Henricus de Bitterfeld
Henricus Wenceslai Venken de Bitterfeld O. P., wie er im vatikanischen Registrum Later. 17 heißt, stammte aus Bitterfeld (Sachsen) und war Mitglied des Konvents der Dominikaner in Brieg (Schlesien). 1386–1404 an der Universität Prag nachweisbar. 1391 Mag. theol. 1394 Prediger am Dom Sankt Veit und Prof. theol.,†  um 1405 in Prag.
Vgl. Vladimir I. Koudelka in Archivum fratrum praedicatorum 23(1953) S. 5–65. —Dict. spiritualité VII 180–181. — Kaeppeli II 184–187, Nr 1716. — Verf.Lex.² III 699–703; XI 616. — LThK³ IV 1372.
Der „Tractatus de horis canonicis (dicendis)“ (Septies in die laudem dixi - Ps. 118,164 — Init. Quamvis deus semper et in omni tempore sit laudandus …) ist meist anonym überliefert; zum Verf. vgl. Koudelka.
De horis canonicis (Pell 6109)
auch an: Statuta synodalia Bisuntina (C 5612)
12194 Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. [Urach: Konrad Fyner, um 1480]. 
12 Bl. [ab⁶]. 26–27 Z. Typ. 3:96G. Init. d. Rubr. β.
Bl. 1 leer. Bl. 2a ⁌ Tractatus vtiliſſimus omnibus be-neficiatis oꝛdinatiſ ſacerdotibus quō  qualiter et quibus tꝑibus ſeptem hoꝛe  canonice ſint dicende poſitus ꝓ eximium heinricum de haſſia ſacre theologie  pꝛofeſſoꝛem  (s)Epcies in die laudem dixi  tibi ⁊ pſalmo. Cxviij. quāuis enim deus ſemꝑ et in  omī temꝑe a nobis ſit laudandus … Lage b ꝓhibeantur. Nam in omni tꝑe bono  … Endet Bl. 12a Z. 8 … ſic qui deuote ſeptem  hoꝛas cottidie deo ꝓſoluit vitam eter-nam habebit. Quam nobis concedat  qui viuit et regnat deus in ſecula ſeculoꝛum Amen  ⁌ Finit tractatus de hoꝛis canonicis  dicēdis Venerabilis magiſtri Heinrici  de haſſia ſacre theologie profſſor2  eximÿ.  Bl. 12b leer.
Vorlage: Cambridge UL (Mikrofilm).
Reproduktionen: Bibl.Palat. 04729. München SB (Digitalisat).
H 8406. Ce³ H-434. IBP 2685. BSB-Ink H-56. Pr 2824. BMC II 611.IA 11215. Borm: IG 1287. Oates 1253. Sack: Freiburg 1782. ISTC ih00019300.
Basel *UB (2 Ex.). Bryn Mawr GoodhartL. Cambridge UL. Città del Vaticano BVat
. Freiburg UB
. Gniezno *ArchErzbisch. Karlsruhe LB
. London BL
. München SB
(2 Ex.). Sankt Gallen Benedikt. Sigmaringen HB
. Tübingen UB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 15 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12195 Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. Daran: Hugo de Sancto Caro: Speculum sacerdotum volentium celebrare missam, Auszug. [Strassburg: Drucker des Breviarium Ratisponense (GW 5433) („Georgius de Spira“), [um 1480]. 
8 Bl. [ab]. 31–32 Z. Typ. 1:88G. Init. a.
Bl. 1a De Septem hoꝛis Canonicis Reueren-ter ⁊ fructuoſe In eccleſia legendis. aut de  cantandis.  (S)Epcies in die laudē dixi  tibi ꝛ. vt in p Quāuis  enim deus ſemꝑ in onim  tꝑe a nobis ſit laudan-dꝯ … Lage b oꝑtet qd' a capite incipiat Idem dicimus de  … Endet Bl. 8a Z. 32 … Quam nobis concedat   Bl. 8b ſine fine viuit ⁊ regnat ꝛ. De hoꝛis dicta  ſufficiant.  Nota ſecundum b. Bernhardum pꝛeſbi-ter volens celebrare miſſam poſt cōpletoꝛiū  ſingulis diebus … Endet 8b Z. 18 … ⁊ tunc ad celebꝛacōem  miſſe accedat ſecurus. 
