05068 Brant, Sebastian: Varia carmina. Mit Beig. von Johann Bergmann. Basel: Johann Bergmann, 1.V.[14]98. 
140 Bl. A–D⁸EF⁸GH⁸IKa⁸bcd–h⁸i〈Kk〉l⁸[4]. 30 Z. Typ. 1:109R, 3:77R, 4:220G, 5:109G, vereinzelt eine griech. Typ. Init. b. 2 Leisten. 5 Hlzs. DrM II. Marg.
Tit. Varia Sebaſtiani  Brant Carmina.  3 Hlzs.  Z. 3 3 Dist. Quę tibi diua miſer chriſtipara/ carmina luſi  … Z. 9 .1498.  NIHIL SINE CAVSA.  Olpe.  Bl. 1b Preclaro magnarū virtu- tū viro: do Wymmaro de Ercklēs philoſophię ma⸗giſtro: glorioſę virgīs marię ecclʼię Aquēſis decano:  ſibi plurimū obſeruādo: Iohannes Bergman de Olpe  Archidiaconus Grandiſvallis cū obſeꝗo. Salutem.  … Bl. 2a m. Sign. A.ii. Z. 26 … Ex Baſilea altrice educatrice iuuentę:  ſtudiorum no℞ Idibus Marciis Anno di .1498.  Bl. 2b Ad magnificū ⁊ nobilem  virum dominū Adelberū de Rotperg: inſignis  eccleſię Baſilie. Decanū: pro virginalis conceptionis defenſione: contra maculiſta℞ virginis  marię/ furorem: Inuectio. Sebaſtiani Brant.  Ꝙ te cultorē ſcio virginis intemeratę  … Sign. b Talem ego te fili aſpicio? qui ſola ſenectę  … Endet Bl. 64b Z. 29 … repellas  A tuis longe famulis precamur  Dęmonis arma.  Bl. 65a m. Sign. a .i., Tit. De corrupto ordine viuēdi  pereuntibus. Inuentio noua. Sebaſtiani Brant.  Hlzs.  Bl. 65b Qdʼ inordinatō cā fuerit deſtructionis omnium rerum  (S²) Tulto℞ ingentes culpauimus hactenus auſus  … Endet Bl. 136b Z. 28 Vel tibi quē pepulit/ muſa petulca/ Gethos.  Bl. 137a Finis Carminū Sebaſtiani Brant.  5 Dist. Hoc Titionis opus/ dulcis Wynmare peractum  Suſcipe: … Endet Z. 10 … veterēꝙ fauore benigno  Proſequere Olpigenā me rogo ſemper ames.  Carminū Sebaſtiani Brant tā diuinas  humanas  laudes decātantiū opus: fœlici fine conſūmatū Baſileę oꝑa & impenſis Iohannis Bergman De Olpe  Klʼ. Maiis Anni &c. xcviii.  DrM  Bl. 137b Regiſtrū carminū S Brāt  … Endet Bl. 140a Z. 12 … de preſtantia artis im⸗preſſorię a Germanis inventę  Bl. 140b leer.
Anm. 1. Ein weiteres, einseitig bedrucktes Blatt enthält ein Druckfehlerverzeichnis.
2 Sp. 46 Z. Typ. 6:65G
Z. 1 Caſtigatio.  Multa vides culpa Jmpꝛeſſoꝛum candide lectoꝛ  Que tibi caſtigat parua tabella ſequens:  α .Aiii. putans pꝛo putas  … U. d. Sp. Z. 43 Quin eciam inuenies diphthongon abeſſe: et adeſſe  Sepe locis vbi non conuenit innumeris  Da veniam petimus lectoꝛ ſtudioſe magiſtro:  Pꝛomotoꝛi eciam: cuncta miniſter agit.  (Pell 2817B; z.B. 3. Ex. Paris BN. Stockholm KglB). Vgl. dazu Henkel, Nikolaus: Der Dichter spricht. Autorschaft im frühen Buchdruck und Sebastian Brants Verzeichnis der Errata im Druck der ‘Varia carmina’ (GW 5068). In: Geistliche Literatur des Mittelalters und der Frühen Neuzeit. Festgabe für Rudolf Suntrup. Hrsg. Volker Honemann u. Nine Miedema. Frankfurt (Main) 2013. (Medieval to Early Modern Culture – Kultureller Wandel vom Mittelalter zur Frühen Neuzeit. 14.) S. 155–168 (m. Abb.).
Anm. 2. Die vorliegende Ausgabe ist zweimal um je eine Lage erweitert worden.
a) Wahrscheinlich unmittelbar nach Abschluss des Druckes wurde hinter Lage l eine Lage eingefügt.
4 Bl. m.
Bl. 1a m. Sign. m Ad nobilem et ſplendidiſſi-mū virū/ dm Heinricū de Büno: … Z. 6 … Explanatio Sebaſtiani Brant: de antici⸗patione Horologii Baſilienſiū.  (E²)Xigis vt referam cauſas pręnobilis heros:  … Endet Bl. 4b Z. 29 Grandine nam lateres/ tecta trita cadunt.  (vorhanden in vielen erhaltenen Ex. außer z.B. Bamberg SB. København KglB. München UB. Paris BN. Stockholm KglB).
Das Registrum wurde entsprechend erweitert. Z. 14 m  De Anticipatione horologii Baſilie. 
b) Einem Teil der Auflage wurde nach dem 1.IX.1498 hinter der Lage m noch eine Lage eingefügt.
