Homerus
Dichter am Beginn der europäischen literarischen Tradition. Vergleiche der beiden Epen Ilias und Odyssee (zusammen ca. 28000 hexametrische Verse) mit Ergebnissen der Archäologie u. a. historischer Disziplinen machen als Lebens- und Schaffenszeit des Autors die zweite Hälfte des 8. Jh. v. Chr. wahrscheinlich.
Opera
12895 Homerus: Opera. Hrsg. von Demetrius Chalcondylas. Florenz: [Drucker des Vergilius (C 6061)] für Bernardus Nerlius, Nerius Nerlius und Demetrius Damilas, 9.XII.1488 [vielmehr nach 13.I.14
88
89
]. 
440 Bl. A–D⁸E¹⁰A–ZETAA–ZZ⁸FTET⁶. 39 Z. Typ. 1:110R (als Sign.), 3:121Gr, 4:96R.
Bl. 1a BERNARDVS NERLIVS PETRO MEDICAE LAVRENTII  FILIO  .S.  [⁵]Vm doctiſſimorum hominum & horum grauiſſimorum ſen‑tentia: … Z. 46 Vale. FLORENTIAE Idibus Ianuariis  .M.CCCC.LXXXVIII.  Bl. 1b Δημήτρϊος ὁ χαλκονδύλης τοῖς ἐντευξομένοις εὖ πράττειν·  [³]άλϊστα μὲν τϊμᾶν τε καὶ ἄγασθαι προσήκει, τοὺς τήν τε ἄλλην περὶ λόγους παιδείαν καὶ δὴ καὶ φϊλοσοφίαν … Bl. 3a m. Sign. AIII ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΗΟΣ ΕΞΗΓΗΣΙΣ ΠΕΡΙ  ΤΗΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΓΕΝΕΣΙΟΣ ΚΑΙ ΒΙΟΤΗΣ·  [¹⁰]ρόδοτος ὁ ἀλϊκαρνασεὺς περὶ ὁμή‑ρου γενέσϊος καὶ ἡλϊκίης … Sign. b καὶ ἐν τούτω γίνεται ὅμηρος· ἀφ' ὁῦ δὲ ὅμηρος ἐγένετο ἔτεα ἐστὶν  … Bl. 43a m. Sign. AI ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ Α ΟΜΗΡΟΥ ΡΑΨΩΔΙΑΣ·  [²]ρύσης ἱερεὺς τοῦ ἀπόλλωνος παραγίνεται ἐπι τὸν ναύσταθμον … Z. 17 … εὐωχηθέντες  εἰς ὕπνον τρέπονται·  ΙΛΙΑΔΟΣ Α ΟΜΗΡΟΥ ΡΑΨΩΔΙΑΣ·  Ἄλφα λιτὰς χρύσου λοιμὸν στρατοῦ, ἔχθος ἀνάκτων  [¹⁰]ῆνϊν ἄειδε θεὰ πηληϊάδεω  ἀχϊλῆος,  ὀυλομένην· … Endet Bl. 440b Z. 19 … ἧς πόδα νείατον ὑψϊκόμοιο  ἀμβρόσϊον πίνοντες ὕδωρ ξανθοῦ ποταμοῖο  ἕβρου καλὰ ῥέοντος· ὃν ἀθάνατος τέκετο ζεὺς·  ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥ  ΟΜΗΡΟΥ ΥΜΝΩΝ·  Ἡ τοῦ ὁμήρου ποίησϊς ἅπασα ἐντυπωθεῖσα πέρας εἴληφεν ἤδη σὺν θεῶ ἐν φλωρεντία, ἀναλώμασϊ μὲν, τῶν εὐγενῶν καὶ ἀγαθῶν ἀνδρῶν, καὶ περὶ λόγους ἑλληνικοὺς σπουδαίων βερνάρδου καὶ νηρίου τανάϊδος τοῦ νερϊλίου φλω‑ρεντίνοιν· πόνω δὲ καὶ δεξϊότητϊ δημητρίου μεδϊολανέως κρητὸς, τῶν λογίων ἀνδρῶν χάρϊν καὶ λόγων ἑλληνϊκῶν ἐφιεμένων, ἔτει τῶ ἀπὸ τῆς χριστοῦ γεννήσεως χιλιο‑στῶ τετρακοσιοστῶ ὀγδοηκοστῶ ὀγδόω μηνὸς δεκεμβρίου  ἑνάτη·  Bl. 440 leer.
Vorlage: Res.Publ. Unit 45. Berlin SB (Original).
Inhalt: Bl. 1a: Nerlius, Bernardus: Praefatio (Botfield 180—182). — 3a: Pseudo-Herodotus: Vita Homeri (Ἡρόδοτος ὁ ἀλικαρνασεὺς περὶ Ὁμήρου γενέσιος …). — 9a: Pseudo-Plutarchus: Vita Homeri (Περιττὸν ἴσως δόξειέ τισι πολυπραγμονεῖν περὶ Ὁμήρου … ). — 39b: Dio Chrysostomus: Oratio 53 (Ὁ μὲν Δημόκριτος περὶ Ὁμήρου φησὶν οὕτως· Ὅμηρος … ). — 43a m. Sign. AI: Ilias. — 251a m. Sign. AAI: Odyssea. — 412a m. Sign. XXII: Batrachomyomachia. — 416a: Hymni.
Anm. 1. Der Drucker hatte offensichtlich Probleme bei der Einrichtung des Satzes, was sich in Flattersatz und Abweichungen zeigt, z.B. Bl. 43a Z. 2 (neben anderen Buchstabenligaturen)  … ἐπὶ τὸν  ναύσταθμον … Z. 17 … ὕπνον τρέπονται·  … Z. 20 … ἀνάκτων ·  (z.B. 3. Ex. London BL. Ex. Stockholm KglB. Stuttgart LB). In den ersten Lagen sind z.T. nur 38 Z. gedruckt, und einzelne Wörter wurden unter den Satzspiegel gesetzt. In Lage O wurde der Satz von O2b und O7a vertauscht (BMC; z.B. Ex.Berlin SB. 1. Ex. London BL).
Anm. 2. Vgl. Diesbach, Vérène de: Six siècles de littérature française: XVe siècle (Bibliothèque Jean Bonna). Genève/Paris 2018 S. 86–91 Nr 18. — Zum Ex. Chicago UL vgl. Bellinson, Nicholas: First Impressions: The ‘Editio Princeps’ of 1489. In: Homer Among the Moderns. Volumes from the Bibliotheca Homerica Langiana. Hrsg. Ada Palmer. Chicago 2015, S. 13–23 [4.IX.2020].
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 45. Res.Publ. Unit 71. Boston (Mass.) PL (Digitalisate) (1), (2). Città del Vaticano BVat (Digitalisat). Jena ULB (Digitalisat). München SB (Digitalisat). Princeton UL (Digitalisat). Venezia BNMarc (Digitalisate) (Ex. 2), (Ex. 3).
HCR 8772. Proctor: Printing of Greek 66. Rhodes: Firenze 366. Badalić 556. CBB 1983 u.Suppl. Ce³ H-300 u.Suppl. Gspan-Badalić 777. IBE 2931. IBP 2840. IBPort 855. IDL 2350. IGI 4795 u.Corr. Pell 6042. Rhodes: Greece H3. CRF I 807. CRF VIII 272. CRF X 374. CRF XI 552. VB 2906. BSB-Ink H-321. CIBN H-173 u.Add. Pr 6194. BMC VI 678.IB 27657. Bod-inc H-136. Chantilly 949. Collijn: Stockholm 531. Collijn: Uppsala 726. Günther 1069. Kind: Göttingen 172. 173. Lökkös: Cat.Genève 243. Madsen 2001. Oates 2348–2352. Raffel: Weimar 237. Rhodes: Oxford 927. Ridolfi: Firenze S. 98. Walsh: Harvard 2990. 2991. ISTC ih00300000.
