Guillaume de Digulleville
GND 118699113. Auch Deguil(l)eville, Guilleville, Gralleville, Granville, Guillermus de Deguilevilla, ✽ um 1295 in Digulleville (Normandie). Studium wahrscheinlich in Paris, seit 1316 dem Zisterzienserorden zugehörig und als Prior der Abtei Châlis (Oise) unweit von Senlis bekannt. Seine letzte Veröffentlichung datiert 1358.
Die originale Versfassung seiner Werke erschien erst im 16. Jh. im Druck; die Ausgaben der Inkunabelzeit basieren auf verschiedenen Bearbeitungen. Wie aus den Prologen hervorgeht, sind diese religiösen Dichtungen als Trilogie konzipiert, und zwar in der Reihenfolge „Le pèlerinage de la vie humaine", „Le pèlerinage de l’âme“ und „Le pèlerinage d’homme“. Letztgenannte erschien erstmals 1511 im Druck (Macfarlane 101), so daß die unter dem Titel „Le roman des trois pèlerinages“ herausgegebene Gesamtausgabe erst danach zu datieren ist.
Dem allegorisch-didaktischen Werk über die „Pilgerfahrt des träumenden Mönches“, das in zahlreichen handschriftlichen Fassungen erhalten ist und bis in das 17. Jahrhundert überliefert und auch dramatisiert wurde, diente, wie in den Prologen hervorgehoben, der „Roman de la rose“ des Guillaume de Lorris und Jean de Meun als Vorbild (GW 11854–11860). Den Übersetzungen in einzelne Volkssprachen liegen jeweils verschiedene Fassungen zugrunde.
Vgl. Hultman, Johan Eric: Guillaume de Déguileville. En studi i fransk litteraturhistoria. Phil. Diss. Upsala 1902.—Faral, Edmond: Guillaume de Digulleville, moine de Chaalis. Paris 1952 u. in: Histoire Littéraire de la France. Bd 39, Paris 1962 S. 127–132. — Badel, Pierre Yves: Le roman de la rose au XIVe siècle. Étude de la réception de l’oeuvre. Genève 1980 S. 362–376. (Publications Romanes et Francaises. 153.). — Mittelalterliche Literatur als Retextualisierung. Das ‘Pèlerinage’-Corpus des Guillaume de Deguileville im europäischen Mittelalter. Hrsg. Andreas Kablitz u. Ursula Peters. Heidelberg 2014. (Neues Forum für allgemeine und vergleichende Literaturwissenschaft. 52.).
Übersicht
11844
11845
11846–11849
11850
11851. 11852
11853
Sp. 366
Le pèlerinage de l’âme
Die ursprüngliche Fassung dieser Versdichtung (2. Teil der Trilogie) entstand um 1355. Die vorliegende Prosafassung schuf Jean Gallopes für den Herzog Jean de Bedford in den Jahren 1422–1431. Von ihm ist auch eine lateinische Fassung überliefert.
Die gedruckte englische Fassung „Pilgrimage of the soul“ stammt nach neuesten Erkenntnissen nicht von John Lydgate und geht auch nicht auf eine von Jean Gallopes geschaffene Prosafassung, vielmehr auf eine nicht erhaltene Fassung zurück.
Franz. Ausg. von Jacob J. Stürzinger. London 1895. (Roxburghe Club. 127.)
Engl. Ausg. (in der Übers, von John Lydgate) von J. F. Furnivall. London 1899–1904. (Early English Text Society. Extra-Ser. 77. 83. 92.)
Vgl. Painter, George: William Caxton. A quincentenary biography of England’s first printer. London 1976 S. 123–124 u. 154.
11844 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de l’âme. Bearb. Jean Gallopes. Paris: Antoine Vérard, 27.IV.1499. 
86 Bl. [a²]A–O⁶. Gez. [2]Fueillet.i.–Fueillet.lxxxiiij. 1, Tab. 2 Sp. 31–32 Z. Typ. 7:114G. Init. a, g. 28 Hlzs., dar. Wdh. KolTit.
