburg: Johann Schönsperger d. J., um 1511]. 
H 13557. VD16 P 5360. Schr 5034. Schramm XVI Abb. 621. BSB-Ink (P-877). ISTC ip01102230.
Nach den Typen 16. Jh. — In gleicher Ausstattung sind zwei Drucke überliefert, die sich u. a. im Textbeginn unterscheiden: (P⁵)Rima … H; z. B. München SB; (p⁵)Prima … z. B. Ex. Stuttgart LB). — Nachtrag zum gedruckten GW: Ist vielmehr Bestandteil eines Sammeldrucks mit Elementarwerken zum Lateinunterricht, Augsburg: Johann Schönsperger d. J., 1511 (u.a. mit VD16 A 1836, C 1696 u. ZV 3150; Mitteilung von Hans-Jörg Künast, Augsburg, 23.VIII.2012).
Kopie in Sammlung 16. Jh. vorhanden (S 84/88, S84/89).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
München SB. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11097 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. Köln: [Hermann Bungart, um 1497/1500]. 
8 Bl. AB. 38 Z. Typ. 3:145G, 5:79G. Init. a, d. Einmal Min. f. Init. Rubr. γ. DrM IIIa.
Tit. Puerilia ſuper Donatum  DrM  Bl. 2a m. Sign. Aij (p)Rima declinatio quot  las termīales habet. … Sign. b durat vſ ad ſexageſimū annū: Sexta etas dici ſenectus  … Endet Bl. 8a Z. 33 Exemplum Nonne plenus hic eſt nephandis petrum pice  vnxit tenus pube.  Expliciunt puerilia ſuper donatum  impꝛeſſa Colonie ſuper antiquū foꝛū.  Bl. 8b leer.
R 703. Schr 5037. VK 993. ISTC ip01102150.
Erlangen UB. Münster *ULB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11098 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. [Speyer: Konrad Hist, um 1495]. 
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:180G, 3:80G. Einmal Min. f. Init. TitHlzs. B.
Tit. Puerilia ſuper Donatum  Hlzs., Schulszene 41  Bl. 1b (p)Rima declinatio quot literas terminales h  … Endet Bl. 8b Z. 26 Exemplum. nonne plenus hic eſt nephandis petrū pice  vnxit tenus pube. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13556. Schr 5034. 5036. Schramm XVI Abb. 588. Engel-Stalla: Hist 1666. BSB-Ink P-876. Pr 2444. BMC II 507.IA 8830. ISTC ip01102100.
Linz LB. London BL
. München SB
, *UB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11099 Grammatica. Puerilia super Donatum. Daran: Ad patrem. Nürnberg: Marx Ayrer, [um 1488]. 
8 Bl. a⁸. 33 Z. Typ. 1:87G. Min. f. Init.
Tit., xylogr.pueꝛilia ſupeꝛ donatum  Bl. 1b (p)Rima declinatio quot litteꝛas teꝛminales hab  … Endet Bl. 8b Z. 25 Ex. noe plenꝯ hic ē nephādis petꝝ pice vnxit tenus pube.  Impꝛeſſum Nrmbeꝛge  Per Marcū ayrer. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13558. BSB-Ink P-872. ISTC ip01101550.
München SB
. Nürnberg *Scheurl.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Quaestiones super Donatum
Circa principium Donati quaeritur utrum sint octo partes orationis? …
Scholastischer Donat-Kommentar. Den zitierten Donat-Fragen folgen mit „quaeritur“ eingeleitete, oft ausführliche Erklärungen der Redeteile.
Nur in den Ausgaben Nr 11100 u. 11101 wurde der Beginn des obigen Initiums mit einer Initiale hervorgehoben. In allen anderen ist das Donat-Zitat „Partes orationis quot sunt? …“ für den Initialschmuck vorgesehen.
A
C 2111. IBEPostinc 219. IGI IV S. 347. ISTC iq00008100.
Nicht vor 1505.
Milano BAmbros. Sevilla BColomb.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
37–43 Z.
Bl. 1a (P)artes  orationis  quot ſunt  Octo.  Que  nomen  pronomen …
Ehem. *J. Rosenthal (München).
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
B
64(?) Bl. a–h⁸(?). 29 Z. Typ. 2:69G, 3:94G. Rubr. α, β. DrM I.
Tit. ❡ Queſtiones ſuper donatum.  DrMBl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatum minoꝛem.  Portes oꝛationis quot ſunt octo:  []Irca pꝛinciipum donati queritur  Vtru ſint octo partes oꝛationis.  … Sign. b trum opponatur maſculino ⁊ fe. t talis oppoſi … Bricht ab Bl. 55b Z. 27 dam pꝛonomina  pꝛeponūtur vt pꝛimitiua. -
Claudin III 414. Pell 9707. ISTC iq00008020.
Vesoul BMun (Bl. 1–55).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
42 Bl. a–d⁸e¹⁰. 34 Z. Typ. 1:86G, 2:140G.
Tit. Queſtiones ſuper donatum  Bl. 2a m. Sign. a2 Incipiunt queſtiones perutiles ſuꝑ donatū minoꝛē.  Partes oꝛationis quot ſunt? octo.  []Irca ncipiū donati queri Utꝝ ſint octo  ꝑtes oois? Et argui … Sign. b Queri ſequēter vtrū caſus diuidatur in ſex caſus  … Endet Bl. 41b Z. 31 … ⁊ ſic ꝑ interiectiōe ſignifica. Et hec de donato dicta ſufficiāt  Expliciūt queſtiūcule grāmaticales ſuper donatū minoꝛē.  Bl. 42 leer.
Pell 9708. CIBN Q-7. ISTC iq00007150.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. a–d⁸. 38 Z. Typ. 4:115G, 10:76G. Rubr. β, γ. DrM I.
Tit. ⁌ Queſtiones ſuper donatum minoꝛem.  DrMBl. 2a ⁌ Incipiunt queſtiones perutiles ſuꝑ donatum minoꝛem.  [³]Artes oꝛationis quot ſūt? octo que?  Circa pꝛincipiū donati ri vtrū ſint … Sign. b (P²)Ronomini quot accidunt? ſex. que? qua.  … Endet Bl. 32a Z. 23 … et ſic per interiectionē ſignifica. ⁌ Et hec compen-dioſe per modū gloſe ſuper donatū dicta ſufficiant.  ⁌ Expliciunt queſtiuncule grāmaticales ſuper donatū mi-noꝛem. Im pꝛeſſe rothomagi per Iohannē burge.  Bl. 32b leer.
Anm. Meist zeilengetr. Nachdr. der folgenden Nr.
Reproduktionen: Lisboa BN (Digitalisat).
Mendes: Lisboa 1083. ISTC iq00008060.
Lisboa *BN
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. a–d⁸. 38 Z. Typ. 1:78G, 2:114G. Rubr. α. DrM I.
Tit. Queſtiones ſuper donatū minoꝛem.  DrMBl. 2a m. Sign. a.ii. Incipiut queſtiones perutiles ſuper donatū minoꝛem.  [³]Artes oꝛationis quot ſunt? octo. que?  Circa pꝛīcipium donati ri vtrū ſint … Sign. b (P²)Ronomini quot accidunt? ſex. que? qua.  … Endet Bl. 32a Z. 23 et ſic per interiectionem ſignificatur. ⁌ Et hec cōpendioſe per  modum gloſe ſuper donatum dicta ſufficiant.  ⁌ Expliciunt queſtiuncule grāmaticales ſuper donatu  minoꝛē Imſſe ſuburbiis ſācti germani de pꝛatis In inſignio  crucis auree per Petrū Leuet. Anno di Milleſimo quadꝛingenteſimo nonageſimo tertio. decima Decembꝛis.  Bl. 32b leer.
Anm. Oft zeilengetr. Nachdr. der Nr 11105, diente als Vorlage für vorhergehende Nr.
C 2115. Pr 8064. BMC VIII 102.IA 39919. Collijn: Uppsala 1280. ISTC iq00007300.
London BL
(Bl. 1 fehlt). Uppsala *UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. a⁸b–e⁶. 39–40 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. a, eine weitere Init. Rubr. α. TitHlzs. G.
Tit. Queſtiones ſuper donatum.  Hlzs., Schulszene 35Bl. 2a m. Sign. a2 Incipiūt queſtione. peruti-les ſuper donatum minoꝛem.  []Artes oratōis quot ſūt: Octo:  ⁌ Circa ncipiū donati queri. Utrū ſint … Sign. b rit nomē exercere exerceret: ⁊ ꝓpter hoc ďꝛ eſſe vicarius noīs. U  … Endet Bl. 32a Z. 13 … ⁊ ſic per interiectionē ſignificatur. Et hec  de donato dicta ſufficiant.  Expliciunt queſtiuncule grā-maticales ſuꝑ donatū minoꝛē.  Bl. 32b leer.
Anm. 1. Bl. 15b Z. 18 u. Bl. 20a Z. 21 Tekturen.
Anm. 2. Vgl. Anm. zu Nr 11114.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13637. C 2114. Schr 5041. Schramm XXI Abb. 586. Kaufmann-Nabholz 607. BSB-Ink Q-8. Pr 7742. BMC III 788.IA 37821. Collijn: Uppsala 1281. Hubay: Würzburg 1796. ISTC iq00006500.
Basel UB. Dresden *ehem. LB. London BL
. München SB
(2 Ex.). Nordhausen *BlasiiB. Uppsala UB. Würzburg UB
. Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
36 Bl. a–c⁸de⁶. 35 Z. Typ. 1:78G, 2:114G. Rubr. α. DrM I.
Tit Queſtiōes ſuꝑ donatū minoꝛem  DrMBl. 2a m. Sign. aii Incipiūt queſtiōes perutiles ſuper donatū minoꝛem  []Artes oꝛōnis quot ſunt? Octo. que?  Circa pꝛincipiū donati ri vtrū ſint … Sign. b ceſſe ponere ꝓnoīa in pľi nūmero: ⁊ ꝑ s ꝓnoīa in pľi ꝓ ꝓpꝛiis  … Endet Bl. 36a Z. 5 et ſic per interiectionem ſignificatur. ⁌ Et hec cōpendioſe ꝑ  modum gloſe ſuper donatum dicta ſufficiant  ⁌ Expliciunt queſtiuncule grāmaticales ſuper dona-tū minoꝛē Impꝛeſſe ſuburbanis Pariſii in interſignio crucis  auree per Petrum Leuet. Anno domini Milleſimo quadꝛingenteſimo nonageſimoſecundo. nono kľ. Iulii.  Bl. 36b leer.
Anm. Diente als Vorlage für Nr 11103.
Reproduktionen: Glasgow UL (Digitalisat).
ISTC iq00007270.
Glasgow *UL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
36 Bl. a–c⁸de⁶. 35 Z. Typ. 1:78G, 2:114G. DrM I.
Tit. Queſtiuncule ſuꝑ donatū minorē  DrMBl. 2a m. Sign. a.ii. Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatū minoꝛem.  []Artes oꝛationis quot ſunt? octo. .  Circa pꝛincipiū donati ri vtrū ſint … Sign. b ceſſe ponere ꝓnoīa in pľi numero: ⁊ ꝑ s ꝓnoīa ī pľi ꝓ ꝓpꝛiis  … Endet Bl. 36a Z. 4 … ⁊ ſic per interiectionem  ſignificatur. Et hec compēdioſe per modū gloſe ſuꝑ donatū dicta ſufficiant.  Expliciūt queſtiūcule grāmaticales ſuꝑ donatū mīorē.  Impꝛeſſe Pariſii per Petrū Leuet. Anno di Milleſimo -dringēteſimo octuageſimo nono vltīa die Mēſis Ianuarii.  Bl. 36b leer.
Reproduktionen: Troyes BMun (Digitalisat).
Pell 9710. CRF I 1233. CIBN Q-6. Sack: Freiburg 3001. ISTC iq00007100.
Freiburg UB
. Manchester RylandsL
(def.). Paris BN. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. a⁸b–d⁶. 46 Z. Typ. 2:180G, 5:64G, 6:100R. Rubr. α. DrM II.
Tit. Queſtiones ſuper do-natum minoꝛem.  DrMBl. 2a m. Sign. a2 ⁌ Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatum minoꝛem.  []Artes orationis quot ſunt? Octo: que?  Circa pꝛincipiū donati queri vtrū ſint … Sign. b merante cuiuſmodi eſt aīa que numerat res diſcernēdo ⁊ dinſtincte ar- … Endet Bl. 25b Z. 36 … et ſic ꝑ interiectionē ſignifica. ⁌ Et hec compēdioſe ꝑ  modum gloſe ſuper donatum dicta ſufficiant.  ⁌ Expliciunt queſtiuncule grammaticales ſuꝑ donatum minoꝛem  Impꝛeſſe pariſij per Michaelem le noir cōmoꝛantē ſupꝛa pontē ſancti  Michaelis ad interſignium ſancti Iohannis euangeliſte.  Bl. 26 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Paris BN (Digitalisat).
CIBN Q-9. ISTC iq00008050.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. Ab–d⁸. 38 Z. Typ. 1:114G, 2:74G.
Tit. Queſtiones ſuꝑ minoꝛem donatum.  Bl. 2a Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatum.  []artes oꝛationis quot ſūt octo que. ⁊c  Circa pꝛincipiū donati Queri vtrū ſint … Sign. b Pꝛonomini quot accidunt. ſex. que qualitas. ꝛc.  … Endet Bl. 32a Z. 26 … ſic per ī-teriectionem ſignificatur.  Expliciunt queſtiuncule grāmaticales ſuper donatum mi-noꝛem engoliſme impꝛeſſe bene viſe ⁊ coꝛrecte. Anno ſalutis  chꝛiſtiane .M.CCCC.xCii.xvi. die menſis apꝛilis  Bl. 32b leer.
Pell 9711. CRF VI 1708. CRF XIV 415. CIBN Q-8. ISTC iq00007200.
Angoulême Arch (Fragm.). New Haven UL
(Fragm. Bl. 1–16, def.). Paris *BN (2 Ex., 1. Ex. Fragm., 2. Ex. Fragm.), Mazarin (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
36 Bl. a–c⁸de⁶. 35 Z. Typ. 1:81G, 4:94G.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. a.ii. Incipiūt queſtiones perutiles ſuper donatum minorem  []Artes orationis. quot ſunt? octo. que? no.  Circa prīcipiū donati ritur vtrū … Sign. b ceſſe ponere ꝓnoīa in pľi nūero. et ꝑ ꝯs ꝓnoīa in pľi pro ꝓptiis  … Endet Bl. 36a Z. 3 … ⁊ ſic ꝑ inter-iectionē ſignificatur. Et hec de donato dicta ſufficiant.  Expliciūt queſtiūcule grāmaticales ſuꝑ donatum minorem.  Bl. 36b leer.
Pell 9709. CRF XVII 504. ISTC iq00007160.
Conches M (Bl. a1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Tit. Queſtiones ſuper donatum minoꝛem  DrM des J. Le ForestierBl. 2a m. Sign. a.ii ⁌ Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatum minoꝛem.  (P)Artes oꝛationis quot ſunt? Octo. Que?  Circa pꝛincipiū donati queri vtrū ſint … Sign. b merante cuiuſmodi eſt aīa que numerat res diſcernēdo ⁊ diſtincte ar … Endet Bl. 25b Z. 36 … et ſic per interiectionē ſignifica. ⁌ Et hec pendioſe  ꝑ modū gloſe ſuper donatum dicta ſufficiant.  ⁌ Expliciunt queſtiuncule grammaticales ſuꝑ donatū minoꝛem  Impꝛeſſe rothomagi per Iohānem le bourgoys Pꝛo robeꝛto Mace  vniuerſitatis cadomi libꝛario.  Bl. 26a leer. Bl. 26b DrM des J. Le Bourgeois
Anm. Seitengetr. Nachdr. von Nr 11107.
Reproduktionen: Zürich ZB (Digitalisat).
RSuppl 157. ISTC iq00008080.
Zürich *ZB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
36 Bl. a–f⁶. 36 Z. Typ. 7:80G, 10:155G, m. Einsprengungen aus 8:130G. Init. e. Rubr. ε.
Tit. Queſtiones ſuper Donatum  Bl. 2a m. Sign. aij [⁷]Artes oꝛatōis quot  ſunt. Octo. Que. Nomē. ꝓnomen ⁊.  Circa pꝛincipiū Donati queri Utru  ſint … Sign. b tie. qꝛ h vocē pluralē ⁊ cationē ſingularē. Et catione t. ſi … Endet Bl. 36a Z. 26 … ⁊ ſic per interiectionem ſignificatur. Et hec de do-nato dicta ſufficiant.  Expliciut queſtiuncule grāmaticales  ſuper donatum minoꝛem.  Bl. 36b leer.
Ce³ Q-8. Faye: Urbana 54. Sack: Freiburg 3002. ISTC iq00008000.
Donaueschingen *ehem. HB. Freiburg UB
. Karlsruhe LB
. Regensburg AlteKapelle. Solothurn ZB
. Urbana UL.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
24 Bl. A⁸BC⁶D. 48 Z. Typ. 2:160G, 6:146G, 10:60G. Rubr. ζ. TitHlzs. B.
Tit. Queſtiones ſuper donatum  Hlzs., Schulszene 40  Bl. 2a m. Sign. Aij Incipiunt queſtiones perutiles ſuper donatum minoꝛem.  [⁷]Artes oꝛatiōis quot ſunt. Octo.  ☞ Circa pꝛincipiū donati queri Vtrū ſint … Sign. b qꝛ ſunt ſpēs diſtincte alicuiꝯ gener. ḡ coeue ſūt ſub genere. ⁊ eque ſub ge … Endet Bl. 24a Z. 21 … ⁊ ſic per interiectionem ſignificatur  Et hec de donato dicta ſufficiant.  Expliciunt queſtiuncule grāmaticales ſuper donatum minoꝛem.  Bl. 24b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13636. C 2112. Schr 5043. Schramm XIII Abb. 103. IBP 4646. BSB-Ink Q-11. Pr 2923. BMC III 633.IA 12371. Nentwig 336. ISTC iq00007500.
Braunschweig StB. Città del Vaticano BVat
. Dietfurt Franzisk. Eichstätt UB. Graz UB. Halle *ULB. Kraków BU. London BL
. München SB
. Tarnów Sem. Warszawa BN.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
44 Bl. A⁸B–G⁶. 32 Z. Typ. 8:175G, 9:98G, 10:82G. Init. o. Häufig Min. f. Init.
Tit. Qneſtiones ſuper Donatum  Bl. 2a m. Sign. Aij (p)Artes oꝛacionis  quot ſunt. Octo. Que. Nomen.  Pꝛonomē ⁊. Circa pꝛincipiū  Donati ri. Utꝝ ſint … Sign. b Ad quintā dictur. ꝙ vnitas non eſt numerns niſi ab- … Endet Bl. 44a Z. 10 … et ſic  ꝑ interiectionē ca. Et hec de donato dicta ſufficiūt.  Expliciūt ſtiuncule grāmaticales ſuꝑ dōatū minoꝛē.  Bl. 44b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. München SB (Digitalisat).
H 13634. BSB-Ink Q-10. Hubay: Augsburg 1742. ISTC iq00006300.
Augsburg *SStB (Rubr. 1491). München SB
. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11114 Grammatica. Quaestiones super Donatum. [Basel: Michael Furter(?), nicht nach 1496]. 
26 Bl. a⁸b–d⁶. 45 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 4:64G. Init. d, dd, ee. Min. f. Init.
Tit. Queſtiones ſu-per Donatum.  Bl. 2a m. Sign. aij (P²)Ar-tes  oꝛatio-nis  quot ſūt  Octo.  Que?  Nomen  Pꝛono-men ⁊.  Circa  pꝛincipiū  Donati ri. Utrū  ſint … Sign. b ficādi rem ſuā finite vel infinite. Et ꝑ hoc ꝙ dicit finite intelligi quali … Endet Bl. 25b Z. 40 … ⁊ ſic per interiectionem ſignificacatur. Et hec de donato dicta ſufficiant.  Expliciunt ſtiuncule grāmaticales ſuꝑ donatū minoꝛem.  Bl. 26 leer.
Anm. Die Druckerzuweisungen dieser Ausgabe und von Nr 11104 erfolgen mit Vorbehalt. Beide Drucke bieten den Text unterschiedlich dar, Nr 11104 steht der französischen Tradition nahe, während Nr 11114 wie die Nrn 11111 und 11113 den Donat ausführlicher (länger als auf einer Zeile) zitiert.
H 13635. C 2113. Schr 5042. Schramm XXII Abb. 323. Kaufmann-Nabholz 606. Ce³ Q-7. IGICorr 8246A. BSB-Ink Q-9. Pr 7744. BMC III 788.IA 37827. ISTC iq00007000.
