Agenda
s.a. Manuale
s.a. Rituale
Übersicht
452
453
454–457
458
459
46010N.461
478
Köln
464
465
466.467
468.469
46710N
470.471
472–474
475
476
459a.460
477
462.463
Sp. 218
479.480
Allgemeine Agenden
Agenda sive Benedictionale
84 Bl. A–I⁸KL⁸. Gez. [1]Folium.ij.–Folium.lxxxiij[1]. 19 Z. Typ. 1:72G, 2:168G, 3:336G, 9:168G. Init. a, b. Notenlinien. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Agenda ſiue benedi-ctiōale cōmune. agē-doꝛū. cuilib paſtoꝛi  eccleſie neceſſarium.  Bl. 2a m. Sign. Aij u. roter Blz. Folium .ij., rot Exoꝛciſmus ſalis et aque dicis diebus.  schwarz Adiutoꝛium noſtrum in nomine domini. Qui.  [⁶]Xoꝛcizo te creatura ſa-lis per deum rot schwarz viuu  per deum rotschwarz verū. per  deum rotschwarz ſanctū. ꝑ deū  qui te ꝑ heliſeū ꝓphetā  in aquam mitti iuſſit.  … Sign. b, rot (D)s [D rot] cuſtodiat introitū tuū et exitū tuū  … Endet Bl. 81(L5)a m. roter Blz. Folium .lxxxj. Z. 14 … Et vidimus  gloꝛiā eius: gloꝛiam quaſi vuigeniti a pa-tre. Plenum gratia et veritate.  Bl. 81(L5)b, rot In paraſceuē ad ſalutatōe cruc.  zwischen roten Notenlinien (P)Opule [P rot]meus quid feci tibi aut in  quo contriſtaui … Endet Bl. 83(L7)a m. roter Blz. Folium .lxxxiij. Z. 2, zwischen roten Notenlinien … (B)eati [B rot] immaculati in via qui ambulant in lege do-mini. Ecce lignum.  rot Sequitur regiſtrum.  Bl. 83(L7)bα Exoꝛciſmus ſalis et  aque Folio .ij.  … Endet Bl. 84(L8)aβ Z. 16 In die paraſceues  folio lxxxij.  rot Imſſu Liptzg  ꝑ Melchioꝛ lotter  Bl. 84(L8)b leer.
Anm. VD16 A 615 ist wohl Vorlage oder Nachdr dieser Nr, ohne Druckort und Drucker, jedoch mit Datierung „M.CCCCC.i.“.
Juntke: MarienB 7. ISTC ia00157800.
Dresden SUB. Halle MarienB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda brevis et perutilis
72 Bl. 23 Z. Typ. Got. Rotdr.
Tit. (?) Agenda brevis  et perutilis  Endet Agenda ceremonialium eccleſiaſticorum  breviter et compendioſe recollector. additis certis actibus et benedictionibus  incōſuetis: cunctis ſacerdotibus admodum  neceſſariis: Iuſſu et impenſis Iohannis  volkarth de noreberga: imſſa Venetiis per Iohanem herzog feliciter explicit. Anno ſalutis poſt milleſimum quater centeſimum nonageſimo quinto  kalendis octobribus. 
C 128. Ce³ A-158. ISTC ia00158000.
Philadelphia RosenbachM.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda sive Exsequiale sacramentorum
00454 Agenda sive Exsequiale sacramentorum. Hrsg. Martin (Domherr zu Wilna). Danzig: Konrad Baumgarten, 10.VI.1499. 
62 Bl. A–G⁸H⁶. 20 Z. Typ. 1:148G. Init. a, b, c, d. Rotdr.
Tit., rot Agenda ſiue exeqniale diuinoꝛum ſacramentoꝛum per venerabilem viru  dominum Martinum canonicum vilnenſis dyoceſis edita:.  Bl. 2a, rot Oꝛdo ad viſitandum infirmum:  (I¹⁷)N [I schwarz]primis dicantur: Septem  pſalmi cum ſequentibus antiphonis … Sign. b ce ꝓpicius ſuper hunc famulum tuū  … Endet Bl. 59b Z. 20 vt agnoſcant te oues tue tu   Bl. 60a illas vt ſint vnū ouile ⁊ tu vnꝯ paſtor  In noīe patris ⁊ filii ⁊ ſpūs ſctī amē.  rot Regiſtrum.  … Bl. 60b Z. 15Impꝛeſſum in Gdano per me: Con-radum bomgharten: Anno di milleſimo quadꝛingenteſimo nonageſimonono:. Et finitum eſt ſecunda  feria ante feſtum barnabe.  Bl. 61 u. 62 leer.
Vorlage: Warszawa BN (Digitalisat).
Anm. 1. Tit. auch nur Agenda ſiue exeqniale diuinoꝛum ſacramentoꝛum.  (Ex. Wrocław BOssolinski).
Anm. 2. Vgl. Obertyński, Zdzisław: Agenda Wileńska z 1499. Lwów 1929.
Reproduktionen: Warszawa BN (Digitalisat).
Nachtr 215. IBP 63. ISTC ia00158100.
Warszawa BN
. Wrocław BOssolinski.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00455 Agenda sive Exsequiale sacramentorum. [Strassburg: Johann Prüss, um 1500] [vielmehr um 1505]. 
88 Bl. a⁸bcd⁶efg⁶h⁸ikl⁶mn⁸opq⁸. Gez. [1]I–LXXXVI[1]. 1 u. 2 Sp. 20 bzw. 32 Z. Typ. 5:150G m. Min. v. 6:150G, 9:150G, 12:92/93G, 15:210G. Init. b, c, i, ee, kk. Rubr. α. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Agenda: ſiue Exequiale ſacramentoꝝ. Et eoꝝ  que ī eccleſijs parrochialibus aguntur.  Bl. 1b, rot Tabula eoꝝ  in agenda cōtinen.  … Bl. 2a m. Sign. aij u. Blz. Fo. I, rot Agenda parrochialium eccleſiaꝝ.  Benedictio ſalis ⁊ aque in dicis diebus. schwarz Adiutoꝛiū nm in noīe di. Qui  fecit celum ⁊ terrā. rot Exoꝛciſmus ſalis.  (E) schwarz Xoꝛciſo te creatura ſalis ꝑ  deū rot schwarz viuū ꝑ deū rot schwarz verū  ꝑ deū rot schwarz ſanctū: ꝑ deū  te  ꝑ heliſeū ꝓphetā in aqua  mitti iuſſit … Sign. b conſilium rectū. doctrinā ſanctā. vt  Endet Bl. 87(q7)a m. roter Blz. LXXXVI Z. 17 (I²)N [I rot]pꝛincipio erat ver eingeschoben, rot S. Iohā.  schwarz bū. rot re foľ .lxxxiij.  Bl. 87(q7)b, rot Den glouben.  (I) schwarz Ch gloub in got vatter allmechtigen/ ſchöpffer des  hymels vnd erdꝛychs. … Z. 14, rot Die zehen gebot.  … Bl. 88(q8)a Z. 6, rot Die gemeyne bicht.  … Endet Z. 22 Bittent gott für mich/ das wil ich ouch thůn für üch in  dem ampt der heiligen meß.  Bl. 88(q8)b leer.
Zur Datierung vgl. R.P. Levresse: Les rituels incunables de Strasbourg. In: Archives de l’Eglise d'Alsace 23(1976/79) S. 96 I.C.
Anm. 1. Molin, Jean-Baptiste/Aussedat-Minvielle, Annik: Répertoire des rituels et processionnaux imprimés conservés en France. Paris 1984. Nr 1245.
Anm. 2. Korrektur zum gedruckten GW.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Nachtr 5. VD16 A 616. CIH 39. BSB-Ink (R-198). Borm: IG 22. ISTC ia00158300.
Aschaffenburg StiftB (2 Ex., 2. Ex. Fragm.). Città del Vaticano BVat. Jena ULB. Köln UStB. Michelstadt K (Fragm.). München SB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00456 Agenda sive Exsequiale sacramentorum. [Strassburg: Johann Prüss, um 1500] [vielmehr nicht vor 1503, nicht nach 1505]. 