Tit. (L)E pelerinai-ge de lame  Bl. 1bα Cy cōmence la table de ce liure  … Bl. 3a m. Sign. A.i. u. Blz. Fueillet.i. Cy commence le pꝛologue  du tranſlateur de ce pꝛe-ſent liure / auquel il demōſtre de lle matiere il veult  determiner.  Pꝛologue.  [⁶]Pꝛes que iay deſcript a mon pꝛemier liure la  viſion de mon ſonge du pelerinaige de la vie  humaine ⁊ les diuers paſſaiges ⁊ aduentures  que lomme treuue et paſſe ſe ſa vie eſt longue  … Z. 12 Maintenant en ce pꝛeſent liure vueil deſclai-rer la viſion de mon ſonge ⁊ du pelerinaige de lame laquelle  me aduīt puis que ie fus eſueille … Bl. 4b Z. 7 Cy commence le pellerinaige  de lame en pꝛoſe.  (Q²)Vant ie meſueillay apꝛes mon ſonge de lumain peleri-naige ie fus eſmerueille de ce que riens ne veoye … Sign. b Cy ſonne vne trompille  … Endet Bl. 86a m. Blz. Fueillet.lxxxiiij. Z. 31 … de Dieu affin qui leur plaiſe me impetrer deuers lui que iaye icy grace et a la fin gloire: AMEN.  Bl. 86b Cy finiſt le pelerinaige de lame Impꝛime a paris le .xxvij.  iour dauril .mil.cccc.iiij vings .xix. Par anthoine verad libꝛaire demourant ſur le pont noſtre Dame a lymaige ſainct iehan  leuangeliſte / ou au palais au pꝛemier pillier deuāt la chappelle ou len chante la meſſe de meſſeigneurs les pꝛeſidens. 
Vorlage: London BL (Kopie). Paris Mazarin (Einzelfoto).
Anm. 1. Diese u. die Nr 11849 werden typographisch u. bibliographisch auch als eine Einheit verstanden. Das führt auf die vom Autor beabsichtigte u. im Prolog erwähnte Struktur einer Trilogie (Le roman des trois pèlerinages) zurück, deren dritter Teil (Le pèlerinage d ľ homme) erst 1511 bei Vérard erschien, vgl. Macfarlane 101.
Anm. 2. Sotheby's (Paris) en association avec Pierre Bergé & Associés (Paris) Catalogue La Bibliothèque de Pierre Bergé (Quatrième vente, 14.XII.2018) Nr 832. — Librairie Clavreuil (Paris) 81 livres précieux (2022) Nr 9.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 65. Paris BN (Digitalisat).
HC 8330. Tchemerzine VI 166. Claudin II 477. Bechtel G-355. Macfarlane 57. Ce³ G-637,2. Pell 4249,2. CRF V 424,2. CRF VI 962. CIBN G-465. Pr 8442. BMC VIII 88.IB 41186. Bod-inc G-337. Horch: Rio 72. Kat. Bibl. Schäfer 146. ISTC ig00635700.
Amsterdam ehem. BPhilHermet. London BL
. Nantes MDobree. New York MorganL. Oxford Bodl. Paris BN
, EcBeauxArts (def.), Mazarin. Rio de Janeiro BN.  — Ehem. Schäfer (Schweinfurt)..
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
11845 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de l’âme, engl. Westminster: William Caxton, 6.VI.1483. 