Basel UB
. Bergamo BCiv. Dresden *SUB (def.) (z.Z. Moskva GosB). London BL
. München SB
, UB
. Nürnberg *Scheurl. Stuttgart LB
(Besitzv. 1496). Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Quaestiones in Alexandri partem secundam
Kommentar ausgewählter Verse aus dem 2. Buch des Doctrinale des Alexander de Villa Dei. Nach dem Zitat der Verszeile werden die Sacherklärungen durch formelhafte Wendungen eingeleitet: „In ista parte a(u)c(tor) ponit, determinat, ostendit … Lectio ista continebit … partes … Sententia (primae) partis est ista. Dicit magister …“
256 Bl. a–z⁊A–G⁸. 35 Z. Typ. 1:77G, 2:110G. DrM II.
Lage a unbekannt. Bl. 9a m. Sign. b […]olum rectus. aſſumptū pz. dicēdo magi  […]giſtri eſt genitiui caſus et ſupponit huic ver […] lic. nullū inaīatum regit cū regere … Endet Bl. 255b Z. 1 … actiones gratiaꝝ refero de fine regiminis at cōſtructionis ſic inquiendo Benedictio et claritas et ſapientia et gratiarū  actio laus. honoꝛ. virtus et foꝛtitudo deo noſtro in ſecula ſeculorum Amen. Deo gratias:  Expliciunt queſtiones regiminis et conſtructionis  vna cum argumentationibus et ſolutionibus eoꝛū-dē Impꝛeſſe Lugd. anno di .Mileſimo CCCClxxxviij. die xxvij. Iullij.  DrMBl. 256 leer.
Pell 9706. ISTC iq00003500.
Avignon *BMun (Lagen a u. d fehlen, Bl. 9 def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Quaestiunculae grammaticales
8 Bl. 37 Z. Typ. got. DrM.
Caxton Head Catalogue. 828 Nr 116.
8 Bl. 37 Z. DrM.
Anm. Ob gleich Nr 1111510N(?).
Caxton Head Catalogue. 836 Nr 120.
De quantitate syllabarum
Metrum constat ex pedibus, pes ex syllabis …
Kurze Metrik, behandelt Buchstaben, Silben – ausführlich die Quantitäten der Schlusssilben –, Versmaße sowie Einzelvorschriften zur Versgestaltung. Die Drucke Nr 11120 u. 11121 beginnen „Quoniam omne metrum …“ und bieten einen teils abweichenden, teils gekürzten Text. Die Abschnitte „Versus est …“ und „Multis de causis …“ am Schluss sind vereinigt, wodurch ein Großteil der Einzelvorschriften entfällt.
6 Bl. a⁶. 36 Z. Typ. 1:190G, 2:75G. Min. f. Init. Rubr. β. DrM I.
Tit. De quantitate ſillabaꝝ  DrMBl. 2a m. Sign. a.ij (m³)Etrum conſtat ex pedib: pes  ex ſillabʼ. ⁊ ſillaba ex lrīs. Idcirco … Endet Bl. 6a Z. 29 … ſub  ſilentio trāſire decreui cauēda ſunt vt metrū elegantiꝯ habea.  Expliciūt regule grāmaticales. Impꝛeſſe  per Geoꝛgiū mittelhus.  Bl. 6b leer.
Anm. Teilw. seiten– u. zeilengetr. Nachdr. der Nr 11118.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. München SB (Digitalisat). Zürich ZB (Digitalisat).
RSuppl 164. Claudin II 8. Ce³ Q-13. Pell 9713. 9715. CRF XIV 416. BSB-Ink D-61. ISTC iq00013180.
München SB
(2 Ex.). Philadelphia UL. Poitiers BMun. Zürich *ZB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. a⁶. 36 Z. Typ. 1*:82G, 2:114G. Min. f. Init. DrM I.
Tit. Incipiunt regule grāmaticales  DrMBl. 2a m. Sign. a.ii (m³)Etrum conſtat ex pedibus. pes ex ſyllabis. et ſyllaba  ex litteris: idcirco … Endet Bl. 6b Z. 17 … ſub ſilentio tranſire decreui cauenda ſūt: vt me-trum elegantius habeatur.  Expliciunt regule grāmaticales. 
Pell 9716. CRF I 1254. ISTC iq00012900.
Troyes *BMun
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. a⁶. 36 Z. Typ. 4:94G, 13:80G. Meist Min. f. Init. DrM II.
Tit. De quātitate ſyllabarū.  DrMBl. 2a m. Sign. a.ii. (m³)Etrū conſtat ex pedibꝯ: pes ex ſyllabis: et ſyllaba ex  litteris. Idcirco … Endet Bl. 6a Z. 29 … ſub ſilentio  tranſire decreui cauenda ſunt vt metrū elegātius habea  Expliciunt regule grāmaticales.  Impꝛeſſe per Anthoniū cayllaut.  Bl. 6b leer.
Reproduktionen: Paris Mazarin (Digitalisat).
C 5097. Pell 9712. CRF VI 1730. ISTC iq00013150.
Paris *Mazarin.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11119 Grammatica. De quantitate syllabarum. [Lyon(?), nach 1500(?)]. 
6 Bl. a⁶. 43 Z. 2 Typ. got. Init. Rubr. x.
Tit. (D)e quantitate ſillabarum  Bl. 2a m. Sign. aij []Etrum conſtat ex pedibus pes ex ſillabis ⁊ ſillaba ex lit-teris. idcirco … Endet Bl. 5b Z. 15 … ſub ſilentio tranſire decreui cauenda ſunt: vt metrum elegantius habeatur.  ⁌ Expliciunt regule grammaticales.  Bl. 6 leer.
Pell 9715b-e. CRF III 675. CRF XII 508. ISTC iq00013100.
Paris *BU. Toulouse BMun.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 30 Z. Typ. 1:190G, 6:65G. Rubr. β. VM des Denis Roce (Polain 162).
Tit. Quoniā oē metrum.  VMBl. 2a [³]Uoniam omne metrum conſtat ex pedibus  pes autem ex ſyllabis ſillaba vero ex litteris  ideo … Endet Bl. 8a Z. 17 … et per imitationem  auctoꝛum cognoſci poſſunt.  Expliciunt regulete.  Incumbit metrificare volenti ſcire que ſunt que in-tegrant … Bl. 8b Z. 25 poteſt: ideo cauſa bꝛeuitatis hic pꝛetermittuntur.  ⁌ Finis. 
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
RSuppl 158. ISTC iq00013195.
Basel *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 28 Z. Typ. 3*:102G. Init. a, b. Meist Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. Ai. (Q)Qoniam omne metrū cōſtat ex pedibꝯ  pes autē ex ſillabis / ſillaba vero ex literis: ideo … Endet Bl. 6b Z. 26 ⁊ per mutationem auctoꝛum cognoſci poſſunt  Expliciunt regulete 
Pell 9714. CRF III 676. ISTC iq00013190.
Toulouse *BMun.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Regimina casuum
Nominativus quot modis regitur? …
Regeln zu Kasusgebrauch und Kongruenz.
Lokalbezug: Frankreich.
Eine französische Übersetzung.
11122 Grammatica. Regimina casuum. [Frankreich, nach 1500(?)]. 
10 Bl. A¹⁰. 28 Z. 2 got. Typen. 2 Init.
Bl. 1a m. Sign. Ai (N²)Ominatiuus quot modis regitur? Septē modis. Quib? Duob … Endet Bl. 10b Z. 24 Biſduo ſunt per que conſtructio non datur caput.  Ad ſtudium quare veniſti tu memoꝛare.  Aut illic ſtudeas: aut ibi non maneas.  Expliciūt regimina. 
Pell 9814. ISTC ir00082500.
Aix-en-Provence *BMejanes.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Regula Dominus quae pars
Dominus quae pars? (est) nomen. Quare? Quia significat substantiam cum qualitate propria vel communi …
Abhandlung der acht Redeteile in der donatschen Reihenfolge, ausgehend von den Beispielen: dominus, ego, amo, hodie, legens, et, ad, heu.
Die „Regula Dominus quae pars“ erscheint oft am Beginn von Sammlungen grammatikalischer Schriften. Wegen der in den Drucken benutzten Gesamttitel werden das „Compendium octo partium orationis“ und die „Compilatio grammatiae et logicae“ oben im Abschnitt der Sammlungen (Nr 10988–11008) verzeichnet. Der sich hier anschließende Abschnitt „Regula Dominus quae pars“ umfasst die Einzelausgaben sowie Kombinationen mit einem längeren oder mehreren kürzeren grammatikalischen Texten.
Die Drucke überliefern teils beträchtlich voneinander abweichende Fassungen. Abgesehen von Ausgaben mit einem anderen Initium (Nr 11191–11204), setzen die Unterschiede meist nach dem oben zitierten Initium ein. Sie werden in der Titelaufnahme andeutungsweise in Klammern dokumentiert:
 
Fortsetzung nach dem Initium:
A Quid est nomen?
B Cuius modi nomen?
C Quale nomen?
D propria ut Petrus (Jacobus, Johannes), communis ut dominus.
E Per quid cognoscis nomen? (Nr 10988–11006).
 
Ende des Abschnitts „ad“:
 
Z … vel nihil significant.
Y … duae quae apud et penes.
X … adverbia die sine casu.
W … sub tristis sunt tibi festes.
V … in campum sit tibi cursus.
U … ut iniustus infelix (insipiens).
T … et additur subtus.
S … id est parum (rideo).
R … di, dis, re, sc, am, con.
Q … separari et coniungi possunt.
P … per locum in accusativo ponantur (Nr 10988–11006).
Die Fortsetzung des Initiums „De propria exemplum ut Petrus Johannes …“ s. Kerckmeister, Johannes (Ausgaben: Münster 1486, Hain 13860–13863, 13837, Copinger 2601a, 2602, BMC I 283, IA 4628a, Kronenberg: CA 1474 a, Leipzig 1497).
Vgl. Geldner, Ferdinand: Wiegendruckausgaben der „Regula Dominus quae pars“. In: Archiv für Geschichte des Buchwesens 10(1970) Sp. 645–654, [zitiert ISTC Geldner(Regula)].
s.a. Donatus, Aelius GW 8891.8909.8936.8944.8954
Einzelausgaben
11096
A
4 Bl. 37 Z.
4 Bl. A. 2 Sp. 40 Z.
13+? Bl. 10+? Z. Typ. 6:164/166G.
Bl. 1–12 unbekannt. Bl. 13(?)a Karthagīe vernone meabat athenis Item cuiuſcun fuerint declinacionis oīa in actō caſu … Bl. 13(?)b Z. 4 [²]Egens  parſoꝛōis ꝑticipiū  quia parte capiēs noīs … Bricht ab Z. 10 … Quā ab vtro numerū  ⁊ figurā Cuius ſignificacōis acti
Anm. Die Textfassung ähnelt den Nrn 11189 u. 11190.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 20.
Collijn: Stockholm 1371. ISTC ir00141450.
Stockholm *KglB (Fragm. Perg.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11124 Grammatica. Regula Dominus quae pars. Daran: Regulae congruitatum, constructiones et regimina. [München: Benedikt Puchpinder, um 1490]. 
28 Bl. a–d. 28 Z. Typ. 1:95G.
Tit. Regula Ds que pars  Bl. 2a m. Sign. aii De nomine  []Ominus que pars  Nomen Quare. quia ſignificat ſubſtancia cū qualitate propria vel cōmuni. … Endet Bl. 27b Z. (?) ibi. Hos caſus de pre coram ſocie gubernant.  Bl. 28 leer.
R 711. ISTC ir00142270.
Klosterneuburg Aug
(Fragm. 7 Bl. aus Lage d).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 34 Z. Typ. 1:170G, 2:310G, 3:83G. Init. f. TitHlzs. A.
Tit. (R)Emigius.  Hlzs. Schulszene 33Bl. 1b (D)Ominus  que paꝛs. eſt nomen. Quare. qnia ſignificat ſubſtantiam … Endet Bl. 4b Z. 18 Quot ſunt affectus auimi quatuoꝛ Qui Gaudiū ſpes timoꝛ ⁊ doloꝛ Gaudiū de preſenti bono Spes de futnro bono Timoꝛ de fu-turo malo Doloꝛ de preſenti malo.  Finit. 
Nachtr 305. Schr 5089a. Hase: Erfurt 5. CRF XII 507bis. ISTC ir00143600.
Paris IPaed. Sondershausen *ehem. K.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 33 Z. Typ. 2:92G, 6:140G. Min. f. Init. Rubr. α. TitHlzs. A.
Tit. Regula Dominus que pars  Hlzs., Schulszene 20Bl. 2a m. Sign. aii (d)Ominus que pars. eſt  nomen. Quare quia ſignificat ſubſtā-tiam cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni  Quid eſt nome. … Sign. b Primo pōi imꝑatiue vt Fac ignē/ Scďo hoꝛtatiue/ vt  … Endet Bl. 12a Z. 20 … que Dolor Timoꝛ Spes  et Gaudium/ Dolor de ſenti malo Timor/ de futuro  malo Spes de futuro bono Gaudium de pti bono.  ⁌ Finit regula Domi-nus qne pars Per Iohānem ſchffler.  Bl. 12b leer.
C 5080. Schr 5065. Schramm VII Abb. 342. 343. ISTC ir00143550.
Dresden *ehem. LB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
B
4 Bl. a. 36 Z. Typ. 1:180G, 3:80G. TitHlzs. A.
Tit. Regula.  Dominus que pars  Hlzs., Schulszene 43Bl. 1b [³]Ominus que pars eſt  nomen. quare. Quia ſignificat ſubſtantiam cu  qualitate ꝓpꝛia vel communi. … Endet Bl. 4b Z. 23 … Spes de futuro bono. Timoꝛ de futuro malo. Doloꝛ de pꝛeſenti malo.  Laus Deo. 
Schramm XVI Abb. 554. ISTC ir00142880.
Nürnberg *Scheurl.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 39/40 Z. Typ. 1:78G, 2:156G. Rubr. α.
Bl. 1a [³]Ominus que pars eſt nomē  Quia ſignificat ſubſtancia  cum qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni … Endet Bl. 4b Z. 10 … Spes de futuro bono Doloꝛ de pꝛeſenti malo Timoꝛ de fu-turo malo. Telos 
Anm. Zum Zusammenhang des Druckers des Capotius mit Andreas Frisner und Martin Landsberg vgl. Altmann in: Johannes Gutenberg — Regionale Aspekte des frühen Buchdrucks. Berlin 1993 S. 203ff.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Collijn: Uppsala 504. ISTC ir00141850.
Uppsala *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 30 Z. Typ. 7:97G. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. Ai [³]Ominus que pars. Eſt nome. qnare. quia  ſignificat ſubſtancia cū qualitate ꝓpꝛia vel  cōmuni … Sign. b pꝛeſens directio certum. Expers ſi qua triū dictio nō  … Endet Bl. 10b Z. 22 … doloꝛis vt heu. vel leticie vt euax. vel ammirantis vt pape. vel timoꝛis vt ach.  Impꝛeſſum Liptzick Anno di xcvij 
Borm: IG 2313. ISTC ir00143050.
Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 37 Z. Typ. 1:83G, 2:168G. Init. a.
Bl. 1a (D³)Ominus que pars ē nomen: qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōi. … Endet Bl. 4b Z. 30 … Quot ſūt ſignificatiōes inťiectionis. tuoꝛ. que. Gaudiū  Spes Timoꝛ et Doloꝛ. Gaudiū deſenti bono. Spes de fu-turo bono. Doloꝛ dcſenti malo. Timoꝛ de futuro malo.  Telos. 
ISTC ir00142740.
24 Bl. A–C⁸. 19 Z. Typ. 3:69G, 4:140G. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. Aj []Ominus  que paꝛs  nomē Quare quia  ſignificat ſubſtāciā  cū litate ꝓa vel cōmuni … Sign. b (A²)Mo que pars verbu quia  … Bricht ab Bl. 21b Z. 19 Nota quādo pꝛepoſitio ponitur 
Anm. Vgl. auch Anm. zu Nr 11009.
ISTC ir00142750. Michelini Tocci in Studi di bibliografia e di storia. Vol. III. Verona 1964 S. 218.
Città del Vaticano *BVat
(Bl. 22-24 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 35–36 Z. Typ. 1:88G, 2:140G. Rubr. α.
Bl. 1a []Ominus que pars eſt nomē.  Quia ſignificat ſubſtantiā cum qualitate ꝓpꝛia vel  cōmuni. … Endet Bl. 4b Z. 23 … Spes de futuro bono Doloꝛ de ſenti malo. Timoꝛ de futuro malo.  Laus deo. 
ISTC ir00143700.
Bamberg *SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 29 Z. Typ. 3:108G.
Bl. 1a []Ominus que pars. Eſt nomen. Quare.  Quia ſignificat ſubſtantiam cum qualita-te pꝛopꝛia vel cōmuni. … Endet Bl. 4b Z. 28 … ſpes de  futuro bono. timoꝛ ď futuro malo. doloꝛ ď pti malo. 
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
ISTC ir00142500.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:88G, 2:156G.
Bl. 1a m. Sign. Ai []Ominus Que Pars nomen Quare. quia ſignificat ſubſtanciam cum qualitate ꝓpꝛia vel communi … Endet Bl. 8b Z. 6 … Spes de futuro bono Timor de futuro malo  Finis 
Šimáková-Vrchotka 818. ISTC ir00142320.
Praha *Malt, NM.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. [a⁶]. 34 Z. Typ. 1*:93G.
Bl. 1a []Ominus que ꝑs. nomen. quia ſignificat ſubſtanciam  cū qualitate ꝓpꝛia vel muni. … Endet Bl. 6b Z. 33 … ſpcs de futuro  bono timnr de futuꝛo malo. Explicit foeliciter. 
Collijn: Uppsala 503. ISTC ir00141550.
Uppsala *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 36 Z. Typ. 1*:80Gm. Einsprengungen aus 13:64G, 8:107G. Init. a, c.
Bl. 1a (D)Ominus que pars ē nomen. Quia ſi-gnificat ſubſtantiā cum qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni  … Endet Bl. 4b Z. 22 … Spes de futuro  bono. Doloꝛ de pti malo. Timoꝛ de futuro malo.  Telos. 
Reproduktionen: Erlangen UB (Digitalisat).
ISTC ir00142885.
Erlangen *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. [a⁶]. 26 Z. Johann Sensenschmidt Typ. 5*:100G, 6:150G.
Bl. 1a [⁵]Ominus cuius pa⁊tiſ-oꝛaciōis Nomīs Quaꝛe Quia  ſignificat ſbʼſtāciā cū litate ꝓpꝛia vľ muni … Endet Bl. 6b Z. 23 Spes de futuꝛo bono Timoꝛ de futuꝛo malo  Doloꝛ de preſenti malo  Babēbeꝛge īpreſſa ꝑ maꝛcū ayreꝛ 
Anm. Ayrer druckte in Bamberg seit 1482 mit Typen Johann Sensenschmidts, vgl. Engel, Hermann: Bamberg – der erste Druckort Mard Ayrers. In: Bibliotheksforum Bayern 4 (1976) S. 218–224.
RSuppl 165. ISTC ir00141430.
Basel *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 30 Z. Typ. 7:97G, 8:168G. Rubr. α.
Bl. 1 m. Sign. A [⁵]Ominus que pars. Eſt  nomen. quare. quia. ſignificat ſtubſtantiā cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni.  … Sign. b quētius aerē verberamꝯ. Uerbo accidūt ſeptē. vt in  … Endet Bl. 10a Z. 29 … doloꝛis vt heu. vľ leticie vt euax. vľ ammirātis. vt pape. vľ timoꝛis vt ach  Finis.  Bl. 10b leer.
ISTC ir00142780.
Jena *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 33 Z. Typ. 7:88G.
Bl. 1a [⁵]Ominus que pars. Eſt nomen. quare. qꝛ ſigni-ficat ſubſtantia cū qualitate ꝓpꝛia vľ communi  … Endet Bl. 8a Z. 30 … doloꝛis vt heu. vel leticie vt euax vel ammirantis vt  pape. vel timoꝛis vt ach. Fini  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6375. Altmann: Brandis, Markus 61. BSB-Ink R-90. ISTC ir00141730.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 37–38 Z. Typ. 1:81G, 2:160G. Rubr. α.
Bl. 1 m. Sign. Ai [⁵]Ominus que pars Nomen. Quare. Quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōmuni. … Endet Bl. 6b Z. 18 … Spes de futuro bono. Timo⁊ de  futuro malo)  Finit Remigius Impꝛeſſus  Lyptzik per Arnoldum de Colonia. 
ISTC ir00142440.
Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. [a⁶]. 35 Z. Typ. 8:168G, 12:88G, eine weitere Type ca. 168G. Init. b, c. Einmal Min. f. Init. Rubr. γ, ζ.
Tit. (D¹)ominus que pars.  Bl. 1b [⁵]Ominus que pars. No-mē. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū litate  ꝓa vľ cōi. … Endet Bl. 6a Z. 12 … vt ſignificaret mentis affectum quo afficitur animus pꝛoferentis.  ¶ Expliciunt queſtiuncule grammaticales  Bl. 6b leer.
IBP 4714. ISTC ir00143450.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4:140G, 6:76G. Init. b.
Bl. 1a (D)Ominus que pars. Eſt nome. qua-re? Quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōmu-ni. … Endet Bl. 4b Z. 26 … Spes de futuro bono. Doloꝛ de ſenti malo. Timoꝛ de futuro malo.  Laus deo. 
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
VB 1931.20. ISTC ir00143750.
Berlin *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. A. 29–30 Z. Typ. 5:95G. Init. e, m. Rubr. δ. DrM III.