Alba Julia Batthyan. Amsterdam ehem. BPhilHermet, UB
. Antwerpen MPlantin. Athēnai Gennad, NB. Austin UL. Baltimore ArtM, MedL, UL. Berlin *SB
. Bloomington LillyL. Bonn ULB
(Bl. 251–439). Boston (Mass.) PL. Brussel BR
. Bury St Edmunds Cathedr. Cambridge FitzwilliamM, JohnC, PembrokeC (def.), TrinityC (2 Ex.), UL (5 Ex., 2. Ex. def., 3. Ex. def., 4. Ex. def., 5. Ex. def.). Cambridge (Mass.) HoughtonL (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Chantilly MConde. Chatsworth L. Chicago NewberryL, UL
(Fragm. 192 Bl.). Città del Vaticano BVat
(4 Ex., 3. Ex. Perg.). Claremont HonnoldL. Cologny BBodmer. Cortona AccadEtrusc. Dallas BridwellL. Deventer StB
. Durham (N.C.) UL. Edinburgh NL
, UL. El Escorial RB. Eton C (2 Ex.). Firenze BLaur (2 Ex.), BMarucell, BN (2 Ex., 1. Ex. Perg., 2. Ex. Perg.), BRiccard (2 Ex.). Genève BPU. Glasgow UL. Göttingen SUB
(2 Ex., 2. Ex. Fragm. Bl. 412–439). Groningen BU
. Haag KglB
, MMeerman
. Hiroshima UEcon. Innsbruck ULB. Jena ULB. København KglB. Kraków BCzartoryski. Leeuwarden ProvB
. Leiden BU
. Leipzig StB
, UB
. London *BL
(4 Ex., 4. Ex. def. ), CPhysicians, KingC, UL. Los Angeles UCaliforniaL. Lund UB. Lyon BMun. Madrid BN, BU, PalacR. Mafra PalacN. Manchester ChethamL, RylandsL
. Messina BU (2 Ex.). Milano BAmbros, BNBraid, BTrivulz. Modena BEst (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Moskva GosB. München SB
. Napoli BN
(4 Ex., 1. Ex. Perg., 2. Ex. def., 3. Ex. def., 4. Ex. def.), BU, ehem. Orat. Nelahozeves Lobkowitz. New Brunswick UL. New Haven CenterBritArt, UL. New York ButlerL, MorganL (2 Ex.), [PforzheimerL], PL (3 Ex.). Nürnberg StB
. Oldenburg LB. Oxford Bodl (3 Ex., 2. Ex. Bl. 1–18 fehlen, 3. Ex. Bl. 1 u. 2 fehlen), CorpChristC, ExeterC, NewC, QueenC, TrinityC. Padova Sem. Palermo BCom. Paris Arsenal (2 Ex., /1. Ex./, /2. Ex./), BN (4 Ex., 4. Ex. Fragm. u. Perg.), /Genev/, MDutuit. Parma BPalat. Perugia BAugust. Pôrto BMun. Praha NKn. Princeton ScheideL, UL (2 Ex.). Reims BVille. Roma BCasanat (2 Ex.), BCorsin
. Rotterdam MBoymans. Saint-Chamond BMun. Salamanca BU (def.). Sankt Petersburg Akad (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sevilla BColomb. Stična Zisterz. Stockholm KglB. Stuttgart *LB
. Toledo (Ohio) MArt. Torino BNU (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Tours BMun. Uppsala UB. Venezia BNMarc
(4 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. Perg., 3. Ex. Perg., 4. Ex. def.). Warszawa BU (def.). Washington (D.C.) LC (2 Ex., 2. Ex. 2, Perg.). Weimar HerzoginAnnaAmaliaB
. Wien NB
. Williamstown ChapinL. Windsor RL. Zagreb Metropol.  — Bonna (Genève). Holkham Hall (Norfolk).
Gesamtüberlieferung: 169 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Ilias
Lateinische Prosaübersetzung von Laurentius Valla
12896 Homerus: Ilias. Lat. von Laurentius Valla. Mit Beig. von Iustinianus Luzagus. [Brescia: Statius Gallicus und Heinrich von Köln, vor 1474(?)]. 
156 Bl. a–hIk–o⁸pq¹⁰r–t⁸. 34–36 Z. Typ. 1:115R.
Bl. 1a leer. Bl. 2a CLARISSIMO Viro Bernardo Iuſtiniano: Eꝗti aurato: ac oratori eloquētiſſimo Iuſtinianus Luzagus Salutē. Platonis ſcitum  eſt illud tritū uerbu: Hoīes … Bl. 2b Z. 29 … pro ſūma tua in me beniuolentia  non uti negligendum.   Vale.  … Bl. 3a m. Sign. a3 HOMERI POETARVM SVPREMI ILIAS PER LAVRENTIVM VALLENS. IN LATINVM SERMONEM  TRADVCTA FOELICITER INCIPIT.  [⁷]CRIPTVRVS Ego ta exercitibus Gra‑iis cladem excitauerit Achillis furens indignatio: ita ut paſſim aues … Sign. b Tu ergo pater ſic īhonoratū ulciſcere: ſtans tādiu fauorē Troia… Bl. 122b Z. 24 ILIADOS Liber Decimuſſeptimus Explicit. Incipit  Decimuſoctauus.  Bl. 123a m. Sign. q [³]Vm Troiani hoc pacto ignis ardentis inſtar pugnarēt:  Interea … Endet Bl. 156b Z. 34 hoc ꝑfecto in urbē uerſi una ōnes in Priami Ioue gēiti regia lau‑tis epulis accipiū. Ita bellicoſo Hectori ſepulch℞ conſtructu eſt.  ET SIC EST FINIS LAVS DEO. 
Vorlage: Brescia BQuerini (Mikrofilm). Kremsmünster Benedikt (Einzelfotos).
Anm. 1. Die Signaturen sind weit außerhalb des Satzspiegels angebracht (gestempelt?), weshalb sie auch weggeschnitten sein können.
Anm. 2. Die Lagen a–p (Buch 1–17) dieser Nr sind im gleichen Satz gedruckt wie diefolgende Nr, die dortigen Lagen q–t zeigen Neusatz. Vgl. auch Anm. 2 zur folgenden Nr.
H 8773. Veneziani: Brescia 20. IGI 4799 u.Corr. Chantilly 957. ISTC ih00311000.
Brescia BQuerini. Chantilly *MConde. Kremsmünster Benedikt
. Mantova BCom. Milano ILeone. Piacenza BCom. Venezia BNMarc. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12897 Homerus: Ilias. Lat. von Laurentius Valla. Mit Beig. von Iustinianus Luzagus. Brescia: Statius Gallicus und Heinrich von Köln, 24.XI.1474. 