114 Bl. [a]a–n⁸o⁶. Gez. [1]Folio ij–Folio iiij[1] Folio ij°.–Folio Cx[2] [m. Fehlern]. 35–40 Z. Typ. 4:95G. Meist Min. f. Init. KolTit.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Blz. Folio ij This book is intytled the pylgremage of the ſowle / translated  oute of Frenſſhe in to Englyſſhe / whiche book is ful of deuonte  maters touchyng the ſowle / and many queſtyons aſſoyled to cauſe a man to lyue the better in this woꝛld / And it conteyneth fyue  bookes / as it appereth herafter by Chapytres  The firſt booke  … Tab. endet Bl. 4a Z. 31 Explicit  Bl. 4b u. 5 leer. Bl. 6a m. Sign. aij u. Blz. Folio ij°. Here begynneth the book of the pylgremage of the ſowle  late tranſlated oute of Frenſſhe in to Englyſſhe  Fyrſte. how the ſowle departyth fro the body /  And how the ſowle fend aſſayleth the ſowle /  Capitulo primo  [⁶]S I lay in a ſeynt laurence nyght ſlepyng in  my bedde / … Sign. b No doute I mote my jugement abyde  … Endet Bl. 112b Z. 9 … and goodly correcten where that it nedeth oughte  to adden oꝛ with drawen  Here endeth the dreme of pylgremage of the ſoule tranſlatid  oute of Frenſſhe in to Englyſſhe with ſomwhat of addicions / the  yere of oure loꝛd / M.CCCC / ⁊ thyꝛten / and endeth in the Vigy-le of ſeynt Bartholomew  Empꝛynted at weſtmeſtre by William Caxton / And fynyſſhed  the ſixth day of Iuyn / the yere of our loꝛd / M.CCCC/lxxxiij  And the firſt yere of the regne of kynge Edward the fyfthe /  Bl. 113 u. 114 leer.
Vorlage: New York MorganL (Mikrofilm). Manchester RylandsL (Teilmikrofilm).
Anm. Zur Korrektur der bei Pollard–Redgrave² 6473 u. 6474 vermerkten verbundenen Bl. f3/6 vgl. Anm. zu Brit.Libr.Cat.
HC 8331. Duff-Hellinga 267. Pollard-Redgrave² 6473. 6474. De Ricci: Census of Caxtons 73. Ce³ G-640. Pr 9650. BMC XI 140. Bod-inc G-338. Brit.Libr.Cat. 259 S. 78.IB 55069. Oates 4085. Rhodes: Oxford 882. ISTC ig00640000.
Cambridge UL. London BL
(2 Ex., 2. Ex. Fragm. Bl. 5, def.), Lambeth, SionC. Manchester RylandsL
. New Haven UL (def.). New York MorganL. Oxford Bodl (Fragm.), JohnC.
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Le pèlerinage de la vie humaine
Die ursprüngliche Fassung dieser Versdichtung (1. Teil der Trilogie) entstand zwischen 1330 und 1332 und wurde 1355 vom Autor revidiert und erweitert. Die französische Prosafassung, im Auftrag von Johanna von Laval, seit 1455 Gattin König Renés I., entstanden, wird meist fälschlich dem Übersetzer und Bearbeiter Jean Gallopes (vgl. Nr 11844) zugeschrieben. Sie wurde, auf der Grundlage der ausführlicheren Fassung, von einem unbekannten Kleriker aus Angers geschaffen. Dagegen geht die Ausgabe Lyon 1499 (Nr 11850) auf eine Bearbeitung durch Pierre Virgin zurück, die auf der Fassung des Anonymus beruht.
Ausg. von Jacob J. Stürzinger (ursprüngliche Fassung). London 1893. (Roxburghe Club. 124.)
Vgl. Böhmer, Aloys: Die Pilgerfahrt des träumenden Mönchs. Aus der Berleburger Handschrift hrsg. Berlin 1915. — Gewande, Herbert Werner: Guillaume de Déguileville. Eine Studie zum Pèlerinage de la vie humaine. Phil. Diss. Göttingen 1927.— Hagen, Susan K.: Allegorical remembrance. A study of “The pilgrimage of the life of man”. Athen u. London 1990. — Verf.Lex.² VII 683–687; XI 1242–1243.
11846 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine. Bearb. von einem Kleriker aus Angers. Lyon: Matthias Huss, 1485. 