4 Bl. n. 2 Hlzs.
Bl. 1a m. Sign. n Thurcoꝛum terroꝛ et potentia  Hlzs. mit Jahreszahl 1498. Z. 2 Ad cuiuſdam Leonhardi Clemētis in Thurcū inuectiuā: Sultat Othomanidę reſponſio: per  Sebaſtianū Brant in honorem/ exhortationē Sereniſſimę  regię maieſtatis diui Maximiliani &c. conficta. Anno 98. klʼ:  ſeptembribus.  Bl. 1b (Q²)uid mihi ꝙ rigido fuerim ſub ſidere natus.  … Endet Bl. 4a Z. 30 Par ſibi nemo prius: nemo futurus erit.  Bl. 4b Hlzs.  Z. 1 Sebaſtianus Bꝛant ad le-ctorem carminum ſuorum.  6 Dist. Carmina noſtra prement multi (ſcio) lector/ ab illis  Poſco … Endet Z. 13 Reſpue cuncta velim quę nō Baſilea reuiſit:  Quę carēt Olpes nomine/ nullꝯ emat. Vale lector 
Diese Lage lief wahrscheinlich auch als Sonderabdruck um (z.B. Ex. Bonn *ULB).
Anm. 3. Einem Teil der Auflage ist wahrscheinlich schon in der Offizin zwischen den Lagen K und a die Schrift des Johann Reuchlin: Scenica progymnasmata (vgl. M37879) eingefügt worden (z.B. London BL). Ein solches Ex. hat der Nr 5069 als Vorlage gedient.
Anm. 4. Zu einer weiteren Variante vgl. Bühler, Curt F.: The Publication of Sebastian Brant’s Varia Carmina. In: Gutenberg-Jahrbuch 1962 S. 179–182. — Ludwig, Walther: Eine unbekannte Variante der Varia Carmina Sebastian Brants und die Prophezeiungen des Ps.-Methodius. Ein Beitrag zur Türkenkriegspropaganda um 1500. In: Daphnis 26(1997) S. 263–299.
Anm. 5. Christie’s (London) Yates, Thompson and Bright: A Family of Bibliophiles (16.VII.2014) Nr 212. — Nina Musinsky Rare Books (New York) 49th Californian International Antiquarian Book Fair (12.–14.II.2016) Nr 8 m. Prov. Leipzig UB.
HC 3731. C 1238. 1244. Schr 3543a. 3580. Schramm XXII Abb. 47. 1229. 1243. 1245. 1246. 1270. Kaufmann-Nabholz 818. CBB 860. Ce³ B-1099. CIH 805. IBE 1165. IBP 1230. IDL 1023. IGI 2039. Pell 2817A. 2817B. CRF I 361. CRF VI 485. CRF XI 264. CRF XIII 560. VB 613. BSB-Ink B-808. CIBN B-757. Pr 7779. BMC III 796.IA 37950. Bod-inc B-517. Borm: IG 590. Chantilly 330. Collijn: Stockholm 257. Collijn: Uppsala 375. Deckert 164. Günther 286. Hartig: Paderborn 153. Hubay: Augsburg 464. Madsen 869. Oates 2854. ÖNB-Ink B-636. Ohly-Sack 697. 698. Rhodes: Oxford 436. Sack: Freiburg 803. Sallander: Uppsala 375bis. UBL-Ink B-357. B-358. B-359. Walsh: Harvard 1263. Zedler: Nassau 200. ISTC ib01099000.
Antwerpen UB. Aschaffenburg HB. Augsburg SStB. Baltimore ArtM. Bamberg SB. Basel UB
(3 Ex.). Berlin KunstB, Kupferstichkab, *SB
(2 Ex., 2. Ex. def. ). Bethesda NLMed. Bonn *ULB
(Fragm. Lage n). Brussel BR. Cambridge UL. Cambridge (Mass.) HoughtonL. Chantilly MConde. Chaumont BMun. Cleveland PL. Darmstadt ULB
. Dresden SUB
(2 Ex., 1. Ex. z.Z. Moskva GosB). Frankfurt (Main) MKunst, UB. Freiburg UB
. Gotha ForschB
. Haag KglB. Hilversum LibernaColl
(2 Ex.). Innsbruck ULB. Ithaca UL. Karlsruhe LB
. København KglB (def.). Köln UStB
. Leipzig StB
, UB
(2 Ex.). Limburg BischB
. Linz LB (Bl. 65–128 u. 137–140 fehlen). London BL
(2 Ex.), BritM. Lübeck StB
(z.Z. Tomsk BU). Lyon BMun (def.). Madrid BN (144 Bl.). Mantova BCom. München SB
, UB
. Nelahozeves Lobkowitz. New Haven UL. New York MorganL (2 Ex.), PL. Nürnberg GermanNM (2 Ex., 1. Ex. def.). Oxford Bodl, TaylorI. Paderborn AkadB. Paris BN (4 Ex., 1. Ex. def.), Mazarin. Parma BPalat (Bl. 140 fehlt). Pesaro BOliveri. Praha NKn (3 Ex.), NM. Princeton UL. Sankt Petersburg NB. Sevilla BColomb (140 Bl.). Stockholm KglB (def.). Strasbourg BNU (4 Ex., 1. Ex. def.), BVille. Tübingen UB
. Uppsala UB (2 Ex.). Valladolid Catedr (140 Bl.). Washington (D.C.) LC. Wien Benedikt, NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB. Zwickau RatsSchB (def.).
Gesamtüberlieferung: 88 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendruckehttps://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GW05068.htm • Letzte Änderung: 2012-11-26