Bl. 1a m. Sign. Ai (D)Ominus que pars/ nomen/ quare quia  ſignificat ſubſtantiam cum qualitate  ꝓpꝛia vel cōmuni. … Endet Bl. 4b Z. 15 ⁌ Nomen ꝑtitiuum quare quia particularem rem  deſignat.  DrM
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. Res.Publ. Unit 48. Oxford Bodl (Digitalisat).
Duff-Hellinga 356. Pollard-Redgrave² 20878. Bod-inc R-052. ISTC ir00143900.
Oxford *Bodl.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁸. 29 Z. Typ. 5:180G, 8*:93G. Eine Init. KolTit.
Tit. Regula. Dominus que pars.  Bl. 2a m. Sign. aj, Kopf De nomine.  (D)Ominus que  pars. Nomen. Quare. quia  ſignificat ſubſtāciam cum  qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b libet numerū et perſonam. Cuius foꝛme. perfecte  … Endet Bl. 15b Z. 11 … Spes de futuro  bono Gaudiū de pꝛeſenti bono.  Et ſic eſt finis.  6 Verse. Enden Z. 19 Sic homo ſapiens non vi ſed ſepe ſtudendo  Bl. 16 leer?
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
Schr 5067. ISTC ir00141800.
Saint-Mihiel BMun (Bl. 1 u. 16 fehlen). Stuttgart *LB
(Bl. 16 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 33 Z. Typ. 1:87G. Überschrift xylogr. Init. d.
Bl. 1a, xylogr. [⁷]Ominus que pars.  gedruckt Eſt nomen. Quia ſignificat ſubſtantiam cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni.  … Endet Bl. 4b Z. 17 … Spes de futu-ro bono. Timoꝛ de futuro malo. Doloꝛ de pꝛeſenti malo  Nrnberge impꝛeſſum ꝑ Petrū Wagner. Anno .M.cccc.xcij 
ISTC ir00142340.
Nürnberg *Scheurl.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁸. 27 Z. Typ. 1:100G, 2:180G. Init. a, b, d. KolTit.
Tit. Regula. Dominus que pars.  Bl. 2a m. Sign. aj, Kopf De Nomine.  (D)Ominus que  pars. Nomen. Quare. qꝛ  ſignificat ſubſtātiam cū  qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b Cuius foꝛme. perfecte Quare. quia perfecto … Endet Bl. 15a Z. 12 … Spes de futuro bono. Gaudium  de pꝛeſenti bono.  Et ſic eſt finis.  6 Verse. Enden Z. 20 Sic homo ſapiens non vi ſed ſepe ſtudendo  Bl. 16 leer.
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
RSuppl 167. ISTC ir00141570.
Basel *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 36 Z. Typ. 7:156G gemischt mit 9:150G, 8:80G. Init. q. Eine große Lombarde m. Perlen. Rubr. ι. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Regula Dominus que pars.  Hlzs.  Bl. 1b, Kopf De Nomine  (D)Ominus que pars  Eſt Nomen: Quare? Quia ſignificat  ſubſtantiā cum qualitate ꝓpꝛia vľ communi. … Sign. b Si deponentis: quia deſinit in r. et non poteſt dimittere r.  … Endet Bl. 10a Z. 29 …Spes de futuro bono: Gaudium de pti bono.  Finis.  Bl. 10b leer.
Sack: Freiburg 3047. ISTC ir00143800.
Freiburg *UB
. Sankt Florian Aug
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. A⁸B. 33 Z. Typ. 4:300G, 5:150G, 8:80G. Init. c(?), g, q. Rubr. α. KolTit.
Tit. (R¹)egula. Dominus que pars.  Bl. 1b leer. Bl. 2a m. Sign. Ai., Kopf De nomiue  (D)Ominus que pars.  Nomen. Quare. Quia ſignificat ſubſtantiam cum qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b none. Uel talia ſunt me declinationis et pluralis nume … Endet Bl. 11b Z. 4 … Spes de futuro bono.  Gaudium de pꝛeſenti bono.  Et ſic eſt finis.  6 Verse. Enden Z. 12 Sic hpmo ſapiens fit non vi ſed ſepe ſtudēdo.  Bl. 12 leer.
Sack: Freiburg 3045. ISTC ir00142550.
Freiburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. a⁶b. 30 Z. Typ. 5:104G, 10:240G. Init. e, i, l. Rubr. β. TitHlzs. B.
Tit. (R¹)egula Remigij.  Hlzs., Schulszene 4Bl. 2a m. Sign. aij (D)Ominu que ꝑs? Eſt nomē quare  quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōi. … Sign. b foꝛma? a foꝛmādo qꝛ ꝑ eam foꝛmamꝯ. Quot ſunt foꝛ- … Endet Bl. 10b Z. 22 … Spes de futuro bo-bono. Timoꝛ de futuro malo.  ¶ Finit regula Remigij.  Impꝛeſſum Uienne per  Iohānem Winterburg 
Langer II,2 144. ISTC ir00144000.
Memmingen *StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. A⁸B⁶. 30 Z. Typ. 2:180G, 3:90G. Init. d, q. KolTit.
Tit. Regula. Dominus que pars.  Bl. 2a m. Sign. A2, Kopf De nomine  (D)Ominus que  pars. Nome. Quare qꝛ ſignificat ſubſtantiā cū litate pꝛopꝛia vel cōmuni.  … Sign. b data ſit declinatio quarta. ⁊ ſunt generis neutri.  … Endet Bl. 13b Z. 16 Spes de futuro bono. Gaudiū de pti bono.  Et ſic eſt finis  6 Verse. Enden Z. 23 Sic homo ſapiens nō vi ſed ſepe ſtudendo  Bl. 14 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
BSB-Ink R-91. ISTC ir00141750.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
H 13819. VD16 R 1096. Schr 5068. Benzing: Strasbourg 1545. Duntze: Hupfuff 52. BSB-Ink (R-100). ISTC ir00144400.
Die Texttype kommt im 15. Jh. nicht vor. Pr II Section I S. 29 führt sie als Type 7 : 82G an und weist sie S. 30 in zwei Drucken von 1506 nach (10016 und 10018). TitHlzs. wie Nr 10988.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
München SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. A⁶B. 35 Z. Typ. 8:80G m. Einsprengungen aus 10:65G, 9:150Gm. Einsprengungen (Maj. D) aus 7:156G, 15:210G. Init. a, q. Rubr. α. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Regule  Dominus que pars  Hlzs.  Bl. 1b, Kopf De Nomine  (D)Ominꝯ  pars?  Nomen. Quare? quia ſignifi-cat ſubſtantiā cū qualitate pꝛopꝛia vel c ōmuni … Sign. b habet i pꝛoductā ante re in infinitiuo. vt audire ¶ Quid  … Endet Bl. 10b Z. 8 … Spes de futuro bono. Gaudium de pꝛeſenti bono.  Et ſic eſt finis. 
Schr 5066. Schramm XX Abb. 1240. Ce³ R-143. Sack: Freiburg 3046. ISTC ir00143000.
Conception Abt (z.Z. nicht auffindbar). Freiburg UB. Karlsruhe *LB
. Sankt Peter HistB
, Sem.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. A⁸B. 33–34 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. e. Rubr. α. TitHlzs. G. KolTit.
Tit. Regula dominus que pars  Hlzs., Schulszene 35  Bl. 2a m. Sign. A2, Kopf De nomine  [¹⁰]Ominus que parſ  Nomen. Quare. Qui ſignificat ſubſtātiam cū qualitate ꝓ-pꝛia vľ muni. … Sign. b none. Uel talia ſunt pꝛime declinatōis ⁊ pluralis numeri  … Endet Bl. 11b Z. 4 … Spes de futuro bono. Gaudi-um de pꝛeſenti bono  Et ſic eſt finis  6 Verse. Enden Z. 12 Sic homo ſapiēs fit nō ai ſed ſepe ſtudendo  Bl. 12 leer.
Anm. Ob Druckeinheit mit Nr 11228?
Schramm XXII Abb. 1067. IBP 4712. BSB-Ink R-95. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 540. ISTC ir00142800.
München SB
(2 Ex.). Wrocław *BU (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 34 Z. Typ. 1:88G, 5:172G. Init. f.
Bl. 1a m. Sign. A (D¹⁰)Ominꝯ que  pars Nomē  Quare. Quia ſignificat ſubſtantiā cū qua-litate ꝓpꝛia vľ muni  … Endet Bl. 8a Z. 32 … Spes de futuro bono Timoꝛ de futuro malo  Bl. 8b leer.
ISTC ir00143090.
Annaberg-Buchholz *K. Sangerhausen *K.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 34–35 Z. Typ. 1:180G, 3:80G. Init. c, d, e, m, n. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Regula.  Dominus que pars  Hlzs., Schulszene 43Bl. 2a, Kopf De Nomine.  (D¹¹)Ominus que ꝑs Nomen  quare. qꝛ ſignificat ſubſtā-tiā cū litate ꝓpria vel muni. … Sign. b numeris ⁊ in perſonis Infinitiuus quot tempoꝛa ha- … Endet Bl. 11b Z. 9 Spes de futuro bono. Gaudium de pti bono.  6 Verse. Enden Z. 15 Sic homo ſapiens fit non vi ſed ſepe ſtudendo  Bl. 12 leer.
Schramm XVI Abb. 554. ISTC ir00143030.
Nordhausen *BlasiiB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. [a]. 33 Z. Typ. 1:87G, 3:97G. Init. a, d.
Bl. 1a (D¹²)Ominus que pars ē  nomē quare quia ſi-gnificat ſubſtantiam  cum qualitate propria  vel communi. … Endet Bl. 4b Z. 18 … Spes de futuro bono Timoꝛ de futuro malo. Dolor  de pꝛeſenti malo.  Et ſic eſt finis 
Reproduktionen: Erlangen UB (Digitalisat).
ISTC ir00142310.
Erlangen *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12+? Bl. [ab⁶+?]. 30 Z. Typ. 4:95G.
Bl. 7(?)a, Lage b(?) Alio modo ꝑ Cōpoſicōnem ſc q ex iꝑa  poſicione … Bricht ab Bl. 12(?)b Z. 30 cōgrue t regere aliquē obliquū caſū a ꝑte 
Ohly-Sack 2460. ISTC ir00141300.
Frankfurt (Main) *UB (Fragm. 1 Doppelbl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁸. 28 Z. Typ. 5B:106G. DrM I.
Bl. 1a m. Sign. ai [³]Ominꝯ  pars Nomē Quare qꝛ ſignificat ſbam cū litate ꝓa ľ cōi. … Sign. b gt iohānis ſiḡntē poſſeſſoꝛē ꝑ modū vt cꝯ v No … Endet Bl. 16b Z. 11 … Abltō ab his multis  pluribꝯ plurimis. in oī genere  Et ſic eſt finis zwollis per me Petrū de os.  Laus deo.  DrM
Anm. 1. Die Katalogisierung unter Donatus beruht auf einem Irrtum.
Anm. 2. Nach den Wasserzeichen [1486–88].
GW 7 Sp.654b. C 2079. Kok: Houtsneden S. 385. CA 644. Kronenberg: CA 644. Hellinga: PT I 104.II 450. ILC 1869. Hermans: Zwolle 50. ISTC ir00141500.
Koblenz *Gy.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. A⁶BC⁶. 41–42 Z. Typ. 5*:72/73G, 10:155G. Init. d, e. Min. f. Init. Rubr. α.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. Aij. (D³)Ominus que pars nomē  Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū qualitate ꝓpꝛia vel comuni. … Sign. b ſoluti. Diſcere diſcipuli debent. doctoꝛe legente ꝛ.  … Endet Bl. 16a Z. 42 Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis  Bl. 16b leer.
ISTC ir00143950.
Oxford *Bodl (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 36–37 Z. Typ. 7:80G, 10:155G. Init. d, e, g. Rubr. ε. TitHlzs. B.
Tit. Dominus que pars cū vigin-ti quattuoꝛ regulis congruitatum. diuiſionibus verboꝛum  fundamento artis metrificādi. cōpendio cognitionis peduz.  Cum quibuſdam regulis pueroꝛum. et comparatione nominum que iuuenibus ſumme neceſſaria et vtilia ſunt  Hlzs., Schulszene 56Bl. 2a m. Sign. aij (D³)Ominus que pars nomē  Quare. quia ſignificat ſubſtātiam cum qualitate  pꝛopꝛia vel communi. … Sign. b Noſtras ⁊ veſtras demōſtratiua vocan. Et hoc ideo. quia  … Bricht ab Bl. 19b Z. 37 Vtō o magne maioꝛes maxime  Bl. 20 unbekannt.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Schramm VIII Abb. 486. VB² 1039.9. ISTC ir00143070.
Berlin *SB
(Bl. 13, 14 u. 17–20 fehlen). Paris Arsenal (Bl. 20 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 37 Z. Typ. 3:180G, 7:80G.
Tit. Dominus que pars. cū vigintiquattuoꝛ regulis gruitatum. diuiſionibus verborum. fundamento artis metrificandi. compendio gni-tōis pedum. Cum quibuſdam reguľ pueroꝝ Et cōparatōe nominū. Que iuuenib ſumme ſūt nccāria ⁊ vtilia  Bl. 2a m. Sign. aij. []Ominus que pars  nomē. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū -litate ꝓpꝛia vel cōmuni. … Sign. b Nrās ⁊ vꝛās demrātīa vocan Et hec iďo dicūt demrā … Endet Bl. 20a Z. 34 Abltō ab his multis pluribꝯ plurimis.  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis  Bl. 20b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
ISTC ir00142290.
Mainz *GutenbergM.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 36 Z. Typ. 3:180G, 7:80G, m. Einsprengungen aus 5:75G. Vereinzelt Min. f. Init.
Tit. Dominus que pars. cū vigintiquatuoꝛ regulis gruitatum. diuiſionib verboꝛū  fundamento artis metrificandi. cōpendio cognitionis  pedum. Cum quibuſdam regulis pueroꝝ. et paratōe  nominu. que iuuenib ſumme neceſſaria ⁊ vtilia ſunt  Bl. 2a m. Sign. aij []Ominus que pars  nomē Quare qꝛ cat ſubſtantiā cū litate ꝓpꝛia vel muni. … Sign. b Nrās ⁊ wꝛās demrātiua vocan Et hoc ideo. qꝛ. per ea  … Endet Bl. 20a Z. 33 Abltō ab his multis plurib plurimis  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis  Bl. 20b leer.
ISTC ir00142300.
Karlsruhe *LB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 37 Z. Typ. 2:115G, 3:83G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a []Ominus que ꝑs? Nomen. re?  qꝛ ſignificat ſbʼam cu litate ꝓa vľ cōi  … Sign. b pꝛohēticū a ꝓhere in greco qď ē volūtas latīe.a  … Endet Bl. 20a Z. 33 Abltō ab his multis plurib plurimis.  Et ſic eſt finis ſit laus ⁊ gloꝛia trinis.  Impꝛeſſum ⁊ emēdatū pꝛope Lijſkyꝛchen.  In Colonia.  Bl. 20b leer.
ISTC ir00141870.
Innsbruck *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
32 Bl. [a]b–d⁸. 24 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G, 8:100G. Rubr. α, γ.
Tit. Dominꝯ que pars  Bl. 2a []Ominꝯ  pars. Nomē. Quare. Qꝛ  ſignificat ſubſtātiā cu litate ꝓa  vľ muni … Sign. b inſeꝑabiles ſeptem. ſc di dis re ſe an co con  … Endet Bl. 32a Z. 4 Abltō ab his muitis plurib plurimis.  in omni genere  ⁌ Impꝛeſſum Dauentrie  per me Iacobū de Bꝛeda.  Anno di .M.cccc.nonageſimonto. Octana mēſis  Febꝛuarij.  Bl. 32b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
CA 610b. Hellinga: PT I 108.II 413. ILC 1872. ISTC ir00142650.
Lüneburg *RatsB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a⁶bc⁸. 34–38 Z. Typ. 3:180G, 4:91G, 5:75G.
Tit. Dominus que pars et regule grammaticales  Bl. 2a []Ominus que ꝑs. Nomē. quare qꝛ  ſignificat ſbʼam cū qualitate ꝓpꝛia vel cōi.  … Sign. b unbekanntEndet Bl. 18a Z. 23 Ablatiuo ab hijs multis pluribus. plurimis  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis.  Bl. 18b leer.
Pell 9870. CIBN R-76. ISTC ir00141650.
Paris *BN (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a⁸bc⁶. 31 Z. Typ. 8:100G. Rubr. γ.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. aij []Ominus  ꝑs? Nomē. Quare Quia ſignificat ſubſtātiā cū litate ꝓpꝛia vľ cōi.  … Sign. b dicta Vel ſine ꝑſonis nō fallit regľa taľ. quid ē  … Endet Bl. 18a Z. 27 … Abltīo ab  his multis pluribus plurīs. in oī genere  ⁌ Et ſic eſt finis.  Bl. 18b leer.
Kronenberg: CA 610a. Hellinga: PT I 110.II 414. ILC 1871. IBE 4898. IBEPostinc 228. ISTC ir00142450.
Madrid *BN (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁶c. 32 Z. Typ. 8B:100G. Init. c. Rubr. α.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a []Ominus  pars? Nomē, Quare? Quia ſignificat ſubſtātiā cū litate ꝓpꝛia vľ communi … Sign. b video. vꝯ Sūt genꝯ in ma nūerꝯ ꝑſona notāda Hec  … Bricht ab Bl. 15b Z. 32 [¹]N maſcľino ge (N¹)tō hʼ magnꝯ maior maximus  Bl. 16 unbekannt.
Reproduktionen: Oxford Bodl (Digitalisat).
C 5079. Kronenberg: CA 607a. Hellinga: PT I 106.II 450. ILC 1874. Hermans: Zwolle 113. Pr 8934. Bod-inc R-051. ISTC ir00142950.
Oxford *Bodl (Bl. 1 u. 16 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
22 Bl. ab⁸c⁶. 32 Z. Typ. 1A:89G.
Bl. 1a m. Sign. ai []Ominꝯ que pas. Nomen. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiam cum litate ꝓpꝛia vel  cōmuni. … Sign. b Incipit fundamētum artis metrificādi coꝛrectū  … Endet Bl. 21b Z. 28 Ablatiuo ab hijs multis pluribus plurimis  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis.  In pꝛeſſura platee epiſcopi.  Bl. 22 leer.
C 5083. CA 608. Hellinga: PT I 39.II 405. ILC 1868. Voulliéme: Trier 2413. ISTC ir00141350.
Trier *StB (2 Ex., 2. Ex. Lage a fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. A⁸BC⁶. 30 Z. Typ. 3:180G, 8:100G. Rubr. γ. DrM.
Tit. Dominus que pars  DrMBl. 2a m. Sign. Aij []Ominus  ꝑs? nome re? qꝛ ſignificat  ſubſtātiā cū litate ꝓpꝛia vel coī … Sign. b dicta. Vľ ſine ꝑſonis nō fallit regula taľ Qui [… d est ver-]  … Endet Bl. 18a Z. 27 … Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis. In omni genere.  ⁌ Finis .·.  Bl. 16b leer.
ISTC ir00144600. Wegen des Zustands der DrM nach 1508.
Wolfenbüttel HerzogAugustB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Nijhoff-Kronenberg 2796. ILC A89. Hermans: Zwolle 149. Madsen 1438. ISTC ir00144300.
Wegen des Holzschnitts und der Type 9B 16. Jh.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 41 Z. Typ. 3:180G, 7C:70G, 8:100G. Rubr. δ.
Bl. 1a m. Sign. Ai [⁵]Ominus que pars  Nomen. quia t ſubſtantiā cum qualitate ꝓpꝛia  vel cōi. … Endet Bl. 6b Z. 32 Ablatiuo ab his multis plurib plurimis in omni genere.  Et ſic huiꝯ libelluli finis  habetur 
C 5082. CA 609. Hellinga: PT I 109.II 415. ILC 1875. Oates 3582. ISTC ir00143100.
Cambridge *UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 41 Z. Typ. 3:180G, 7C:70G, 8:100G. Rubr. δ.
Bl. 1a m. Sign. Ai [⁵]Ominus que pars  Nomē. quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓ-pꝛia vel cōmuni. … Endet Bl. 6b Z. 32 … Ablatiuo ab his multis plurib plurimis in omni genere.  Et ſic huius libelli finis  habetur. 
CA 609a. Hellinga: PT I 109.II 415. ILC 1876. IBP 4713. Kocowski 2436. ISTC ir00143200.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a–c⁶. 38–39 Z. Typ. 3:180G, 5:75G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a [⁵]Ominus que pars  Nomen. Quare. Quia ſignificat ſubſtantiā  cū qualitate ꝓpꝛia vľ cōi. … Sign. b Regula ſic intelligitur. Omnis ſuꝑlatiuus ſuꝑlatiue tentꝯ vir … Endet Bl. 18a Z. 35 Abltō   ab his multis   pluribus   plurumis  Et ſic eſt finis ſit laus et gloꝛia trinis  Bl. 18b Dominus que pars. 
Vorlage: Trier StB (Teildigitalisat).
ISTC ir00141840.
Trier StB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 35–36 Z. Typ. 3:180G, 7:80G. TitHlzs. A.
