Herben, Matthaeus
Herbenus Traiectensis, Humanist, Musiktheoretiker und Grammatiker, ✽1451 in Wallonien, ab ca. 1480 in Maastricht, Praeceptor und Rector an St. Servatius, †9.X.1538.
Vgl. MGG VI 190–191. — Wouters, H. H. E.: Mattheus Herbenus Traiectensis, een humanist van het eerste uur. In: Miscellanea Trajectensia. Bijdragen tot de geschiedenis van Maastricht. Maastricht 1962 S. 263–329. (Werken uitgegeven door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genottschap. 4.). — Ijsewijn, Josef: Lo storico e grammatico Matthaeus Herbenus di Maastricht, allievo di Perotti. In: Studi umanistici piceni 1(1981) S. 93–121. — Gumbert, J. P.: Herbenus Writes ‘Truly Latin’. In: Quaerendo 41(2011) S. 243–255.
 
Diasynthetica
28 Bl. 
ab⁸cd⁸. 36 Z. Typ. 
3:83G. 
Bl. 1 leer. Bl. 2a De conſtructione ſubſtantiuoꝛū in ſimili caſu  [³]Eus pater. dei pis. deo patri. deū patrē   … Sign. b reſpectus habere pōt diuerſos caſus ⁊ ꝓpterea repo… Endet Bl. 28a Z. 11 … Nota nōnulli imitātes grecos cōputant interiectōnes int’ aduerbia.  Dyaſinthetica per Matheū herben Rectoꝛem  ſcholariū beati Seruatij ex eruditiſſimis Gꝛāmatice  pꝛofeſſoꝛibꝯ Guarino at Nicolao perotto Archi-epiſcopo Sipōtino do ſuo extracta deſint feliciter.   Bl. 28b leer.
Vorlage: Res.Publ. Unit 30. Zwickau RatsSchB (Original).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. 
Borchling-Claussen 59. 
VK 556. 
IBP 2715. 
Hubay: Augsburg 1026. 
ISTC ih00069800. 
 Augsburg *SStB. Dresden *SUB (z.Z. Moskva GosB). Wrocław *BU (def.). Zwickau *RatsSchB. 
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Tit. FORMVLARE GRAMMATICE   Bl. 1b Matheus herben Rectoꝛ ſcolarium  diuij Seruacij in oppido Traiectenſi  frauciſco ex ſoꝛoꝛe ſua nepoti  Minime videboꝛ rem quidem indignam aggredi  officio meo. … Bl. 2a De conſtructione Subſtātiuoꝛū in ſimili caſu.  [²]Eus pater. dei patris. deo patri. deū patrē ⁊.  … Lage b Quarto bā ad deābulādū ꝑtinēcia rerūt accuſatim  … Endet Bl. 30a Z. 6 …  Nota nōnulli imitantes grecos conputant interiectiones inter  aduerbia.  Dyaſȳthetica per Matheum herben Rectoꝛē  ſcolarium beati Seruacij ex eruditiſſimis Grāmatice profeſſoribus Guarino atq Nicolao  perotto Archiepiſcopo Sipontino domino  ſuo extracta deſint feliciter  Finis  Bl. 30b leer.
Vorlage: København KglB (Mikrofilm).
Borchling-Claussen 126. 
Madsen 1926. 
ISTC ih00069870. 
 København *KglB. 
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Tit. De cōſtructione ſub-ſtātiuoꝝ ī ſimili caſu   Bl. 2a De conſtructione ſubſantiuoꝛum in ſimili caſu  []
						(E¹)us pater. dei pis: deo patri deū pꝛēz. .  … Sign. b empte paruo. Mentoſi ergo illi verſus ſunt qui feruntur. Quā… Endet Bl. 23b Z. 10 Nota nōnulli imitantes grecos computant interiectiones  inter aduerbia.  Dyaſinthetica per Matheū herben. Rectoꝛem ſcholariu  beati Seruatij ex eruditiſſimis Grāmatice ꝓfeſſoꝛibus Gua-rino at Nicolao perotto Archiepiſcopo Sipontino domino  ſuo extracta deſint feliciter.  Bl. 24 leer.
Vorlage: Haag KglB. Oxford Bodl (Mikrofilme). Stockholm KglB (Teilmikrofilm). Fulda Sem (1 Foto).