160 Bl. a–hIk–o⁸p–s¹⁰t⁸. 34–36 Z. Typ. 1:115R (Lage a-p), 1*:115R (Lage q-t).
Bl. 1a leer. Bl. 1b CLARISSIMO Viro Bernardo Iuſtiniano: Eꝗti aurato: ac oratori … Bl. 3a m. Sign. a3 HOMERI POETARVM SVPREMI ILIAS PER LAVRENTIVM VALLENS. IN LATINVM SERMONEM  TRADVCTA FOELICITER INCIPIT.  [⁷]CRIPTVRVS Ego tā exercitibus Gra‑iis cladem excitauerit Achillis furens … Sign. b Tu ergo pater ſic īhonoratū ulciſcere: ſtans tādiu fauorē Troia… Bl. 123a m. Sign. q [³]Vm Troiani hoc pacto ignis ardentis inſtar pu‑gnarent: Interea … Endet Bl. 160b Z. 19 … una omnes in Priami Ioue geniti regia lautis epulis accipiuntur. Ita bellicoſo Hectori ſe‑pulchrum conſtructum eſt.  ET SIC EST FINIS. LAVS DEO.  En Graiis tantū quondā celebratus Homerus:  Nunc quo & Auſonio grāmate notus erit.  Primus honor Vallę (nan is traduxit) at alter  Bernardus poſthæc Iuſtinianus erit.  … Dist. enden Z. 29 … quā blattre ac tinea preſſit:  Ilias in lucē cultior ecce redit.  Brixię  .VIII. KL. decēb  .M.CCCC.LXXIIII. Hēricus Colonienſis. & Statius Gallicus fœliciter impreſſere. 
Vorlage: Dresden SUB (Original).
Inhalt:
Anm. 1. Die Signaturen sind weit außerhalb des Satzspiegels angebracht (gestempelt?), weshalb sie auch weggeschnitten sein können.
Anm. 2. Ab Bl. 123, mit dem 18. Buch, ändert sich das Layout der Ausg., die Signaturen q–t stehen weiter außen, und die Übergänge der Bücher sind meist nur an dem Freiraum für die Initialen zu erkennen. — Vgl. auch Anm. 2 zur vorhergehenden Nr.
Anm. 3. ISTC ih00311000 verzeichnet diese und die vorhergehende Nr als eine Ausgabe.
Reproduktionen: Oxford Bodl (Digitalisat).
HR 8774. Veneziani: Brescia 19. Ce³ H-311. IBPort 857. IGI 4800 u.Corr. CIBN H-176 u.Add. Pr 6945. Bod-inc H-141. BMC VII 964.IB 31023. Chantilly 956. 957. Deckert 368. Madsen 2002. Walsh: Harvard 3392.
Aberdeen UL. Brescia BQuerini (3 Ex.). Cambridge (Mass.) HoughtonL (def.). Chantilly *MConde (Bl. 122 u. 123 fehlen). Chatsworth L. Cologny BBodmer. Dresden *SUB
. Ferrara BCom. Firenze BN (2 Ex.). Genova Kapuz. København KglB (def.). London *BL
. Manchester RylandsL
. Mantova BCom (def.). Milano ILeone. Napoli BN (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). New York MorganL. Oxford Bodl
. Padova BCap. Paris *BN. Piacenza BCom. Pôrto BMun. Roma BCasanat (def.). Nelahozeves Lobkowitz. Stuttgart LB
. Treviso BCom. Venezia BNMarc. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 32 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12898 Homerus: Ilias. Lat. von Laurentius Valla. Mit Beig. von Bernardinus Laurinus. Brescia: Baptista de Farfengo für Franciscus Laurinus, 6.IX.1497. 
90 Bl. [a²]ab⁸c–o⁶. 46 Z. Typ. 1:100R. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a leer. Bl. 1b BERNARDINVS Laurinus Brixianus Illuſtri ac excellenti Domino Nicolao corigiēſi  Mœcenati ſuo obſeruandiſſimo  .S.P.D.  Maiores noſtri cum ſapienter tum utiliter poſteris cōſuluerunt: … Bl. 2a Z. 30 … Sapientiſſime princeps cui me magnopere cōmēdo totum trado.  Eiuſdem epigramma in eundem.  Quāuis dira ſtudet claros probitate potentes  Sors … Bl. 2b leer. Bl. 3a m. Sign. a HOMERI POETARVM SVPREMI ILIAS PER LAVRENTIVM VALLEN. IN LATINVM SERMONEM TRADVCTA FOELICITER INCIPIT.  (s)CRIPTVRVS Ego quantā exercitibus Graiis cladem excitauerit Achillis furens … Sign. b Diomedem & Sthelenum. Clariſſimi gloria Capanei filium & eximiæ uirtutis Emyalum  … Endet Bl. 90a Z. 41 … una oēs ī Priami Ioue geniti regia lautis epulis accipiuntur. Ita bellicoſo Hectori ſepulchrum cōſtructum eſt.  ET SIC EST FINIS. LAVS DEO.  Reg. 1 Z.  Accuratiſſime ac ſolerti cura Impræſſum ac emendatū hoc opus. ꝑ Venerabilē  .d. ſbyte℞  Baptiſtā Farfengum. Impenſa uero  .d. Franciſci Laurini ciui Brixiani. Anno anatali xiano.  M.CCCC.LXXXXVII. Die uero Sexto. Menſis Septēbris.  Bl. 90b leer.
Vorlage: Cologny BBodmer (Mikrofilm). Stralsund Arch (Einzelfotos).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 8775. Veneziani: Brescia 199. Petrella: Farfengo 29. Ce³ H-312 u.Suppl. CIH 1716. Gspan-Badalić 350. IBE 2932. IBP 2841 u.Add. IBPort 858. IDL 2349. IGI 4801 u.Corr. VB 2838. BSB-Ink H-320. CIBN H-177 u.Add. BMC VII 986.IB 31219. Bod-inc H-142. Günther 544. Hubay: Eichstätt 501. Madsen 2003. Rhodes: Oxford 929. Voulliéme: Trier 1664. ISTC ih00312000.
Baltimore ehem. PeabodyIL. Barcelona *ehem. BU. Berlin *SB†
. Bloomington LillyL. Bologna Gy. Brescia BQuerini (2 Ex.). Budapest BAcadSci (def.). Cambridge ChristC. Catania BCiv, BU. Chicago NewberryL. Città del Vaticano BVat
. Cologny BBodmer. Cortona AccadEtrusc (2 Ex.). Corvallis UL (def.). Crema BCom. Dillingen StudB. Eichstätt UB (Bl. 1 u. 2 fehlen). Firenze BN. Genova BDurazzo (def.). Göteborg UB. Graz UB. Haag KglB
. København KglB. Kraków BU (def.). Lausanne BCantU. Leipzig UB
. Lisboa AcadCi. Ljubljana NUKn. Lonato BComo. Lodi BCom. London BL
(Bl. 1 u. 2 fehlen). Madrid FundacMarch. Mantova BCom. Milano BAmbros, BNBraid. Modena BEst. Montserrat Benedikt. Moskva GosB. München SB
(2 Ex.), UB
(2 Ex.). Napoli BCom, BN (2 Ex., 2. Ex. Bl. 1 u. 2 fehlen). New Haven UL. New York ButlerL, GenTheolSem, UnionTheolSem. Novara BCiv. Nürnberg StB
. Oxford Bodl, QueenC. Padova BU (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Palermo BCom (2 Ex.). Paris BN. Parma BPalat (Bl. 1 u. 2 fehlen). Perugia BAugust. Pesaro BOliveri. Roma BCasanat, BCorsin
, BN
. Saint Andrews UL. Sankt Petersburg NB (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stralsund *Arch
. Stuttgart LB
(2 Ex.). Torino BNU. Trier StB. Trieste BCiv. Tübingen UB
(Bl. 1 u. 2 fehlen). Valencia BU. Venezia BQuerini, MCorrer. Verona BCiv. Vicenza BBertol (Bl. 1 u. 2 fehlen). Volterra BGuarnacci (2 Ex.). Warszawa BN (def.). Wien NB
. Williamstown ChapinL.  — Gordan (New York).