Tit. Dominus que pars cu vi-gintiquatuoꝛ regulis congruitatum. diuiſionibus verboꝛū  fundamēto artis metrificandi. pendio cognitionis pedu  Cum quibuſdam regulis pueroꝛum. et cōparatione nomi-num que iuuenibus ſumme neceſſaria et vtilia ſunt.  Hlz., Schulszene 18Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Ominus que pars  nomen. Quare quia ſignificat ſubſtantiā cū  qualitate pꝛopꝛia vel communi. … Sign. b Noſtras ⁊ veſtras demonſtratiua vocan. Et hoc ideo. a … Endet Bl. 20a Z. 33 Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis  Et ſic eſt finis deo laus ⁊ gloꝛia trinis  Bl. 20b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 6374. Schr 3839. Schramm VIII Abb. 484. VK 393. BSB-Ink R-96. ISTC ir00142400.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 36 Z. Typ. 7:80G, 10:155G. TitHlzs. B.
Tit. Dominus que pars cū viginti  quatuoꝛ regulis congruitatum. diuiſionibus verboꝛum fundamento artis metrificandi. cōpendio cognitionis pedum.  Cum quibuſdam regulis pueroꝛum. et cōparatione nominū  que iuuenibus ſumme neceſſaria et vtilia ſunt.  Hlzs., Schulszene 56Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Ominus que pars nomen. Quare. quia ſignificat ſubſtantiam cum  qualitate pꝛopꝛia vel communi. … Sign. b Noſtras et veſtras demonſtratiua vocan. Et hoc ideo. quia  … Endet Bl. 20a Z. 33 Abltō ab his multis plurib plurimis  Et ſic eſt finis  Bl. 20b leer.
Reproduktionen: Urbana UL (Digitalisat).
Ce³ D-344. Faye: Urbana 53. ISTC ir00142850.
Urbana UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 35 Z. Typ. 7:80G, 10:155G. TitHlzs. A.
Tit. Dominus que pars cu vigin-ti quatuoꝛ regulis congruitatum. diuiſionibus verboꝛum  fundamento artis metrificandi: pendio cognitionis pedum  Cum quibuſdam regulis pueroꝛum. et comparatōne nominum que iuuenibus ſumme neceſſaria et vtilia ſunt.  Hlzs., Schulszene 18Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Ominus que pars no-men. Quare quia ſignificat ſubſtantiam cu  qualitate pꝛopꝛia vel communi. … Sign. b Noſtras et veſtras demonſtratiua vocan. Et hoc ideo. a  … Endet Bl. 20a Z. 33 Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis  Et ſic eſt finis  Bl. 20b leer.
Schramm VIII Abb. 484. ISTC ir00142700.
Windsheim *StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a–c⁶. 36 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G. Rubr. α. DrM I.
Tit. Dominus que pars  DrMBl. 2a m. Sign. aij [⁵]Ominus que pars. Nomen Quare? Quia ſignificat ſubſtantiam cū litate ꝓpꝛia vel cōmuni … Sign. b ⁌ Nota tria ſunt ꝟba ſubſtantiua. ſc ſum fio exiſto vľ exſto  … Endet Bl. 17b Z. 16 Ablatiuo ab his multis pluribus plurimis  ⁌ Nota  iſta quin nomina adiectiua que indictione  fagus ꝑ quālibet litteram intelligūtur ſc facilis agilis gracilis humilis ſimilis debent eodem mō ſicut foꝛtis declina-ri ter ſuꝑlatiuum qui in limus terminatur  ⁌ Finit Dauentrie per me Iacobum de Bꝛeda. Anno  di .M.cccc.nonageſimoſexto. In vigilia Penthecoſtes.  Bl. 18 leer?
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC).
C 5084. CA 610. Hellinga: PT I 108.II 413. ILC 1873. CBB 1345u.Suppl. ISTC ir00142900.
Brussel *BR (Bl. 18 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 35 Z. Typ. 5D:82G. Init. f, k. DrM V.
Bl. 1a m. Sign. Aj (D)Ominus que pars. Nomē: qꝛ ſignificat ſbʼa  cū qualitate ꝓpꝛia vel cōi … Endet Bl. 8a Z. 16 … Abltō ab his  multis pluribus plurimis jn omni genere  Et ſic eſt finis Laus deo  Bl. 8b DrM
C 5081. Kok: Houtsneden S. 282. CA 607. ILC 1870. Hellinga: PT I 70.II 420. Voulliéme: Trier 2350. ISTC ir00142200.
Trier *StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 34 Z. Typ. 7:87Gm. Einsprengungen aus 1:110G. DrM II.
Tit. xylogr. Remigius ſuꝑ donatū.  Regule gramaticales.  DrMBl. 2a [⁵]Ominus que pars. Eſt nomē. quare. quia ſignificat ſubſtantia cū litate pꝛopꝛia vel cōmuni.  … Lage b Secūdo hoꝛtatiue. ut aya milites criſti abicite opera. Tertō  … Endet Bl. 12a Z 34 De ablatīs ī deſiguatōe cōſequētie poītis  Aut abaltiui pꝛeeunt rectoꝛe ſoluti  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
IDL 3898. Pell 9871. CIBN R-75. Sack: Freiburg 3043. ISTC ir00141600.
Freiburg UB
(def.). Haag KglB. Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 33 Z. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Remigius ſuper donatū  Regule grammaticales ❖  Bl. 2a [⁵]Ominus que pars Eſt nomē. quare. quia ſignificat ſubſtāciam cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni.  … Sign. b imperatiuus octo modis. pꝛime imꝑatiue vt petre fac ignem.  … Endet Bl. 12a Z. 31 De ablatiuis in deſignatiōe cōſequēcie poſitis  Aut ablatiui pꝛeeunt rectoꝛi ſoluti.  Impꝛeſſum liptzk per Conradū kacheloffen  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
IBP 4715. ISTC ir00141950.
Kraków BU (def.). Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
28 Bl. ab⁸cd⁸. 28 Z. Typ. 8:175G, 9:98G. KolTit.
Tit. Regula Ds que pars  Bl. 2a m. Sign. aii, Kopf De nomine  []Ominus que pars  Nomen Quare quia ſignificat ſubſtantia cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b eſt in numeris et in ꝑſonis. Infinitiuus quot tꝑa  … Ende. Bl. 27b Z. 22 … Coꝛam teſtibus. Et hoc habetur  ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Bl. 28 leer.
Anm. Bl. 2a auch abweichend, z. B. Sign. iia, Z. 3 ſtantiam cū qualitate ꝓpꝛia vel cō-muni. … (z. B. Ex. Augsburg SStB).
Nachtr 304. BSB-Ink R-93. BMC II 531.IA 9259. Hubay: Augsburg 1776. ISTC ir00141900.
Augsburg *SStB
(def.). London BL
. München SB
(Lagen a u. b fehlen).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11179 Grammatica. Regula Dominus quae pars (A,R) etc. [Augsburg(?)]: Johann Otmar, [nach 1500(?)] [vielmehr Reutlingen: um 1495]. 
16 Bl. ab⁸. 39 Z. Typ. 7:170G, 8:75G. Häufig Min. f. Init. Rubr. α, β.
Tit. Regula dominus que pars  Foꝛmationes  Daneben comparatiui a poſitiuo  ſuperlatiui  quoꝛūdā tempoꝝ ⁊ perſonarum.  ☞ Regule grammaticales minoꝛes  ☞ Conſtructiones.  ☞ Regimina.  Bl. 2a m. Sign. aij (d)Ominus que pars eſt  nomen. Quare. quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōmuni … Sign. b ⁌☞ Qartadecima Regula  … Endet Bl. 16b Z. 33 Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernāt.  ☞ Tātum de regulis grāmaticalib. Conſtructōib ⁊  Regiminib Pueri recipiant. vt congrue mentis conceptum expꝛimere valeant. 
Anm. Zuweisung nach Mayer/Augsburg, vgl. Nr 11242.
Ce³ R-142. Butler 1652. ISTC ir00144100.
Chicago *UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. a⁸bc⁶. 34 Z. Typ. 6:81G, 7:170G. Einmal Min. f. Init. KolTit.
Tit. Regula Dominus que pars  Bl. 2a m. Sign. aj, Kopf De nomine  [⁶]Ominuſ que parſ  Nomen Quare. a ſignificat ſubſtantiā  cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b a verbo actiuo duo. Pꝛeſens ⁊ Futurū vt legens lecturus. v  … Endet Bl. 19a Z. 16 … Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie guber-nant.  Deo Gratias.  Bl. 19b u. 20 leer.
H 13820. BSB-Ink R-92. Sack: Freiburg 3044. ISTC ir00142100.
Freiburg UB. München *SB
. New York *ButlerL. Sankt Peter HistB
, Sem (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 41–42 Z. Typ. 7:156G m. Einsprengungen aus 9:150G, 11:71G. Einmal Min. f. Init. Rubr. α. KolTit.
Tit. Regula dominus que  pars. et Regule Con-gruitatum.  Bl. 2a m. Sign. aij, Kopf De Nomine  (d)Ominus que pars No-men. Quare. Quia ſignificat ſubſtantiā cum quali-tate ꝓpꝛia vel cōmuni. … Sign. b Dum perdit tempus dū cōparat aſſociamus. Iſtis poſitū dum ſim- … Endet Bl. 12a Z. 37 … Hos ca-ſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernat.  Tantū de regulis grāmaticalib cōſtructionibus et regiminib pueri recipiāt. vt cōgrue mentis cōceptum expꝛimere valeant.  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: Kraków BU (Digitalisat).
H 13822. IBP 4716. Günther 2940. ISTC ir00142600.
Karlsruhe *LB
. Kraków BU
. Leipzig *UB
. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 35–36 Z. Typ. 7:156G, 11:71G. Einmal Min. f. Init. KolTit.
Tit. Regula Dominus  que pars. ⁊ Regu-le Congruitatum.  Bl. 2a m. Sign. Aij, Kopf De Nomine.  (d)Ominus que pars  Nomen. Quare. Quia ſignificat ſnb-ſtantiā cum qualitate ꝓpꝛia vel cōmuni.  … Sign. b legens ⁊ agens diſputat. Cōiūctionē cū iunctione. vt quidem ⁊  … Endet 16a Z. 27 … Hos  caſus de pꝛe coꝛā ſocie gubernat  Tantum de regulis gramaticalib Conſtructionib ⁊ regiminib pueri recipiant: vt congrue mentis conceptum expꝛimere valeant.  Bl. 16b leer.
ISTC ir00142280.
Bregenz Zisterz
. Brno Arch, LArch.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a–c⁶. 36 Z. Typ. 7:175G, 8:76G. Init. h, m. Rubr. ε, θ. TitHlzs. C.
Tit.Regula dominus que pars  Foꝛmationes  Daneben comparatiui  ſuperiatiui a poſitiuo  quoꝛundam tempoꝛum ⁊ perſonarum  ☞ Regule grammaticales minoꝛes  ☞ Conſtructiones  ☞ Regimina  Hlzs., Schulszene 29Bl. 2a m. Sign. aij (D)Ominus que pars  eſt nomen. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtantiā  cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni. … Sign. b ab extra. anterioꝛ ab ante. inferioꝛ ab infra. interioꝛ ab intra. ci … Endet Bl. 18a Z. 16 … Hoc caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernat.  ☞ Tantū de regulis grāmaticalibus Conſtructionibus Regiminibus Pueri recipiant. vt cōgrue  mentis conceptum expꝛimere valeant.  Bl. 18b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13821. BSB-Ink R-97. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 539. ISTC ir00142770.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. a–c⁶. 36 Z. Typ. 7:175G, 8:76G. Init. h, m. Rubr. ε, θ. TitHlzs. C.
Tit. Regula dominus que pars  Foꝛmationes  Daneben comparatiui  ſuperlatiui a poſitiuo  quoꝛundam tempoꝝ et perſonaꝝ  ☞ Regule grāmaticales minoꝛes  ☞ Conſtructiones  ☞ Regimina  Hlzs., Schulszene 29Bl. 2a m. Sign. aij (D)Ominus Que pars  eſt nomen. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtantiam  cum qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni … Sign. b ab extra. anterioꝛ ab ante: inferioꝛ ab infra: interioꝛ ab intra. ci … Endet Bl. 18a Z. 16 … Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie iubernant.  ☞ Tantū de regulis grāmaticalibus. Conſtructionibus. Regiminibus Pueri recipiant. vt cōgrue  mentis cōceptum expꝛimere valeant.  Bl. 18b leer.
ISTC ir00142760.
Nürnberg *Scheurl.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 35–36 Z. Typ. 4:300G, 7:156G, 8:80G. Init. a, c(?), q.
Tit. (R¹)egule.  Dominus que ꝑs  Grāmaticales  Conſtrnctiones  Regimina.  Bl. 2a m. Sign. Aij (D)Ominus que pars  Nomē. Quare. Quia ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vľ cōmuni.  … Sign. b cat ſuo ſimplici vt clarꝯ: pꝛeclarus Quō mutat o poſitū a- … Endet Bl. 15b Z. 29 … Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernat.  Tantum de regulis grāmaticalibus Conſtructionibus et  regiminibus Pueri recipiant. vt congrue mentis conceptū ex-pꝛimere valeant.  Bl. 16b leer.
Reproduktionen: Augsburg SStB (Digitalisat).
Bod-inc R-050. ISTC ir00142150.
Augsburg *SStB
. Oxford Bodl. Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 37 Z. Typ. 13:80G, 14:112G(?). Min. f. Init. DrM II.
Tit. Queſtiuncule grāmaticales.  DrMBl. 2a m. Sign. a.ii. (d)OMINVS que pars? nomen. quare? qꝛ ſignificat ſubſtātiam cū qualitate pꝛopꝛia vel cōmuni  … Endet Bl. 8a Z. 34 … Si ſignifice vt terminus in quo alis  eſt in quiete ponitur ablatiuus cum poſitione in.  Expliciunt regimina grāmaticalia.  Bl. 8b leer.
Ce³ Q-12. ISTC ir00142350.
New York ButlerL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 40 Z. Typ. 4:76G, 11:120G. Min. f. Init. Rubr. β. DrM I.
Tit. Queſtiuncule grāmaticales  DrMBl. 1b (d)Ominus que pars? nomē. quare? qꝛ ſignificat  ſubſtantiā cū qualitate pꝛopꝛi vel communi.  … Endet Bl. 7b Z. 37 … Si ſignificetur vt terminus in quo aliquis eſt in  quiete ponitur ablatiuus cum pꝛepoſitione in.  ⁌ Expliciunt regimina grāmaticalia.  Bl. 8 leer.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 5006. Pr 8227. BMC VIII 166.IA 40431. ISTC ir00143300.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 33–34 Z. Typ. 5b:87G, 6:180G. Init. c. Rubr. δ.
Tit. Regule Remigii.  Bl. 2a m. Sign. a.ij. (D)Ominus que paꝛs  eſt nomē. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia uel cōi … Endet Bl. 8a Z. 31 ⁌ Participiū teriti tꝑis foꝛma ab extremo ſupi-no coꝛrepta u ⁊ addita s. ut amatu amatus.  Bl. 8b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13858. BSB-Ink R-94. ISTC ir00141820.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
28 Bl. [a–c⁸d]. Gez. [1]Foliū Primū–Foliū xxvii. 29–30 Z. Typ. 2a:130G, 4:103G. Init. a, c, d. Rubr. α.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Blz. Foliū Primū (D)OMinus: que pars?  nomen: quare? quia ſignificat ſubſtantiam cu  qualitate ꝓpꝛia vel cō-muni. ¶ Nomini quot  accidunt? ſex: … Lage b Immane dure large firme benigne. ignaue  … Endet Bl. 28b Z. 11 … in neutro genere illius noīs multus ta tu qď  caret cōꝑatiuo in maſculino ⁊ feīno generibus  ¶ Explicit Liber Foeliciter  ¶ In pꝛeſenti libello cōtine hec materia ſc Primo: Remigius: ſeu Ds que pars: cū ſuis  additiōibus: … Z. 26 Sexto ⁊ vltimo: Cōꝑationes: qď In maſculino  genere vocamus: quā ma. īuenies ī fo. xxiiij vſ  ad finē libꝛi.  Impꝛeſſu in Sleſſwyk ꝑ Stephanū arndes. 
Faks. v. Jan Pinborg. København 1982 (Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab. Historisk–filosofiske Meddelelser. 50,4).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 20.
C 5709. Nielsen 229. Madsen 3481. ISTC ir00141700.
København *KglB. Lübeck ehem. StB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. ab⁶c⁸. 38 Z. Typ. 1:98G, 3:150G, 5:80G. Init. c, d, m. Rubr. β. Leisten m. DrM. 1 Hlzs. DrM V, VI.
Tit. Hlzs.(D¹)ominus que pars  Bl. 1b (I¹)n pꝛeſenti libello continētur hec  … Bl. 2a (in Leisten) (D)Ominus que pars. nomen quare. Quia ſignificat ſubſtātiā cū qualitate ꝓpꝛia vel cōmuni. Nomē ſcďm pꝛiſtianū … Sign. b Reſpondetur huc illuc iſtuc. Vel nominaliter. vt quo vadis. reſpō … Endet Bl. 20a Z. 11 … in neutro genere illius nōis multas multa multū. qď  caret comparatiuo in maſculino et feminino generibus  DrM  Explicit libellus pꝛo pueris multum vtilis Impꝛeſſus in ceſarea  ciuitate Lubicenſi. Anno domini  Mcccclxxxix. nona die Octobꝛis  DrM  Bl. 20b leer.
C 5107. Schr 3838. Schramm XXII Abb. 13. Altmann: Brandis, Mohnkopfdruckerei 8. Pr 2628. BMC II 557.IA 9889. ISTC ir00142250.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [a¹²]. 31–34 Z. Typ. 17:82G, 18:134G.
Bl. 1a []Ominus que pars eſt nomen.  Quare. Quia eſt parſoꝛatiōis  cum caſu coꝛpus aut rem ꝓpꝛie cōmuniterue ſignificans. … Endet Bl. 12b Z. 30 … Significatio leticie eſt interiectio nata determīare verbum vel totā oꝛōnē ſub rōne affectus animi leticie. vt euax.  Deo gratias. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Sack: Freiburg 3042. ISTC ir00141400.
Freiburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [a¹²]. 30–32 Z. Typ. 1:93G.
Bl. 1a [⁵]Ominus que pars eſt nomen. Quare. Quia ē  parſo⁊ationis cum caſu coꝛpus aut rem ꝓprie  cōmnniterue ſignificans. … Endet Bl. 12b Z. 30 … Significatio leticie. eſt interiectio na. ⁊. ſub  ratione animi affectus leticie. vt euax. Deo gratias. 
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
R 1911. RSuppl 166. Kaufmann-Nabholz 313. Ernst: Hildesheim II,2 112. ISTC ir00141420.
Basel *UB
. Engelberg *Benedikt (Bl. 1 u. 2 fehlen). Hildesheim DomB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 34 Z. Typ. 4:88G. Eine Init.
Bl. 1a (D)Ominꝯ que ꝑs eſt nomen.  Quare Qnia eſt ꝑſoꝛōis cū  caſu coꝛpꝯ aʼ rem ꝓe cō-mūiterue ſignificās … Lage b dis Pꝛimo imꝑatiue. vt petꝛe fac ignem Scďo  … Endet Bl. 12b Z. 33 … ꝟbū ľ totā oo ſub rōe affectus animi [leti–]cie. vt euax. 
C 5094,2. ISTC ir00141200.
Solothurn *ZB
(Bl. 12 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
H 13859. VD16 R 1097. Schr 5090. Benzing: Strasbourg 1547. Alberts: Anshelm 12. BSB-Ink (R-98). ISTC ir00144250.
Nach Benzing Druck des Johann Währinger, um 1503; nach VD16 Pforzheim: Thomas Anshelm, um 1502; Kopie in Sammlung 16. Jh. vorhanden (S 83/66).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
München SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 36–39 Z. Typ. 2:156G, 6:106G, 7:230G, 14:71G(?). Init. b, e, ii(Leisten), hh(?). TitHlzs. C. DrM Ib, III.
Tit. (R³)Egula puerorum  Remigij. et Regule congruitatum mediocres.  DrMBl. 1b (D)Ominus  pars? Eſt nomē.  Quid eſt nomē? … Endet Bl. 6a Z. 24 … vir reſtrīgit illud adiectiuū felix ad ſtandū ſecū in maſculino genere.  Impꝛeſſum Baſilee.  DrMBl. 6b (in Leisten) Hlzs.
Schramm XXII Abb. 1069. 1080. 1081. Pell 9872. ISTC ir00144500.
Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11195 Grammatica. Regula Dominus quae pars etc. Mit Beig. von Udalricus Carinthus, Georg Simler, Johannes Hildebrant und Nicolaus Musiphilus. Basel: [Michael Furter, um 1500]. 
8 Bl. AB. 30–33 Z. Typ. 1:83G, 2:156G, 7:230G. Init. b, e, eine weitere Init. Einmal (?) Min. f. Init. 1 Hlzs. DrM Ib.
Tit. (R¹)Egula puerorum  Remigij: et Regule congruitatū mediocres.  Udalrici Carinthi in regulas  Remigij Diſtichon.  … Bl. 1b G. S. dictatoꝛibus Ludoꝛum triualinum. S.  … Bl. 2a m. Sign. Aij (D)Ominus que pars? eſt  nomen. Quid eſt nomen? … Sign. b addita rus. vt amatu amaturus. Vnde foꝛma futuru in dus?  … Endet Bl. 8a Z. 22 … vir reſtringit illud  adiectiuum felix ad ſtandum ſecum in maſculini genere.  Impꝛeſſum Baſilee.  Bl. 8b DrM
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
VD16 R 1098. Schramm XXII Abb. 1074. BSB-Ink (R-99). ISTC ir00144280.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11196 Grammatica. Regula Dominus quae pars etc. Mit Beig. von Georg Simler. Basel: [Michael Furter, um 1500]. 