146 Bl. a–r⁸s¹⁰. 32–34 Z. Typ. 2:160G, 11*:100G. Meist Min. f. Init. 44 Hlzs.
Tit. Le pelerin de vie humaine  Bl. 2a m. Sign. a.ii. Cy commence le pꝛologue du tranſlateur de ce pꝛe-ſent liure Intitule le pelerinaige de vie humayne  Le pꝛologue  (e)N lonneur et gloyre de dieu tout puyſſant. Et  pour obeyr a la requeſte de treſhaulte et excellāte pꝛinceſſe Et ma treſredoubtee dame: Dame  Iehanne de laual par la grace dʾ dieu royne de  iheruſalem et de ſecile Ducheſſe daniou et de bar Conteſſe de pꝛouuence. … Z. 16 … En le pourſuyuant a mō pouoir pꝛincipallement la ſentence de lentendement de lacteur  dycelluy liure qui fut notable clerc et religieulx nomme frere guillaume de guilleuille en labbaye de chalis pꝛes la cite de ſenlis  Cy commence la table de ce pꝛeſent liure … Bl. 3b Z. 16 Cy commence ce pꝛeſent liure intitule le pelerinaige de  vie humaine qui fut fait et compoſe en rime en labbaye de  Chalis pꝛes la cite de Senlis. Par venerable religieux  frere Guillaume de Guilleuille / lequel de nouuel a eſte  tranſlate de rime en pꝛoſe franchoiſe  Bl. 4a Hlzs.Bl. 4b Prologue  (a) Tous pꝛinces pꝛinceſſes ⁊ aultres gēs habitans ſur la terre / … Z. 23 Le pꝛemier chapitre de ce pꝛeſent liure fait mēcion de la  viſion aduenue en doꝛmāt a lacteur … Z. 27 [³]Vis meſtoit en mon doꝛmāt  ie eſtoie diſpoſe de  aller en iheruſalem … Sign. b derriere et deſſus la teſte. Et ſi te oingdꝛa dung oignemēt  … Endet Bl. 146a Z. 6 … Celle fin eſt le guerdon le loyer et la renumeracion  de la gloire de paradis que dieu doint aux moꝛs ⁊ aux vifz  AMEN  Ey finiſt le quart et derrenier liure du pelerinaige de  vie humaine Lequel a eſte impꝛime a lyon ſur le Roſne  Par diſcrete perſonne maiſtre Mathis huſz Lan de grace mil quatre cens quatre vingtz et cinq  Bl. 146b leer.
Vorlage: Genève BPU (Teilkopie).
H 8327. Tchemerzine VI 162. Claudin III 271. Bechtel G-357. Ce³ G-636 u.Suppl. Pell 4245. Chantilly 611. Lökkös: Cat.Genève 169. Oates 3193. ISTC ig00636000.
Cambridge UL
(def.). Chantilly MConde. Genève *BPU. New York MetropolMArt. Paris Arsenal
. Washington (D.C.) LC
. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11847 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine. Bearb. von einem Kleriker aus Angers. Lyon: Matthias Huss, 1486. 
96 Bl. a–m⁸. 41–43 Z. Typ. 2:160G, 11*:100G. Meist Min. f. Init. Leisten. 44 Hlzs.
Tit. Le pelerin de vie humaine.  Bl. 2a m. Sign. aii Cy commence le pꝛologue du tranſlateur de ce pꝛeſent liure Intitu-le le pelerinage de vie humaine.  Le pꝛologue.  … Z. 18 Cy commence la table de ce pꝛeſent liure … Bl. 3a m. Sign. a.iii Z. 5 Cy commence ce pꝛeſent liure intitule le pelerinage de vie humaine  … Z. 8 … a eſte tranſlate de rime en pꝛoſe franchoiſe.  Hlzs.Bl. 3b Prologue  (a) Tous pꝛinces pꝛinceſſes ⁊ aultres gens … Z. 19 le pꝛemier chapitre de ce pꝛeſent liure … Z. 23 (a³)Vis meſtoit en mon doꝛmant … Sign. b Adoncques moyſe pꝛint vnes foꝛces et pꝛes de luy en fiſt venir pluſie  … Endet Bl. 96a Z. 35 … Celle fin  eſt le guerdon le loyer et la renumeracion de la gloire de paradis que  dieu doint aux moꝛs et aux vifz.   AMEN  Cy finiſt le quart et dernier liure du pelerinaige de vie humaine. Le  quel a eſte impꝛime a lyon ſur le roſne. Par diſcrete perſonne maiſtre  Mathis huſz. Lan de gꝛace mil quatre cens quatre vingtz et ſix.  Bl. 96b leer.
Vorlage: Torino BNU (Mikrofilm).
Reproduktionen: Paris BN (Digitalisat).