Gesamtüberlieferung: 87 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Metrische Teilübersetzung (Buch 3–5, 14, 18–20, 22–24, z.T. in Ausschnitten) von Nicolaus de Valle
12899 Homerus: Iliados libri aliqui. Übers. Nicolaus de Valle. Mit Beig. von Theodorus Gaza. Rom: Johannes Philippus de Lignamine, 1.II.1474. 
98 Bl. [a¹²b¹⁰cd⁸e¹²f¹⁰g–k⁸l⁶]. 29–32 Z. Typ. 1*:125R.
Bl. 1 leer. Bl. 2a THEODORVS Gręcus. Do. Lelio de valle  vtriuſ Iuris doctori ſacri cōciſtorii & pauperū  aduocato Salutem Dicit.  [²]Vm te Leli vir preſtantiſſime ſepulchrum  cōcedere Nicolao filio … Bl. 3b Z. 16 … ꝙ amiſerit  filium:  ꝙ genuerit optimum gaudeat.    .vale.  Incipiunt aliqui libri ex Iliade Homeri  tranſlati ꝑ dm Nicolaū de Valle Legū  doctorē Baſilice prīcipis apoſtolorū de  urbe Canonicū quos cōplere aut emēdare nō potuit īprouiſa morte preuentus.  Bl. 4a INCIPIT LIBER TERTIVS HOMERI  TRANSLATVS PER DOMINVM NICOLAVM DE VALLE.  []T poſt ęratas ſtruxere inbella  cohortes.  Dardanidę/ & cantu ſtrepuerunt  claſſica rauco.  … Lage b INCIPIT LIBER QVARTVS HOME.  … Endet Bl. 97b Z. 25 Et ſtatuit de more dapes. hęc funera magni  Hectoris/ hos illi genitor celebrauit honores  FINIS.  NICOLAVS DE VALLE.  Bl. 98a AD LECTOREM.  2 Dist. Qui legis/ emenda/ liuor diſcede/ reuerſus  … Reg. in 3 Sp.  U. d. Sp. Lelius de valle in memoriam filii.  Impreſſus eſt iſte liber Rome in domo Iohannis  Philippi de lignamīe meſſa. S. D. N. familiaris Anno  M. CCCC. LXXIIII. Prima die Menſis Februarii.  Bl. 98b leer.
Vorlage: Haag KglB (Mikrofilm).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 81.
HCR 8780. Ce³ H-310 u.Suppl. IDL 2348. IGI 4802 u.Corr. Pell 6045. CIBN H-178. Pr 3395. BMC IV 33.IB 17404. Bod-inc H-140. Chantilly 955. Sack: Freiburg 1857. ISTC ih00310000.
Chantilly MConde. Chicago NewberryL. Firenze BRiccard. Freiburg *UB
. Haag KglB
. London BL
. Manchester RylandsL
. Napoli BN. Oxford Bodl. Padova BCap. Paris BN, /Genev/. San Marino (Calif.) HuntingtonL.  — Holkham Hall (Norfolk).
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Odyssea
11 Sp.360a Homerus: Odyssea, lat. Übers. Raphael Maffeus Volaterranus. Brescia, 1497. 
H 8781. PA I 258.116.
Nicht nachweisbar. Als erste Ausgabe der lateinischen Übersetzung des Raphael Maffeus ist der Druck Rom: Jacobus Mazochius 1510 erhalten.
Pseudo–Homerus
Batrachomyomachia
Griechischer Text
12900 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia. Mit lat. Interlinearübersetzung u. Übers. von Carolus Aretinus d.Ä. [Brescia: Thomas Ferrandus, um 1473/74]. 
26 Bl. [a¹⁰bc⁸]. 24 Z. Typ. 1:116R, 2:115Gr.
Bl. 1a [²]ρχόμενοσ πρῶτον μουσῶν χορὸν ἐξ ἐλικῶνοσ  ἐλθεῖν εἰσ ἐμον ἦπορ ἐπεύχομαι … Darüber Incipiens primum muſarum chorum ex helicone  Venire in meum cor opto … Bl. 1b Ranarum murum ſimul crudelia bella  Que ſuper genibus deſcripſi carmina nuper  Nunc canere … Lage b ἀλλαγέθ᾽ ὁπλισώμεθα καὶ ἐξἔλθωμεν ἐπαυτους  … Endet Bl. 26a Z. 21 και πολεμου τὲλετή μονοημεροσ ἐξετελέσθη  Et belli finis ſolius diei expletus eſt  μυοβατραχομαχια τὲλος  Bl. 26b leer.
Vorlage: Res.Publ. Unit 45. Manchester RylandsL (Mikrofilm).
Anm. 1. Die Blätter sind auf den Vorderseiten jeweils mit 24 Zeilen Originaltext und einer Interlinearübersetzung bedruckt, auf den Rückseiten in unterschiedlicher Zeilenzahl mit der freieren lateinischen Fassung des Carolus Aretinus. Dieser Text endet Bl. 24b Z. 15Phoebuſ cū tanti ceſſit diſcordia belli  μυοβατραχομαχια τὲλος  Es folgen Bl. 25b die Erklärung der Namen der vorkommenden Frösche und Mäuse und ein Abschnitt „Tria sunt ranarum genera“.
Anm. 2. In dieser Ausgabe ist die Übersetzung des Carolus Aretinus erstmalig gedruckt, jedoch ohne seinen Namen und ohne den Widmungsbrief an Johannes Marrasius Siculus, in dem er über die Entstehung seines Werks berichtet.
Anm. 3. Zu Typenbestimmung und Datierung vgl. Balsamo in Incunabula. Studies in Fifteenth-Century Printed Books presented to Lotte Hellinga. London 1999 S. 16 Nr 7 u. S. 22.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 45. Manchester RylandsL (Digitalisat).
H 8783. Proctor: Printing of Greek 83. Veneziani: Brescia 11. ISTC ih00300800.
Manchester RylandsL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12901 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia. Mit Beig. von Michael Apostolios. Venedig: Laonikos von Kreta, 22.IV.1486. 
24 Bl. i–iii⁸. 14 Z. Typ. 1:115Gr. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. i.i., rot ὉΜΉΡΟΥ ΒΑΤΡΑΧΟΜΥΟΜ  ΑΧΊΑ ἘΝ ΔΈ ΤΙΣΙ ΤΊΓΡΗΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΟΣ  schwarz ἀρχόμενος πρῶτον μουσῶν χορὸν ἐξ ἑλικῶνος·  … Darüber Glosse, rot ἁρχὴν ποιόυμενος καταρχὰς  ἐκ τοῦ ὁρους του ἑλικῶνος  … Sign. b, rot γνώριμοι μόνοσ  … Endet Bl. 22a Z. 11 Καὶ πολέμου τελετὴ, μονοήμερος ἐξετελέσθη.  τέλος  Darüber Glosse, rot τοῦ ἡ ἐνέργεια ἐις μίαν ἡμέραν  ἐπληρώθη  Bl. 22b, rot τοῦ διδασκάλου κυρϊου μιχαὴλ  τοῦ ἀποστόλη στίχοι ὁι αὐτὸι ἡρωικὸι κὰι πολιτικὸι·  … Z. 5, schwarz Μερόπεσσιν ἔθηκας ἄληκτον  θάμβος πᾶσιν,  … Endet Bl. 23a Z. 7 ὃν γε μέλης καλίρους γέινατο  μελπομένης·  … Z. 12, schwarz σύνθεσις ἐμοῦ λαονίκου κρητὸς κὰι πρωτοθύτου χανίων· ἐν ἔτει  χιλιοστῶ τετρακοσιοστῶ ὀγδοηκοστῶ ἕκτω· μηνὶ ἀπριλλίω ἑικοστῆ  δευτέρα, ἐις βενετίαν·  … Bl. 23b Reg. 1 Sp. endet Z. 14 ἐι μὴ γὰρ  iii  Bl. 24 leer.