8 Bl. ab. 30–33 Z. Typ. 1:83G, 2:156G, 6:106G, 7:230G. Init. b, e, ii (Leisten), eine weitere Init. 1 Hlzs. TitHlzs. C. DrM Ib.
Schramm XXII Abb. 1069. 1074. 1080. Kaufmann-Nabholz 712. ISTC ir00144290.
Frauenfeld *KantB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 38 Z. Typ. 1:175G, 2:74G, 5:80G des Älteren. Min. f. Init. Rubr. α. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Regula pueroꝝ  Remigius que pars. ⁊. ipſis ad queſtiones  in exercitijs actuum declinationum perutilis.  Hlzs., Schulszene 70Bl. 1b (r)Emigius que pars.  Eſt nomen. qꝛ ſignificat ſubſtantiā cū qualitate ꝓpꝛia vľ cōi. … Endet Bl. 6b Z. 10 … Spes de futuro bono. vt pape. Doloꝛ de ſenti malo. vt heu. Timoꝛ de futuro  malo. vt tatat.  Finis. 
ISTC ir00144200.
Bamberg *SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 36 Z. Typ. 1:83G, 3:180G. Init. o, dd, ee.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. aii (R)Emigius que  pars. Eſt nomē, qꝛ ſignificat  ſubſtatiam cū qualitate ꝓa  vel cōmuni … Endet Bl. 8a Z. 28 … Spes ď fuo bono  vt pape doloꝛ de pꝛeſenti malo vt heu Timoꝛ de futuro  malo vt tatat.  Finit.  Bl. 8b leer.
Dahm: Aargau 779. ISTC ir00142720.
Aarau *KantB (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 37 Z. Typ. 1:83G, 3:180G. Init. h, l, o. TitHlzs. B.
Tit. Regula. Remigij.  Hlzs., Schulszene 21Bl. 2a m. Sign. aij (R)Emigius que  pars. Eſt nomē. Quare. qꝛ ſignificat ſubſtātiā cū qualitate ꝓpꝛia vľ  cōmuni. … Endet Bl. 7b Z. 31 … Spes de futuro bono: vt pape: doloꝛ de ſenti malo. vt heu. timoꝛ de futuro malo: vt tatat.  Explicit.  Bl. 8 leer?
RSuppl 168. Schr 5089. Schramm XXI Abb. 798. Kaufmann-Nabholz 648. ISTC ir00143020.
London *BL. Solothurn *ZB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 32–35 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. e, y, ii (Leisten). DrM IV.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a (in Leisten ) (R¹³)Emigius que  pars? Eſt nomen. Quare  Quia ſignificat ſubſtantiam cū qualitate ꝓpꝛia vel  cōmuni. Quid eſt nomē?  Eſt …  … ſubiectoꝝ … Endet Bl. 8a Z. 21 Spes de futuro bono vt pape. Doloꝛ de ſenti malo vt heu.  Timoꝛ de futuro malo: vt tat tat.  Finit regula Remigij.  DrMBl. 8b leer.
C 5106. Pr 7743. BMC III 786.IA 37823. ISTC ir00143400.
Aarau KantB (def.). London *BL
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 32–35 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. b, e, y. DrM Ib u. IV.
Tit. (R¹)Egula remigii  DrMBl. 2a m. Sign. Aiij (R¹³)Emigius que  pars? Eſt nomen. Quare  Quia ſignificat ſubſtantiam cū qualitate ꝓpꝛia vel  cōmuni. Quid eſt nomen  Eſt …  … ſubiectoꝛū … Z. 19 … modu … Z. 21 et reddere … Endet Bl. 8a Z. 20 … Spes  de futuro bono: vt pape. Doloꝛ de pꝛeſenti malo vt heu. Ti-moꝛ de futuro malo: vt tat tat.  Finit regula Remigij.  DrMBl. 8b leer.
ISTC ir00143490.
Einsiedeln *Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 32–35 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. e, y, ii (Leisten).
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a (in Leisten) (R¹³)emigius que  pars? Eſt nomen. Quare  Quia ſignificat ſubſtantiam cū qualitate ꝓpꝛia vel  cōmuni. Quid eſt nomen  Eſt …  … ſubiectoꝛū … Z. 19 … modū  … Z. 21 ⁊ reddere … Endet Bl. 8a Z. 20 … Spes  de futuro bono: vt pape. Doloꝛ de pꝛeſenti malo vt heu. Timoꝛ de futuro malo: vt tat tat.  Finit regula Remigij  Bl. 8b leer.
Dahm: Aargau 775. ISTC ir00143410.
Aarau *KantB (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 32–35 Z. Typ. 1:83G, 9:156G. Init. e, l, y, ii (Leisten). DrM Ib, IV.
Tit. Regula remigij.  DrMBl. 2a m. Sign. Aij (in Leisten) (R¹³)Emigius que  pars. Eſt nomen. Quare  Quia ſignificat ſubſtantiā  cum qualitate pꝛopꝛia vel  cōmuni. Quid eſt nomen.  Eſt …  … ſubiectoꝝ … Endet Bl. 8a Z. 21 … Spes de futuro bono. vt pape: doloꝛ de pꝛeſēti  malo. vt heu. timoꝛ de futuro malo: vt tatat.  Et ſic eſt finis.  DrMBl. 8b leer.
Sack: Freiburg 3048,1. ISTC ir00143500.
Freiburg *UB
. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 35–36 Z. Typ. 1:83G, 6:106G, 7:230G. Init. e, ii(Leisten), l, y(?). TitHlzs. E.
Tit. (R¹)Egula: Remigij  Hlzs., Schulszene 65Bl. 2a m. Sign. aij. (in Leisten) (R¹)Emigius que pars  Eſt nomē. Quare. Quia  ſignificat ſubſtantiam cum  qualitate pꝛopꝛia vel communi. … Endet Bl. 7b Z. 29 … Spes de  futuro bono: vt pape: doloꝛ de pꝛeſēti malo. vt heu. timoꝛ de  futuro malo : vt tatat.  Et ſic eſt finis.  Bl. 8 leer.
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
RSuppl 169. Schr 5090a. Schramm XXII Abb. 1068. 1072. Kaufmann-Nabholz 649. ISTC ir00144150.
Basel *UB
. Frauenfeld KantB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Regula puerorum fundamentalis
Partes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen …
Auf die Behandlung der Redeteile folgen „Ordo bonus“ (Vgl. auch Nr 11065) und Regeln zur Syntax.
Der letzte Lehrsatz („Obliquus cum recto facit trans. quoque perso.“ mit Interlinearglosse) steht in den Ausgaben 11206 und 11211 vor der zugehörigen Erläuterung, in den Ausgaben 11205, 11207–11210 u. 11212 am Schluss.
Lokalbezug: Donau, studui basilee, venio basilea.
Vereinzelt deutsche Übersetzungen.
(Wegen der schematischen Druckanordnung des Abschnitts „Pars orationis est duplex, declinabilis – indeclinabilis“ ist in den ersten fünf Ausgaben der für die Initiale frei gelassene Raum schlecht abzuschätzen. Die Interlinearglossen auf dem letzten Blatt wurden bei der Zeilenzählung berücksichtigt.)
HC 13825. Schr 5071a. BSB-Ink (R-106). VD16 ZV 22697. Hubay: Augsburg S. 410. ISTC ir00122500.
Wegen der Typen nicht vor 1503; Kopie in Sammlung 16. Jh. vorhanden (S 82/31).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Augsburg SStB. München SB
. Tübingen UB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 38 Z. Typ. 1:180G, 4:93G, 6:64G, 8:78G.
Tit. Regula pueroꝝ fundamentalis ⁊ peroptima  Bl. 2a m. Sign. a2 [³]Arteſoꝛatiōis quot  ſūt. octo que Nomē. Pꝛonomē Uerbū Aduer-biū Paꝛticipiū Cōiūctio Pꝛepoſitio interectio  Declinabilis que declinari poteſt … Sign. b litatis vt bene male. Et Nota Omē qď t rderi … Endet Bl. 12a Z. 29 Qcū obliquus cōſtrui cū nomīe vel ꝓnomine tunc talis cōſtructio vocatur tranſitiua ꝑſonaꝝ. vt liber iohīs  Glosse ſ. caſus .ſ. ſtructꝯ trāſitiuā ꝑſonarū  Obliquus cūrecto facit tranſ. quo perſo.  Impꝛeſſum Baſilee  Bl. 12b leer.
Ce³ R-123. Marston: New Haven S. 71. ISTC  ir00120500 .
Freiburg *UB. New Haven *UL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 38–39 Z. Typ. 7:175G, 8:76G, 10:98G, 11:65G.
Tit. Regula pueroꝝ fundamentalis ⁊ peroptima  Bl. 2a m. Sign. a2 [³]Arteſoꝛatiōis quot ſūt  octo. que Nomen Pꝛonomē Uerbū Aduerbiū  … Sign. b Cuius rderi ad inrogatōe factā ꝑ quali eſt aduerbi… Endet Bl. 12a Z. 32 … vt liber iohannis  Impꝛeſſum Auguſte ꝑ Iohʼem ſcheuſperger  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
C 5087. Ce³ R-121. BSB-Ink R-103. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 381. Mead 1104. Sack: Freiburg 3031. ISTC ir00121000.
Dresden ehem. LB. Freiburg UB
. München SB
. Ottobeuren Benedikt (def.). Regensburg *ehem. SB. San Marino (Calif.) *HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 37–39 Z. Typ. 2:160G, 4:72G, 7:97G.
Tit. Remigius per figuras vna  cum donati diffnitionū expoſitione et regu-lis cōſtructionu iuuenibus multum vtiles.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Arteſoꝛatiōis quot ſūt  octo que. Nomen Pꝛonomē Verbū Aduerbiū  … Sign. b Tempoꝛis quia determinat verbum vel participiū gra … Endet Bl. 12a Z. 36 Obliquus cum recto facit tranſ. quo perſo.  Laus Deo.  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13856. BSB-Ink R-101. ISTC ir00120600.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. a⁸b. 36 Z. Typ. 3:108G, 4:87G, 5:136G.
Bl. 1a m. Sign. ai Regula pueroꝝ funda-mentalis ⁊ peroptima.  [³]Arteſoꝛationis quot ſunt. Octo  que Nomen. ꝓnomē. Verbum. aduerbiū. … Sign. b Multociens verbū ſubſtantiuū petis extra … Endet Bl. 12b Z. 31 Obliquus cum recto facit tranſ. quo perſo.  Impꝛeſſum Nurberge 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. München SB (Digitalisat).
H 13826. VB 1840. BSB-Ink R-102. ISTC ir00120800.
Berlin *SB
. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4:72G, 7:97G, 11:340G. Einmal Min. f. Init.
Tit.Remigiꝯ per figuras vna cū donati diffinitionū expoſitiōe ⁊ regu-lis cōſtructionū iuuenibus multum vtiles  Bl. 2a m. Sign. Aij [³]Arteſoꝛationis quot ſunt. octo. . Nomen Pꝛonomē Verbum Aduerbium … Sign. b Tempoꝛis quia determinat verbum vľ participiū gra … Endet Bl. 12a Z. 36 Obliquus cum recto facit trans quo perſo. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29. München SB (Digitalisat).
H 13857. IBP 4732. BSB-Ink R-105. ISTC ir00121500.
Dietfurt *Franzisk. Kraków *BU. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁶. 34–37 Z. Typ. 6:180G, 7:70/71G, 8:92G, 10:83G. Init. r. Rubr. θ, χ. TitHlzs. C.
Tit. Regula pueroꝛū fundamentalis et peroptima  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. A.ij. (P³)Arteſoꝛōnis quot ſūt  octo que Nomen Pꝛonomen Uerbū Aduerbiū. … Sign. b ctiua ⁊ oīa mouen  nullū ꝑa. ⁊ oīa ſunt deriuatiue  … Endet Bl. 12a Z. 16 Obliquos cū recto facit trans. quo perſo.  ⁌ Impreſſum in reutlingen ꝑ michaelē greyffen.  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 5088. Schr 5069. Pr 2740. BMC II 581.IA 10824. ISTC ir00120700.
London *BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 39 Z. Typ. 3:92G, 4:130G, 5:74G. Init. d. TitHlzs. A.
Tit. Regula pueroꝝ fundamentalis et peroptima.  Hlzs., Schulszene 23Bl. 2a m. Sign. aij (P³)Arteſoꝛationis quot ſunt. octo. que. Nomen.  Pꝛonomen. Uerbum. Aduerbium. … Sign. b Cuius rderi ad interrogationē factā ꝑ qualiter eſt aduer … Endet Bl. 12a Z. 32 … vt liber iohannis.  Impꝛeſſum Auguſte per Iohannem Froſchauer.  Bl. 12b leer.
Anm. Seitengetr. Nachdr. der Nr 11206.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13824. Schr 5071. BSB-Ink R-104. Hubay: Augsburg 1781. ISTC ir00122200.
Augsburg *SStB (2 Ex.). Memmingen StB. München SB
(2 Ex.). Stuttgart LB
. Tübingen UB. Zürich ZB. Zwettl Zisterz
.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. ab⁶. 38 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 4:64G, 5:93G, 4*:94G. Init. b, l. TitHlzs. B. DrM IV.
Tit. Regula pueroꝛum funda-mentalis et peroptima.  Hlzs.Bl. 2a m. Sign. aij (P)Artes o⁊atōis quot  ſūt. Octo. que No-men. Pꝛonomen. Uerbum. Aduerbium.  … Sign. b Quātitat qꝛ demīat verbū vel ꝑticipiū ga … Endet Bl. 12 Z. 31 Obliquꝯ cū recto facit tranſ. quo perſo.  DrMLinks davon Impꝛeſ-ſum  rechts Baſi-lee  Bl. 12b leer.
Schr 5070. Schramm XXI Abb. 798. Kaufmann-Nabholz 681. Ce³ R-122. ISTC ir00122000.
Aarau *KantB. Freiburg *UB
(def.). Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae ad cognoscendum genera
Sequuntur regulae generum nominum latinorum quae cognoscuntur …
Regeln zur Bestimmung des Genus, nach Wortgruppen („barbarischen“, griechischen u. a. Nomina) sowie nach den Endsilben geordnet.
Lokalbezug: Flüsse Gera, Saale, Donau, Elbe, Oder.
20 Bl. a⁸bc⁶. 33 Z. Typ. 2:160G, 3:89G.
Tit. Regule ad cognoſcendum quo-rū nominū genera comodiſſīe.  Bl. 2a [²]Equūtur regule generū nominū latinoꝛu que cogno-ſcun ex terminaciōe noiatiui ſingularis numeri ſcďm alexandꝛum quē noīat habent ſcďm vſum vel artē Et mo gales.  Pꝛima regula generalis  … Sign. b Primo noīa in do vľi go  mutāt o in i  … Endet Bl. 20b Z. 18 Exemplum  Daneben Quilibet quelibet quodlibet  Quiſ que quod  Secūdi Uter vtra vtrun 
Ce³ R-124. IBP 4717. ISTC ir00124000.
London ehem. LondonL. New Haven UL. Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae congruitatum
Quid est constructio? Est debita dispositio partium orationis in oratione …
Regeln zu Kongruenz, Kasusgebrauch (mit Ausnahmen) und Metrik.
6 Bl. [a⁶]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 14:52G, 20:93G.
Tit. Regule congruitatum. Regule generales tam de regimine actiuo quā paſſiuo. Oꝛdo conſtructibilium.  ac eiuſdem oꝛdinis ſeptem impedimenta. Pancu-la de arte metrandi rudimenta.  Bl. 1b Quanquā grammatice artis quatuoꝛ ſint ſpecies  Oꝛthographia Ethimologia Sintaxis et pꝛoſodia  … Bl. 2a Regule congruitatum  Quid eſt conſtructio? eſt debita diſpoſitio par-tium oꝛacionis in oratione. … Endet Bl. 6a Z. 15 … Pꝛo plenioꝛi  autem ſillabarum verſuum cognitione legatur  tertia pars magiſtri alexandri  Bl. 6b leer.
Pell 9843. 10059. CIBN R-79. ISTC ir00125300.
Mainz *GutenbergM. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae congruitatum, constructiones et regimina
Prima regula … est …
Regeln zur Kongruenz. Die Ausgaben weichen teilweise stark voneinander ab: sowohl im Text (Initium, Ausführlichkeit) als auch in der Anzahl der Regeln. Der Mehrzahl der Drucke ist ein oft titelloser „Constructionarius“ beigegeben (Inc.: Constructio tripliciter capitur …, Explicit: de prae coram socieque gubernant.). Eingeschlossen ist eine Passage „Ordo bonus“, die teilweise der Nr 11065 entspricht.
Vgl. auch „Regulae grammaticales antiquorum“ (Nr 11244–11265).
A
12 Bl. AB⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:83G, 3:180G. Init. g. TitHlzs. B.
Tit. Regule congruitatum. Cō-ſtructiones et regimina.  Hlzs., Schulszene 21Bl. 2a m. Sign. Aij Regule grāmaticales iuuenibus perutiles.  (P)Rima regula talis ē. Adiectiuū ⁊ ſubſtātiuū debēt  … Sign. b ſcēdit. i. īmediate regit a ꝑte poſt ꝓ illo ſignificato ꝑ quo im … Schluß unbekannt.
Schramm XXI Abb. 798. Kaufmann-Nabholz 646(?). ISTC ir00124445.
Dresden *ehem. LB (Bl. 12 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. AB⁸. 37 Z. Typ. got. TitHlzs. C. DrM IV.
Tit. (R)Egule congruitatū Conſtructiones  et regimina  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aij Regule grāmaticales iuuenibus perutiles.  … Endet Bl. 12a Expliciunt regule congruitatū: conſtru-ctiōes et regimtna Feliciter Finis.  DrMBl. 12b leer.
R 712. Schr 5074. Kaufmann-Nabholz 646(?). ISTC ir00124300.
Basel *UB?. Manchester RylandsL
.  — Ehem. L. Rosenthal (München).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
4 Bl. [a]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:73G, 2:ca.180G.
Bl. 1a Prima regula gramaticalis eſt iſta. Omne adiectiuum ſiue ſit nominale ſiue pronominale ſiue participiale debet conuenire cum ſuo ſubſtātiuo in tribus accidentibus gramaticalibus. … Endet Bl. 4a Z. 22 … hoc  ſubſtantiuum vir reſtringit illud adiectiuum felix ad ſtandum ſecum in maſculino genere.  Bl. 4b leer.
Anm. Ausgabe mit 20 Regeln, ohne Constructionarius.
Reproduktionen: Eichstätt UB (Digitalisat).
Stalla: Ingolstadt I.4. ISTC ir00124105.
Eichstätt *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. A⁶. 33 Z. Typ. 2:92G, 6:140G. Init. e. Min. f. Init. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. Ai (p)Rima regula grāmaticalis  eſt iſta. ꝙ adiectiuū noīale adiectiue tentū vo-ce et ſignificatōe ſimul debet cnouenire cū ſuo  ſubſtantiuo … Endet Bl. 6b Z. 24 … Et hoc habe ibi Hos caſus de pꝛe coꝛam ſo-cie gubernant.  ⁌ Tantum de regulis grāmaticalibus Conſtucti-onibus/ Regiminibus pueri recipiant vt congruementis conceptum expꝛimere valeant  ⁌ Laus Deo. 
Anm. Offenbar Ausgabe mit erweiterter Fassung des Constructionarius.
ISTC ir00125010.
Dresden *ehem. LB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
H 13832. VD16 R 623. Benzing: Strasbourg 1546. Schmidt: Hupfuff 15. Duntze: Hupfuff 53. BSB-Ink (R-112). ISTC ir00125030.
Wegen der Druckermarke um 1502. Duntze: Anhang A Nr 53: [1502/1503].
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
München SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
B
12 Bl. ab⁶. 31 Z. Typ. 5:180G, 8*:93G. Init. e.
Tit. Regule Congruitatum  Conſtructiones.  Regimina  Bl. 2a m. Sign. aij (P²)Rima regula grammaticalis eſt iſta. Omne adiectiuu ſiue ſit no-minale … Sign. b trum conſtructibile ſignificat actum tranſitiue. vt  … Endet Bl. 12a Z. 14 … Et hoc habetur ibi. Hos ca-ſus deprecoram ſocie iubernant.  .Subocai Lebk.  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 29.
Hubay: Augsburg 1778. ISTC ir00124130.
Augsburg *SStB (def.). Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1121910N Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Speyer: Konrad Hist, um 1495]. 
10 Bl. A⁶B. 33–34 Z. Typ. 1:180G, 3:80G. Häufig Min. f. Init. TitHlzs. B.
Tit. Regule Congruitatum Conſtructiones regimina  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aꝛ [⁵]Rima regula grāmaticalis eſt iſta. Oe adiectiuū ſi-ue ſit nomīale … Sign. b nit ex cōſtructōe verbi cū obli S ꝓuenit ex cōſtru… Endet Bl. 10a Z. 18 … Et hoc  hētur ibi Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie iunant.  Subocai Lebock  Bl. 10b leer.