HR 8328. Tchemerzine VI 163. Bechtel G-358. IGI 4598. Pell 4246. ISTC ig00636500.
Paris BN. Torino BNU. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11848 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine. Bearb. von einem Kleriker aus Angers. Lyon: Matthias Huss, 9.II.1488. 
104 Bl. a–n⁸. 38 Z. Typ. 1:106G, 9:87G. Min. f. Init. 1+? Hlzs.
Bl. 1 u. 2 unbekannt. Tab. endet Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 20 Cy finist la table du premier liure du pelerinaige de vie humaine.  Bl. 3b Cy commence ce present liure intitule le pelerinaige de vie humaine … Z. 4 … a este trāslate de rime en prose frācoyse.  Hlzs.  Bl. 4a m. Sign. aiiii (a) Tous princes orincesses et aultres gens … Z. 19 Le premier chapitre de ce present liure … Z. 23 (a)Vis nestoit en mon dormant … Sign. b possessions/ mais pource  de ce desplaisoyt a grace de dieu qui lauoyt  … Endet Bl. 103b Z. 36 aux mors et aux vifz Amen.  Cy finist le quart ⁊ dernier liure du pelerinaige de vie humaine. Lel  a este imprime a lyon ꝑ maistre Mathis husz. Lan de grace Mil.cccc.  quatre vengß et huyt le .ix. iour de feurier.  Bl. 104 leer.
Vorlage: Pellechet.
Tchemerzine VI 164a. Bechtel G-359. Pell 4247. ISTC ig00640450.
Ehem. Cluny (def.).
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
11849 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine. Bearb. von einem Kleriker aus Angers. Paris: Antoine Vérard, [vor 25.X.1499]. 
150 Bl. a–z⁊⁶. 31 Z. Typ. 7:114G. Init. a. Einmal(?) Min. f. Init. 42 Hlzs., dar. Wdh. KolTit.
Tit. Le pelerin de vie humaine.  Bl. 2a m. Sign. a.ij. Cy commence le pꝛologue du tranſlateur de ce ſent liure  Intitule le pelerinaige de vie humayne.  Le pꝛologue.  … Z. 20 Cy commence la table de ce pꝛeſent liure … Bl. 3b Z. 16 Cy commence ce pꝛeſent liure intitule le pelerinaige de vie  humaine … Z. 19 … a eſte tranſlate de rime en  pꝛoſe francoyſe.  Bl. 4a Hlzs.  Pꝛologue.  []Tous pꝛinces pꝛinceſſes et aultres gens … Bl. 4b Z. 16 Le pꝛemier chapitre de ce pꝛeſent liure … Z. 20 (a)duis metoit en mon doꝛmant … Sign. b humilitate de cueur eſt ſigne de toute benignite ⁊  ne poꝛte ceste  … Endet Bl. 149b Z. 26 … Celle fin eſt le guerdon le loyer et la remuneracion de la  gloire de paradis que dieu doint aux moꝛs et aux vifz.  AMEN⸬  Bl. 150a Ce pꝛeſent liure appelle le pelerinaige de homme humain  a eſte impꝛime a paris par Anthoyne verard / libꝛaire demou-rant ſur le pont noſtre dame a lymaige ſainct iehan leuangeli-ſte / ou au palais au pꝛemier pillier deuant la chappelle ou len  chante la meſſe de meſſeigneurs les pꝛeſidens.  Bl. 150b leer.
Vorlage: Aberystwyth NL. Lyon BMun (Teilkopien). Paris Mazarin (Einzelfotos). Faks.
Zur Datierung vgl. CRF VI 963: Datation d’après l’adresse.
Anm. 1. Zur Zusammengehörigkeit dieser u. der Ausg. „Le pèlerinage de l’âme“ vgl. Anm. zu Nr 11844.
Anm. 2. Das Perg.-Ex. San Marino (Calif.) HuntingtonL wurde ohne die Hlzs. gedruckt, um die Ausmalung zu erleichtern. Zur Gestaltung vgl. Pollards Einführung zum Faks.
Anm. 3. Das im gedruckten GW hier verzeichnete Ex. Paris BN gehört vielmehr zu Nr 11844 (vgl. CIBN G-465).