Vorlage: Res.Publ. Unit 45. Berlin SB (Original).
Anm. Vgl. Merker, Manfred: Der Froschmäusekrieg: ein seltener venezianischer Wiegendruck (1486) in der Historischen Bibliothek Offenburg. In: Die Ortenau 89(2009) S. 295–320.
HC 8782. Proctor: Printing of Greek 73. Ce³ H-301. IBPAdd 5886. IGI 4796 u.Corr. Pell 6043. Rhodes: Greece H4. CRF I 808. VB 4213. BSB-Ink B-235. CIBN H-174. Pr 5105. BMC V 408.IA 23022. Bod-inc H-137. ÖNB-Ink B-187. Rhodes: Oxford 928. Schüling 452. ISTC ih00301000.
Athēnai NB. Berlin *SB
. Chatsworth L. Città del Vaticano BVat
. Firenze BLaur. Giessen UB. Glasgow UL
. London BL
(3 Ex.). Manchester RylandsL
. Modena BEst (def.). München SB
. Napoli BN (2 Ex.). New Haven UL. New York MorganL. Offenburg StB. Oxford Bodl, QueenC. Paris BN. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Troyes BMun. Tübingen UB
(2 Ex.). Venezia BNMarc (3 Ex., [2. Ex.], [3. Ex.]). Wien NB
. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 30 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Übersetzungen
12902 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia, ital. Übers. Georgius Summaripa. [Venedig: Nicolas Jenson, um 1475]. 
10 Bl. [a¹⁰]. 25 Z. Typ. 1*:111R. Einmal Min. f. Init.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Georgius ſummaripa Veronenſis Sp. do  Nicolao pontano iuriſconſulto patauino  ſalutem plurimam dicit.  Speſſo uacando da magior mie cure  Per non paſſar … Bl. 2a Batrachomyomachia  .i. ranarum murum  pugna Homeri poete clariſſimi ꝑ Georgiū  ſummaripam ueronenſem ī uernaculum  ſermonem traducta ad ſp. Nicolaum pontanum patauinum iuconſultum.  (l²)A crudel guerra de le rane e toppi  Qual ſu zēochi hazo deſcritta al foco  … Endet Bl. 10a Z. 10 Voleſſe del ceſſar de tanta guerra  Qual dhomer greco il ſūmaripa ha udito.  Digli ſenza altro inuito.  Che itoppi ſparue: e il ſol ne ando ſotterra.  Verone die  .xy. Ianuarii  .M.CCCC.LXX.  Bl. 10b leer.
Vorlage: Res.Publ. Unit 2.
Anm. 1. Da 1470 in Verona noch nicht gedruckt wurde und die Zuweisung an Nicolas Jenson plausibel scheint, ist der 15.I.1470 als Datum der Fertigstellung der Übersetzung anzusehen. Vgl. auch ISTC. Verona e il suo territorio. Vol. IV,2. Verona 1984 S. 179.
Anm. 2. Korrektur zum gedruckten GW: Typenbestimmung korrigiert.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 2. Manchester RylandsL (Digitalisat).
H 8787. ISTC ih00304400.
Manchester RylandsL
. New York MorganL
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12903 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia, lat. Übers. Carolus Aretinus d.Ä. [Venedig(?): Drucker von Datus, Elegantiolae (GW 8038), um 1473]. 
8 Bl. [a⁸]. 25 Z. Typ. 1:113R.
Bl. 1a Epiſtola karoli Aretini in uathrachomiomachiam  Homeri poetæ ad Maraſſium ſiculū fœlici īcipit.  [²]Vper ſuauiſſime Maraſſi qum apď quoſdā  ſtātiſſimos iuuenes ſtudiis hūanitatis mirifice deditos Homerū ſūmoꝑe laudaſſē dixiſſem  … Bl. 2a Z. 17 Homeri Poetæ Bathrachomiomachia per karolum  Aretinū traducta fœliciter Incipit.  [³]Anarum murum ſimul crudelia bella  Quæ ſuꝑ genibus deſcripſi carmīa nuꝑ  … Endet Bl. 8b Z. 24 … ſub terraſ ibat olimpo  Phœb qum tāti ceſſit diſcordia belli. FINIS. 
Vorlage: München SB (Mikrofilm). London BL (1 Foto).
Anm. 1. Bl. 1a auch abweichend, z. B. Z. 3 … quū … Z. 5 … laudaſſe: dixiſſem  … (BMC; z.B. 1. Ex. London BL).
Anm. 2. Vgl. Anm. 2 zu Nr 12900.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 8784. Ce³ H-302. IBE 2933. IGI 4797 u.Corr. Pell 6044. BSB-Ink B-236. CIBN H-175. Pr 5686. BMC V 583.IA 25090. Bod-inc H-138. Mead 2464. ISTC ih00302000.
Città del Vaticano BVat
. Dresden *SUB (z.Z. Moskva GosB). Glasgow UL
. London BL
(2 Ex.). Manchester RylandsL
. München SB
. Nelahozeves Lobkowitz. New Haven UL. Oxford Bodl. Padova BAnton. Paris BN. Roma BN
. Salamanca BU. San Marino (Calif.) *HuntingtonL. Skokloster Slott
. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 17 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12904 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia, lat. Übers. Carolus Aretinus d.Ä. Mit Beig. von Marcus Valerius Martialis (Apophoreta 183), Antipater Sidonius (Anth. Graeca XVI, 296, lat.) u. Gedicht „Septem urbes certant“ (Walther: Carmina 17540). Parma: Angelus Ugoletus, 25.VII.1492. 
8 Bl. a⁸. 34 bzw. 26 Z. Typ. 1:110R, 2:81R. Init. c.
Bl. 1a m. Sign. ai Karolus Arrettinus Vir eloquentiſſimus Marraſio Siculo Salutem dicit plurimam.  (N)VPER SVAVISSIME MARRASI CVM  APVD QVOSDAM præſtātiſſimos Iuuenes … Bl. 1b Z. 27 Martialis Diſtihcon De Homeri Vatrachomyomachia.  Perlege mœonio cantatas carmine ranas:  … Bl. 2a m. Sign. aii Homeri Poetæ clariſſimi Batrachomyomachia per  Karolum Aretinum in latinum traducta ad maraſiū  Siculum poetam Clariſſimum incipit.  [³]Anarum murum ſimul crudelia bella  Quę ſuꝑ genibus deſcripſi … Endet Bl. 8a Z. 24 Phœbus quum tanti ceſit diſcordia belli.  FINIS  Bl. 8b ANTIPATRISYDONI EPIGRAMMA.  IN HOMERVM.  Bl. 8b 4 Dist. Diceris a multis colophonis alumnus Homere  … Z. 11 Diſtichon De Patria Homeri. e græco.  Septem urbes certant … Z. 14 Secundus uerſus aliter legitur. ſic  Cumæ: ſmyrna: chios colophō: pylos: argos: athenæ.  Item aliter  Smyrna: chios: colophō: …  Impreſſum Parmæ per Angelum Vgoletum  M.CCCC.LXXXXII. DIE  .XXV.IVLII. 
Vorlage: New Haven UL (Mikrofilm).
HR 8785. Ce³ H-303. IGI 4798 u.Corr. BMC VII 945.IA 30343. ISTC ih00303000.