88 Bl. a⁸bcd⁶efg⁶h⁸ikl⁶mn⁸opq⁸. Gez. [1]Fo.I–LXXXVI[I]. 1 und 2 Sp. 20 Z. Typ. 7:156G gemischt m. 13:150G, 15:210G, 9:150G, 12*:92/93G. Init. b, c, i, n, ee, kk. Rubr. α. Rotdr. KolTit.
Tit. u. Bl. 1b, Tabula, wie Nr 455 ? Bl. 2a m. Sign. aij u. roter Blz. Fo. 1, rot Agenda parrochialium eccleſiaū  Benedictio ſalis ⁊ aque in dicis di-ebus. schwarz Adiutoꝛiū nm in noīe di. Qui  fecit celum ⁊ terrā. rot Exoꝛciſmus ſalis  (E) schwarz Xxoꝛciſo te creatura ſalis  ꝑ deū rot schwarz viuū ꝑ deū rot schwarz ve-rū ꝑ deū rot schwarz ſanctu: ꝑ deū   te ꝑ heliſeū ꝓphetā in aquā  mitti iuſſit … Sign. b conſilium rectū. doctrinā ſanctā. vt  Endet Bl. 87(q7)a m. roter Blz. LXXXVI Z. 18 (I²)N [I rot]pꝛincipio erat ver- eingeschoben, rot hannem.  schwarz bum: ⁊ verbum erat apud deū.  rot Rere hoc euangeliū folio .lxxxiij.  Bl. 87(q7)b, rot Den glouben.  (I) schwarz Ch gloub in got vatter allmechtigen/ ſchöpffer des  hymels vnd erdrychs. … Z. 14, rot Die zehen gebot.  … Bl. 88(q8)a Z. 7, rot Die gemyne bicht.  … Endet Z. 23 Bitent got für mich/ das will ich ouch thůn für üch in  dem ampt der heiligen meß.  Bl. 88(q8)b leer.
Anm. 1. Korrektur zum gedruckten GW: Datierung korrigiert nach dem Zustand der verwendeten Typen und der Initiale kk.
Anm. 2. Oder Agenda Argentinensis (vgl. Nr 459a)?
87 Bl. [1 2]3⁶a⁹b–d⁸ef–i⁸kl⁶. Gez. [6]Folium.I.–LXXX[2]. 1 und 2 Sp. 24 und 44–45 Z. Typ. 7:156G gemischt mit 9:150G, 8:80G, 13:150G, 15:210G. Init. b, c, i, n, dd. Rubr. α. Noten. Rotdr. KolTit.
Tit. (A)genda ſiue Exequiale Diuinoꝛum ſacramentoꝛum.  Bl. 1b Tabula contentoꝝ in exequiali:  … Bl. 2a Z. 8α Fidelis amonitio  cuiuſlibet epiſcopi ſecundū doctoꝛes ka-tholicos . ad omnes clericos Et pꝛecipue  quos animarum cu-ra concernit.  Tabula.  … Z. 8β (F³)Ratres: pꝛeſbiteri : ⁊ ſacerdo-tes di . cooperatoꝛes oꝛdīs  noſtri eſtis. Nos quidē quā-uis indigni locum. Aaron tenemꝯ :  vos aūt locū Eleazari ⁊ Ithamari.  … Endet Bl. 6bα Z. 27… quantu  humana patitur infirmitas. bonis  ſtudeatis operibus adimplere . pꝛe-ſtante domino noſtro ieſu xo qui ē  bdictus in ſecľa ſeculoꝝ. Amen.  Bl. 7a m. Sign. a u. roter Blz. Folium .I., rot Exequiale pꝛo eccleſijs parrochialibus.  ſcďm veꝝ ritū oīm doctoꝝ katholicoꝛū.  Exoꝛciſmus ſalis ⁊ aque dicis diebus  ꝟ. (P) schwarzꝛecioſa eſt in conſpectu domini.  Moꝛs ſanctoꝛum eius  rot Oꝛatio  … Z. 18 … Adiutoꝛum noſtrū in nomine domini . rot R  schwarz Qui fecit celum ⁊ terram. rot Exoꝛziſatio  (E²) schwarz Xoꝛziſo te creatura ſalis per deum  rot schwarz viuū. per deum rot schwarz verum. per deū rot schwarz ſanctum. Ꝑ deum qui te ꝑ heliſeum pꝛophetā in aqua mitti iuſſit: … Sign. b, rot nt. schwarz ⁊ ad ſuauem odoꝛē pꝛeceptoꝝ tuoꝝ le … Endet Bl. 86b Z. 23, rot … ⁊ tūc ceſſante ꝑiculo debēt ſuppleri :  vt ſerue vnifoꝛmitas in baptiſmo. ⁊ ne effectus baptiſmi impedia.  Bl. 87 leer.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
Dahm: Aargau 7. Hummel-Wilhelmi 2. Sack: Freiburg 32. ISTC ia00158200.
Aschaffenburg StiftB. Bregenz Zisterz
. Città del Vaticano BVat. Darmstadt ULB (def.). Erfurt Bisch. Freiburg UB
. Rottenburg Sem
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda in catholicis ecclesiis observanda
36 Bl. [a–c⁸de⁶]. 19 Z. Typ. 2:158G. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Oꝛdo ad cathecuminos bdicēdo  [²]Acerdos vertat faciē ſuā ad  oꝛiētē. … Lage b nos a malo Amen. [¹]ue maria  … Endet Bl. 36a Z. 10 … quicquid illic impediente hūa-na fragilitate deliquit tu ꝓpicius  dimittas. Per dm.  Bl. 36b leer.
IGI 121. Finger: Düsseldorf 7. ISTC ia00158500.
Bologna Gy. Düsseldorf ULB (def.). Köln Erzbisch, UStB
. Mainz GutenbergM. Münster Bisch.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
C 132. VD16 A 775. VK 24. CRF XIII S. 62. ISTC ia00158600.
Wegen Typen u. Rubr. nach 1500.
Köln UStB
. Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenden für einzelne Diözesen
Agenda Aquileiensis
132 Bl. a–q⁸[r]. Gez. [1]II–CXXXI[1]. 31 Z. Typ. 1:158G, 2:103G, 3:81G. Init. l, p, v, bb, cc, ee, ff, hh, ii, kk, ll. Notenlinien. DrM IV. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Agenda dyoceſis  Aquilegienſis.  Bl. 2a m. Sign. aij u. roter Blz. II, rot Benedictio contra imminentē tempeſtatē: excer-pta ex libꝛo pontificali qui cū autenticis connumera-tur : vt habetur in gloſa oꝛdinaria in Clementina : vnica : de iureiurando : in paragrapho : Nos ita : in verbo : pontificali. Pꝛimo ſacerdos aquā benedictam  cōtra tempeſtatē pꝛoijciat : ⁊ deinde pꝛoſternat ſe a  altare cū miniſtris. cū ꝗbus dicat os. ſequētes. s .j.  (B) schwarz Eatus vir qui non abijt in cōſilio impioꝝ : ⁊ in via pctōꝛu  non ſtetit : ⁊ in cathedra peſtilentie non ſedit. … Sign. b, rot ꝟ. schwarz Niſi dominus cuſtodierit ciuitate. rotschwarzFruſtra vigilat qui  … Endet Bl. 131a Z. 28, rot … N. schwarz vt armata virtute celeſti quicū   ex ea guſtauerit proficiat illi ad vitam eternā. Per  xm dm noſtrum. rot . schwarz Amen.  Bl. 131b, rot Inuentarium eoꝛum que in hoc opuſculo  agende videlicet aquilegie. continentur.  … Endet Bl. 132a Z. 28 Ordo benedictionis cuiuſlibet rei rot cxxx  Bl. 132b, rot Modus et oꝛdo cerimonialiū et quoꝛundā actuum  eccleſiaſticoꝛum totius anni : ad vſum ſancte eccleſie  Aquilegie. oꝛdinatus : Singulari cura et impenſis  pꝛouidi Iohannis volkarth de Noꝛemberga . Im-pꝛeſſus venetijs per Iohannem herczog de landoia  alemanū : feliciter explicit Anno a xi natiuitate poſt  milleſimumquatercenteſimūnonageſimoquinto.  Decimo Kalendas Febꝛuarij.  DrM., rot. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 366. Bohatta: Lit.Bibl. 2. Gspan-Badalić 3. IGI 118. BSB-Ink R-194. ÖNB-Ink A-79. ISTC ia00159500.