Faks. hrsg. von Alfred W. Pollard. Manchester 1912. (Roxburghe Club. 159.)
C 2881. Tchemerzine VI 166. Bechtel G-361. Macfarlane 122. Ce³ G-637,1. Pell 4249,1. CRF V 424,1. CRF VI 963. CRF XI 509. Mead 4716. Pellechet: Lyon 312. ISTC ig00637000.
Aberystwyth NL. Angers Arch. Lyon BMun (def.). Manchester RylandsL
(def.). Modena BEst (def.). Paris Mazarin. San Marino (Calif.) HuntingtonL (Perg.).
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11850 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine. Bearb. Pierre Virgin. Lyon: Matthias Huss, 1499. 
74 Bl. a⁸b–m⁶. 2 Sp. 44 Z. Typ. 2:160G, 17:96G. Init. m. 44 Hlzs.
Tit. Cy cōmence le treſ pꝛouffitable et vtile liure pour cognoiſtre ſoy meſmes appelle le pelerin de vie humaine  Hlzs.Bl. 2a α m. Sign. aii Cy commence le pꝛologue du tranſlateur de ce pꝛeſent liure Intitule le pelerin  de vie humaine.  Le pꝛologue  … Z. 28 Cy commence la table de ce pꝛeſent li ure … Bl. 3a Cy commēce ung liure tres prouffitable nōme le pelerin de vie humaine qui premie-rement en labbaye de Chalis pres la cite de Senlis fut cōpose enrime  frere Guillau-me de Guilleville … Sign. b part eſt voſtre terre departie cōuiēt īl  vo… Endet Bl. 74a β Z. 34 Celle fin eſt le guerdon le loyer ⁊ la renumeracion de la gloire de paradis que dieu  doint aux moꝛs ⁊ aux vifz.   Amen  Cy finit le liure intitule le pelerin de  vie humaine Par meſſire pierre virgin diligentement veu et coꝛrige iouxte le ſtile  de celluy  la tourne de rime en pꝛoſe Et a  eſte Impꝛime a lyon Par diſcrete ꝑſonne  Maiſtre mathieu Huſz. Lan Mil quatre  cens quatre vingtz ⁊ dixneuf.  Bl. 74b leer.
Vorlage: Paris BN (Einzelfotos).
Reproduktionen: Paris BN (Digitalisat).
HC 8329. Tchemerzine VI 164b. Claudin III 316. Bechtel G-360. Pell 4248. ISTC ig00640500.
Dijon BMun. Paris BN (Bl. 3, 24 u. 49 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11851 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine, niederl. Haarlem: [Jakob Bellaert], 20.VIII.1486. 
88 Bl. a–l⁸. 2 Sp. 36 Z. Typ. 1:98/99G. Zahlr. Hlzs., dar. Wdh. DrM I.
Tit. Dit is dat boeck vanden pelgherym  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. aij Hlzs.  α Hier beghint het pꝛologus  [⁸]N allē pelgryms  van deſen lande  … Bl. 2b Hlzs.  Bl. 3aα m. Sign. aiij [⁸]I droemde in minen viſioen dat ic  eē pelgrym was  de welke wtghetoghen was om  te gaē totter ſtat  vā iheruſalē. … Sign. b [²]Och ſal ic v verclarē wat de  Endet Bl. 86bα Z. 14 … mits welken  hi nach comen tot eenen goeden  eynde welc eynde is die loen ende  blijſcap vā hemelrijcke. die welcke  blijſcap ons wille verleenen de al-machtighe gods ſone Amen  Hier eyndt het boec vanden pelgrym. Ghedꝛuct tot haerlem Int  iaer ons heeren duyſent vier hon-dert lxxxvi opten xxſten dach in auguſto  Bl. 87a DrMBl. 87b u. 88 leer.
Vorlage: Göttingen SUB (Teilmikrofilm). Brussel BR (Einzelfotos).
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 68. Washington (D.C.) LC (Digitalisat).
HC 3962. Conway 336. Kok: Houtsneden S. 180. 437. 444. 464. CA 1376. ILC 1136. Hellinga: PT I 73.II 426. CBB 1788 u.Suppl. Ce³ G-638 u.Suppl. IDL 2166. Madsen 1892. ISTC ig00638000.