Vorlage: Paris BN (Mikrofilm).
Anm. Zum Druckort und Drucker vgl. Schanze in Gutenberg-Jahrbuch 1994 S. 67–77 Nr 13.
Reproduktionen: Bibl.Palat. 02555. Città del Vaticano BVat (Digitalisat).
HC 8826. CIH 1728. Pell 6110. 6129. CIBN H-12. Pr 2402. BMC II 486.IA 8677. Scheidegger-Tammaro 701. Schüling 454. ISTC ih00019400.
Basel UB. Budapest BN. Città del Vaticano BVat
(2 Ex.). Dresden SUB. Giessen UB. Karlsruhe LB
. London BL
. Nürnberg *StB. Paris BN (2 Ex.). Rothenburg Konsist. Stuttgart LB
. Tübingen *UB
(2 Ex.). Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 16 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12196 Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. [Köln: Ludwig von Renchen, um 1492]. 
8 Bl. z⁸. 2 Sp. 32–33 Z. Typ. 1:235G, 4:93G. Min. f. Init. Rubr. δ. TitHlzs. A (Metalls.).
Tit. Tractatus bꝛenis ⁊ vtilis liter hoꝛe canoīce  perſoluende ſint ❖  Metalls.  Bl. 2aα m. Sign. zij Compēdioſus tractaculꝯ  docēs quo tꝑe  d'uotōe ſ   ſados ſcd'z oꝛdīariū ſue  ꝓe dioceſ tene hös canonicas ꝑſoluere Et q quis  ex cauſa legittima excuſatur ab eiſdem.  (ſ)epties in die laudem tibi dixi in  pſalmo Quāu  deꝯ ſꝑ in oī tꝑe a  nob' ſit laudādus … Endet Bl. 7bß Z. 30 … quā  nobis concedat qui ſine fine viuit et regnat in ſecu-la ſeculoꝛum. Amen.  Bl. 8 leer.
Vorlage: Berlin SB (Original). Frankfurt (Main) UB (Mikrofilm). Washington (D.C.) LC (1 Foto).
Anm. Wegen der Verwendung der Signatur z ist zu vermuten, dass das Werk zusammen mit anderen eine Druckeinheit bildete, da es aber am Anfang einer Lage begann, konnte es auch separat erworben werden.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
Schr 5378. Schramm VIII Abb. 743. VK 1190. CBB 1997. CBBSuppl 4770. Ce³ H-436. VB² 1067.5. Marx: Cues 47,3. Mead 797. Ohly-Sack 1397. ISTC ih00019500.
Aachen StB (def.). Berlin *SB
. Bernkastel-Kues ehem. NikolHospital. Brussel BR (2 Ex., 1. Ex. Bl. 1 fehlt). Dallas BridwellL. Frankfurt (Main) UB (Bl. 1 fehlt). Hamburg ehem. SUB. Köln *UStB. Liège ehem. Sem
. Mainz GutenbergM. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Washington (D.C.) CatholUL (def.).
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12197 Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. Daran: Hugo de Sancto Caro: Speculum sacerdotum volentium celebrare missam, Auszug. [Speyer: Konrad Hist, um 1495]. 
6 Bl. a⁶. 35 Z. Typ. 1:180G, 3:80G.
Tit. De Septem hoꝛis Canonicis Reuerēter ⁊ fructuoſe in  eccleſia legendis. aut decantandis.  Bl. 1b De Septem hoꝛis Canonicis Reuerenter ⁊ fructuo-ſe In eccleſia legendis. aut decantandis.  [⁵]Epcies in die laudem dixi tibi ⁊. vt in s.  Quāuis e deus ſemꝑ in oi tꝑe a nobis  ſit laudandus … Endet Bl. 6b Z. 17 … Quā nobis concedat  qui ſine fine viuit ⁊ regnat ⁊. De hoꝛis dicta ſufficiant.  Nota ſecundū b. Bernhardū pꝛeſbyter volens celebꝛare miſſam poſt completoꝛiū ſingulis dieb … Endet Z. 30 … ⁊ tūc  ad celebꝛationem miſſe accedat ſecurus.  Laus Deo. 