Vorlage: Trier StB (Kopie).
Anm. Das Ananym (Jakob Köbel) in der Schlusszeile lässt als Vorlage wohl Nr 11219 vermuten.
Voulliéme: Trier 1263. ISTC ir00124407.
Trier StB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. a⁶. 29 Z. Typ. 1:100G, 2:180G. KolTit.
Tit. Regule Congruitatum.  Bl. 2a m. Sign. aij Regule Congruitatum.  [³]Rima regula grāmaticalis eſt iſta. Omne adiectiuū. ſiue ſit  nominale/ … Endet Bl. 6a Z. 20 … adiectiuum felix  ad ſtandum ſecum in maſculino genere.  Bl. 6b leer.
Nachtr 298. ISTC ir00124120.
Darmstadt *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 26–27 Z. Typ. 2:165G, 3:108G.
Tit.Regule Congruitatum.  Cōſtructōes. Regimina.  Bl. 2a Regule grāmaticales Cōgruitatū.  [³]Rima regula grāmaticalis ē iſta. Omne adiectiuū. ſiue ſit noīale … Lage b libꝛū. Tranſitiua ꝑſonarū eſt illa in qua fit  … Endet Bl. 12a Z. 24 … Et hoc habetur ibi  Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13829. BSB-Ink R-108. ISTC ir00124050.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11222 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Nürnberg: Peter Wagner(?), um 1485]. 
10 Bl. [a⁶b]. 31 Z. Typ. 2:94G.
Tit. Regule Congruitatum.  Conſtructiones.  Regimina.  Bl. 1a [³]Rima regula gramaticalis eſt iſta. Omne adiecti-uum ſiue ſit nominale … Lage b Quomodo Diffinitione. quia verbum pꝛohereticum depen- … Endet Bl. 9b Z. 18 … Et hoc habetur ibi. Hos caſus de pre coꝛam ſocieque  iubernant.  Bl. 10 leer.
ISTC ir00124115.
Augsburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 30–31 Z. Typ. 1:87G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Regule congꝛuitatum  [³]Rima regula. Omne adiectiuum ſiue ſit  nominale … Lage b ſuppoſiti cum appoſito. quia ibi intelligitur  … Endet Bl. 11a Z. 15 … Et habetur  ibi Hos caſus de pꝛe coꝛam ſacie gubernāt  Bl. 11b u. 12 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13830. Engel-Stalla: Hist 1659. BSB-Ink R-109. ISTC ir00124110.
München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [ab⁶]. 27–28 Z. Typ. 2:165G, 3:108G. Rubr. γ. TitHlzs. D.
Tit. Regule gruitatū. ſtructōnes ⁊ regimīa cū locali oꝛdīatōne ſtructibiliū  Hlzs.  Bl. 2a []Rima regula grāmaticalis  eſt iſta. Omne adiectiuū ſiue ſit nominale … Lage b ſtructibile ſignificat actū tranſitiue. vt albus. Aliter  … Endet Bl. 12a Z. 21 … Et hoc habe ibi. Hos caſus de pꝛe coram ſocie gubernant.  Tantū de regulis grammaticalibus. Conſtructionibus ⁊ regiminibus pueri recipiant. vt cōgrue mentis conceptum expꝛimere valcant.  Impꝛeſſum per Fridericū Creuſner. Anno.  Milleſimodꝛingenteſimononageſimotercio  Bl. 12b leer.
HC 13833. Schr 5073. Schramm XVIII Abb. 321. VB² 1817.15. ISTC ir00124400.
Berlin *SB
. London *BL
. Melk *Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 32 Z. Typ. 1:87G. Eine Init. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a Regule Congꝛuitatum.  (P)Rima regula Omne adie-ctiuū ſiue ſit nōiale … Endet Bl. 8b Z. 32 vt ddoʼ de domo. ⁊ habeť ibi Hos caſus ⁊ 
C 5094,1. R 307. Pell 9841. CIBN R-78. ISTC ir00124100.
Paris *BN. Solothurn *ZB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. 〈2–4〉⁸. 29–34 Z. Typ. 8:168G, 12:88G. Init. b, c. Rubr. β, ζ.
Tit. Regule congruitatum.  Cōſtructiones. Regimina  Bl. 1b (P³)Rima regula congruitatu  grāmaticaliū eſt iſta. Omne adiectiuū: ſiue ſit nominale ſiue ꝓnoīale …  … ī numero … Endet Bl. 8a Z. 24 … Et  hoc habetur ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛa ſocie gubernat.  ☞ Tantū de regulis grammaticalibus Conſtructionibus  et regiminibus Pueri recipiant/ vt congrue mentis conceptū  expꝛimere valeant.  Bl. 8b leer.
IBP 4718. ISTC  ir00124580.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 29–34 Z. Typ. 8:168G, 12:88G. Init. b, c. Rubr. β, ζ.
Tit. Regule congruitatum  Cōſtructiones. Regimina  Bl. 1b (P³)Rima regula congruitatu  grāmaticaliū eſt iſta. Omne adiectiuū: ſiue ſit no minale ſiue ꝓnoīale/ …  … in numero … Endet Bl. 8a Z. 24 … Et  hoc habetur ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛā ſocie gubernat.  ☞ Tantū de regulis grammaticalibus. Conſtructionibus  et regeminibus Pueris recipiant/ vt congrue mentis cōceptū  expꝛimere valeant  Bl. 8b leer.
Oates 1284. ISTC ir00124450.
Cambridge *UL. San Francisco UL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11228 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Basel: Michael Furter, um 1495/1500]. 
8 Bl. C⁸. 33 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Meist Min. f. Init. Rubr. α. TitHlzs. G (GfT 1074).
Tit. Regule congruitatum Conſtructi-ones Et regimina.  Hlzs., Schulszene 35Bl. 1b (p)Rima regula cōgruitatū grāmaticalium eſt  iſta. Oe adiect ſiue ſit nomīale: … Endet Bl. 8a Z. 22 … Et hoc habetur ibi  Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Tantū de regulis grāmaticalibus Conſtructōnibus et  Regiminibꝯ pueri recipiāt: vt grue mentis ceptum ex-mere valeant  Bl. 8b leer.
Anm. Ob Druckeinheit mit Nr 11152?
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 13831. Schr 5072. Schramm XXI Abb. 586. IBP 4719. BSB-Ink R-110. ISTC ir00124125.
Michaelbeuern Benedikt. München SB
. Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1122810N Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Basel: Michael Furter, um 1495/1500]. 
10 Bl. c⁶d. Zeilenz. wechselnd Typ. 1:83G, 2:156G. Rubr. α.
Bl. 1a Regule congruitatum Conſtruc-tiones Et Regimina.  Hlzs. … Endet Bl. 9b Z. 28 congrue mētis conceptū exprimere valeant.  Bl. 10 leer.
Schramm XXII Abb. 1067. BSB-Ink R-111a. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 540. ISTC ir00124440.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
6 Bl. 〈i–iij〉⁶. 30 Z. Typ. 5:104G. Init. e. Rubr. β.
Bl. 1a m. Sign. i (P)Rima regula gramaticalis ē iſta Adiectiuū ⁊ ſubſtāt dt uēire ī tribꝯ  … Endet Bl. 6b Z. 25 … me: te: ſe: nobi: ⁊ vobis: ꝑ anaſtrophen  vt me cum: te cum. ⁊.  Wienne impꝛeſſum per  Iohānem Winterburg 
Langer II,2 143. ISTC ir00124427.
Memmingen *StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11230 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Strassburg: Johann Prüss, um 1490/95]. 
10 Bl. a⁶b. 38 Z. Typ. 5:150G, 8:80G, 15:210G. Init. i, dd(?).
Tit. Regule congruitatum.  Regimina.  Conſtrnctiones.   Bl. 1b (P)Rima regnla grāmaticalis eſt iſta. Adiectiuū ⁊ ſubſtantiuū debent uenire … Sign. b tiua eſt duplex. ſc Actuum ⁊ perſonarum. Trāſitiuā actu- … Bl. 10 Z. 25 … Et hoc ha-betur. ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Bl. 10b leer.
Ce³ R-125. Sack: Freiburg 3033. ISTC ir00124140.
Aarau *KantB. Conception Abt. Freiburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11231 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Strassburg: Johann Prüss, um 1495/97]. 
10 Bl. A⁶B. 38 Z. Typ. 8:80G, 9:150Gm. Einsprengungen (Maj. O, U) aus 7:156G, 15:210G. Init. dd, g. Rubr. α. 1 Hlzs.
Tit. Regule congruitatum.  Regimina.  Conſtructiones.  Hlzs.  Bl. 1b (P)Rima regula grāmatica-lis eſt iſta. Adiectiuū et ſubſtantiuū debēt cōuenire … Sign. b homo eſt aſinus. Uel m antis. Intrāſitiua eſt illa in qua  … Endet Bl. 10a Z. 23 … Et hoc habetur ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Bl. 10b leer.
Reproduktionen: Karlsruhe LB (Digitalisat).
Schr 5075. Schramm XX Abb. 1240. ISTC ir00124423.
Karlsruhe *LB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
10 Bl. a⁶b. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 5:71G, 6:150G. Init. r. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. (R³)Egule congruitatū.  Regimina.  Conſtructiones.  Hlzs., Schulszene 43Bl. 1b (P)Rima regula grāmaticalis eſt iſta. Adiectiuū ⁊ ſubſtantiuū debent  cōuenire … Sign. b us. homo eſt aſinus. Uel m antiquos. Intranſitiua eſt illa in  … Endet Bl. 10a Z. 5 … Et hoc habetur ibi  Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  C. H. de S. M.CCCC.XCIX.  Bl. 10b leer.
Schramm XVI Abb. 554. Engel-Stalla: Hist 1670. Ce³Suppl R-124a. ISTC ir00124500.
Providence *PL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11233 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Strassburg: Johann Prüss, um 1490/95]. 
12 Bl. AB⁶. 34–35 Z. Typ. 5:150G, 8:80G, 15:210G. Init. i. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. α. KolTit.
Tit. Regule congruitatum  Regimina  Conſtructiones  Bl. 2a m. Sign. Aij Regule grammaticales iuuenibus perutiles  (p)Rima regula ē talis. Adiectiuū ⁊ ſubſtātiuum debēt uenire … Sign. b quos eoꝝ verba. qꝛ eoꝝ ꝟba ex quo ſiḡnt actōem ⁊ paſſio- … Endet Bl. 12a Z. 31 … Et hoc habetur ibi. Hos  caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Tatū de reguľ grāmaticalib Cōſtructiōib et regiminib  pueri recipiāt. vt congrue mētis cōceptū expꝛimere valeāt  Bl. 12b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13828. BSB-Ink R-111. ISTC ir00124150.
Innsbruck *ULB. Klagenfurt UB. Mainz *GutenbergM
. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11234 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Basel: Michael Furter, um 1495/1500]. 
12 Bl. AB⁶. 37 Z. Typ. 1:83G, 3:180G. Init. z. Min. f. Init. TitHlzs. C. DrM IV.
Tit. Regule congruitatum. Cōſtructiones et regimina.  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. Aij Regule grāmaticales iuuenibus perutiles.  (P)Rima regula tais eſt. Adiectiuū ⁊ ſubſtantiuū de-bēt uenire … Sign. b ſcēdit  .i. īmediate regit a ꝑte poſt ꝓ illo ſignificato ꝓ  īme- … Endet Bl. 12a Z. 23 … Et hoc habe ibi. Hos caſus de  pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  Expliciūt regule congruitatū: cōſtru-ctiōes ⁊ regimina. Feliciter. Finis.  DrMBl. 12b leer.
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
C 5093. RSuppl 160. Schramm XXI Abb. 380. 1082. Kaufmann-Nabholz 645. ISTC ir00124410.
Basel UB
. Colmar *BVille.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11235 Grammatica. Regulae congruitatum, constructiones et regimina. Daran: Constructionarius. [Basel: Michael Furter, um 1500]. 
12 Bl. AB⁶. 37 Z. Typ. 1:83G, 9:156G. Init. e, z. DrM Ib, IV.
Tit. Regule congruitatum. Conſtructiones et regimina.  DrMBl. 2a m. Sign. Aij Regule grāmaticales iuuenibus perutiles.  (P)Rima Regula talis ē  Adiectiuum te ſubſtantiuum debent  conuenire … Sign. b ſcendit. i. īmediate regit a ꝑte poſt ꝓ illo ſignificato ꝓ  īme … Endet Bl. 12a Z. 23 … Et hoc habe ibi. Hos caſus de pꝛe  coꝛam ſocie gubernant.  Expliciūt regule congruitatū: cōſtru-ctiōes ⁊ regimina. Feliciter  Finis.  DrMBl. 12b leer.
Pell 9842. Sack: Freiburg 3048,3. ISTC ir00125050.
Freiburg *UB
(def.). Paris *BN. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. A⁸. 38 Z. Typ. 9:150G, 10:83G. Init. m. Rubr. ε. TitHlzs. A.
Tit. Regule gꝛāmaticales minoꝛes  ⁌ Tantum de regulis grammaticalibus. Conſtructionibus ⁊ Regiminibus Pueri recipiant. ut congrue mentis conceptum expꝛimere valeant.  Hlzs.  Bl. 1b [³]Rima regula gꝛuitatū grā-maticalium eſt iſta. Omne adiectiuum ſiue ſit no-mīale … Endet Bl. 8a Z. 34 … Et hoc habe ibi. Hos caſus de pꝛe coꝛam ſocie gubernant.  ⁌ Impꝛeſſum ꝑ Michaelē greyffen. nonageſimoquinto.  Bl. 8b leer.
Schramm IX Abb. 604. 605. Sack: Freiburg 3032. ISTC ir00124420.
Freiburg *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. A⁸BC⁶. 32–34 Z. Typ. 1:90G, 4:270G. Init. b. Rubr. α.
Tit. (R¹)egule gramati-cales Figure cōſtructionis. Elegancie Franciſci nigri. Regimina et conſtructiones  cum multis alijs vtilibus.  Bl. 1b ❡ Regule grāmaticales in numero quinquaginta Cum figuris cōſtructionis pꝛo iuuenū vtilitate  et leui inſtructione edite et coꝛrecte. … Bl. 2a m. Sign. Aij []Rima regula grāmaticalis eſt iſta. ꝙ ad-iectiuū et …  … in genere ⁊ in  caſu. … Sign. b ſed adiectiuū et ſubſtāt ſignificāt idē in ſuppoſito. vel  … Endet Bl. 20b Z. 32 ❡ De Cōiunctione ❡ ſubintelligun nō ſubā.  Iungere cōſimiles debet cōiunctio caſus.  ❡ Impꝛeſſum Liptzk per Gregoꝛiū botticher. 
Inhalt:
IBP 4728. Sallander: Uppsala 1930. ISTC ir00125100.
Uppsala *UB. Wien *NB
. Wrocław BOssolinski
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. A⁸BC⁶. 33 Z. Typ. 1:90G, 2:136G. Rubr. α.
Tit. Regule grāmaticales Figure cōſtructionis. Elegātie  Franciſci nigri. Regimina  et conſtructiones cum multis aliis vtilibus.  Bl. 1b Regule grāmaticales in numero quinquaginta Cum figuris cōſtructionis ꝓ iuuenum vti-litate … Bl. 2a m. Sign. Aij []Rima regula grāmaticalis eſt iſta. ꝙ ad-iectiuū et …  … in genere et in  caſu/ … Sign. b ſed adiectiuū et ſubſtāt ſignificāt ide in ſuppoſito. vel  … Endet Bl. 20b Z. 32 ❡ De Cōiunctione ❡ intelligun nō ſubſtātiua  Iungere conſimiles debet coniunctio caſus.  ❡ Imſſum Liptzk ꝑ Gꝛegoꝛium Werman. 
Inhalt:
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
C 5096. ISTC ir00125150.
Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. A⁸BC⁶. 34 Z. Typ. 1:90G, 4:270G. Rubr. α.
Tit. Regule gramaticales. Figure conſtructionis. Elegantie Fran-ciſci nigri. Regimina et Conſtructiones cū multis alijs vtilibus.  Bl. 1b ❡ Regule grāmaticales in numero quinquaginta. cu  figuris conſtructionis. pꝛo iuuenū vtilitate. … Bl. 2a m. Sign. Aaij []Rima regula grāmaticalis eſt iſta. ꝙ adiectiuū  et … Sign. b ſed adiectiuū et ſubſtantiuū ſignificāt idem in ſuppoſito  … Endet Bl. 20b Z. 32 … ſubintelligū nō ſubā.  Iungere conſimiles debet coniunctio caſus. ❡ Finis. 
Inhalt:
VB 1383.5. ISTC ir00125200.
Berlin *SB†
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae congruitatum mediocres
Grammatica est scientia docens recte scribere, recte scripta recte intelligere …
Regeln zur Kongruenz. Nr 11240 u. 11241 umfassen acht Regeln, während Nr 11242 u. 11243 zusätzlich eine neunte über den Unterschied zwischen verba substantiva und verba vocativa sowie einen Abschnitt „Regulae quaedam praedictis annexae“ enthalten.
Lokalbezug: Speyer, Heidelberg.
Vereinzelt deutsche Übersetzungen.
12 Bl. ab⁶. 33 Z. Typ. 5b:87G, 6:180G. Rubr. δ.
Bl. 1 leer. Bl. 2a ⁌ Regule ḡmaticales ad inſtructō ſcolariū  dum  ī mōe gruo ꝑitoꝝ ſtilo facilimo ac bʼuiſſiō pľa t ī  ſe tinētes ex diūſoꝝ ḡcoꝝ docťnis diligenť collecte.  Gramatica ē ſcīa docēs  recte fcribē. recte ſcripta recte ītelligere … Sign. b uenire in caſu qď t eſt tra regulā cū ďꝛ ⁊ q in  … Endet Bl. 11a Z. 24 … ⁊ ergo ab alio habet  ꝙ ſit iunctio ⁊ ab alio ꝙ ſit diſiunctiua.  Finitū eſt et completum hoc opuſculum  Per me Michahelē grijffen Ciuem Rutlingenſem octaua die martini. Anno dnī.  M.cccclxxxvj. De quo ſit benedictus in  ſecula. Amen.  Bl. 11b u. 12 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13835. BSB-Ink R-113. ISTC ir00125800.
München *SB
. Praha Akad.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [a¹²]. 29 Z. Typ. 1:90G. Rotdr.
Bl. 1a, rot Regule gramaticales ad inſtructionem ſcolarium  non dum in ſzmone congruo peritorum ſtilo facilimo  ac breuiſſiō pľa tamen in ſe tinentes ex diueꝛſorū  gramaticorum doctrinis diligenter collecte  schwarz Gramatica ē ſciā docēs recte ſcribere. recte ſpta  recte ītelligere. … Endet Bl. 12b Z. 22 … et eꝛgo ab alio hab  ꝙ ſit coniunctio et ab alio ꝙ ſit diſiunctiua. ꝛ 
ISTC ir00125600.
Gotha *ForschB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. A–C⁶. 1 u. 2 Sp. 39 Z. Typ. 7:170G, 8:75G. Rubr. α, β.
Tit. Regule congruitatu mediocres  Bl. 2a m. Sign. Aij ⁌ ☞ Regule grāmaticales ad inſtructionē ſcolarium  non dum in ſermone congruo peritoꝝ ſtilo facillimo ac  bꝛeuiſſimo. plura tamen in ſe continentes ex diuerſoꝝ  grāmaticorū doctrinis diligenter collecte.  []Rāmatica eſt ſcientia  docens recte ſcribere. recte ſcripta. recte intellige-re. … Sign. b ex vi nature. Uel poteſt hoc interꝛogatiuum cuius ſtare in nomīa  … Endet Bl. 15a m. Sign. Ciij Z. 31 … in adulterum ꝓ contra adulterum ⁊ econuerſo. ⁊ infra terꝛam. ꝓ ſub terꝛa.  ⁌ ☞ Et ſic terminantur Regule grammaticales mediocres  Impꝛeſſe in Reuttling Oꝛdinatiōe magiſtri Iohānis Otmar  Anno .M.cccc.xci.  Bl. 15b ⁌ ☞ Dyalogus id eſt duoꝝ ſermo ſc querentis ⁊ reſpondēt  debet ergo in regulis grāmaticalib querere magiſter aut ſupplēs  vicem magiſtri. Et reſpōdere diſcipulus in hūc modū qui ſequi.  … Bl. 17bβ Z. 35 ⁌ Et ſic finitur quidditarius  in regulas gruitatū dictas  Bl. 18 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. München SB (Digitalisat).
H 13836. Ce³ R-126. BSB-Ink R-114. Hubay: Augsburg 1777. ISTC ir00126000.
Augsburg *SStB. München SB
. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. a⁸b⁶. 1 u. 2 Sp. 49 Z. Typ. 9:150G, 10:83G, 11*:63G. Init. e, m, r. Rubr. ζ, κ. 2 Hlzs.