Boston (Mass.) Athen. Brussel BR. Göttingen *SUB (Bl. 1 u. 2 fehlen). Haag KglB
(def.). København KglB. New York MorganL. Washington (D.C.) LC (2 Ex.). Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11852 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine, niederl. Delft: Hendrik Eckert, 5.IV.1498. 
130 Bl. a–x⁶y. 30 Z. Typ. 1:150G, 2:97G. Rubr. α. 60 Hlzs., dar. 4 Wdh. DrM III des Christian Snellaert (Juchhoff 23).
Tit. ⁌ Dit is dat boeck vanden pelgrim welck boeck  nuttich ende pofitelick is allen kerſten menſchen  te leren de wech welcken wech men ſculdich is te  ghaen of te laten. die haer pelgrimagie doen moeten in deſer warelt tot dē ewighē leuen.  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a Hlzs.  ⁌ Hier beghint die pꝛologhe.  [³]N aller pelgrims van deſen lande … Bl. 2b Hlzs.  Bl. 3a m. Sign. aiij [⁶]I dꝛoemde in minen viſioen … Sign. b de moght ontgaen E waer omme dz daer ſulck  … Endet Bl. 130a Z. 10 … die welcke blijſcap ons wille verleenen die al-machtighe gods ſone.   AMEN  ⁌ Hier eyndet dat boeck vanden pelgrym. E  is ghepꝛint te Delf In Hollant. By mi heynrick  Eckert van Homberch. Int iaer ons heeren. M.CCCC.xcviij. Den vijfſten dach van apꝛil.  Bl. 130b DrM 
Vorlage: Haag KglB (Mikrofiche).
Anm. Vgl. Klosterberg, Brigitte: Das Leben - eine sündenbedrohte Wanderung. Eine mittelalterliche französische Dichtung, erzählt nach den Bildern eines niederländisches Drucks aus dem Jahr 1498. In: Wandertag und Lebensweg. Hrsg. Volker Ladenthin. (Engagement. Zeitschrift für Erziehung und Schule. 3/2001) S. 212-222.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 69. Halle FranckeStift (Digitalisat).
HC 3964. Conway 328. Kok: Houtsneden S. 153. 180. 464. CA 1377. ILC 1137. Kronenberg: CA 1377. Hellinga: PT I 103.II 403. Ce³Suppl G-638a. IDL 2167. Pr 8904. Bod-inc G-339. Kat. Bibl. Schäfer 145. ISTC ig00638500.
Haag KglB
. Halle FranckeStift
. Hilversum LibernaColl
(def.). Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
11853 Guillaume de Digulleville: Le pèlerinage de la vie humaine, span. Übers. Vincentius Mazuellus. Toulouse: Heinrich Mayer, 1490. 
104 Bl. a–n⁸. 36 Z. Typ. 4:135G, 5:116G. Häufig Min. f. Init. 44 Hlzs., 1 schem. Hlzs. DrM III.
Tit. El pelegrino dela vida humana.  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. a.ij. Comiença el pꝛologo del traſlada doꝛ deſte pꝛeſente libro in-titulado el pelegrinage de vida humana.  (a¹) honoꝛ ⁊ gloꝛia … Z. 15 Comiença la table deſte pꝛeſente libro intitulado pelegrinage  humano … Bl. 3b Prologo  (a³) todos priçipe ⁊ pꝛinçeſas ſeoꝛes ⁊ rricos hōbres … Z. 14 Comiença el pꝛimero capitulo de eſte pꝛimero libꝛo do ſe  haze mençion dela viſion que enel contaremos.  []Areſçiame doꝛmiendo que pꝛeſto eſtara … Sign. b doꝛ del qual el fue ſeoſ/ diziendo que ſe metieſſe de ſu emperio ⁊ ſe-… Endet Bl. 104b Z. 3 … que ya eſte camino paſſaron / ⁊ a nos que cada  dia llegamos masçerca. Amen.  Feneſçe el quarto libꝛo ⁊ vltimo del pelegrinaje humano traſladado de françes en caſtellano poꝛ el rreuerendo padꝛe pꝛeſentado  fray vinçente de maçuelo a ynſtançia del honoꝛable ſeoꝛ maeſtre  henrrico aleman/ que con grand diligençia lo hizo impꝛimir enla  villa de tholoſa enel ao del ſeoꝛ de mill ⁊ quatroçientos ⁊ .lxxxx.  DrM 
Vorlage: Madrid BN (Mikrofilm).