Bressanone Sem. Innsbruck ULB. Ljubljana Erzbisch. München *SB
. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Argentinensis
00459a Agenda Argentinensis. [Strassburg: Johann Prüss, um 1500] [vielmehr nicht vor 1503, nicht nach 1505]. 
87 Bl. a–q. Gez. [1]I–LXXXVI.... 2 got. Typen: 180G. Init. Rotdr. KolTit.
Tit., rotAgenda: ſiue Exequiale ſacramentoꝝ. Et eoꝝ  que in eccleſijs parrochialibus agun. iuxta ri-tū eccleſie Argentine.  Bl. 1b Tab. Bl. 2a m. Sign. aij u. Blz. I, rot Agenda parrochialium eccleſiaū.  Benedictio ſalis ⁊ aque in dicis die-bus … Endet Bl. 87a m. Blz. LXXXVI (I)N principio erat ver- eingeschoben hannem.bum : ⁊ verbum erat apud deū.  Rere hoc euangeliū folio .lxxxiij.  Bl. 87b Den Glouben.  (I)Ch gloub in got vatter … Endet der dynen nechſten menſchen, weder vmb lieb noch v. 
Zur Datierung: Korrektur zum gedruckten GW: Die Datierung erfolgt nach dem Zustand der verwendeten Typen und der Initiale kk.
Anm. 1. Vgl. Nr 456.
Anm. 2. Molin, Jean-Baptiste/Aussedat-Minvielle, Annik: Répertoire des rituels et processionnaux imprimés conservés en France. Paris 1984. Nr 1244.
Pell 233. CIBN I S. 21. Ohly-Sack 21. ISTC ia00160200.
Frankfurt (Main) UB. Köln UStB
. Paris BN (def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00460 Agenda Argentinensis. Hrsg. Albrecht (von Bayern), Bischof von Strassburg. [Basel(?): Michael Furter(?), nach 1500(?)]. 
184 Bl. a–d⁸e¹²f–s⁸t¹²vx⁸. Gez. [8].I.–CLVIII[17]. 19 bzw 40 Z. Typ. 1:83G, 2:156G. Init. a, r, s, t, gg. Notenlinien. Rotdr. KolTit.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Reuerendi in xo patris ac di: di Adelberti dei gratia ei  Argentine. ad clericos ſuos fidelis ammonitio.  Z. 3 – Bl. 2b Z. 17 Tabulae. Bl. 3a, rot Reuerendi in xo patris ac domini: di  Alberti dei gratia ei Argt. ad clericos  ſuos precipue quos animarū cura con-cernit fidelis ammonitio.  (F) schwarz Ratres pꝛeſbyteri ⁊ ſacerdotes di. cooperatoꝛes oꝛ-dinis noſtri eſtis: Nos quidē quāuis indigni locū Aaron  tenemus : vos aūt locū Eleazari ⁊ Ithamari. … Bl. 9a m. Sign. a u. roter Blz. .I., rot Agenda ꝑrochialiū eccleſiarū Argenti-ne. dyoceſis. Benedictio ſalis ⁊ aque in  dicis diebus. schwarz Adiutoriū nm in nomi-ne domini. Qui fecit celum et terram.  rot Exorciſmus ſalis.  schwarz [³]Xorcizo te creatura ſalis per de-um rot schwarz viuū. per deū rot schwarz verū. per  deū rot schwarz ſauctū . per deū qui te per  heliſeū ꝓphetā in aquā mitti iuſſit … Sign. b nande. da honorē. deo viuo et vero. da ho-Endet Bl. 167(t11)b Z. 11 … et corpore et anima  ſe tibi offerentes ab omni culpa exuantur  Ꝑ chriſtū dm nm. Amen. In nomine  pa rot schwarz tris et fi rot schwarz lij et ſpiritus rot schwarz ſancti  ſit iſtud vinum benedictum et conſecratū.  Amen.  Bl. 168(t12) leer. Bl. 169a m. Sign. v, rot Septem pſalmi penitentiales.  (D)Omine ne ī furore tuo arguas me:  ne in ira tua corripias me. … Endet Bl. 184(x8)a Z. 13 (T)unc [T rot]acceptabis ſacriſicium iuſticie oblationes et holocauſta tunc imponēt ſuꝑ  altare tuum vitulos. (G)loria. [G rot]  Bl. 184(x8)b leer.
Anm. Molin, Jean-Baptiste/Aussedat-Minvielle, Annik: Répertoire des rituels et processionnaux imprimés conservés en France. Paris 1984. Nr 1243.
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
C 129. 159. Ce³ A-160. IBE 82. CRF VI 34. CRF XIII 26. CRF XVII 4. Mead 225. Schlechter-Ries 1850. ISTC ia00160000.
Engelberg Benedikt. Paris Genev
, Mazarin (def.). Rouen BMun. San Marino (Calif.) HuntingtonL (def.). Sevilla BColomb (def.). Strasbourg BNU, BVille (2 Ex., 1. Ex. def.), Sem (3 Ex.). Stuttgart LB
.  — Privatsammlung (Deutschland) (def.).
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Agenda Bambergensis
64 Bl. [a–h⁶¹⁰]. 22 Z. Typ. 8*:124G. Init. m, p. Rotdr.
Bl. 1a (B¹)dictio Salis et aque dicis diebus  (A¹)diutoꝛiū noſtrū in noīe di. Qui fecit celū et terꝛā. (S¹)it nomen di bdictū. Ex hoc  nūc et vſ in ſeculum. Exoꝛciſmus ſalis  (E²)xoꝛcizo te creatura ſalis ꝑ deum ✠  viuū. per deū ✠ verū. ꝑ deū ✠ ſanctum. per deū qui te ꝑ heliſeum pꝛophetā in  aquam mitti iuſſit. … Lage b dibus ſuꝑ mare ambulauit. et petro mergē‑… Endet Bl. 63a Z. 17 … pio amore comitare. ut quos legitima ſocietate cōnectis: longeua pace cuſtodias. Per dominum  Bl. 63b leer. Bl. 64 unbekannt.
Vorlage: IGI (Abb. u. Beschreibung).
IGI 119. ISTC ia00160500.
Parma BPalat (Bl. 24 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
120 Bl. ab¹⁰c⁶d–o⁸p⁶. 20 Z. Typ. 11:156G. Init. l, n. 1 Hlzs. Rotdr.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Hlzs. Bl. 2a m. Sign. aij, rot Incipit agenda ſiue obſequiale ſcďm imperialem eccľia et dyoceſim Bamberg  Exoꝛciſmus ſalis et aque. schwarz Adiutoꝛium  nm in noīe di. Qui fecit celū et terram.  (E³)xoꝛcizo [E rot]te creatura ſalis per deum  vi rot schwarz uum. per deum ve rot schwarz rum. ꝑ  deū ſan rot schwarz ctum. ꝑ deū  te ꝑ hely-ſeu ꝓphetā in aquā mitti iuſſit… Sign. b, rot auriculā dexterā infantis et dicat (E¹) schwarz ffeta  … Endet Bl. 119a Z. 12 … ⁊ ſpūs ſāctus habitet in eon [a rot]: in remiſſionē oīm pcoꝛū. In nomine di ni ihʾu xi. Qui vēturus eſt iu.  Liber agēdoꝛū ſiue bdictionū ſcďm ritū  alme eccľie Bamberg. induſtria ac im-pēſis Laurencij Senſenſchmidt. Iohānis  pfeyl et Heinr petzenſteiner Bamberge  accuratiſſime impꝛeſſus Anno ſalut  Mccccxcj. pͥdie kľ. ſeptēbriū Finit felici ;  Bl. 119b, rot Regiſtrū in agenda contētoꝛū.  … Endet Z. 20 Bdictō herbarū. Bdictō nupciarū.  Bl. 120 leer.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
H 366a. Schr 3044. 3944. Geldner: Bamberg 34. VB 333.5. Pr 791A. BMC I 176.IA 2652. ISTC ia00160600.