Cherasco BCiv. London BL
. Milano BAmbros. New Haven UL. New York *MorganL. Padova BU. Parma BPalat (2 Ex., 2. Ex. Bl. 8 fehlt). Pavia BU. Piacenza BCom (def.). Venezia BNMarc.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12905 Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia, lat. Übers. Carolus Aretinus d.Ä. Mit Beig von Marcus Valerius Martialis (Apophoreta 183) und Antipater Sidonius (Anth. Graeca XVI, 296, lat.) und Gedicht „Septem urbes certant“ (Walther: Carmina 17540). Modena: Dominicus Roccociola, 20.III.1498. 
8 Bl. a⁸. 34 bzw. 26 Z. Typ. 1:92G, 2:115R. Init. a. 1 Hlzs.
Bl. 1a Homeri Batrachomyomachia.  Hlzs.  Karolus Arretinus vir eloquentiſſimus Marraſio Siculo Salutem dicit plurimā.  (N²)Vper ſuauiſſime Marraſi cum apud quoſdā pꝛæſtātiſſimos  iuuenes … Bl. 2a m. Sign. aii Homeri poetæ clariſſimi Batrachomyomachia per Karolū Aretinū in latinū traducta ad  Maraſiū Siculū poetā clariſſimū incipit.  (R²)Anarum murum ſimul crudelia bella:  Quæ ſuꝑ gēibus deſcipſi … Endet Bl. 8a Z. 24 Phoebus: quum tanti ceſſit diſcordia belli.  FINIS.  Bl. 8b Martialis Diſtichon de Homeri  Vatrachomyomachia.  … Z. 21 Smyrna: chios: colophon: ithace: pylos. argos: athenæ.  Impreſſum Mutinæ per  .M. Dominicū Rocociolū. M.CCCC.LXXXXVIII. die  .XX.  Martii: 
Vorlage: Chicago NewberryL (Kopie). München SB (Einzelfotos).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 8786. Ce³ H-304 u.Suppl. BSB-Ink B-237. Butler 1585. Scardilli-Venezia 149. ISTC ih00304000.
Chicago NewberryL (Bl. 1 fehlt). Glasgow UL. München SB
. Nicosia BCom
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11 Sp.364aP Pseudo-Homerus: Batrachomyomachia, deutsch. Übers. Johann Reuchlin. [Wien: Johann Winterburg, um 1509]. 
VD16 ZV 8121. Pr 3285. Johnson-Scholderer: GermB S. 414. ISTC ih00304200.
Reproduktionen: Trier StB (Digitalisat).
London BL
(2 Ex.). Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Ilias latina
Verf. vermutlich Publius Baebius Italicus. Die Ilias-Epitome ist wahrscheinlich in den sechziger Jahren des 1. Jh. n. Chr. entstanden. Durch ein Mißverständnis gilt seit dem 12./13. Jh. auch Pindarus Thebanus als Autor.
Ausg. v. Marco Scaffai. Bologna 1982. (Edizioni e saggi Universitari di filologia Classica. 28.)
12906 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Mit Beig. Darin: Carmina. — Epitaphia. [Niederlande: Drucker des Speculum] [vielmehr Prototypographie], vor 1473]. 
17(?) Bl. [a⁸b⁹(?)]. 34–35 Z. Typ. 5:123/124G.
Bl. 1a Pij ſecundi pōtificis maximi pro laude homeri  prefatio in homerum poetarum maximum.  [²]Vāuis meoniꝯ homerꝯ poetaꝝ maximꝯ  diuerſa vt gilius varia poemata ediderit. … Z. 27 Alexandreis.  O foꝛtuna viri ſuperexellētioꝛ omni  … Bl. 1b Pius ſecundus pontifex maximus.  Argumenta. locos. verſus. … Bl. 2a Meonij homeri greci poetarum maximi opus  inſigne cui yliada titulus inſcribitur e greco in  latinū verſa. Incipit feliciter.  [³]Ram pande michi pelide diua ſuperbi  Triſtia … Endet Bl. 8a Z. 32 Tu faue curſum iam plene peracto vati.  Explicit yliada homeri poetarū maximi.  Pro cuius faciliori intellectu eſt aduertendū ꝙ  intēcio homeri in hoc opere eſt deſcrib troianā  … Lage b claro adeo lucido eloquio exſſit ac ſi ꝑſonal  … Bl. 9b Z. 32 Alexandri.  Sufficit huic tumulus cui nō ſuffecerat oꝛbis  Cui nimis anguſta res fuit ampla nimis  Bl. 10a Epitaphiū publij virgilij maronis.  Paſtoꝛ aratoꝛ eques. paui colui ſuperaui  Capras rus hoſtes. … Endet Bl. 17a Z. 31 Ieronimus.  Meliꝯ eſt hre ſcāz ruſticitatē  elociā pccātricē  Ne ꝑuipēdas fidē xpī quā aīaꝝ piſcatores miraclis tutibꝯ ſāguiē ſuo firmat.   Explicit  Bl. 17b leer.
Vorlage: Haag MMeerman (Kopie).
Inhalt: Zu den Beigaben und zur Frage der Echtheit der Texte vgl. Bertalot, Ludwig: Die älteste gedruckte lateinische Epitaphiensammlung. In: Collectanea variae doctrinae, Leoni Olschki … obtulerunt … München 1921 S. 1–28. Außer den Gedichten (Walther: Carmina 10963, 20443, 4212, 19461, 13917, 7682, 7949, 18695, Walther: Proverbia 12837), die sich auch in der folgenden Nr finden, enthält der Druck weitere Carmina und Epitaphia (u.a. Bertalot Nr 4–27, 49–56) sowie kürzere Prosatexte unter den Namen „Ierodianus“ (Inc. Prima primi uxor Adae post primam hominis creationem … traxerunt …), Comm. in Drecretum oder Gualterus Map: Epistola Valerii ad Rufinum.?), Petrarca (Inc. Qui cathedrarios primum philosophos dixit … ), Bernardus, Augustinus, Dionysius Areopagita, Hieronymus, Josephus und Thomas de Aquino.
Anm. Das einzig erhaltene Ex. besteht aus losen Blättern, die Abfolge wurde rekonstruiert. Es ist somit nicht zu erkennen, ob die Ausgabe mit einem unbedruckten Blatt begonnen hat (wie die folgende Nr), der Druck aus zwei Lagen bestand und das Schlussblatt der letzten Lage leer war, vgl. auch Anm. 2 derfolgenden Nr.
C 3035. CA 1417. Hellinga: PT I 6.II 459. ILC 1200. IDL 2472. ISTC ih00304800.
Haag MMeerman
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12907 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Mit Beig. Darin: Carmina. — Epitaphia (Walther: Carmina 10963, 20443, 4212, 19461, 13917, 7682, 7949, 18695, Walther: Proverbia 12837). [Niederlande: Drucker des Speculum] [vielmehr Prototypographie], vor 1473]. 
10 Bl. [a¹⁰]. 34–35 Z. Typ. 5:123/124G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Pij ſecundi pōtificis maximi pro laude homeri  prefatio in homerum poetarum maximum.  [²]Vāuis meoniꝯ homerꝯ poetaꝝ maximꝯ  diuerſa vt gilius varia poemata ediderit. … Bl. 2b Pius ſecundus pontifex maximus.  Argumenta. locos. verſus. … Bl. 3a Meonij homeri greci poetarum maximi opus  inſigne cui yliada titulus inſcribitur e greco in  latinū verſa. Incipit feliciter.  [³]Ram pande michi pelide diua ſuperbi  Triſtia … Endet Bl. 9a Z. 32 Tu faue curſum iam plene peracto vati.  Explicit yliada homeri poetarū maximi.  Pro cuius faciliori intellectu eſt aduertendū ꝙ  intēcio homeri in hoc opere eſt deſcrib troianā  … Endet Bl. 10b Z. 32 Alexandri.  Sufficit huic tumulus cui nō ſuffecerat oꝛbis  Cui nimis anguſta res fuit ampla nimis 
Vorlage: Cambridge UL. Haag KglB (Kopien). Leipzig BuchM (1 Foto).