Anm. 1. Mit derselben Hlzs.-Folge wie Nr 11847 u. Nr 11850.
Anm. 2. Vgl. Arnaud, Elise: El pelegrino de la vida humana publié à Toulouse à la fin du XVe siècle. In: Atalaya 13 (2013) [Online-Ressource, 2.IV.2014]. — Bango de la Campa, Flor María: La réception espagnole de Deguileville: ‘El Pelegrino de la vida humana’. In: The ‘Pèlerinage’ Allegories of Guillaume de Deguileville. Tradition, Authority and Influence. Hrsg. Marco Nievergelt u. Stephanie A. Viereck Gibbs Kamath. Cambridge 2013. (Gallica. 32.) S. 171—188. — Meyer, Florian: Übersetzung und Druck des kastilischen ‘Pèlerinage de vie humaine’ im südfranzösisch-spanischen Kulturraum. Historische Untersuchungen. In: Mittelalterliche Literatur als Retextualisierung. Das ‘Pèlerinage’-Corpus des Guillaume de Deguileville im europäischen Mittelalter. Hrsg. Andreas Kablitz u. Ursula Peters. Heidelberg 2014. (Neues Forum für allgemeine und vergleichende Literaturwissenschaft. 52.) S. 631–719.
HC 7848. Ce³ G-639. IBE 2787. CRF XIV 186. Brit.Libr.Cat. 79 S. 232.IB 42453. Penney: Hispanic Society S. 117. ISTC ig00639000.
Bilbao BU. El Escorial RB. London BL
. Madrid BN
(3 Ex.). New York HispanSoc, PL (2 Ex.). Paris EcBeauxArts (def.). Poitiers Domin (def.). Sevilla BColomb. Toulouse ehem. BMun. Washington (D.C.) ehem. CatholUL.
Gesamtüberlieferung: 14 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Le roman des trois pèlerinages
Die Versbearbeitung von einem Mönch aus Clairvaux geht auf die von Pierre Virgin gestaltete Fassung zurück.
Ausg. von Jacob J. Stürzinger. London 1897. (Roxburghe Club. 133.)
Vgl. Camille, Michael W.: The illustrated manuscripts of Guillaume de Deguileville’s Pèlerinages, 1330–1426. Phil. Diss. Cambridge 1985 (mit einem Kap. zur Drucküberlieferung).
10 Sp.366a Guillaume de Digulleville: Le roman des trois pèlerinages. Bearb. von einem Mönch aus Clairvaux. [Paris, 1499]. 
C 2880. Brunet⁶ Sp. 1824.
Nicht nachweisbar; vgl. Anm. zur nachfolgenden Ausg.
10 Sp.366b Guillaume de Digulleville: Le roman des trois pèlerinages. Bearb. von einem Mönch aus Clairvaux. [Paris]: Berthold Remboldt und Jean Petit
HC 8326. Tchemerzine VI 167. Moreau II 1517.1596. Bechtel G-365. Ce³ G-641 u.Suppl. Pell 4244. Brit.Libr.Cat. 79 S. 232. CRF I 526. CRF VI 964. Chantilly 610. Whitesell: Harvard S1-3736e. ISTC ig00641000.
Wegen der Typen (Typ. ca.220G, 65G und der Überlieferungsgeschichte der Trilogie in das 2. Jahrzehnt des 16. Jhs zu datieren.
Reproduktionen: Paris BN (Digitalisat).
Beauvais BMun
. Cambridge (Mass.) HoughtonL. Chantilly MConde. Chaumont BMun. London BL
. New Haven UL. New York MorganL. Paris BN, Mazarin (2 Ex.). Philadelphia RosenbachM.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2000 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GUILDIG.htm • Letzte Änderung: 2011-12-14