Bamberg SArch, SB (3 Ex.), Sem (2 Ex.). Berlin *SB
(Perg.). London BL
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Herbipolensis
00462 Agenda Herbipolensis. [Basel: Michael Wenssler, um 1479/80]. 
36 Bl. [a–d⁸e]. 23 Z. Typ. 17:82G, 18:134G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Exoꝛciſmus ſalis diebus dominicis Adiutoꝛium noſtrum in nomine  [⁵]Xoꝛciſo te creatura ſalis Per deum viuum. per deum verum.  per deum ſanctū. per deū qui  te per heliſeum ꝓphetam in aquā  mitti iuſſit. … Lage b graciam baptiſmi tui: Per xm do .no.  … Endet Bl. 35b Z. 21 Epulemur  in azimis ſinceritatis et veritatis Sequitur.  Benedictio dei patris. et filij. et ſpūs ſci  deſcendat ſuꝑ has ereaturas et maneat ſꝑ. Amē.  Bl. 36 leer.
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
Sack: Freiburg 33. ISTC ia00160800.
Basel UB
. Freiburg UB
. Köln UStB
. Mainz Bisch.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00463 Agenda Herbipolensis. Hrsg. Rudolf (von Scherenberg), Bischof von Würzburg. Würzburg: Georg Reyser, [nicht vor 2.VI.1482]. 
104 Bl. [a⁶b–f⁸g⁶h–m⁸no⁶]. 20 Z. Typ. 3:180G, 4:180G. Init. c, g. Noten. 1 Kupferstich. Rotdr.
Bl. 1a, rot Regiſtrum in agendam.  (E) schwarz xoꝛciſmus ſalis et aque rot j  … Bl. 2a (R)udolfus dei ⁊ apľice Sedis ga  Es herb ⁊ fracie oꝛiētalis Dux.  … Endet Bl. 6a Z. 17 … iuſſimus annuimus  vt commemoꝛatus Ioꝛius Ryſer  artis imſſoꝛie magiſter huiuſmodi agendaꝝ libꝛos vt pꝛedicitur  Bl. 6b immēdos noꝝ pōtificatꝯ ⁊ capľi  inſignijs decoꝛaret Datū ī ciuitate  na herb. Anno di M. cccc.lxxx  ſecundo. Dica Trinitatis.  Darunter Kupferstich. Bl. 7a, rot (I)ncipit agenda. Et pꝛimo dicis  diebus ad aſpergendū. Benedi-ctio ſalis et aque. (A) schwarz diutoꝛiū noſtrū  in nomine domini. Qui fecit celum et  terram. rot Exoꝛciſmus ſalis  schwarz []xoꝛciſo te creatura ſalis.  ꝑ deū rot schwarz viuū. ꝑ deū rot schwarz verū per deū rot schwarz ſanctū.  per deū qui te ꝑ heliſeū  ꝓphetā in aquam mitti iuſſit. … Lage c, rot deinde liniat infantē oleo ſalutis  Endet Bl. 103b Z. 15 … ut egenus ⁊  pauper laudēt nomen gloꝛie tue.  Qui viuis.  (E)t benedictio dei pa tris. et filij  et ſpūſſancti deſcēdat ſuꝑ has cre- aturas herbaꝝ Amen.  Bl. 104 leer.
Anm. In der Schlusschrift statt has cre-aturas herbaꝝ Amen.  auch hāc cre-aturam Amen.  (Ex. Erlangen UB, London BL u.Würzburg UB).
Reproduktionen: Bibl.Palat. 00073. Berlin SB (Digitalisat).
HCR 367. Schr 3045. Schramm XVI Abb. 16. Ce³ A-161. IGI 120. Pell 234. CRF XIII 27. VB 2686. CIBN A-87. BMC II 569.IB 10507. Hubay: Würzburg 9. Hummel-Wilhelmi 1. Schlechter-Ries 1851. Rhodes: Oxford 15. ISTC ia00161000.
Aschaffenburg StiftB (def.). Bamberg SB, Sem. Berlin *SB
. Città del Vaticano BVat (2 Ex.). Erlangen UB. Fulda HLB (def.). London BL
. New York MorganL. Ochsenfurt GanzhornB (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Oxford KebleC. Paris BN. Roma BAngel. San Marino (Calif.) HuntingtonL (def.). Schleusingen M (def.). Strasbourg BNU. Stuttgart LB
. Tübingen Stift
, UB
. Ushaw C. Washington (D.C.) LC (def.). Würzburg BischArch, UB
(5 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 29 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Lipsiensis
00464 Agenda Lipsiensis. Leipzig: Markus Brandis, 20.VIII.1487. 
80 Bl. [a–k⁸]. Gez. j–lxxiiij[6]. 20 Z. Typ. 1:85G, 2:152G, 2*:152G. Rotdr.
Bl. 1a m. Blz. j, rot Benedictio Salis et Aque dcis diebus  schwarz Adiutoꝛiū noſtꝝ in nomine d  Qui fecit celum et terram.  [³]xoꝛcizo te creatura ſalis ꝑ deū  rot schwarz viuū. per deū rot schwarz verū. per  deū rot schwarz ſanctū. per deū qui te ꝑ  heliſeū ꝓphetam in aquā mitti iuſſit  … Lage b derat. Accipe eam de ⁊ qꝛ dignus es  Endet Bl. 78a Z. 4 … Et vidimus  gloꝛiā eius gloꝛiam quaſi vnigeniti  a patre. Plenum gratia ⁊ veritate :  Reſponſoꝛiū : Vox tonitrui tui in rota  iohannes:  Impꝛeſſum Lipczk. per  dm Marcum Bꝛandi  Anno dm. Milleſimoqua- dꝛingēteſimooccuageſimo  ſeptimo. viceſima die men  Auguſti:. :  Bl. 78b Incipit regiſtrum.  … Endet Bl. 80a Z. 15 Explicit regiſtrum  Bl. 80b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 2766. Bohatta: Lit.Bibl. 31. Altmann: Brandis, Markus 65. BSB-Ink R-193. Günther 1213. ISTC ia00161300.
Leipzig *UB
. München SB
. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Lubicensis
66 Bl. a–e⁸f¹²g¹⁰h. 18 Z. Typ. 1:81G. Init. a. Rotdr.
Bl. 1a m. roter Sign. a, rot Bdictio ſalis ⁊ aque. schwarz Adiutoꝛiū nr  in nōie d Qui fecit celū ⁊ terrā.  []xoꝛcizo te creatura ſalis per  deū  rotschwarz viuū. ꝑ deū rotschwarz veꝝ. per  de rotschwarz ſāctū. per deū qui te ꝑ  heliſeū pꝛopheta ī aquā mitti iuſſit. … Sign. b Trado tibi ſignaculū ſancte crucis d  … Endet Bl. 66(h4)a Z. 9 … ac omniū ſcōꝝ tuoꝝ ſuffragia  vt ſic in eis recuꝑetur tus ⁊ ſalus coꝛ-poꝛis Per xm.  Laus deo  Bl. 66(h4)b leer.
Anm. 1. Zu Drucker, Datierung und Gebrauch (Odense) vgl. Ottosen, Knud: En typografisk undersøgelse af Odense Agenden. In: Nova et vetera. Studia in honorem Martti Parvio. Helsinki 1978. (Finska Kyrkohistoriska Samfundets handlinger. 105.) S. 363–388.
Anm. 2. Ex. London BL enthält 4 Blätter in Type 4 von Matthäus Brandis.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 18. Lübeck StB (Digitalisat).
VB 1446.3. CIBN A-89. Pr 2648. BMC II 556.IA 9885. Collijn: Stockholm 1127. Madsen 31. ISTC ia00163500.