Tit. (R¹)egule congruitatum mediocres  Hlzs.Bl. 1b(R¹)egule grāmaticales ad inſtructionē ſcolariū modū in mōe gruo  peritoꝝ ſtilo facillimo ac bꝛeuiſſimo. plura tamen in ſe tinētes ex diuerſoꝝ  grāmaticoꝝ doctrinis diligenter collecte.  (G)Rāmatica eſt ſcientia docens recte ſcribere. recte  ſcripta. recte intelligere. … Sign. b coꝛ et ſimilia ſtruūtur cū infinitō. qꝛ talia verba cant actum animi interi … Endet Bl. 12a Z. 16 … in adulteꝝ ꝓ contra adulteꝝ ⁊ ecōuerſo. ⁊ infra terꝛā. ꝓ ſub terꝛa  ☞ Et ſic terminantur Regule grammaticales mediocres. Impꝛeſſe in  Reuttling per (M¹)ichaelem (G¹)reyff  ☞ (D¹)yalogus id eſt duoꝛum ſermo … Bl. 14aα Z. 35 Impꝛeſſum in Reuttling per  (M¹)ichaelem Greyffen  Bl. 14b Hlzs. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13834. Schr 5076. Schramm IX Abb. 626. 627. BSB-Ink R-115. ISTC ir00126500.
Chillicothe HistSoc. München *SB
.  — Ehem. Vollbehr (Los Angeles).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Regulae grammaticales antiquorum
Cum cuiuslibet artificis sit considerare sua principia …
Der Einleitung folgen zwölf Regeln zum Kasusgebrauch, meist geteilt in Abschnitte „sciendum“, „conclusio“, „quaeritur“ sowie „arguitur contra regulam“.
Das Regelwerk beginnt „Prima regula grammaticalis est ista, quod adiectivum et suum substantivum volunt convenire in tribus accidentibus grammaticalibus …“.
Es weicht in Umfang und Inhalt von den „Regulae congruitatum, constructiones et regimina“ (Nr 11215 bis 11239) und den „Regulae grammaticales, regimina et constructiones“ (Nr 11266–11276) ab.
A
32 Bl. AB⁶C⁸DE⁶. 39 Z. Typ. 7:170G, 8:75G, 9:92G. Init. f, m, n. Rubr. α, β. DrM I. Marg.
Tit. Regule grammaticales antiquoꝛū  cum earundem declarationibus  Argumentis. et eorū ſolutōibus  DrMBl. 1b (C)Vm cuiuſlibet artificis ſit ſiderare ſua pꝛincipia. … Sign. b ſitum eſt pꝛime ꝑſone ſcď vel tercie appoſitum ſimiliter debe  … Endet Bl. 32a Z. 26 ſed ſolum m opinionē gentiliū qui poſuerūt plures deos.  ⁌ ☞ Expliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cum earundē declaratōibꝯ ac argumentis ꝑ Magiſtrū Iohannē Otmar emēdate ac eius oꝛdinatione impꝛeſſe Sabbato ante Iohānis baptiſte  feſtū. Anno .M.cccc.lxxxxiiij.  Bl. 32b leer.
C 5099. Schr 5080. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 382. ISTC ir00129350.
Dresden *ehem. LB. Ottobeuren Benedikt (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
B
64 Bl. A–H⁸. 26 Z. Typ. 1:105G. Rubr. β. 1 Hlzs.
Tit. ⁌ Regule grammaticales antiquoꝛu cū  earundem declarationibus ⁊ multis argumentis poſitis circa vnamquā regulam  in ſpeciali.  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a Regule grammaticales  [³]Vm cuiuſlibet artificis ſit conſiderare ſua pꝛincipia … Sign. b caſus eſt diſpoſicio ſue hoc eſt dictōis can … Endet Bl. 64b Z. 25 … ſed ſolū m  opnionem genciū  poſucrūt pls deos  deo gracias 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 13838. Schr 5079. BSB-Ink R-118. Pr 1928. BMC II 394.IA 6846. ISTC ir00129300.
London BL
. München *SB
. Stuttgart LB
(Fragm. vermisst). Ulm *StB (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
24 Bl. a–d⁶. 2 Sp. 44 Z. Typ. 4:124G, 7:68G, 10:240G, m. Einsprengungen aus 2:270G. Init. a, i. Rubr. γ. TitHlzs. A.
Tit. Regule gꝛāmaticales  Antiquoꝝ cum carūdē declarationibu  ⁊ multis argumēti poſitis circa vnam-quam regulam in ſpeciali.  Hlzs.  Bl. 1bα (C³)Um cuiuſlibet  artificis ſit ſiderare ſua n-cipia. … Sign. b in ooe ſimpľr gꝛua. ppter oones ſi- … Endet Bl. 24bβ Z. 4 … ſed ſolū ſcďm  opinionen gentiliu qui poſuerunt plu-res deos.   ⁌ Expliciūt regule grāmati-cales antiqoꝝ cu earundem  declarationibus ac argumē-tis Impꝛeſſe Uienne per Io-haunem winterburg.  1500 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. Wien NB (Digitalisat).
H 13848. Schr 5085. Langer II,2 27. Ce³ R-133. Mead 5072. ISTC ir00133000.
Nürnberg LKArch
. Regensburg *ehem. SB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Wien *NB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
20 Bl. AB⁶C⁸. 49 Z. Typ. 9:150G, 11*:63G. Init. e, m, r. Rubr. ζ. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Regule grammaticales.  antiquoꝛum cum earundem declarationibus ⁊ mul-tis argumentis poſitis circa vnamquā regulam in  ſpeciali.  Hlzs.  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  (C³) (V¹)m cuiuſlibet aꝛtificis ſic cōſiderare ſna ncipia … Sign. b Iohannes currit ⁊ ille mouetur ☞ Pꝛo amplioꝛi iſtius  … Endet Bl. 20a Z. 46 … ſz ſolu m opinionē gentiliū qui poſuerūt plures deos.  ☞ (E¹)xpliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ cū earunď declaratōib  ac argumentis Impꝛeſſe Reutlingen. ꝑ Michahelem Greyffen.  Bl. 20b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13843. Ce³ R-130. Pell 9846. BSB-Ink R-123. CIBN R-82. Sack: Freiburg 3035. ISTC ir00130000.
Freiburg UB
. München *SB
(Bl. 1 fehlt). Paris BN. Urbana *UL.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. a⁸b–d⁶. 43 Z. Typ. 7:175G, 10:98G, 11:65G. Meist Min. f. Init. Rubr. γ. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Regule grammaticales antiquoꝛū cum earundē declarationibus ⁊ multis ar-gumētis poſitis circa vnamquā regulā in ſpēli  Hlzs., Schulszene 22Bl. 1b, Kopf Regule grammaticales  []Um cuiuſlibet artificis ſit ſiderare ſua ncipia. … Sign. b Octauo aiſta eſt grua. legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō  … Endet Bl. 26a Z. 38 … ſz ſolu ſecundum opinionem gentiliū  qui poſuerunt plures deos.  Expliciūt regule grāmaticales antiꝝ cū earundē declarationib ac  argumentis impꝛeſſe ī īꝑiali vꝛbe Auguſta. ꝑ Iohʼem Schenſperger  Bl. 26b leer.
Reproduktionen: London BL (IISTC). München SB (Digitalisat).
HC 13839. Schr 5083. BSB-Ink R-122. Pr 1811. BMC II 371.IA 6436. Hubay: Augsburg 1779. Sack: Freiburg 3037. ISTC ir00129500.
Augsburg SStB. Freiburg UB
(def.). London BL
. München *SB
(2 Ex.), *UB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
34 Bl. A–D⁸⁶E⁶. 40–41 Z. Typ. 2:160G, 4:72G.
Tit. Regule grāmaticales ātiquoꝝ cū earūdem declarationibus et argumentis ჻  Bl. 1b []Um cuiuſlibet artificis ſit conſiderare ſua pꝛincipia …  … principia …  … mo … Sign. b Sexto requiri ex parte appoſiti ꝑſona habens perſonam ſibi ꝓpor … Endet Bl. 34b Z. 12 ſed ſolum m opinionē gentilium  poſuerūt plures deos.  Expliciunt regule grammaticales an-tiquoꝛum cum earundem declarationi-bus ac argumentis impꝛeſſe liptzg per  Conradum kachelouen. 
C 5098. ISTC ir00127870.
Dresden *ehem. LB. Olomouc *SKn.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
34 Bl. A–C⁸D¹⁰. 40 Z. Typ. 2:160G, 4:72G, 6:146G.
Tit. Regule grāmaticales āti-quoꝝ cū earūdem declarationibus et argumentis ჻  Bl. 1b []Um cuiuſlibet artificis ſit  conſiderare ſua pꝛincipia …  … pꝛincipia …  … mo … Sign. b Sexto requiri ex parte appoſiti ꝑſona habens perſonam ſibi ꝓpor … Endet Bl. 34b Z. 4 … ſz ſo-lum ſecundum opinionem gentilium qui poſuerunt plures deos  Expliciunt regule grammaticales an-tiquoꝛum cum earundem declarationibus ac argumentis impꝛeſſe liptzg per  Conradum Kachelouen 
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 5098. C I 13842(nicht Hain). IBP 4722. Pr 2916. BMC III 632.IA 11716. ISTC ir00127700.
London *BL
. Praha NKn. Wrocław *BU. Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
34 Bl. A–D⁸⁶E⁶. 40–41 Z. Typ. 2:160G, 4:72G, 7:97G. Rubr. β.
Tit. Regule grāmaticales antiquoꝝ cū earūdem declarationibꝯ et argumentis.  Bl. 1b []Um cuiuſlibet artificis ſit  conſiderare ſua pꝛincipia …  … pꝛincipia …  … pꝛimo … Sign. b Sexto requiritur exꝑte appoſiti ꝑſona habens ꝑſonam ſibi ꝓpor … Endet Bl. 34b Z. 12 … ſed ſolum ſecundum opinionem gentilium qui poſuerunt plures deos.  Expliciunt regule grammaticales antiquoꝛum cu  earundem declarationibus ac argumentis impꝛeſſe  liptzk per Conradum kachelouen. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13842(nicht Copinger). IBP 4721. BSB-Ink R-119. ISTC ir00127800.
München *SB
(Besitzv. 1497). Praha NKn (Fragm. Bl. 3 u. 6). Tarnów Sem.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
34 Bl. A–D⁸⁶E⁶. 40–41 Z. Typ. 2:160G, 4:72G.
Tit. Regule grāmaticales ātiquoꝝ cū earūdem declarationibus et argumentis.  Bl. 1b []Um cuiuſlibet artificis ſit  conſiderare ſua principia …  … pꝛincipia …  … pꝛimo … Sign. b Sexto requiritur ex ꝑte appoſiti ꝑſona habens ꝑſonam, ſibi ꝓpoꝛ … Endet Bl. 32b Z. 12 ſed ſolum m opinionem gentilium  poſuerunt plures deos.  Expliciunt regule grammaticales antiquoruz cum  earundem declarationibus ac argumentis impꝛeſſe  liptzg per Conradum kachelouen. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Nachtr 299. IBP 4720. BSB-Ink R-120. ISTC ir00127900.
Amberg *Mag. Dresden ehem. LB. Kraków BU (def.). München *SB
. Nordhausen *BlasiiB. Praha NKn, *Präm.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
34 Bl. A–D⁶EF⁶. 41 Z. Typ. 1:72G, 2:168G, 3:336G. KolTit.
Tit. Regule grāma-ticales antiquoꝝ cū earundē  declaratiōibus ⁊ argumētis.  Bl. 1b, Kopf Pꝛima  []Vm cuiuſlibet artificis ſit cōſiderare ſua ncipia. … Sign. b (S) Ecunda regula grammati- … Endet Bl. 34b Z. 11 … ſed ſolū  ſcďm opinionē gentilium qui poſuerunt plures deos.  Expliciunt regule grāmaticales antiquoꝛum cū  earundē declarationibus ac argumentis Imſſe  Liptzk per Melchioꝛem Lotter. Anno di Milleſimoquadringenteſimononogeſimonono Quarto deni Martij Nonas. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 13844. H 13847. Ce³ R-131. IBP 4724. BSB-Ink R-124. Pr 3032. BMC III 650.IA 12103. Collijn: Uppsala 1294. ISTC ir00131000.
Freiberg *Gy. London BL
. München SB
. New York MorganL. Oldenburg LB. Tarnów Sem. Uppsala UB. Washington (D.C.) LC. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 45 Z. Typ. 3:180G, 4:64G, 5:93G. Init. l. Rubr. β. TitHlzs. B. KolTit.
Tit. Regule gramaticales antiquoꝛum cum earunde declarationibꝯ ⁊ mult argumētis poſitis circa vnamquā regulā ī ſpēali.  Hlzs., Schulszene 21Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  (C)Vm cuiſlibet artifi-cis ſit ſiderare ſua ncipia. … Sign. b Octauo argui iſa eſt cōgrua. legere eſt agere. ⁊ t ap- … Endet Bl. 26a Z. 34 … ſed ſolum m opinione gentilium qui poſuerunt plures deos.  Expliciunt regule grāmaticales antiꝝ  cū earunde declarationibꝯ ac argumēt  impꝛeſſe Baſiliee per Michaelē Furter.  Bl. 26b leer.
R 713. Schramm XXI Abb. 798. Kaufmann-Nabholz 647. IGI 8322. Sack: Freiburg 3036. ISTC ir00132500.
Freiburg UB
. Innsbruck *ULB. Roma BN
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
24 Bl. A–D⁶. 45 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 4:64G. Init. i, l. Rubr. β. TitHlzs. B. KolTit.
Tit. Regule grammaticales anti-quoꝛū cum earundem declaratiōibus ⁊ multis argumentis po-ſitis circa vnamquā regulam in ſpeciali.  Hlzs., Schulszene 21Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  (C)Vm cuiuſlibet artificis  ſit conſiderare ſua pꝛincipia. … Sign. b ſit aīata ſiue inaīata.  ꝓpter dicit. Pe. he. ꝙ ab oībus ꝟbis neutralibꝯ actionē ſi- … Endet Bl. 24a Z. 36 … ſed ſolū m opinionē  gentiliū qui poſuerūt plures deos.  ⁌ Expliciūt regule grāmaticales antiquoꝝ cū earundē declaratiōibus ac argu-mentis: impꝛeſſe Baſilee per Michaelē Furter. Anno .M.cccc.xcvj.  Bl. 24b leer.
Anm. Das von Hain wiedergegebene Tagesdatum gehört zu H 12453. Die beiden Drucke waren in einem ehemals dem Kloster Weingarten gehörenden Band zusammengebunden.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13845. RSuppl 163. Schr 5082a. Schramm XXI Abb. 798. Kaufmann-Nabholz 654. IBP 4723. VB 569. BSB-Ink R-121. Collijn: Stockholm 1370. ISTC ir00129400.
Berlin *SB†
. Gniezno ArchErzbisch (def.). Linz *LB. München SB
. Nürnberg *Scheurl. Sankt Petersburg NB (Fragm.). Solothurn ZB
. Stockholm KglB. Stuttgart LB
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
48 Bl. a–h⁸. 32 Z. Typ. 1:88G, 2:175G. Meist Min. f. Init. Rubr. α. DrM. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales antiquoꝝ cum earundem declarationibus et multis argumētis circa vnamquā regulā in ſpeciali poſitis: cuiuis grammaticam  ſcire volenti ſumme neceſſarie.  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales.  (c)Vm cuiuſlibet artificis ſit cōſiderare ſua  pꝛincipia. … Sign. b repugnant. t accidentia oppoſita ī diuerſis dictio … Endet Bl. 47b Z. 10 …  ſolū m opinionē gentiliū. qui plures colebant deos.  ⁌ Expliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cum earundē declarationibus ac argumentis  Impꝛeſſe Liptzik per Iacobū Thanner Herbipolenſem Anno di 1.5.00.  DrMBl. 48 leer.
ISTC ir00132900.
Innsbruck *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11257 Grammatica. Regulae grammaticales antiquorum. Köln: Heinrich Quentell, 23.VII.1500 [vielmehr nach 23.VII.1500]. 
26 Bl. A⁸B–D⁶. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 9:280G, 10:155G. Init. d, f. Rubr. α, γ, ε. TitHlzs. F. KolTit.
Tit. (R¹)egule gramma-ticales antiquoꝛum cum earū-dem declarationibus et multis argumētis poſitis circa vnā-quam regulam in ſpeciali  Hlzs., Schulszene 52Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales (C)Um cuiuſlibet artificis ſit ſiderare ſua pꝛincipia  … Sign. b A. Iſta eſt grua legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō hab nt ꝓ ſuppo … Endet Bl. 26a Z. 31 … ſz ſolū m opinionē gētiliū qui plures colebāt deos  ⁌ Expliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cū earundē declarationib ac argumentis Im-pꝛeſſe Colonie ꝑ honeſtū ciuē Henricū Quen-tell. decimo die kalendaꝝ Auguſti Anni iubi-lei milleſimi quingenteſimi  Bl. 26b leer.
Anm. 1. Diese und die folgenden Ausgaben hängen textlich voneinander ab. Vgl. die Sign. b: Arguitur ista … (Nr 11257 u. 11265). — Sign. b: Octavo arguiter … Nr 11258, 11259, 11260. — Tit. mit „Colonia“: Nr 11261, 11262, 11263, 11264
Anm. 2. Korrektur zum gedruckten GW: Wegen des Zustands des TitHlzs muss Nr 11257 ein Nachdr. (mit Übernahme des Impressums) von Nr 11265 sein. Während der Hlzs. in Nr 11265 noch ohne Ausbruch ist, erscheint er hier bereits mit dem ab 1501 belegten Ausbruch in der rechten oberen Ecke.
ISTC ir00133060.
Einsiedeln Benedikt (Bl. 26 fehlt). Salzburg *UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 44 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. f. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales ātiquoꝝ cū earūde declaratōibꝯ ⁊ multis argumētis  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  [⁵]Vm cuiuſlibet artificis ſit ſiderare ſua ncipia … Sign. b Octauo Argui. iſta eſt cōgrua. legere eſt agere. ⁊ t appo … Endet Bl. 26a Z. 31 … ſed ſolum  m opīoem gentiliū  poſuerūt plures deos.  (E¹)xpliciūt regule grāmaticales ātiquoꝝ  cu earūdem declaratōnib ac argumētis  imſſe Colonie ꝑ Henricū (Q¹)uētell  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zur vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 13841. VK 1005. BSB-Ink R-116. ISTC ir00128500.
München SB
. Stuttgart *LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 44 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. f. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales ātiquoꝝ cū earundē declaratōibꝯ ⁊ multis argumētis  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales.  [⁵]Vm cuiuſlibet arti-ficis ſit cōſiderare ſua ncipia. … Sign. b Octauo arguitur. (I¹)ſta ē cōgrua. legere eſt agere. ⁊ t ap- … Endet Bl. 26a Z. 32 … ſed ſolū n opinionem  gentilium  poſuerunt plures deos.  (E¹)xpliciunt regule grāmaticales antiꝛum  cū earundem declarationib ac argumentis  imſſe (C¹)olonie ꝑ (H¹)enricū Quentell  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
RSuppl 162. VK 1004. Ohly-Sack 1246. ISTC ir00128100.
Basel UB
. Frankfurt (Main) *UB
. Solothurn ZB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 44 Z. Typ. 3:180G, 5:75G, 6:63G. Init. f. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales ātiquoꝝ cum earundem declarationib ⁊ multis argumentis poſitis  circa vnamquā regulam in ſpeciali  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  [⁵]Vm cuiuſlibet arti-ficis ſit ſiderare ſua ncipia. … Sign. b Octauo argui. Iſta eſt grua. legere ē agere. ⁊ t ap … Endet Bl. 26a Z. 33 … ſed ſolum m opinionem gentilium qui  poſuerunt plures deos.  (E¹)xpliciuūt regule grāmaticales antiꝝ  cū earundem declarationib ac argumēc  impꝛeſſe. Colonie ꝑ Henricū Quentell.  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
Reproduktionen: Oxford Bodl (Digitalisat).
RSuppl 161. Ce³ R-128. Pell 9845. CIBN R-81. Pr 1388. Bod-inc R-046. Madsen 3474. ISTC ir00128000.
Basel UB (2 Ex.). Chicago *NewberryL, UL. Karlsruhe *LB
(def.). København KglB. Oxford *Bodl. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, f. Rubr. α, γ, δ, ε. TitHlzs. B. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales anti-quoꝛum cum earundem declarationibus et multis argumētis poſitis circa vnāqua regulam in ſpeciali.  Colonia  Hlzs., Schulszene 56Bl. 1b, Kopf (R¹)egule grāmaticales  [⁵]Um cuiuſlibet artificis ſit conſiderare ſua pꝛincipia. … Sign. b A Iſta eſt grua. legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō h nt ꝓ ſup- … Endet Bl. 26a Z. 35 … ſed ſolum m opinionem gentilium qui plures colebant deos.  Expliciūt regule grammaticales antiquoꝛū  cum earundem declaratōnib ac argumētis  Impꝛeſſe Colonie ꝑ Henricum Quentell.  Anno .(M¹).cccc.xcvi. die .xiij. Octobꝛis  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
Reproduktionen: Erlangen UB (Digitalisat).
Schramm VIII Abb. 486. ISTC ir00129450.