Anm. 1. Bl. 9a auch abweichend Z. 35 … homeri in precedēti poemate eſt deſcribere  … (Oates 3295; z.B. Ex. Cambridge UL).
Anm. 2. Das Textcorpus dieser Nr erscheint in gleichem Satz auch in Guillelmus de Saliceto: De salute corporis etc. (C 5214) Bl. 15–23, vgl. auchvorhergehende Nr.
C 3036. CA 1416. Hellinga: PT I 6.II 459. ILC 1201. IDL 2473. Oates 3295. ISTC ih00304900.
Cambridge UL
. Haag KglB
. Leipzig BuchM
(Fragm. Bl. 6).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12908 Pseudo-Homerus: Ilias latina. [Venedig: Philippus Petri, um 1475/77]. 
24 Bl. a–c⁸. 22–23 Z. Typ. 2:113R.
Bl. 1a m. Sign. a HOMERVS DE BELLO TROIANO  [²]RAM Pande mihi pelidae diua ſuꝑbi  Triſtia qui miſeris īiecit funera graiſ  … Sign. b Caſtraq tuta petit: quē doctus ab arte paťna  … Endet Bl. 24b Z. 20 Tuq faue curſu uatis iā phœbe peracto.  Troica geſta canēs hichic finitur homerus  Pyndarus hūc librū fecit ſectatus home℞  Gcꝯ hōerꝯ erat ſ pīdarꝯ iſte latīus. FINIS. 
Vorlage: London BL (Mikrofilm). Stuttgart LB (1 Foto).
Anm. Bl. 24b Z. 22 auch abweichend Tyndarus … (Pell. CIBN. BMC; z.B. Ex.London BL. 2. Ex. Paris BN).
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
HCR 8777. Ce³ H-305. IBPort 856. IGI 8969. Pell 10535. CIBN P-356. Pr 4264. BMC V 219.IA 20150. ISTC ih00305000.
Chicago NewberryL. Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB). Évora BP. Firenze BLaur. London BL
. Lucca BStat. Nelahozeves Lobkowitz. Paris [Arsenal]
, BN (2 Ex.). Parma BPalat. Roma BAngel, BCorsin
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stuttgart *LB
. Treviso BCom. Venezia BNMarc.
Gesamtüberlieferung: 17 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12909 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Parma: Angelus Ugoletus, 1.V.1488. 
22 Bl. ab⁸c⁶. 26 Z. Typ. 1:110R. Vereinzelt Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. ai HOMERVS DE BELLO TROIANO  [³]RAM Pande mihi Pelidæ diua ſuperbi  Triſtia … Sign. b Germani cupit fatorum exiſtere uindex  … Endet Bl. 21b Z. 9 Tu faue curſu uatis iam phœbe peracto.  Troica geſta canens … Z. 12 Græcus Homerus erat ſed Pyndarus iſte latiuus.  Homeri hiſtorici clariſſimi traductio exametris uer‑ſibus Pyndari haud indocti ad inſtitutionē filii ſui  Parmæ impreſſa eſt: ſumptibns propriis ac opera  induſtria Angeli Vgoleti parmenſis.  MCCCCLXXXVIII klēdis. Maii. Et plurimis  in locis emendata ut diligens lector īuenies. Vale.  Cum bona fortnna & fœliciter.  Bl. 22 leer.
Vorlage: London BL (Mikrofilm).
R 212. CIH 1715. IGI 8970. BMC VII 944.IA 30332. ISTC ih00305500.
Bologna Gy. Firenze BLaur, BRiccard. London BL
(Bl. 22 fehlt). Székesfehérvár Bisch.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12910 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Parma: Angelus Ugoletus, 1.VI.1492. 
22 Bl. ab⁸c⁶. 26 Z. Typ. 1:110R. Init. c, d. DrM I.
Bl. 1a m. Sign. ai HOMERVS DE BELLO TROIANO  (l³)RAM Pande mihi Pelidæ diua ſuꝑbi  Triſtia … Sign. b Germani cupit fatorum exiſtere uindex.  … Endet Bl. 21b Z. 9 Tu faue curſu uatis iam phœbe peracto.  Troica geſta canens … Z. 12 Græcus Homerus erat ſed Pyndarus iſte latinus.  Homeri hiſtorici clariſſimi traductio exametris uerſibus Pyndari haud indocti ad inſtitutionem filii ſui  Parmæ Impreſſa eſt: ſumptibus propriis ac opera  induſtria Angeli Vgoleti parmenſis.  MCCCCLXXXXII Kalēdis. Iunii. Et plurimis  in locis emendata ut diligens lector inuenies. Vale.  Cum bona fortuna & fœliciter.  Bl. 22a DrM  Bl. 22b leer.
Vorlage: London BL (Mikrofilm). Kijv NB (1 Foto).
Anm. Zeilengetr. Nachdr. der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: Eichstätt UB (Digitalisat).
HCR 8778. Ce³ H-306. IGI 8971. Pr 6866. BMC VII 945.IA 30342. Bod-inc H-139. Hubay: Eichstätt 500. Oates 2581. Zdanevyč 240. ISTC ih00306000.
Bergamo BCiv. Cambridge UL (Bl. 1 fehlt). Chicago NewberryL. Città del Vaticano BVat
. Cortona AccadEtrusc. Eichstätt UB
. Glasgow UL
. Kijv NB. London BL
. Manchester RylandsL
. Modena BEst. New York ButlerL. Oxford Bodl (Bl. 22 fehlt). Parma BPalat (3 Ex., 3. Ex. Bl. 1 u. 2 fehlen). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Stuttgart *LB
. Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 19 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12911 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Darin: Epitaphia (Walther: Carmina 16187, 4212, 19461, 13917). [Leipzig: Martin Landsberg, um 1495]. 
34 Bl. AB⁸C–E⁶. 17 Z. m. Durchsch. Typ. 1:88G, 2:156G. DrM Ia.
Bl. 1a Homeri: gꝛecoꝛum poetaruz  clariſſimi yliadum opus per  pindarum thebanū: e gꝛeco  in latinum traductum  5 Strophen Quiſquis in noſtro faciles amores  Quos venus regina … Bl. 1b [³]Omerus (cui Melexigenes nomē pꝛopꝛiū fuit) poe‑ta Aſianus: … Bl. 2a m. Sign. Aij [²]Ram pande mihi pelide diua ſuꝑbi  Triſtia …  … heroū … Sign. b Ibat ⁊ amphimacus marius inſignis vter  … Endet Bl. 33b Z. 5 Tu faue curſu vatis iam phebe peracto  Epitaphium Hectoꝛis.  Defenſoꝛ patrie iuuenū foꝛtiſſimus Hectoꝛ  Qui murus miſeris … Z. 17 Aliud epitaphiuz Hectoꝛis.  Troum ꝓtectoꝛ/ Danaū metus hic iacz Hectoꝛ  Epitaphium Achillis.  Pelides ego ſum Thetidis notiſſima pꝛoles  5 Dist. Enden Bl. 34a Z. 8 Compꝛeſſi hoſtilem fraude ꝑemtus humum  DrM  Bl. 34b leer.
Vorlage: Annaberg-Buchholz K (Original). Bremen SUB. Princeton UL (Einzelfotos).
R 558. Nachtr 160. Ce³ H-309. IBP 2842. CRF XIII 1883. VB 1337.3. BSB-Ink I-136. Borm: IG 1374. Kind: Göttingen 174. Madsen 2004. ISTC ih00309000.