Berlin *SB
(2 Ex., 1. Ex. Fragm., 2. Ex. Fragm.). Brno UKn. Flensburg K (Perg. Fragm.). Hamburg SUB† (Fragm.). Kiel UB
(Fragm.). København KglB
(Fragm. z.T. Perg.). London BL
(Fragm. z.T. Perg.). Lübeck StB
(Perg. Fragm.). Paris BN (Fragm. Bl. e2 u. e3). Poznań BU
(Fragm. Bl. 60). Rostock *UB
(Fragm.). Stockholm KglB (Fragm. z.T. Perg.).
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Magdeburgensis
94 Bl. a–l⁸m⁶. 18 Z. Typ. 5:160G:, 6:160G. Init. h, n. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Bdictio ſalis et aque dcis diebus  schwarz Adiutoꝛiū noſtrū in nomine domini  Qui fecit celum et terram  [³]xoꝛcizo te creaťa ſalis ꝑ  deū rotschwarz viuū ꝑ deū rotschwarz veꝝ  per deū rotschwarz ſc. per deū qui te per  heliſeū ꝓphetam in aquā mitti  iuſſit … Sign. b, rot (E²)xoꝛcizo [E rot] te immūde ſpūs in  … Endet Bl. 93(m5)a Z. 4 … Et vidimꝯ gľam eius gľam ſi vnigeīti  a prē Plenu gratia et veritate.  Reſponſoꝛiū Uox tonitrui tui in rota  iohannes  Incipit regiſtrum  … Endet Bl. 94(m6)b Z. 15 Euangelia tuoꝛ euangeliſtarū 
Altmann: Brandis, Moritz 53. Madsen 32. ISTC ia00161500.
Bamberg SB. København KglB. Mainz GutenbergM.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
90 Bl. a–k⁸l¹⁰. Gez. [1]i–lxxxix. 19 Z. Typ. 5:160G, 6:160G, 8:310G. Init. d, e, g. Rubr. α. Notenlinien. Rotdr.
Tit., rot Agenda  Bl. 2(a2)a m. Blz. i, rot Benedictio ſalis et aque dicis diebꝯ.  (A) schwarz diutoꝛium noſtrum in nomine di  Qui fecit celum et terram. rot Oratio.  schwarz [³]exoꝛcizo te creatura ſa-lis ꝑ deum  rot schwarz viuū ꝑ deum rot schwarz verū per deū rot ✠  schwarz ſct. ꝑ deū  te ꝑ heliſeū ꝓphetā  in aquam mitti iuſſit … Sign. b dibus tuis diuino fonte purga … Endet Bl. 88(l8)a m. Blz. lxxvi Z. 12 … Et vidimꝯ gloꝛiā eiꝯ gloꝛiā  quaſi vnigeniti a patre Plenum gratia et veritate. rot Reſponſoꝛium schwarz Vox  tonitrui tui in rota iohannes  rot ⁌ Impꝛeſſum Magdeboꝛch ꝑ Mauritiū Brandi Anno di M cccc xcvij  Bl. 88(l8)b Incipit regiſtrum  … Endet Bl. 90(l10)a m. Blz. lxxxix Z. 5 Explicit regiſtrum  Bl. 90(l10)b leer.
Anm. Bl. 88a auch abw. Z. 14 … gracia et verttate … (CIBN, z.B. Paris BN).
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
H 368. Altmann: Brandis, Moritz 56. Pell 235. VB 1500. CIBN A-88. Embach: Trier 2. Hubay: Eichstätt 10. Voulliéme: Trier 880. ISTC ia00161700.
Berlin *SB
(2 Ex., 1. Ex. Perg., Bl. 54 fehlt). Eichstätt UB (def.). Magdeburg StB. Paris BN. Racibórz ehem. Gy. Trier DomB (def.). Zwickau RatsSchB (def.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Merseburgensis
54 Bl. [a⁹b–f⁸g⁵]. 21–25  Z. Typ. 1:118G, 3:147G. Rubr. α.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Benedictio ſalis ⁊ aque dnīcis diebus  Adiutoꝛium noſtrum in nomine domini.  Qui fecit celum et terꝛam.  [³]xoꝛzizo te creatura ſalis per deū  ✠ viuum. ꝑ denm ✠ verum. per  deum ✠ ſanctum. per deum qui  te per heliſeum ꝓphetam in aquā mitti  iuſſit … Lage b Accipe ſalem ſapiētie pꝛopīciatus tibi  … Endet Bl. 53b Z. 17 … Et vidimus gloꝛiam eius gloꝛiam quaſi vni-geniti a patre. plenū grā et veritate.  Bc Vox tonitrui tui in rota iohannes.  Bl. 54 leer.
Vorlage: Juntke.
Anm. Vgl. Juntke, Fritz: Marcus Brandis und die Agenda Merseburgensis. In: Gutenberg-Jahrbuch 1944/49, S. 97–99. — Juntke, Fritz: Die Wiegendrucke der Domstiftsbibliotheken in Merseburg und Naumburg. Halle 1940, Nr 3 (m. Abb. von Bl. 2a). — Probst, Manfred: Bibliographie der katholischen Ritualiendrucke des deutschen Sprachbereichs: diözesane und private Ausgaben. Münster 1993. (Liturgiewissenschaftliche Quellen und Forschungen. 74.) Nr 378. — Thilo von Trotha. Merseburgs legendärer Kirchenfürst. Katalog zur Ausstellung Merseburg, 10.VIII.2014 bis 2.XI.2014. Hrsg. Markus Cottin u.a. Petersberg 2014. (Schriftenreihe der Vereinigten Domstifter zu Merseburg und Naumburg und des Kollegiatstifts Zeitz. 7.) S. 308–309 Nr VIII.1 (m 2 Abb.).
Altmann: Brandis, Markus 3. ISTC ia00161900.
Merseburg Dom
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Moguntinensis
00468 Agenda Moguntinensis. Hrsg. Diether (von Isenburg), Kurfürst von Mainz. Mainz: [Johann Numeister], 29.VI.1480. 
38 Bl. [ab¹⁰c⁸d¹⁰]. 28 Z. Typ. 2:141G, 3:90G. Init. a, b, c, a, b, c. 1 Metalls. Rotdr.
Bl. 1a (D)Ietherus [D schwarz und rot]dei gratia Sancte Moguntinēſis ſedis. Archiepiſcopus Sacri romani imperij per germaniam archi-cancellariꝯ … Bl. 2a Z. 10, rot Opoꝛtunum ante omnia duximus  pꝛo rudioꝛibus ⁊ adhuc ſīplicioꝛibꝯ  ſacerdotibus quedam pꝛenotanda  (P²) schwarz Rimo enim Cum ex inſtitucione domini noſtri Iheſu cxiſti et ſanctoꝛum concilioꝛum cōfirmatione Et eccleſie ſācte catholice ſuſceptione ſeptem ſint ſacramenta … Bl. 3b, rot Exoꝛziſmus ſalis  schwarz Adiutoꝛiū noſtrū in noīe domini  Qui fecit celum et terram  Sit nomen domini benedictum  Ex hoc nunc et uſ in ſeculum  (E²)Xoꝛziſo [E rot]te creatura ſalis in nomine dei pa-tris omni rotschwarz potētis et ī caritate domini noſtri iheſu criſti ⁊ in virtute ſpirituſ rot schwarz ſancti. … Lage b, rot crucem in fronte femella schwarz Quod frōti eius damus  … Endet Bl. 37b Z. 25 … ſi de iis et ioꝝ  toto tenoꝛe de verbo ad uerbū nis litteris habenda foꝛet mēcio ſpecialis et alijs cōtrarijs no obſtātib buſcū Datū Rome apud Sāctūpetꝝ Sexto  Idꝯ Nouēbꝛis Pōtificatꝯ ni. Anno Terciodecimo :  Bl. 38a Metallschnitt, schwarz und rot. Darunter, schwarz Anno di .M cccclxxx. tercio kľas Iulij : ſens claꝝ  diuinū  opus. in celſa Ciuitate Magūtina. ſidēte diuo Diethero archieo magūtīo. Ad dei laudē  et gloꝛiā feliciter eſt conſumatū.  Bl. 38b leer.
Vorlage: Kassel LKArch (Einzelfotos).