C 1759. 
R 548. 
Borchling-Claussen 306. 
CA 495. 
ILC B64. 
VK 557. 
CBB 1881 u.Suppl. 
IDL 2233. 
Pr 1377. 
Bod-inc H-040. 
Collijn: Stockholm 1259. 
Zedler: Nassau 355. 
ISTC ih00069850. 
 Donaueschingen ehem. HB. 
Fulda *Sem. 
Gent BU (Bl. 1 fehlt). 
Haag KglB. 
Limburg *
BischB (Bl. 1 fehlt). 
Oxford Bodl. 
Palermo BRegion?. 
Stockholm KglB. 
 Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Tit. De conſtructōe ſubſtantiuoꝛum. adiectiuoꝛum. ꝓnominū: verboꝛum. Et de oꝛdinibus eoꝛundem Et de conſtructione coniunctionum.  pꝛepoſitionum. ⁊ interiectionum Incipit libellus  Bl. 1b De conſtructioue ſubſtātiuoꝛum in ſimili caſu.  []Eus pater. dei pis  deo patri. deū patrē ⁊c. … Sign. b id ē ꝓnunciare (Alexāder) ibi. Verba ſūpta foꝛis. xi  … Endet Bl. 24b Z. 25 Nota nōnulli imitātes grecos computant interiectōnes inter aduerbia.  Dyaſinthetica per Matheū herben Rectoꝛē ſcholarium beati Seruatij ex eruditiſſimis Grāmatice pꝛofeſſoꝛibus Guarino at Nicolao perotto Archieo Sipontino domino ſuo extracta. deſint feliciter. 
Vorlage: Frankfurt (Main) UB (Mikrofilm).
HC 8450. 
C I 6147(nicht Hain). 
Borchling-Claussen 217. 
CA 918a. 
ILC B65. 
VK 558. 
IDL 2234. 
Günther 790. 
Madsen 1925. 
Oates 798. 
Ohly-Sack 1428. 
ISTC ih00069900. 
 Cambridge UL. 
Frankfurt (Main) *
UB. 
København KglB. 
Leipzig UB. 
Leuven TheolF. 
Maastricht StB. 
Salzburg BenediktPeter, UB. 
 Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
H 6147(nicht Copinger). PA II 402.35. 
Nicht nachweisbar. Möglicherweise identisch mit Nr 12285. Das Impressum ist vermutlich von einem angebundenen Text eines Sammelbandes aus der Kartause Buxheim übernommen, wobei es sich um GW 6345 oder 11242 handeln könnte.
Tit. De cōſtructione ſubſtantiuoꝛum. adiectiuoꝛum. ꝓnominum verboꝛum. Et de oꝛdinibus eoꝛuudem. Et de conſtructione coniunctionum pꝛepoſitionum. et interiectionum Incipit libellus  Bl. 1b De conſtructione ſubſtantiuoꝛum in ſimili caſu.  [³]Eus pater. dei patris  deo patri. deū patrem ⁊c. … Sign. b id eſt ꝓnuuciare (Alexander) ibi Verba ſumpta foꝛis. xi  … Endet Bl. 24b Z. 25 Nota. nonnulli imitantes grecos computant interiectiones inter aduerbia.  Dyaſinthetica per Matheum herben Rectoꝛem ſcholarium beati Seruatij ex eruditiſſimis grammatice ꝓfeſſoꝛi-bus Guarino at Nycolao perotto Archieo Siponti-no extracta. Per pꝛouidū Henricū Quentell Colonie im-pꝛeſſa. deſinit feliciter  
Vorlage: Augsburg UB (Mikrofilm). Salzburg BenediktPeter (Einzelfotos).
Borchling-Claussen 90. 
Pr 1403. 
BMC I 280.IA 4836. 
Sack: Freiburg 1794. 
ISTC ih00069890. 
 Augsburg *
UB (Besitzv. 1497). 
Frauenfeld KantB. 
Freiburg UB. 
Klagenfurt UB (hsl. datiert 1498). 
London BL. 
Salzburg BenediktPeter, UB. 
 Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Tit. Dyaſinthetica. ex  eruditiſſimis Grāmatice ꝓfeſſoribus Guarino Nicolao quoq  perotto accurate extracta. regu-latam docens conſtructibilium  conbinationē. Incipit foeliciter.  Bl. 2a m. Sign. Aij De conſtructione ſubſtantiuoꝛum  in ſimili caſu.  []Eus pater. dei patris. deo patri. deum patrem ⁊.  … Sign. b Verba aūt hoꝛū vim htia ſunt ba adiectīa que pt reſolui  … Endet Bl. 26b Z. 9 … Nota nōnulli imitantes grecos com-putant interiectiones inter aduerbia.  Dyaſinthetica ex eruditiſſimis grāmatice ꝓfeſ-ſoribꝯ Guarino at Nicolao perotto extracta  Et per Melchioꝛem Lotter Liptzenſis opidi cō-ciuem ſub Anno ſalutis .xcix. impꝛeſſa. octauo  may kalen. foeliciter finita. 
Vorlage: Nürnberg StB (Mikrofilm).
Nürnberg *
StB. 
Sankt Petersburg NB. 
Uppsala UB. 
 Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Historia Nigropontis
10 Bl. 
[a¹⁰]. 32–33 Z. Typ. 
1:82G. Marg. 
Bl. 1a Honoꝛabili viro Arnoldo de Eldris Canonico.  atq Scolaſtico eccleſie beati Seruacij Matheus  herben Scolariū ſuoꝝ Rector Salutē pluia dicit  [³]Vm his diebꝯ paucis paulo … Bl. 2a Incipit Lamentabile excidium Chriſtianoru ex  toto orbe famoſiſſima Inſula Grecie Euboya ab ī  fideliſſimis crucis Chriſti hoſtibus atq īpijſſimis  Turchis ad honorabilē virum Arnoldū de Eldris.  Scolaſticum beati Seruacij  [³]Criptuꝛus ita miſeꝛabile: toti Criſtiāo  populo lamētabile Euboye Inſule excidiu  primum deſignabo ſitū ac naturā loci. … Endet Bl. 6a Z. 6 … Turchis victoꝛiam audiuiſſe   hec fuit Que vtinam ſit. magnꝯ nobis atq  immoꝛtalis deus concedat. Amen.  Finit hiſtoꝛia Nigropontis  Bl. 6b Deſcripcio tumultuarie factionis nuper habite  inter prīcipes Ferrarie per Matheū herben Rector  Scholariū beati ſeruacij dum hec gererentur Bononie erat  [³]icolao Eſtenſi Marchioni Ferrarie. quom  multi eſſēt filij. tum legitimi tum naturales  … Endet Bl. 7a Z. 21 … . Annus autem quo hec acta ſunt fuit a  natiuitate ſaluatoris Milleſimo quadringenteſimo  cui ſeptuageſimuſſextus occurrit dies vero quinta  ſeptembris.  Finit factio ferrarienſium  Bl. 7b Hāc oppugnacionem oppidi Schutrenſis ſcripſit  Matheꝯ herben Rectoꝛ Scholarium beati ſeruacij  ex clara ciuitate Bononienſi ad nōnullos ciues hu|ıus inſignis oppidi Traiectenſis .Anno ab incarnacione verbi dei .Mcccclxxiiij.  [³]chutrū oppidum ē Epirhotarum foꝛtiſſimū  et turchoꝛum nupeꝛ clade non minus famoſum … Endet Bl. 10b Z. 10 … vt in conſpectū eius venit in equeſtrem oꝛdinem aſſcriptus.  Laus deo 
Vorlage: Res.Publ. Unit 4. Köln UStB (Mikrofilm).
Anm. Vgl. Meserve, Margaret: News from Negroponte: Politics, Popular Opinion, and Information Exchange in the First Decade of the Italian Press. In: Renaissance Quarterly 59(2006) S. 440–480 Nr 17.
Ce³ H-70. 
IDL 2235. 
Pell 5760. 
CIBN H-37. 
Bod-inc H-041. 
Mead 895. 
ISTC ih00070000. 
 Durham *UL. 
Haag KglB. 
Köln *
UStB. 
London BL. 
Maastricht StB. 
Oxford Bodl. 
Paris BN. 
San Marino (Calif.) HuntingtonL. 
 Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.