Annaberg-Buchholz *K. Baltimore GarrettL. Berlin *SB†
. Bremen SUB. Dresden *ehem. LB. Erfurt [StB]. Göttingen SUB
. Gotha ForschB
. Halle ULB. København KglB. Magdeburg ehem. Gy. Manchester RylandsL
. München SB
. Praha NKn. Princeton UL. Sondershausen *K. Strasbourg BNU. Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 19 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12912 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Darin: Epitaphia (Walther: Carmina 16187, 4212, 19461, 13917). [Leipzig: Martin Landsberg, um 1497]. 
34 Bl. A–D⁶EF⁶. 35, m. Durchsch. 17 Z. Typ. 1:88G, 5:172G. DrM Ib.
Bl. 1a Homeri: gꝛetoꝛū poetarum  clariſſimi yliadum opus per  pindarum thebanū: e gꝛeco  in latinum traductum  Quiſquis in noſtro faciles amoꝛes  Quos venus regina … Bl. 1b [³]Omerus (cui Melexigenes nomē ꝓpꝛiū fuit) poe‑ta Aſianus: … Bl. 2a m. Sign. Aij [²]Ram pande mihi pelide diua ſuꝑbi  Triſtia …  … heroum … Sign. b Quē ſibi delegit bellatrix grecia regem  … Endet Bl. 33b Z. 5 Tu faue curſu vatis iam phebe peracto  Epitaphium Hectoꝛis  … Z. 17 Aliud Epitaphium  Hectoꝛis.  … Endet Bl. 34a Z. 8 Compꝛeſſi hoſtilem fraude ꝑemtus humum  DrM  Bl. 34b leer.
Vorlage: Leipzig UB (Original).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 8776. Badalić 557. Ce³ H-308. Gspan-Badalić 349. BSB-Ink I-137. Günther 1462. Stewing: Rudolstadt 102. UBL-Ink I-100. I-101. ISTC ih00308000.
Bamberg SB. Bryn Mawr GoodhartL. Città del Vaticano BVat
(2 Ex.). Güssing Franzisk. Halle ULB. Leipzig StB
, *UB
. Ljubljana NUKn. München *SB
(3 Ex.). Rudolstadt StB
. Sankt Petersburg NB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Solothurn ZB
. Wien NB
. Zagreb NKn. Zittau StB.
Gesamtüberlieferung: 19 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12913 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Paris: Antoine Denidel und Robert Gourmont, 15.II.14
98
99
28 Bl. a–d⁶e. 21 Z. m. Durchsch. Typ. 1:190G, 4:98G. Init. a. DrM I.
Tit. Homerus de bello troiano  DrM  Bl. 2a Publii Omeri hiſtoꝛici poete clariſſimi pīdaro īte haud indocto egregia belli troiani traductio  nouis optimis caracteribz lima caſtigatioꝛe  diligenter emēdata feliciter incipit.  (I²)Ram pande mihi. Pelide diua ſuperbi  Triſtia … Sign. b Ludoꝛum quondam vario certamine vis eſt?  … Endet Bl. 27b Z. 2 … Tu faue curſu vatis iam phebe peracto.  Troica geſta canens hic hic finitur Homerus  Pyndarus hunc librum fecit ſectatus Homerū  Grecus Homerꝯ erat ſed Pyndarus iſte latinꝯ  Homeri hiſtoꝛici clariſſimi traductio exametris  verſibus Pyndari haud indocti ad inſtitutionē  filii ſui parrhiſiis impꝛeſſa eſt ſumptibus pꝛopꝛiis ac opera induſtriaqz. Anthonii denidel in artibus magiſtri necnō roberti gourmont pꝛope collegiū de coqueret cōmoꝛātiū Anno a Chriſto nato  .M.CCCC.iiii.xx.xviii. xv. lꝛalendas  martii   Vale.  Cum bona foꝛtuna ⁊ feliciter.  Bl. 28 leer.
Vorlage: London BL (Mikrofilm).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 8779. Claudin II 265. 360. CBB 3538 u.Suppl. Ce³ H-307. Pell 10536. CRF V 468. CRF VI 1616. CRF XI 828. CRF XIII 1884. BSB-Ink I-138. CIBN P-357. Pr 8327. BMC VIII 203.IA 40781. Oates 3143. ISTC ih00309100.
Cambridge UL (Bl. 15, 16 u. 22 fehlen). Le Mans BMun. London BL
. Lyon BMun (Bl. 1 u. 28 fehlen). München *SB
. Paris BN (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. Bl. 1 fehlt), Mazarin. Sélestat BVille. Tournai BVille†. Washington (D.C.) LC. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12914 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Mit Beig. von Bertrandus Baudonius. [Poitiers: Jean Bouyer, um 1499]. 
26 Bl. AB⁸C¹⁰. 22 Z. m. Durchsch. Typ. 10:110G, 11:76G. Init. l, q, r. Rubr. θ. DrM V.
Bl. 1a (H¹)omerus in Iliade.  DrM  Bl. 1b Bertrandi Baudoni de villa dei  decaſtichon.  ⁌ Meonides cunctos nunc emicat inter achinos:  Pꝛoſilit hinc nomen: … Z. 13 Bertrandi Baudoni homericam in  Iliadem argumentum  (D¹)Iua vocata manet. chꝛiſes phebū pius oꝛat:  Ille necem miſit. … Bl. 2a ⁌ Homerus celeſtis ingenii vates in Iliade  Feliciter Incipit.  (I³)Ram pāde michi pelide diua ſuꝑbi:  Triſtia … Sign. b Ad ſocios traheret. niſi iam caligine ceca  … Endet Bl. 26a Z. 13 Tu faue curſu vatis iam phebe peracto.  Iliadem verus tractans hic exit homerus.  ⁌ Explicit homerus in Iliade  trāſlatus: de greco in latinum per  Pindarium.  Bl. 26b leer.
Vorlage: Cambridge UL. New York MorganL (Mikrofilme).
Anm. Bl. 26a Z. 16 auch abweichend trāſlatus de … (z.B. Ex. New York MorganL).
ISTC ih00309200.
Cambridge UL
. New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12915 Pseudo-Homerus: Ilias latina. Mit Beig. von Bertrandus Baudonius. [Poitiers: Jean Bouyer, nach 1500(?)]. 
26 Bl. AB⁸C¹⁰. 22 Z. m. Durchsch. Typ. 10:110G, 11:76G. Init. h, l. Rubr. θ. DrM V.
Bl. 1a Homerus in Iliade  DrM  Bl. 1b Bertrandi Baudoni de villa dei  decaſticon.  ⁌ Meonides cunctos nunc emicat inter achinos.  … Z. 15 (D²)Iua vocata manet. chꝛiſes phebum pius oꝛat  … Bl. 2a ⁌ Homerus celeſtis ingenii vates in Iliade  Feliciter Incipit.  (I³)Ram pande mihi pelide diua ſuperbi:  Triſtia … Sign. b Ad ſocios traheret. niſi iam caligine ceca  … Endet Bl. 26a Z. 13 Tu faue curſu vatis iam phebe peracto.  Iliadem verus tractans hic exit homerus  ⁌ Explicit homerus in Iliade  trāſlatus de greco in latinum per  Pindarium  Bl. 26 leer.
Vorlage: London BL (Mikrofilm).
Anm. Zeilengetr. Nachdr. der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 3034. Claudin: Poitiers 37. Pr 8753. BMC VIII 381.IA 42854. ISTC ih00309300.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2008 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/HOMERUS.htm • Letzte Änderung: 2022-07-04