Anm. 1. Schlussschrift auch Anno di .Mccclxxx. tercio kľas Iulij. ſens claꝝ  diuinū  opūs. in celſa Ciuitate Magūtina. ſi-dente diuo Diethero archieo magūtino Ad dei  laudē et gloriā feliciter eſt conſummatū.  (Ex. Manchester RylandsL nach Dibdin; ebenso Hain [doch mit Druckfehler Iunij]).
H 369. Schr 3046. Ce³ A-162. VB 1563.5. Ernst: Kestner-Mus. 49. Ohly-Sack 22. 23. Schlechter-Ries 12. ISTC ia00162000.
Aschaffenburg StiftB (Perg.). Berlin *SB
(Fragm.). Dallas BridwellL (Perg. Fragm.). Frankfurt (Main) UB (2 Ex., 1. Ex. Perg. def., 2. Ex. Perg. Fragm.). Hannover KestnerM (Fragm.). Heidelberg UB
(Fragm.). Kassel LB (Fragm. 2 Bl.), LKArch (Fragm.). Mainz GutenbergM. Manchester RylandsL
(Perg.). Marburg SArch (Perg. Fragm.). New York MorganL (Perg. Fragm. 1 Bl.). Reichenbach K (Fragm. 1 Bl. Perg.). Washington (D.C.) LC (Perg. Fragm. 1 Bl.). Wolfenbüttel HerzogAugustB? (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 16 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
64 Bl. a–h⁸. Gez. [2]Folium I–Folium XLVIII[4]FoliumLI–FoliumLVIII [mit Fehlern]. 24 Z. Typ. 4:300G, 5:150G. Init. c, i. Noten. Rotdr.
Tit., rot (A)genda eccleſie  Moguntinenſis  Bl. 1b, rot Regiſtrū eoꝝ que in agenda tinētur  … Bl. 2a, rot Pꝛefatiuncula  schwarz Uolumen iſtud quod vulgariter agēdam nuncupant … Bl. 2b, rot Opoꝛtunum enim ante omnia duxi-mus pꝛo rudioꝛibus ⁊ adhuc ſimplicioꝛibus ſacerdotibus quedam pꝛeno- dar. eingerückt tanda  Z. 4 (P²) schwarz Rimo enim cum ex inſti-tutione domini noſtri iheſu cri-ſti : ⁊ ſanctoꝛum concilioꝛum confir-matione. Et eccleſie ſancte katholice  ſuſceptione : ſeptem ſunt ſacramenta.  … Bl. 4b, rot Exoꝛciſmus ſalis.  (A) schwarz diutoꝛium noſtrum in nomine di  Qui fecit celum ⁊ terram  (S)ic[S rot] nomen domini benedictum  Ex hoc nunc ⁊ vſ in ſeculum  (E²)Xoꝛcizo te creatura ſalis in noīe  dei patris omni rotschwarz potentis . ⁊ in  caritate di noſtri iheſu criſti . ⁊ in virtute ſpirituſ rot schwarz ſancti. … Sign. b (N²)ec [N rot] te lateat ſathana īminere tibi  … Endet Bl. 64a m. roter Blz. LVIII Z. 18 … vt ꝑacto  itinere ad nos incolumis reuerti me-rearis Ipſo adiuuante qui cum patre  ꝛ ſpirituſaucto viuit ⁊ regnat. Per  Bl. 64b leer.
Anm. 1. Bl. 64a Z. 21 statt ſpirituſaucto auch ſpirituſancto (Ex. Mainz GutenbergM).
Anm. 2. Zum verschollenen Ex. Tokyo ehem. MusL vgl. Sasaki, Tsutomu: The Old Cummings Collection at the Nanki Music Library. In: Fontes Artis Musicae 68 (2021) S. 217–232, hier S. 223 (m. Abb. von Bl. 55a).
C 130. Ce³ A-163. IBP 64. Pr 3276. BMC III 860.IB 1734. ISTC ia00163000.
Chicago NewberryL
(Bl. 55 u. 56 fehlen). Görlitz *OberlausitzBWiss
(z.Z. Wrocław BU). London BL
. Mainz Bisch, GutenbergM
. Tokyo ehem. MusL. Zeitz Stift
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Olomucensis
108 Bl. a–k⁸[l⁸]m⁸n¹². 23 Z. Typ. 1:133G, 2:133G. Init. d. Notenlinien. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. a, rotIn nomine ſancte et indiuidue trinita-tis : Amen. Incipit agenda ſcďm chorum Olomucenſem : Et pꝛimo benedictio Salis ⁊ Aque dominicis diebus  Darunter eingerücktꝑ circulū anni.  Z. 5, schwarz [³]Diutoꝛiū noſtrū ī noīe di. Qui fecit celū ⁊ terrā  … Z. 19 [²]Xoꝛcizo te creatura ſalis per deū  viuū … Sign. b tis tue : vt ſigno ſapiētie tue ībuta : om  Endet Bl. 108(n12)b Z. 11 … Signo vos igitur nubes  in nomine patris et filij et ſpiritus ſan-cti : Amen.  Agenda ſecundum veram Rubꝛica  Olomucenſis eccleſie : in inclita Ciuitate Bꝛunna Impꝛeſſa : feliciter finit :  Anno ſalutis Milleſimoquadꝛingen-teſimooctuageſimoſexto: Die Septima menſis Octobꝛis 
H 371. Dokoupil: Brno 1. Sack: Freiburg 34. Schubert: Olmütz 20. ISTC ia00163200.
Freiburg UB
(def.). Olomouc SKn
. Wien UB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00471 Agenda Olomucensis. Nürnberg: Georg Stuchs, 23.X.1498. 
154 Bl. a–s⁸t¹⁰. 23 Z. Typ. 16:139G, 17:139G. Init. c, f. Noten. 1 Hlzs. Rotdr.
Bl. 1a Hlzs. (Wappen)  Bl. 1b leer. Bl. 2a m. Sign. aij, rot In nomine ſancte et indiuidue trinita-tis amen. Incipit agenda ſcďm choꝛū  Olomucenſem. Et pꝛimo bdictio ſa-lis et aque dicis diebꝯ ꝑ circulū anni.  (A³) schwarz Diutoꝛiū noſtrū in nomīe di.  Qui fecit celū et terrā. … Z. 16 (E³)Xoꝛcizo [E rot]te eingeschoben, rot. Oꝛemus ſubiūgat.  schwarz creatura ſalis per deū viuū rot ✠  schwarz per deum verū rot schwarz ꝑ deū ſāctū rot ✠  schwarz per eū qui te ꝑ heliſeū ꝓphetā in aqua  mitti iuſſit. Sign. b nam. et viuas in ſecula ſeculoꝝ . Amen.  Endet Bl. 153b Z. 19 … et ꝑ verā penitentiā et ꝑ purā cōfeſſionē tibi do deo noſtro omnipotēti placere mereamur. Per dm noſtrū.  rot Finit cōductus maioꝛ.  Bl. 154a Nedū obſequialiū benedictionū verūetiā actuū ſacerdotaliū cōpꝛehēſiuus  liber : quē agendā appellāt : tum occen-toꝛibꝯ eccleſie olomucēſis: … Z. 9 … poſtremū o in officina Geoꝛij  ſchöchs ex ſulczpach ciuis nurmbergē-ſis characteribꝯ ꝑbellis ſūma opera im-pꝛeſſus: anni ab incarnatiōe meſſye nonageſimioctaui ſupꝛa milleſimumquadꝛingenteſimū die decimo ante kalēdas  nouembꝛes: finit.  Bl. 154b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Baumann: Stuchs 88. IBP 65. IBS 4. BSB-Ink R-194.050. Schubert: Olmütz 18. ISTC ia00163300.
Bratislava NM. Brno LArch (def.). Martin NKn
. Mogiła Zisterz (def.). München SB
. Olomouc SKn (def.). Praha NKn, NM. Wrocław BU (def.).