Vorlage: Amsterdam UB (Kopie).
Anm. Sotheby’s (London) Music, Continental and Russian Books and Manuscripts (20.V.2014) Nr 64 m. Prov. London LawSoc (Sammelband m. 7 Inkunabeln u. 3 Drucken 16. Jh.; nicht verkauft).
Reproduktionen: Bibl.Palat. 02556. München SB (Digitalisat).
H 8407. 8825. Engel-Stalla: Hist 1663. Ce³ H-435. IDL 2368. Pell 6111. CRF XIII 1151. VB 2072. BSB-Ink H-57. CIBN H-13. Pr 2442. BMC II 507.IA 8827. Hubay: Augsburg 1070. Schlechter-Ries 882. Sack: Freiburg 1783. Scheidegger-Tammaro 702. Sheehan: Vaticana H-157. ISTC ih00019600.
Amsterdam UB
. Augsburg SStB (def.). Bamberg SB (2 Ex.). Basel UB. Berlin *SB
(2 Ex., 1. Ex.†, 2. Ex.†). Bryn Mawr GoodhartL. Città del Vaticano BVat
. Darmstadt ULB. Einsiedeln Benedikt. Freiburg UB
. Heidelberg UB
. Limburg BischB
. London BL
, LawSoc. München *SB
(3 Ex.). Paris BN. Praha NKn. Strasbourg BNU. Urbana UL. Washington (D.C.) LC. Würzburg *UB
. Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 26 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12198 Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. Daran: Pseudo-Augustinus, Aurelius: De dignitate sacerdotum. — Hugo de Sancto Caro: Speculum sacerdotum volentium celebrare missam, Auszug. [Salamanca: Leonhard Hutz und Lope Sanz, um 1496]. 
8 Bl. ab. 32–33 Z. Typ. 1:82G. Marg.
Bl. 1a m. Sign. a Domino fratri Martino de quiros oꝛdinis ciſter-ſienſis religioſo optimo: necnon conuentus ſacrae miliciae de alcantara antiſtiti. Baccalarius Alfonfus  de Leon. D. S.  []Vm ex meae pꝛofeſſionis iure pater egre-gie: … Endet Bl. 1b Z. 22 … Ex vꝛbe  Salamantica idibus marcijs. Anno vero a ſalutife-ra chꝛiſti natiuitate. M.cccc.xcvj.  Bl. 1a m. Sign. aij Libellus qui ſacerdotum ſeruitus inſcribitur de.  ſacrarum hoꝛarū perſolutione. lege Foeliciter.  [⁶]Epties in die laudem dixi tibi. pſal'.  Quāuis deus ſemper et in oi tem-poꝛe a nobis ſit laudandus … Sign. b aperies. Et os meum annunciauit laudem tuam. Et  … Endet Bl. 7b Z. 7 … Quā nobis cōcedat  ſine fine viuit ⁊ regnat: … Z. 10 De hoꝛaꝝ ſacraꝝ libellus  ſacerdotū ſeruitus  inſcribitur finitur.  Opuſculū de vita ⁊ honeſtate ⁊ dignitate clericoꝝ  tractans. a ſancto Aguſtino editū incipit feliciter.  [³]Venerāda ſacerdotū dignitas ī quoꝝ ma-nibꝯ dei filiꝯ velud in utero ꝟgīs incarna.  … Endet Bl. 8a Z. 19 … polluātur ſanguine pec-cati. BERNADVS.  [³]ſacerdos coꝛpus tuū quottie effici ſepulchꝛū  chꝛiſti … Endet Z. 28 … O iuda oſculo filium hominis tradi-diſti.  FINIS  Bl. 8b leer.
Vorlage: Lisboa BN (Kopie).
Reproduktionen: Lisboa BN (Digitalisat).
Haebler 350. Vindel: Arte tip. II 85.55. Ce³ L-137. Mead 5176. Mendes: Lisboa 754. ISTC ih00019700.
Lisboa BN. San Marino (Calif.) HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
10 Sp.621a Henricus de Bitterfeld: De horis canonicis. [Köln: Heinrich Quentell]. 
H 8824. PA IV 280.491c. VK 597.
Nicht nachweisbar. Vielleicht identisch mit Nr 12195.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2000 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/HENRBIT.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03