Erlangen *UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 46 Z. Typ. 5:75G, 6:63G, 7:80G, 9:280G, 10:155G. Init. d, e, f, g. Rubr. α, γ, ε. TitHlzs. D. KolTit.
Tit. (R¹)egule grāmati-cales antiquorū cū earundē declarationibus et multis argumentis poſitis circa vnāquā  regulam in ſpeciali  Colonia  Hlzs.  Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  [⁵]Vm cuiuſlibet artificis ſit conſiderare ſua pꝛin-cipia  … Sign. b A Iſta ē grua. legere ē agere. ⁊ t appoſitū nō h nt ꝓ ſuppoſito  … Endet Bl. 26a Z. 33 … ſed ſolum m opinionē gentilium qui plures colebant deos.  (E¹)xpliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cum earundem declarationib ac argumentis  Impꝛeſſe Colonie per Henricum Quentell.  Anno a iubileū ꝓximo. vltima Auguſti  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
H 13846. Schr 5084. Schramm VIII Abb. 492. VK 1008. Ce³ R-132. Ohly-Sack 1247. ISTC ir00132000.
Frankfurt (Main) *UB (def.). Stuttgart LB
. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 45 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G, 14:140G. Init. f. Rubr. δ, ε. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Regule grammaticales  antiquoꝛum cum earundem declarationibus ⁊ multis ar-gumentis poſitis circa vnāquā regulā in ſpeciali  Colonia  Hlzs., Schulszene 18Bl. 1b, Kopf Regule grammaticales  [⁵]Vm cuiuſlibet artificis ſit ſiderare ſua pꝛinci-pia. … Sign. b A (I¹)ſta eſt grua. legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō h nt ꝓ ſuppoſi … Endet Bl. 26a Z. 31 … ſz ſolum m opinionē  gentilium. qui plures colebant deos.  (E¹)xpliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cum earundē declarationib ac argumentis  Impꝛeſſe Colonie per Henricū Quentell  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 13840. Schr 5078. Schramm VIII Abb. 484. VK 1006. Ce³ R-129. BSB-Ink R-117. Borm: IG 2309. Günther 800. Madsen 3475. Sack: Freiburg 3034. Schüling 722. 723. ISTC ir00129000.
Bryn Mawr GoodhartL. Frankfurt (Main) UB?. Freiburg UB
. Giessen *UB (2 Ex.). København KglB. Leipzig *UB
. München SB
. Oslo NB. Wolfenbüttel HerzogAugustB.
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 45 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G, 10:155G, 14:140G. Init. e, f. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Regule grāmaticales anti-quoꝛum cum earundem declarationibus ⁊ multis argumentis poſitis circa vnāquā regulam in ſpeciali  Colonia  Hlzs., Schulszene 18Bl. 1b, Kopf Regule grammaticales  [⁵]Vm cuiuſlibet artificis ſit cōſiderare ſua pꝛinci-pia. … Sign. b A Iſta eſt grua. legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō h nt ꝓ ſuppoſi- … Endet Bl. 26a Z. 32 … ſed ſolum m opinione gentilium qui plures colebant deos.  Expliciunt regule grammaticales antiquoꝛu  cum earundem declarationibus ac argumētis  Impꝛeſſe Colonie ꝑ Henricum (Q¹)uentell.  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
Schr 5081. Schramm VIII Abb. 484. VK 1007. VB 1039. ISTC ir00129370.
Augsburg *UB
. Berlin *SB†
. Praha Präm. Solothurn *ZB. Tübingen UB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
26 Bl. A⁸B–D⁶. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 8:130G, 9:280G, 10:155G. Init. d, e, f. Einmal Min. f. Init. Rubr. α, γ, ε. TitHlzs. F. KolTit.
Tit. (R¹)egule grāmaticalcs antiquoꝛū cū earūdem de-clarationib et multis argumētis poſitis circa vnāquā re-gulam in ſpeciali.  Hlzs., Schulszene 52Bl. 1b, Kopf Regule grāmaticales  [⁵]Um cuiuſlibet artificis ſit conſiderare ſua pꝛinci-pia. … Sign. b A Iſta eſt grua legere eſt agere. ⁊ t appoſitū nō h nt ꝓ ſuppo- … Endet Bl. 26a Z. 31 … ſed ſolū m opinionē gentilium qui plures cole-bant deos.  (E¹)xpliciunt regule grāmaticales antiquoꝝ  cū earundē declarationib ac argumentis Im-pꝛeſſe Colonie ꝑ honeſtū ciuē Henricū Quen-tell. decimo die kalendaꝝ Auguſti Anni iubi-lei milleſimi quingenteſimi.  Bl. 26b leer.
Anm. Vgl. Anm. zu Nr 11257.
Nachtr 300. Schramm VIII Abb. 487. IBP 4725. Hubay: Augsburg 1780. ISTC ir00133050.
Augsburg *SStB. Warszawa *BN
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae grammaticales, regimina et constructiones
Cum secundum Aristotelem principem philosophorum in primo De anima …
Vorschriften zum Gebrauch der Kasus (im Studentenmilieu: „rector universitatis“, „studens est qui frequenter amat Barbaram“, „nullus studentium diligit rusticum“). Vorausgeht der „Ordo bonus“ (vgl. Nr 11065), es folgen 18 Regulae grammaticales (Inc.: Prima regula grammaticalis est ista, quod adiectivum et suum substantivum volunt convenire in tribus accidentibus …), die weder mit den „Regulae congruitatum, constructiones et regimina“ (Nr 11215 bis 11239) noch den „Regulae grammaticales antiquorum“ (Nr 11244–11265) übereinstimmen.
Lokalbezug: Köln, Erfurt, Universität Leipzig.
A
H 13850. PA IV 183.1039. Denis 5764.
Wohl identisch mit einer der folgenden nicht firmierten und datierten Ausgaben.
16 Bl. A⁶BC⁶. 33 Z. Typ. 11:340G, 12:88G. Init. f. Rubr. β.
Tit. Regule gramma-ticales regimīa et  conſtructiones.  Bl. 2a m. Sign. Aij []Vm ſcďm Areſtotelē pꝛincipem philozo-phoꝝ pꝛimo de aīa Accidētia magnā ꝑ-tem cōferūt ad cognoſcendū … Sign. b regit a ꝑte poſt dt cantem poſſeſſoꝛem ex vi poſſeſſio- … Endet Bl. 16a Z. 25 … et ꝓtedet qď eſt poſitū a ꝓ et tedet.  Impꝛeſſum Liptz per Conradum  kachelouen Anno di .M.cccc.xcviij.  Bl. 16b leer.
Nachtr 302. ISTC ir00133460.
Sondershausen *ehem. K.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 33 Z. Typ. 2:160G, 3:89G. Min. f. Init.
Tit. Regule grammaticales regimina conſtructiones vna dictionū oꝛdo  pꝛo iuuenum vtiltate infoꝛmatione fructifera Iampꝛidem et edite haud minuta lucubꝛatione et diligentiſſime coꝛrecte  Bl. 2a m. Sign. Aij []Um ſecundū Areſtotelem pꝛincipē philozophoꝛū mo de anīa Accidentia magnā  partem conferūt ad cōgnoſcendū qďquid  eſt … Sign. b De regimine ex vi actꝯ uerſi in habitū  … Endet Bl. 16a Z. 22 … ex his verbis placet  licet libet delectat miſeret er pꝛotedet quod eſt compoſitum  a pꝛo et tedet  Finit feliciter  Bl. 16b leer.
ISTC ir00133180.
Lübeck *ehem. StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
B
48 Bl. A–F⁸. 19 Z. Typ. 3:69G, 4:140G. Rubr. β. DrM Ia.
Tit. regule Grammaticales regimina cōſtructiones vna di-ctionum oꝛdo ꝓ iuuenū vtili-tate infoꝛmatione fructifera  Iamde ⁊ edite haud minu-ta lucubꝛatione et diligentiſſi-me coꝛrecte.  Bl. 2a m. Sign. Aij []Um ſecundū Areſtotelem ncipe philo-ſopoꝛū in mo de ani-ma … Sign. b (P³)Etrus et katharina ſunt  … Endet Bl. 4b Z. 5 … bet delectat miſeret et pꝛotedet quod eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  ⁌ Finit foeliciter.  DrMBl. 48 leer.
Anm. Vgl. auch Anm. zu Nr 11009.
Ohly-Sack 1248. ISTC ir00133345.
Frankfurt (Main) *UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 33 Z. Typ. 1:88G, 2:156G. Rubr. α.
Tit. Regule grāmaticales regimīa  conſtructiones vna diccionū  o⁊do p⁊o iuuenū vtilitate informacōne fructifera Iāpꝛidem  et edite haud minuta lucub⁊acione et diligentiſſime coꝛrecte  Bl. 2a [⁵]Vm ſecundum ariſtotilem pꝛincipem philoſophoꝝ in pꝛimo de aīa … Sign. b cie ſecundum hanc regula ablatiui poſiti in deſignatione cō … Endet Bl. 16a Z. 9 … libet delectat miſeret et ꝓtedet quod  eſt compoſitum a pꝛo et tedet  Finit feliciter  Bl. 16b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
IBP 4726. BSB-Ink R-125. Šimáková-Vrchotka 819. ISTC ir00133250.
Kraków BU (def.), Domin (def.). München SB
. Praha *Malt, NM.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. AA⁸BB⁶. 37 Z. Typ. 1:81G, 2:160G. Rubr. α.
Tit. Regule grāmaticales regimina cōſtructiones vna dictionum oꝛdo pꝛo iuuenum  vtilitate infoꝛmatione fructifera Iampꝛidem et edite  haud minuta lucubꝛatione et diligentiſſime coꝛrecte.  Bl. 1b [⁶]Vm ſecundum areſtotelē pꝛincipem philozophoꝝ pꝛimo de aīa. … Sign. b cōſtructibilia ſignificant diuerſa vel tan diuerſa. Exemplū  … Endet Bl. 14a Z. 12 … libet delectat miſeret et pꝛotedet quod eſt cōpoſitum a pꝛo tedet.  Finit Oꝛdo bonus Impꝛeſſus Lipczik per Arnoldum de Colonia.  Bl. 14b leer.
Vorlage: Klagenfurt Bisch (Mikrofilm).
ISTC ir00133260.
Klagenfurt Bisch
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. AA⁸BB⁶. 37 Z. Typ. 1:81G, 2:160G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. Regule grāmaticales.  Regimina. Conſtructiones. Una dictionū ordo: pꝛo iuuenū vtilitate. infoꝛmatione fructifera  Iampꝛidem et edite. haud minuta lucubꝛatione  et diligentiſſime coꝛrecte.  Bl. 1b [⁶]Um m Areſtotilem pꝛincipem philoſophorum pꝛimo de anīa. … Sign. b cōſtructibilia ſignificant diuerſa vel tan diuerſa. Exemplū  … Endet Bl. 14a Z. 12 … libet delectat miſeret et  pꝛotedet quod eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  Regule grāmaticales. Regimina. Conſtructiones  Una dictionū oꝛdo pꝛo iuuenum vtilitate: infoꝛmatione fructifera Finiunt feliciter.  Impꝛeſſum Lyptzck per Baccalariū wolfgangum  monacenſem. Anno diuine incarnationis 1496.  Bl. 14b leer.
CRF XII 509. ISTC ir00133420.
Paris IPaed.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. A⁶BC⁶. 33 Z. Typ. 3:89G, 11:340G. Min. f. Init.
Tit. Regule gramma-ticales regimīa et  conſtructiones. Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Um ſcďm Areſtotelē pꝛincipē philozo-phoꝝ mo de aīa … Sign. b regit a ꝑte poſt dt cantē poſſeſſoꝛē ex vi poſſeſſionis  … Endet Bl. 16a Z. 24 … lib  delectat miſeret et pꝛotedet qď eſt poſitū a pꝛo et tedet.  Impꝛeſſum Liptz Per Cunradum  kachelouen Anno di .M.cccc. xcvij.  Bl. 16b leer.
Anm. Seiten–, oft zeilengetr. Nachdr. der Nr 11273.
Nachtr 301. ISTC ir00133450.
Jena *ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. A⁶BC⁶. 33 Z. Typ. 3:336G, 4:88G. Meist Min. f. Init. Rubr. β.
Tit. Regule grammaticales regimīa et  conſtructiones ❖  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Vm ſcďm Areſtotelē pꝛincipem philoſo-phoꝝ pꝛimo de anīa. … Sign. b regit a ꝑte poſt dt ſignificantē poſſeſſoꝛē ex vi poſſeſſio- … Endet Bl. 16b Z. 25 … libet delectat miſeret et ꝓtedet qď eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  Impꝛeſſum Liptzk ꝑ Melchiar  Lotter anno di .M.ccccc.  Bl. 16b leer.
ISTC ir00133470.
Annaberg-Buchholz *K.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 33 Z. Typ. 3:89G, 11:340G. Meist Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. Regule gramma-ticales regimīa et  conſtructiones  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Um ſecundū Areſtotelē pꝛincipē philozophoꝝ mo de aīa … Sign. b De regimine ex vi actus uerſi in habitū  … Endet Bl. 16a Z. 25 … libet delectat miſeret et pꝛotedet quod eſt poſitum a  pꝛo et tedet.  Finit feliciter  Bl. 16b leer.
Anm. Seiten-, oft zeilengetr. Nachdr. der folgenden Nr.
Borm: IG 2310. ISTC ir00133400.
Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 33 Z. Typ. 2:160G, 3:89G, 7:97G. Meist Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. Regule grammaticales regimina conſtructiones vna dictionū oꝛdo  pꝛo iuuenum vtilitate infoꝛmatione fructi-fera Iampꝛidem et edite haud minuta lucu-bꝛatione et diligentiſſimi correcte  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Um ſecundum areſtotelē pꝛincipē philo-zophoꝝ mo de aīa … Sign. b De regimine ex vi actus conuerſi in habitum  … Endet Bl. 16a Z. 25 … libet delectat miſeret ⁊  pꝛotedet quod eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  Finit Foeliciter  Bl. 16b leer.
Dokoupil 505. ISTC ir00133270.
Brno *UKn.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 34–35 Z. Typ. 1:88G, 2:156G. Rubr. α. DrM Ia.
Tit. Regule grāmaticales regimīa  conſtructiones vna dictionū  oꝛdo pꝛo iuuenū vtilitate infoꝛmatōne fructifera Iāpꝛidem  et edite haud minuta lucubratione et diligentiſſime correcte  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁷]Vm m Areſtotelem pꝛincipem philozophoꝝ in pꝛimo de aīa. … Sign. b cie m hanc regulam. Ablatiui poſiti in deſignatione conſe- … Endet Bl. 16a Z. 9 … libet delectat miſeret et pꝛotedet quod  eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  Finit foeliciter.  DrMBl. 16b leer.
Edinburgh 8.67. ISTC ir00133300.
Edinburgh *UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 34 Z. Typ. 1:88G, 2:156G. Rubr. α. DrM Ia.
Tit. Regule grāmaticales regimina  conſtructiones vna dictionū oꝛdo pꝛo iuuenū vtilitate informatione fructifera Iampꝛidem  et edite haud minuta lucubrati-one et diligentiſſime correcte.  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁷]Vm m Areſtotelem pꝛincipem philoſo-phoꝝ in pꝛimo de aīa. … Sign. b cie m hanc regulā. Ablatiui poſiti in deſignatione ſequentie  … Endet Bl. 16a Z. 9 … libet delectat miſeret et pꝛotedet quod  eſt compoſitum a pꝛo et tedet.  Finit foeliciter.  DrMBl. 16b leer.
IBP 4727. ISTC ir00133200.
Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Regulae minores
Partes orationis sunt octo, scilicet nomen, verbum …
Partes declinabiles sunt quattuor…
Behandlung der Redeteile in der Reihenfolge Priscians.
6 Bl. a⁶. 26–27 Z. Typ. 1:114G. Init. a. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. a Incipiunt regule minoꝛes  (p³)Artes oꝛationis ſunt octo. ſ. nomen  uerbum participium pꝛonomen pꝛepoſitio … Endet Bl. 6a Z. 16 … infinita excipit iſtis.  Ut pꝛiſcianus demonſtrat ⁊ ipfe Donatus.  Expliciunt regule minoꝛes xvj die  menſis Maij. M.CCCC.LXXXVII. per magiſtrum Iacobum  floꝛentinum.  amen  Bl. 6b leer.
IGI 8323. ISTC ir00133500.
San Daniele del Friuli *BCom.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
2 Bl. [a²]. 37 Z. Typ. 5:92G, 6:85G. Init. e, t, aa.
Bl. 1a (P)Artcs oꝛationis ſunt octo.ſ.nomen: verbū: participiū: ꝓnomē: poſitio: … Endet Bl. 2b Z. 36 … īfinita ⁊ excipit  iſtis. Ut ſciamus demōſtrat ⁊ ipſe donatus. Finis. 
IDL 2025. ISTC ir00134100.
Haag *MMeerman.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. a. 32 Z. Typ. 1:97R. Init. d, r. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. a ⁌ INCIPIVNT REGVLAE MINORES.  (P¹⁰)ARTES Orationis ſunt  octo. ſ. Nomen Verbum:  Participium: Pronomen:  Prępoſitio … Endet Bl. 4b Z. 14 … infinita excipit iſtis.  Vt priſcianus demōſtrat & ipſe donatus.  ⁌ Expliciunt regulę minores. ⁌ Sit deo laus. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 75.
Ce³ R-134. ISTC ir00134000.
New Haven *UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Summa praeceptorum ad ordinem et collationem spectantium
Summa praeceptorum ad eam partem compositionis pertinentium …
Regeln zur Wortstellung und Wortwahl.
11280 Grammatica. Summa praeceptorum ad ordinem et collationem spectantium. [Paris: Louis Simonel und Genossen (Au Soufflet Vert), um 1475]. 
6 Bl. [a⁶]. 25 Z. Typ. 1:106R. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a (ſ³)VMMA preceptorū ad eā partē cōpo-ſicionis pertinētiū/ que ad ordinem et  collacionem ſpectant;  Ꝙ ſe orō augeat! vt vir nobilis et egregius! … Endet Bl. 5a Z. 9 … Et que adhūc modum a nobis diuidūtur  proprie nō reprehendūtur quoniā a ſūmis poetis  et oratoribus ſunt reperta;  Sūma preceptorū ad eā partē poſitioīs parti-nētiū que ad ordinē et collacionē ſpectāt finit;  Bl. 5b und 6 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Pell 10832. CIBN S-504. Oates 2899.5. ISTC id00095300.
Cambridge UL. Paris *BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Syllabarium
A B C D E …
Der Aufzählung der Buchstaben folgt ein schematisches Verzeichnis der Silben, die mit den fünf Vokalen gebildet werden können.
(Beide Ausgaben sind als Bruchstück erhalten, so dass die textliche Übereinstimmung nur für den Abschnitt „ram, rem … – spau, speu“ gesichert ist. Eine Originalsprache kann nicht erschlossen werden, doch ist eine italienische Herkunft wegen der in Nr 11282 neben den deutschen aufgeführten Personennamen wahrscheinlich. Ob das dort am Schluss abgedruckte Gebet und der Morgensegen (Item eine gude segeninge wen du upsteist) auch in Nr 11281 enthalten waren, ist fraglich.)
8+? Bl. a⁸+?. 32 Z. Typ. 5:80G.
Bl. 1a m. Sign. .a.i. ✠ Littere maiuſcule. ✠  ✠ A.B.C.D.E.F. … Bl. 1b El modo de foꝛmare la ſillaba.  A. e. i. o. u.  ab. eb. ib. ob. ub.  … Bricht ab Bl. 8b Z. 31 ſpat. ſpet. ſpit. ſpot. ſput.  ſpau. ſpeu. 
Anm. Typ. 5 des Gerardus de Lisa (GfT 1556), die er 1478 in Venedig und Treviso, 1480 in Cividale und 1484/85 in Udine verwendet hat, ist identisch mit Typ. 3:80G des Augustinus Carnerius in Ferrara (GfT 1822).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Pell 550. CIBN S-514. ISTC is00879700.
Paris *BN (def.?).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
11282 Grammatica. Syllabarium, niederdeutsch. [Deutschland(?), um 1480(?)]. 
6+? Bl. ?+[b⁶]. 25 Z. Typ. 78/79G.
Bl. [1]a ram rem rim rom rum.  ran ren … Endet Bl. [5]a Z. 13 vꝛax vꝛex vꝛix vꝛox vꝛux. ⁊ Itē hijr ſin de namen ď māne v der vꝛowen  … Bl. [5]b Z. 19 Item hijr na volget ein ſchone bet van der hilgen dreuoldicheit. Dat ſchultu gerneleſen  Bl. [6]a Ghegrotet ſiſtu hochgelauede … Bl. [6]b Z. 21 … v do my dine milden grundeloſē  barmherticheit ſchin. ✠ .AMEN. ✠ .  ✠ ✠ ✠ ✠ 
Anm. Eine Typenbestimmung ist nicht möglich. Die Type ähnelt Typ. 8:78G (GfT 1005) des Nikolaus Kessler in Basel.
Reproduktionen: Uppsala UB (Digitalisat).
Borchling-Claussen 52A. Sallander: Uppsala 2453. ISTC is00879800.
Uppsala *UB (Fragm. 6 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1990 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GRAMMAT.htm • Letzte Änderung: 2023-02-20