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Pataviensis
00472 Agenda Pataviensis. [Passau: Johann Petri], 31.VII.1490. 
104 Bl. [2]a–m⁸n⁶. Gez. [2]j–cij. 24 Z. Init. b, c, h, i, r. Noten. 1 Hlzs. Rotdr. KolTit.
Tit. Sequitur . Regiſtrum contentoꝛum . In  pꝛeſenti Agenda ſeu. Benedictionali.  Bl. 1b Exoꝛciſmꝯ ſalis ⁊ aque dicis diebꝯ. folio. rot j  … Bl. 2a Z. 20, rot Ut clerꝯ patauie dyo in diuinis obſequijs  cōfoꝛmitatē obſeruet. ⁊ in actibns eccľie nō erret. Iďo iuſſu Reuerēdiſſimi ī xo pis ⁊ di  di Criſtofferi . Ei patauie accedēte ad hoc  aſſēſu venerabiľ capľi eiuſdē hic liber  agēda  nuncupatur impreſſus eſt . Anno ſalutis.  M.cccc.xc. vltima mēſis Iulij.  Bl. 2b Holzschnitt, schwarz und rot. Bl. 3a m. Sign. a u. roter Blz. j, rot (I)ncipit agēda ſiue benedictōnale de actibꝯ  eccľie ſcď choꝝ ⁊ obuatō eccľie Patauiēſis  Incipit exoꝛciſmus ſalis ⁊ aque dominicis  diebus. schwarz Adiutoꝛium noſtrum in nomine  domini Qui fecit celum et terram.  [⁶]Xoꝛciſo te creatura ſalis ꝑ  deū rot schwarz viuū ꝑ deū rot schwarz verū  ꝑ deū rot schwarz ſanctū. ꝑ deū  te  ꝑ helyſeū ꝓphetā. in aqua  mitti iuſſit. … Sign. b in nomīe pis et filij et ſpūſſctī. rot Deinde lini- … Endet Bl. 104(n6)a m. roter Blz. cij Z. 10, rot …  dici  quottidie vſꝙ ꝑoſt octauā schwarz Cōmunicātes.  Hāc igitur: rot dicitur. schwarz Sāctus rotschwarz agnus  Laus deo.  Bl. 104(n6)b leer.
H 372. Schr 3047. Ce³ A-164. CIH 40. IGI 122. CRF XIII 28. BSB-Ink R-196. ÖNB-Ink A-80. Walsh: Harvard 1001. ISTC ia00164000.
Cambridge (Mass.) HoughtonL. Firenze BN
. München SB
. Parma BPalat (Bl. k2 fehlt). Schlierbach Zisterz
. Seitenstetten Benedikt
(def.). Strasbourg BNU (def.). Trento BCom. Wien NB
(Perg.).
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.216a Agenda Pataviensis. Venedig: Johann Hamann, 1495. 
H 373. PA III 375.1947.
„Bibl. Mon. Lambac.“, in Lambach Stift aber nicht vorhanden. Ob Nr 473 oder Nr 453?
124 Bl. a–p⁸. Gez. [4]i–cxx. 24 Z. Typ. 11:135G. Init. f, g, l, z, bb, cc, ee, ff, hh, ll. Noten. DrM II. Rotdr. KolTit.
Tit., rot Agenda ſeu Benedictionale ſcďm  vſun ſancte ecleſie Patauienſis.  Bl. 1b, rot Inuentariū eoꝛu que in hoc bdictionali  cōtinentur : … Bl. 2b, rot Officiū miſſe dulciſſimi nōis ieſu. Introit.  … Bl. 5a m. Sign. a u. roter Blz. j, rot Incipit agēda ſiue benedictionale de actibus ſcďm choꝛū ⁊ obſeruationē eccľie Patauiēſis. Incipit exoꝛciſmus ſalis ⁊ aque dominicis diebus. ꝟ. schwarz Adiutoꝛiū noſtrū in nomine di . Qui fecit celum et terram.  (E)Xoꝛciſo [E rot] te creatura ſali ꝑ  deū rot schwarz viuū per deū rot schwarz verum : per deū rot schwarz ſctūm. ꝑ  deū qui te per helyſeū ꝓ-phetā in aquā mitti iuſſit:  … Sign. b ſurrectionē: Et vitā eternā poſt moꝛtē? CreEndet Bl. 124(p8)a m. roter Blz. cxx Z. 10, rot …  d ttidie vſ poſt octa.  schwarz Cōicātes. Hāc igi. rot d. schwarz Sctūs rot schwarz Agnus.  rot Modu ⁊ oꝛdo cerimoniarū eccľiaſticarū:  ad vſum ſctē eccleſie Patauie. Singulari  cura ⁊ impenſis Iohānis petri de patauia  Uenetijs impꝛeſſus per Iohannē hertzog  feliciter erplicit. Anno xi MCCCC.XCVIII.Idibus menſis Septembꝛis.  Bl. 124(p8)b Druckermarke, rot.
H 2767. 374. Bohatta: Lit.Bibl. 18. Ce³ A-165. VB 4286. BSB-Ink R-197. ÖNB-Ink A-81. Madsen 4270. ISTC ia00165000.
Berlin *SB
. Eichstätt UB
. Göttingen SUB. Güssing Franzisk (Bl. 40–55 fehlen). København KglB. Kremsmünster Benedikt. Linz LB. Melk Benedikt (Bl. 118–120 fehlen). München *SB
. Praha NKn. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Wien NB
, UB
.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00474 Agenda Pataviensis. Basel: Jakob Wolff, 17.II.1514. 
104 Bl. a–n⁸. Gez. [1]II–. Typ. got. 1 Hlzs. Rotdr.
Tit., rot Agenda ſiue benedictionale de actibus eccleſie  ſcďm chorum et obſeruationē eccľie  Patavienſis.  Bl. 1b Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. a¹¹ u. Blz. II, rot Incipit exorciſmus ſalis  et aque dicis … Endet Bl. 104(n8) Laus deo 
Zur Datierung: Korrektur zum gedruckten GW (vgl. ISTC).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
VD16 A 735. ISTC ia00165500.
Klagenfurt Bisch. Minneapolis UL. München SB, UB. Wien NB. Wilhering Zisterz
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Pragensis
64 Bl. [a⁶b–d⁸e⁶fg⁸h¹²]. 27 Z. Typ. 1:125G. Rotdr.
Bl. 1a, rot []N vigilia epiphanie bdiccō. Salis ⁊ aque. Sacerdos  eſt celebraturꝯ miſſam īdutꝯ alba ſtola ⁊ cappa accedat ad ſiniſtrum cornu altaris et dicat bis.  schwarz Deus in adiutorium meum intende … Lage b ad dominum deum noſtrum omnipotētem ut merea  Endet Bl. 63b Z. 24 accōe ſctīficetur ī viſceribus eoꝝ. Qui cū deo patre ⁊ ſu ſcō uiuis ac regnas deꝯ ꝑ oīa ſclā ſclōꝝ. A  Et ſic eſt finis huius operis.  Bl. 64 leer.
Anm. Kollation laut OPAC Washington (D.C.) LC: 68 Bl. [a–g⁸h¹²]. Bl. 68 (leer?) fehlt.
Reproduktionen: Praha NKn (Digitalisat).
Urbánková: Soupis 2. Ce³ A-166. ISTC ia00166000.
Praha *NKn
(def.). Washington (D.C.) LC
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Salisburgensis
00476 Agenda Salisburgensis. [Basel: Jakob Wolff, nach 1500(?)] [vielmehr 20.XII.1511]. 
126 Bl. a–h⁸i⁶i2k–m⁸n⁶o–p⁸qr. Gez. [1]Fol.’2–Fol.’69[1] [mit Fehlern]. 30 Z. Typ. 1:107G, 7:108G. Init. a, c, i, m. Rubr. γ(?). Rotdr. KolTit.
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Die Beschreibung und die Kollation basierten auf einem unvollständigen Exemplar. Die Ausgabe ist voll firmiert, das Kolophon in Rotdruck befindet sich auf Bl. n6a. Weitere Exemplare siehe VD16.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate)(VD16 A 751), (VD16 A 752).
VD16 A 751. A 752. H 375. IBEPostinc 5. ISTC ia00166100.
München SB (2 Ex.). Salzburg *ehem. BenediktPeter (Bl. 73–126 fehlen). Sevilla BColomb. Stuttgart LB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Wormatiensis
00477 Agenda Wormatiensis. [Speyer: Peter Drach, um 1500] [vielmehr Peter Drach d.J., um 1510]. 
76 Bl. a–h⁸i¹². 22 Z. Typ. 19:155G, 22:155G. Init. e, f. Notenlinien. Rotdr.
Tit., rot Agenda ſcďm ritū ⁊ oꝛdinē eccleſie woꝛmacienſis.  Bl. 1b, rot Pꝛefatiuncula  schwarz Volumen iſtud qď vulgariter agendam  nūcupant. … Bl. 2a m. Sign. aij, rot Congruū videtur ꝓ ſimplicioꝛibus que-dam foꝛe bꝛeuia notanda de ipſis ſacramentis  ſc ſit materia. foꝛma et effectus  cuiuſlibet ſacramenti.  (C²) schwarz Um ex inſtitutōe di noſtri ieſu chꝛiſti : Sanctoꝝ concilioꝛū cōfirmatione ac  eccleſie ſācte catholiee ſuſceptōe : ſeptē ſint  ſacramenta … Bl. 4a m. Sign. aiiij, rot Sequitur nunc Oꝛdo ad baptizandum.  Et pꝛimo exoꝛciſmus ſalis ſi ſacerdos nō  habeat ſal benedictum in die dnico.  (A) schwarz diutoꝛium noſtrum in nomine domini. Qui fecit celum et terram. (S)it [S rot] nomē  domini benedictum. Ex hoc nunc et vſ in ſeculum.  (E²)Xoꝛcizo [E rot] te creatura ſalis in nomine  dei patris oipotentis et in chari-tate di noſtri ieſu rotschwarz chꝛiſti . et in virtute  ſpiritus rotschwarz ſancti. … Sign. b, rot (N²)Ec [N rot] te lateat ſathana imminere tibi  … Endet Bl. 76(i12)a Z. 5 … et reſtituo te ſacramentis eccleſie et diſpenſo tecū in noīe  patris et filij et ſpūs ſancti Amen.  rot Finit feliciter agenda ſcďm moꝛem  eccleſie woꝛmacienſis.  Bl. 76(i12)b leer.
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Druckerbestimmung und Datierung korrigiert.
Reproduktionen: Stuttgart LB (Digitalisat).
R 369. VD16 A 771. Finger: Düsseldorf 8. ISTC ia00166200.
Città del Vaticano BVat. Düsseldorf ULB. Mainz GutenbergM (2 Ex.). Manchester RylandsL
. Stuttgart LB
. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Agenda Wratislaviensis
00478 Agenda Wratislaviensis. Hrsg. Martin Paulsdorff. [Strassburg]: Friedrich Ruch, 1499. 
137 Bl. a⁸b⁹c–m⁸no⁸[pq⁸rs⁸]. 22 Z. Typ. 2:152G, 3:285G, 4:80G. Init. a, b, c, d. Noten. Rotdr.
Tit., rot (L)iber agendaꝝ rubꝛice dioceſis wratiſlauie  ꝑ Martinū paulſdoꝛff  vicariū et vicedecanum  maioꝛis eccľie wratiſla.  ex libꝛis diuerſis diligē-tiſſime collectus Anno  di .M. cccc.xcvi.  Bl. 1b, rot In libꝛo hoc cōtinen hec infra ſcripta.  … Bl. 2a m. roter Sign. aij, rot Benedictio ſalis et aque ſingulis diebꝯ  Darunter eingerückt dominicis.  Z. 2, schwarz Adiutoꝛium noſtrū in no-mine di. Qui fecit celum et terram.  (E²)Xoꝛcizo [E rot]te creatura ſalis per deum  rot schwarz viuum. per deū rot schwarz verū . ꝑ deū rot ✠  schwarz ſanctū. per deū qui te ꝑ Helyzeū ꝓphetā  in aquā mitti iuſſit … Sign. b eius et dicens. (E)go [E rot]baptizo te In noīe  … Endet Bl. 136b zwischen Notenzeilen Z. 1 … eius mens impletur  gracia et future gloꝛie  nobis pingnus datur Alleluia  Bl. 137a, rot (E)xplicit liber agēdaꝝ  rubꝛice dioceſis wratiſ-lanie. Impꝛeſſus per  Fridericum Dumbach  Ciuē Argētine. Anno  M.cccc.xcix.  Bl. 137b leer.
Anm. Bl. n3b–n4a deutschsprachige Gebete (u.a. Vaterunser).
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
C 131. IBP 66 u. Add. VB 2557. Kocowski 19–21. ISTC ia00166300.
Berlin *SB
. Dresden SUB
(z.Z. Moskva GosB). Kórnik Akad. Kraków Domin (2 Ex., 1. Ex. Perg., def., 2. Ex. def.). Moskva GosB
. Olomouc SKn. Tübingen UB
. Wrocław BU
(4 Ex., 4. Ex. z.Z. Moskva GosB), Kap.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Besondere Agenden
H 370. PA IV 78.13.
„Bibl. monast. Buxh.“, im Auktionskatalog von Buxheim aber nicht vorhanden.
00479 Agenda pro mortuis. Davor: Anselm von Canterbury: Exhortatio ad fratrem moriturum (Admonitio morienti, Auszug). [Bamberg: Johann Sensenschmidt, um 1487]. 
24 Bl. [a–c⁸]. 27 Z. Typ. 5:115G, 9:79G. Rubr. β. Rotdr.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, rot Exhortatio beati Ancelmi canthuarienſis  Epiſcopi ad fratrem moriturum.  schwarz [²]um f aliquis laborare vide in extre-mis piū eſt et ſultū eū ꝑ prelatū ſiue  aliū ſacerdotē ſbʾſcriptis īterrogationibꝯ et  exhortationibus exerceri … Lage b eū do. Ab oī malo. li e do. Per natiuitate  Endet Bl. 24b Z. 22, rot … Uoce mea ſcďm. De exaudi ſecundū Cū requie eternā ī fine cuiuſlib cō-cludēdo eos cū p n . A porta inferi. Ds  vobiſcū Oremꝯ Inclina et cetera.  Deo gracias. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 1143. Geldner: Bamberg 17. Ce³ A-159. BSB-Ink R-195. Embach: Trier 3. Günther 201. Hartig: Paderborn 6. Oates 273. ISTC ia00159000.
Cambridge UL. Leipzig *UB
. München SB
. Paderborn AkadB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Trier DomB.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00480 Agenda pro mortuis. Davor: Anselm von Canterbury: Exhortatio ad fratrem moriturum (Admonitio morienti, Auszug). [Bamberg: Johann Pfeyl, nach 1500(?)]. 
24 Bl. A–C⁸. 27 Z. Johann Sensenschmidt Typ. 10:196G, 13:110G, 14:110G. Init. m, o. Rubr. η. Rotdr.
Tit., rot Agenda pꝛo moꝛtuis.  Bl. 2a m. Sign. Aij, rot Exhoꝛtatio beati Ancelmi canthuarienſis Epiſcopi ad fratrem moꝛiturum.  (C²) schwarz ū fra alis laboꝛare vide ī extre-mis piū ē et ſultū eū ꝑ latū ſiue  aliū ſacerdotē ſbʾſct inťrogatōibꝯ ⁊ ex-hoꝛtationibꝯ exerceri. … Sign. b eū do. Ab oī malo. li. e. do. Per natiuitatē  … Endet Bl. 24(C8)b Z. 22… Uoce  mea. rot ij. schwarz De exaudi. rot ij . Cū schwarz ree eťnā rot in fine cuiuſlib cōcludēdo eos cū schwarz pater n . A  poꝛta īferi . Ds vobiſcū. rot Oꝛemus. schwarz In-clina ꝛ. Deo gracias. 
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Geldner: Bamberg 42. VB 336. Hubay: Würzburg 10. ISTC ia00159200.
Berlin *SB
. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendruckehttps://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/AGENDA.htm • Letzte Änderung: 2014-12-16